Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. (на што)—прлобресть, раздобыть что-л. На конікаў замогся. Нсл.
•замахаць - см. под махаць.
• замахацца-аюся-аешся, нееоверш.—за-махяваться. Нсл. 174. He замахайся на мяне, бо я на самога замахнуся. Нсл. Соверш. замахнўцца. Нсл. 174. См. под махацца.
• замаз-аваць-аць—см. под мазаць.
• замазэкаць-аю-агш-ае, соверш.. област,-—запачкать. Дсл. 243. Сарочку замазэкаў. Дсл.
•замазголіць—см. под мазголіць.
•замазголіцца—см. под мазголіцца.
•замазь-зг; мн. ч.-зі-зяў, ж.—грязь, пятно. Дсл. 243. Замазі на Нванавай сарочцы. Дсл.
у замазі сьлёзкі—о навертываюіцнхся слезах. Дсл.
• замажнёць-ёю-ёей/-ёе; повел.-ёй-ёйма, несоверш.—становнться зажнточнее. Нсл. 175. За добрым панам мужычкі замаж-неюць, пазамажнелі. Нсл. Патрошку замажнець сталі. Дубнікі Сян. (Ксл.). См. мажнець. Соверш. пазамажнёць—стать зажнточнее. Нсл. 175. См. памажнець (под мажнець).
•замайстравацца—см. под майстравацца.
• замак, замку, у замку; мн. ч.-кі-каў, м.—замок. Ар.
•замакрэць—см. под макрэць. •замакрэцца—под макрэцца.
• замала, нареч.—маловато, Гсл. слншком мало.
•замалада, нареч.—безвременно, Нсл. 175 молод, молода, молоды(еіце ты, вы). Замалада яшчэ табе шкеліць. Нсл.
•замал-ё'ваваць—см. под маляваць.
•замалімошцца— см. под малімоніцца.
•за малінку, нареч.—с большой прнят-ностью, скоро, не пренебрегая. Нсл. Як галодны, і пушнінкі за малінку зьясі. Нсл. У.ченьш. за маліначку. Я чорнага хлеба ня ем. — А як выгаладняешся, дык зьясі за маліначку. Варсл.
замальнасьць
411
замяраць
•замальнасьць, « знач. нареч.—чуть-чуть, Нсл. 174. едва не. Замальнасьць ня згубіў грошы. Нсл.
•замальны-ная-нае—очень незначнтель-ный. Нсл. 174. Замальнае нешта належа за мною. Нсл.
• за малым не—едва не, Ар. чуть-чуть не. Гсл. За малым у студню не ўваліўся. За малым ня лўчыла г так і з тмною. Гсл. •замамыла-лы, обіц.—спеснвый-вая, на-дутый-тая. Дсл. 243. Жонка ягоная такая замамыла, модніца — прыдзе й слова ня скажа. Дсл.
•замамыліць,—ш под мамыліць.
•замамыліцца,под мамыліцца.
•заманёцца, заманўлася, безлйч.—захо-теться, СЛНШКОМ захотеть, Гсл.; Mix.; Варсл. Заманулая яблык зьесьці. Mix. Заманулая Лясьніцкаму расказаць, як калісьці Ніна праз Славіна гаманіла. зсд 314. Заману-лася Мікалаю занюхаць табакі. Мікольск М.(Демнд.: Веров. 110).
• зaмapoкa-^z, дат.. предл. замароццы, ж.—слншком тяжелая хлопотлнвость, забота, прнводяіцая в тупнк. Шсл. Было мне ўчора зь дзецьмі замарокі. Ст. •замарочыць,—<«. под марочыць.
•замарочыцца,—см. под марочыцца. •замаразкі-каў, мн. ч.—заморозкн.
