Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•адсачарца-аецца, соверш. — адсачаць. Юрсл. Ужо й на дубе кара адсачалася. Юрсл.
• адсэнсу, нареч.—бестолково. Адсэнсу гўкаеш. Нсл.
•адсёяць, адсяваць,—<.м. под сёяць.
•адсё-дзірь-джаваць,—см. под сядзёць.
•адсё-дзніца-джавацца.—с.ч. под сядзёць. •адсёсьціся, адсядацца,—см. под сесьці.
•адс-якаць-ячьі,—см. под сячы.
•адся-кацца-чысч,—™. под сячыся.
• адскок-окт, предл.-оку, м. 1. скачек, прыжок в сторону йлй назад. Нсл. 380. Заяц адскок зрабіў. Нсл.
2. рнкошет. Гсл.
3. мгновенне, удаленйе от чего-лнбо. Нсл. 380. Работа ня любе адскоку.
4. зерна полные, отлетаюіцне прн веянйй далее другнх. Нсл. 380. Выбраў зярнят самага адскоку. Нсл. См. чало.
•адскока-окі-оццы, ж.—отдаленне. мгсл.; Нсл. 379.
на адскоццы—в отдаленнй, на неко-тором расстоянйй. Жывуць на адскоццы. Гсл. Царква ад нас на адскоццы. Нсл. Рака на адскоццы. Нсл. На адскоццы й ён ЖЫвецЬ. Спаская Сір. (Ксл.).
•адскокам, нареч.—рнкошетом. Гсл.
•адск-очыць-ахаваі(ь,—см. под скакаць.
•адсмалі'ць,—<•.«. под смаліць.
•адсто-еварь-евацца-іць-іцца-ены, ~см. под стаяць.
•адстагнаць,—<•«. под стагнаць.
•адстан-авГць-аглядь,— см. под станавіць.
•адставіць,—<■«. под ставіць.
•адсзраш-ай,ь-ыць,—см. под страшыць.
•адступ-аць-ічб,—<.м. под ступаць.
•адступ-ацца-іц^а,—<«. под ступаць.
•адстўпства-ва, предл.-ве; мн. ч.-вы-ваў, ір.1. отступннчество. Нсл. 380. Адступства ад веры. Нсл.
2. отступленйе. Нсл. 380. Адступства ад свайго слова не зраблю. Нсл.
•адсудзі'ць, адсудж-оны-аны-аць.—см. noä судзіць.
• адсўк-аваць-ачь, — см: под сукаць.
•адсўк-авацца-ацца,—см. под сукацца.
•адсў-нуць-ваі(б,—<м под сўнуць.
•адсў-нуўшыся-нуцца-вацца,—ся. под сўнуцца.
•адсўпраці, адсўпраціў, нареч. (Нсл.)—с протнвной стороны. Нсл. 380. Сядні вецер адсупраціў дзьмець, як учора. Нсл.
•адсусёджавацца й m.n..—см. под сусёдзіць.
•адсуваць,—см. под сўнуць.
•адсувацца,—под сўнуцца.
•адськёп-др, предл.-пе, м.—раскол, отіцеп-ленне. Гсл.
адськёплеваць 37
адвакацкі
•адськ-ёплеваць-ёплены-япіць-япляць, —cm. nod ськяпаць.
• адськ- ёплевавпа-япіцца-япляцца,—см. под ськяпацца.
•адськёп-ш’, предл.-ne, м.—раскол. Нсл. 379. Па самы адськёп адрэж. Нсл. 3 адськёпу відаць, якое дзерва. Нсл. Уменый. адськё-пак-пка, предл.-пку, м.—осколок. Нсл. 379./ адськёпка ня даў лучыны. Нсл.
•адсьвёчаваць,—<м под сьвяціць.
•адсьвяхкав-аныіе-аны-аць,—см. под сьвяткаваць.
•адсьцёнь-нг, ж.—тень. Нсл. 380. Адсьцень яго відаць, дарма што схаваўся. Нсл.
•адсых-аньне-дць,—см. под сохці.
•адсып-аць-аць,—см. под сыпаць. •адсып-ацца-о^ца,—см. под сыпацца.
•адсьтка-пкі-пцы, ж.—плата за посуду, отмеренная, отсыпанная самой куплен-ной посудой раз, два нлн сколько сторгуются. Шсл. Купіла гаршчок на адсыпку. Ст.