•замарак-аку, предл.-аку, м. — замарока? Падняўся, прытуліўся плячыма да плоту, каб ізноў не паваліцца. Ад замараку Андрэю здалося, што нехта дужы ўхапіў яго й пачынае йзноў валачы ў той самы будынак (у НКВД), дзе ён пакінуў пярэднія зубы. Дудзіцкі (Бацьк., Но. 45-46/431-432).
•замарачэньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—омраченне. Нсл. 175. Замарачэньне на цябе напала. Нсл. Зрабілася нейкае замарачэньне ў галаве. Ст.
•замарачыцца,—см. под марачыцца.
•замарраціць-ачу-аціш-аце, соверш.—тупо заострнть. Варсл. Ен як войстра калок, дык устаўне замардаце. Варсл.
•замар’е-р’я, предл.-р’ю; мн. ч.-р’і-р’еў, ср.—страна, находяіцаяся за морем. Дсл. 244. Ты, пшчолачка ярая, ты выляці з замар’я. Дсл.
•замаркоціцца,—<«. под маркоціцца.
• замаркатаць, -ачў-очаш-оча, соверш. —замурлыкать, заворчать, забормотать. Дсл. 244. Мядзьведзь замаркатаў і стаў есьці маліну. Ельн. (Дсл.).
•замармытаць, <л. под мармтаць.
•замарыцца,—см. под марыцца. •замасоліць,—см. под масоліць.
• замасоліцца,—см. под масоліцца.
•замаскатаць-ачў, соверш.—быстро зад-внгаться (побежать, С.) Дсл. 244. Заяц замаскатаў просьле стрэлу. Дсл.
•замасыцць,—см. под масьціць.
•замасьціць, 1. замаслнть. Нсл. 174.
2. подаркамн смягчнть строгость на-чальствуюіцнх. Нсл. 174. Каліб не замась-ціў аканома, паспытаўся б бізуноў. Нсл.
3. удовлетворнть за обнду. Нсл. 174. Трэба замасьціць яго, каб не пажаліўся пану. Нсл.
•замашка I -кі, ж.—конопля пустоцвет (без семян), пнз. мужская особь коноплн; посконь. Дсл. 243. Каноплі выбралі, выбіраюць замашку. Дсл.
•замашка 11-шкі-шцы, ж. 1. замах. Нсл. 174. Замашку зрабіў, каб удырыць. Нсл.
2. наклонность. Нсл. 174. Ня добрую маеш замашку. Нсл.
•заматрашыць-шр-шыій-ша, Соверш. 1. начать краппать (о дожде). Дсл. 243.
Дожджык заматрашыў. Дсл.
2. затерять, заложнть. Дсл. 243.
•замацаваць, г.ч под мацаваць.
•замацавацца,—пбд мацавацца.
•замац-няць-іць,—см. под мацніць.
• замачка-чк-чцы; мн. ч.. род.-чкаў, ж. —сверток в куделе, трудный для размо-тання. Варсл. У гэтай кудзелі шмат замачак. Варсл.
•замгнўць-нў-нёш-нёі/ь-нёл«-нгг/ё, соверш.
—прнкорнуть, Mix. закрыть глаза, задре-мать немножко. Дсл. 243; Варсл. Трошку замгнуў — будзяць. Дсл. Які там сон, лёг трохі замгнуў. Mix. См. прыкінуцца.
•замёр-ёрр, предл.-ёру; мн. ч„ род.-ераў, м.—намеренне, Нсл. 176. намеренне, умы-сел. Гсл. Я й замеру таго ня меў, каб гэта зрабіць. Нсл. Толькі тэй вароне паў на глузд Сымоне, замер неспадзеўны. хоча быць арліцай. С. Музыка, 77.
•замёрак-/т', м.—нзлншек. Нсл. 176.
•замёраваць(замяраць, С.ЗУ-рую-руеш-руе, несоеерш. 1. требовать свыше меры. Нсл. 176. Лішне замераваеш, замерыў ты ад мяне. Нсл.
2. долго запрашнвать. Замераваеш за свой тавар шмат; замерыў, аж і слухаць ня люба. Нсл.
замёрыць, соверш. к замераваць 1, 2. Нсл. 176. Прйч. замераны—дорого запршенный. Нсл. 176. Вялікія грошы замераны за каня. Нсл.
•замёрзлы-лая-лае—замёрзшнй. Гсл.; Ар.; БНсл. Ехаў па замерзлай канаўцы. Кула-коўскі: Дабраселцы.
•зам-ёрзызі-ярзаць,—см. под мерзьці.
•замёрка-кг, дат.. предл. замёрцы, ж.—на-меренне. Нсл. 176. Замерку мае ехаць. Нсл. •замёрны-ная-нае—довольно сходный, сносный, Нсл. 176. слншком большой. Цана замерная. Нсл.
•зам-ёрціДраі/6, — см. под мерці.
•замёрыць, -ру-рыш-ра—вознамернться, предположнть. Нсл. 176. Ня ўсе тое збываецца, што чалавек замера. Нсл. Прйч. замёраны,— предпрннятый, Нсл. 176; Гсл. преднамеренный, намеренный. Несоверш. замяраць-аю-аеш-ае, перех.—нметь наме-
замёрыцца
412
заміна
ренне, предполагать, Нсл. 176. замышлять, намереваться. Замярае чалавек адно, a выйдзе другое. Нсл. См. под замераваць.
• замёрыцца-руся-рышся, несоверш. к за-мярацца. Несоверш. замярацца-аюся-аешся—намереваться. Бяльсл. Загадзя нельга замярацца'. можа да заўтрага памрэш. Дубеец Краснап. (Бяльсл.).
•замёс-ср, предл.-ce, м.—дурное направ-ленне характера. Нсл. 176. Mae ня добры замес гэты хлапец. Нсл. Уменьш. замёсец-сца, пред.і.-сцу—зародыш, закваска дур-ных наклонностей. Нсл. 176. У гэтым малцу ё замёсец. Нсл.
•замёса-сы, дат.. предл.-се, ж.—замес. нк.: Очеркн, 40; Каралёва Выс. (Ксл.); Бяльсл.
’’Рашчыну ставяцьна адумысловы "крыт ” : тут дзеецца "замеса" цеста,—зн.
сгуіденне его надбавочной мукой н ручным меснвом. НК.: Очеркн, 40. Уменьш. замеска-скі-сцы—замес. Нсл. 176. Ня стала мукі на замёску хлеба. Нсл.
•замёсец, < м. под замес.
•замёст, предлог с род. пад.—вместо. Гсл.; Шсл.; Ар.; Нсл. 176; Бяльсл. Замест каНЯ буду дзяржаць дзьве каровы. Ст. Замест мяне яго ўзялі ў маскалі. Ст. 3 грудзей іх выходзіць, замест малака, сукравіца-кроў. Кіт. 129аЗ. См. заместа.
•Замёста, предлог с род. пад.—ВМвСТО. Варсл. Заместа дзяругі сярмягаю накрыўся. Варсл.
•замесь-с/, ж.—действне замешнвання. Нсл. 176.
•замёт-mp, пред.і.-це, м.—бревенчатый забор. Ксл. Памеж клеці й хлева замет. Лужасна Куз. (Ксл.). С.ч. Замёт II.
•замётнік-іка, м.—длннный закром а”таку”, образованный стенкой тока ннкой овнна. Шсл. Цэлы замётнік адных толькі жытніх умецяў. Ст.
•замёціна-ды, дат., предл-не, ж.—бревно нз бревенчастого забора— "замету". Ксл. У мяне нехта дзьве замеціны ўкраў. Бель Выс. (Ксл.).