•адсюль, нареч.—отсюда, МГсл.; ПНЗ; Ар.; Нсл. 381; Шсл.; Ксл. Адсюль пачынай. Нсл. Адыйдзі ты адсюль, не замінай! Ст. Вазьмі ты яе адсюль. Купіна Віц. (Ксл.). Адсюль да Буева сусім блізка. Мазалава Куз. (Ксл.). Уменьш. адсюлека. Ксл. Адсюлека лепі відаць. Мікалаёва Куз. (Ксл.)
• адшарах-аць-нгць,—<м под шарахаць.
•адшарапорыць-рр-рыій-ро, соверш.—вы-сечь, обдать водой. Дсл. 564. Дождж адшарапорыў. Дсл.
•адшараваць,под шараваць. •адшарх-аць-ніць,—см. под шархаць. •адшарпнуць,—<м под шарпаць.
•адшас-таць-муць,—«м под шастаць.
•адшаснуцца,—см. под шастацца.
’адшкад-оваваць-аваць,—см. под шкада-ваць.
• адшпіл-яць-/і(ь,— см. под зашпіляць. •адшпіл-яцца-іода,—под зашпіляцца. •адштўрх-аваць-аі{ь-нгі(ь,— см. под штўр-хаць.
•адшукаць,—см. под шукаць.
•адшчапёнец-ні<а, предл.-нцу, зват.-нча, м.—отступннк от веры, Нсл. 385. расколь-ннк. За адшчапенца ніколі не пайду. Нсл. •адшчапёнка-нк/-нчы, ж.—отступннца от веры, Нсл. 385. раскольннца.
•адшчапёнства-ва, пред.і.-ве, ср.—отступ-ннчество от веры, Нсл. 385 расколь-ннчество. Нсл. Яго за адшчапенства судзяць. Нсл.
• адшчап-Іць й т.п.—см. под чапіць. •адшчык-нуць-нюты,—см. под шчыкаць. • адшыб-бг, м.—отдельная часть леса, выдавшаяся в поле. Дсл. Ваўкі ў гэтым адшыбе. Дух. (Дсл.). Пачулі яны: зьвяр’я дужа шмат г вадшыбе, г лесе. Тм. •адш-ывацца-ьл/ча,—см. под шыцца.
•адтогды, нареч.. област.—с того временн. Нсл. 381. Адтогды і я буду да цябе добры, калі ты паправішся. Нсл.
•адтахтўрыць,—см. под тахтурыць.
•адтатць 1,—см. под тапіць I.
•адтапіць II,—см. под тагпць II. •адтапырыць,—см. под тапьірыць. •адт-аваць-аць,—см. под таіць.
•адтўль, нареч.—оттуда. ПНЗ; Растсл.; Гсл.; Нсл. 381; Кіт. 74а13, Н2а7; Шсл.; Ксл.; Дсл. Бяда НІ адтуль, ні адсюль. Нсл. Адтуль яна зьвярнулася позна. Пужалава Аз. (Ксл.). Мы — адтуль. Капланы Сян. (Ксл.). Я адтуль выйду. Ельн. (Дсл.). Пашоў адтуль на другое неба. Кіт. 11661. Адтуль прые-хаўшы, ударыў ясьмі яму чалом. гордз. А к. XII, 8. Hi адсюль, ні адтуль ліхаўзьнялося. Ст. Уменьш.. ласкат. адтулецька. Нсл. 381. Адтулецька нядаўна прышоў. Нсл.
Нсл.
•адтылаваць,—см. под тылаваць.
•адвод-dp, предл.-дзе, м. 1.—отвод (дей-ствне).
2. (юрйд.)—проверженне. Суд, выслу-хаўшы жалаб і адпораў старон, скажаць каторай-колечы старане давод або адвод. Стт. 257. За катораю стараною болый сьветчаньня па выведаньню бу-дзець, тая к даводу або адводу прыпуш-чана быці маець. Стт. 416.
•адводлы-лая-лае—переставшнй воднть. Состоя "дзяцінухай" до майскнх дней н, выростнв "пісклят”, "адводлая курка" в юне снова делается "нясушчай". НК: Очеркн, 409.
•адводнік-іга, предл.-іку, Зват.-іча, м.
—проводннк плотов в опасных местах. Малюкіна Пар. (Дсл.).
•адв-одзіць-ёсыр',—<•«. под вёсьці. •адв-озіць-ёзыд,—под вёзьці.
• адвага-гг, дат.. предл.-зе, ж.—отвага, (Шсл.) смелость, (Нсл. 371) храбрость, Ар. отвага, решнмость. Ксл. Гэта ж трэба адвагах аднаму ночы пайсьці на могілкі. Ст. Адвага гарады бярэць. Нсл. Адвага ляпей. Кляшчыно Беш. (Ксл.).
• адвахвіць, адваўхвіць, област.—ясце-лнть. Дсл. Адваўхвіла бабка маладуху ад прыткі. Дсл.
•адважыць, адважаць,—см. под важыць.
• адважлівы-вая-вар—отважный, сме-лый. Шсл. Адважлівы ты чалавек, хоць у мора лезеш. Скрыль Пух. (Шсл.)
• адважна, нареч.—храбро, (БГсл.) смело, отважно. Ар.
•адважнік-гка, предл.-іку, зват. адважніча, м.—смельчак. Знойдзецца на яго адваж-нік — прывуча. Ст.
•адважны-ная-нае—храбрый, (БГсл.) сме-лый, отважный. Ар.; Шсл.; Ксл. Ой некажы, ён адважны чалавек, гатоў на ўсё пайсьці. Ст. Адважны ты хлапец. Кузьміно Сян. (Ксл.).
•адважыцца,—см. под важыцца 2.
•адвакат-äme, предл.-ämy, зват.-аце, м. —адвокат.
• аявакатка-ткі-тцы. ж.—женіцнна -адвокат.
•адвакацкі-кая-кае—адво катс кнй.
адвалока
38
адукаваць
•ядвялокя-окі-оццы, ж. 1.—проволочка, Дсл.; Нсл. 372 промедленне. Гэта адна адвалока — абяцаў аддаць доўг, а не аддаець — толькі зубы замаўляе. Дсл. Адвалоку робяць у судзе. Нсл. Будзем павінны кажнаму з падданых нашых, каму бы йшло а чэсьць, неадвалочную справядлівасьць учыніці на першым Сойме Вялікам без усякае адвалокі. Стт. 93.
без адвалокі—безотлагательно, неза-медлнтельно. Галаўшчына маець быць плачона без адвалокі. Стт. 73.
2. отдаленне. Гсл. 10. Дзядзька жывець на адвалоццы. Гсл.
•адвал-акаць-ачы,—см. под валачы.
•адвала-кацца-чыся,—см. под валачыся.
•адвйл-евань-/чб,—<н. под валіць.
•ядвял-евяцця-іцца,—см. под валіцца.
•адвальчык-ка—санв co спйнкой. Ксл. У вадвальчыку куды лепей ехаць, як г проетых санках. Ходцы Сян. (Ксл.) •адварот-отг, предл-оце, м. 1.—возврат, отдача хорошего й дурного, Дсл. возврат, взанмная отдача. Нсл. 372. Выцяў яго на адварот. Дсл. Дай яму на адварот. Нсл. Чаму ты яму адвароту ня даў? Нсл.
2. отвраіденне (крайне непрнятное, гадлнвое чувство, вызываемое кем-чем-лнбо,С.) Нсл. 372. На цябе адварот нашоў, што ты нічога не ясі? Нсл.
• адваротны-ная-нае, 1. взаммно отда-ваемый, обратный, (МГсл.); Нсл. 372 отдан-ный обратно, ответный. Дсл. Адваротная лаянка. Нсл. Адваротная аплявуха. Нсл. Адзяржаў адваротную аплявуху. Дсл. Гэта адваротная хлеб-соль. Дсл.
2. тот, который отварачнвается, недоб-рожелательный. Доля мая — гэта доля гаротная, сэрца дала мне, наўчыла любіць, дый прысудзіла яна ж адварот-ная, век у сіроцтве, г выгнаньню пра-ЖЫЦЬ. Гарун: Думы ў чуж.
•адварачаць,—<.м. тд вярнуць.
•адварачацца, адвярнўцца,—<-м. под вяр-нўцца.