• замець-гр, ж.—метель, засыпаюіцая снегом дорогу, Нсл. 174. метель, когдаснег готовый гоннт ветром. Дсл. 243. Замець вялікая зрабілася'. замяла дарогу. Нсл. На дварэ і замець і пульга. Дсл. Ноч была асаблівая, такая замець узьнялася, што суседняе хаты не абачыш, ня толькі што. Лынькоў: Воўчы лог (Калосьсе, Но.2,1939г„ стр. 98). Наваліла замець такія гўрбы, што з канём утапіцца можна. Тм. Сад стаіць адно ў белай замеці. Крушына: Лебедзь 14. См. замятуха.
•замёць, глаг..—см. под маць, мець.
•замёт-ту, предл.-це, м.—нзгородь, НК: Пособ., Но. 40 бревенчатый забор, ограда, Шсл.; Ксл. бревенчатая ограда, Гсл.;Нсл.;Дсл. 243 нзгородь нз бревен нлн горбылей, вправленных в заборные столбы, как в стене. Бясл. — замёт. Як сабака, пера-СКОЧЫу Замёт. Крамяні Пух. (Шсл.). Воўк
пераскочыў пераз замёт. Рыбчына Сір. (Ксл.).
•замётны-ная-нае—состояіцнй нз нзго-родн, относяіцнйся к нзгородн(бревен-чатой, С.) НК: Пособ., Но. 40.
• замёты-тоў, мн. ч.—брёвна нлн гор-былн(нз бревен). закладываемые в за-борные столбы ("шулы”) Бясл. Шулы пастанавілі, цяпер будзем закідаць замёты. Хведараўка Краснап. (Бясл.).
• замяклы-./гая-яае—замоклый. Нсл. 176, ставшнй мягкнм. Замяклы хлеб. Нсл. •замямліць см. под мямліць.
•замямліцца -< «. под мямліцца.
• замяраць—< «. под замёрыць.
•замясыдць см. под мясыўіць.
•замяшаньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—замешательство. БНсл.
•замяшаць—CM. nod мяшаць.
• замятня, (Нсл.), замятня, (Гсл.)-ш(ні)-ні(ні) 1. замешательство. Нсл. 176; Гсл. Замятню зрабілі мяж нас. Нсл.
2. сутолока. Гсл.
3. смятенне(переполох, паннка, С.). Гсл.
• замятўха-ўхг-рсе, ж. 1. вьюга, метель. Гсл. См. замець.
2. тревожное состоянне, волненне, бес-покойство. На сяле йшла замятуха. Хадзілі ўсі злосныя, сквеленыя... усі гатовы былі адзін з адным грызьціся. ЗСД 149.
•замятушыпца—< я под мятушыцца.
• замяцёньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—смятенне. Гсл.; Нсл. Замяценьне зрабілася ў народзе. Нсл.
•замігцёць— см. под мігцёць.
• замілёньне-ня, предл.-ню, 1. умнлос-тнвленне, заглажнванне внны. Гсл.
2. прнвязанность. Гсл.
•зауаляць-яю-яеш-яе; повел.-яй-яйма, не-соверш.. перех.—уМЙЛОСТНВЛЯТЬ, Нсл. 174 располагать к себе хорошнм поведеннем, рассчнтанным на это; умнлостнвлять, подкупать кротостью. Гсл. Колькі ні заміляй яго, нічым не заміліш. Нсл. Соверш. зауаліць-лю-ліш-ле, (Нсл. 174)—умнлос-тнвнть.
• ЗамІЛЯ\уіу&-ЯЮСЯ-яешСЯ, несоверш., возвр.-—преклоняться на мнлость, Нсл. 174 сменять гнев на мнлость, чувствовать прежнее расположенне, благодаря смн-реншо н ласковостн внновного. Гсл. He заміляецца пан намі, ён і заміліўся б, ды ліхія людзі ўдаюць яму. Нсл. I дарма, заміляўся з усім, хаця ж возьнік б ыў не па КІШанІ. Дзьве Душы.
КНІГІ ОНЛАЙН