•ядвёдяць-аю-аеш-ае; пове.і.-ай-айма, со-верш.. перех.—посетнть, навестнть. Ксл.; Нсл. Пайду адведаць братанічну. Красьніца Чаш. (Ксл.). Адведаць дзеці свае. Глуск. (Янк. і). Адведаць сваякоў. Тм. Чаму калі нас не адведаеш? Нсл. Да цябе я прышла не абедаці, хацела цябе адведаці. Жуковаімгл. (Косіч, 35), См давёдацца да каго.
•адвёдкі-д<ж, едйнетв. ч. нет.—ответный вйзйт. Пайду ў вадведкі да братанічны. Мясаеды Беш. (Ксл.). Хадзіла ў вадведкі. Глуск. (Янк. 1). У вадведкі з пустымі рукамі ня йдуць. Тм. Матка прышла к дачцэ г вадведкі. Дсл.
•адв-ерне, (безлйч.уярнўць,—см. под вяр-нўц.
• адвёсьці,—см. под вёсьці.
•адвёчару, нареч.—перед вечером. Дсл. Прыду к вам адвечару. Дсл. Ср. адвячорак, адвячоркам.
• адвярнўць,—см. под вярнўць. •адвярнўцца,—<■.«. под вярнўцца.
•адвячорак-/жг, пред.і.-рку, м.—время от полдня до вечера(блдже к вечеру нежелн полдню, Ар.) Ар.; Ксл. Адвячоркам быў дождж. Прудок Віц. (Ксл.). Пойдзем касіць, адвячорак яшчэ вялік. Хацімшчына Куз. (Ксл.). Адвячоркам я выйду за весьніцы. Крушына: Лебедзь, 34.
•адвячорка-ркг-рчы, ж.—вечерннка. Дсл. Усі дзеўкі на адвячорцы. Дсл.
•адвячэр’е-р’я, nped.i.-р'ю; мн. ч.-рЧ-р'яў, ср. — адвячорак. Ксл. Усё адвячэр’е араў. Чарніцы Лёз. (Ксл.)
•адві'слы-лая-лде—отвнсшнй, отвнслый. Зь недалужна і неяк сьмешна адвіслай левай рукой. зсд 287.
• ядву-чяць-чыць-аны-аньне,—см. под ву-чыць.
•адвьічка-ю, дат.. пред.і. адвычцы, ж.—ут-рата какой-лнбо прйвычкн, обыкновення делать что-лйбо., бывать где-л. й т.п. На прывычку ёсьць адвычка. Рапан. Прык. 202. •адубёлы-лоя-лае—окоченелый, Ксл.
отверделый, одеревенелый. Шсл.; Ар. Каб не адубелы прыехаў назад! Ст. Чалавек стаў адубелы. Сянно (Ксл.). Рукі сусім адубелыя з марозу. Дсл.
• адубёць,—<•.«. тд дубёць.
• адубян ёлы-лая- лае— окоченевшмй. Дсл. Адагрэй свае адубянелыя рукі. Нсл. 360. Ср. адубянёць (под дубянёць).
•адудзячьшь, с.ч. под дзякаваць. •адукаванасьць-гр, ж.—образованность. МГсл.
• адукаваць -кўю-кўеш-кўе; пове.ь-кўй-кўйма, несоверій. й соверш., перех.— обра-зовать, воспнтать, Шсл. давать (дать, Ар.) образованне, Гсл.; Ар. восіштыВать, обучать. Нсл. 723. Адукуеш яг<Дпавадыра\ як добрага; а ён кіне цябе, дый хвастом накрыецца! НК: Старцы, 77. Сідаровіч адукуе сына. Ар. He адукаваўшы дзяцей ня можна. Нсл. Прйч. адукаваны—обра-зованный. Гсл.; Ар; Нсл. 723. Наш стар-шыня, відаць, адукаваны чалавек. Ст. Паповіч наш, знаць, добра адукаваны, што казань кажа так хораша. Нсл. Вучыцель добра адукаваны. Гарэцкі: Песьні. 58. Вы людзі адукаваныя, дык жа мусіце ведаць усё. Цялейг. Дзесяць 56. А ён патрэбны быў як чалавек адукаваны. Кл.: Каліна, 79. Дзяцюкі гэта адукаваныя. "Ніва”, Но. 36(654). Соверш. выадукаваць, (област.
КНІГІ ОНЛАЙН
