Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•заміна-ны, дат., предл.-не, ж.— помеха. Салавей: Сіла 46. Мінаю замІНЫ. Салавей: Сіла. Дакучных замінаў парогі пакіну ў цемры густой. Тм. Уменый. зауонка-нкі-нцы, (Гсл. 95)—помеха. Увелйч. замінішча-ча, предл,-чу, ср.—мешаюіднй предмет(человек нлн веіць). Mix. Кросны вялікае замінішча ў хаце. Варсл. Зь яго не работнік, a замінішча. Mix.
замінак
413
замыкаць
•замі'нак-нку, предл.-нку, м. 1. помеха. н Я хачу быць на акадэме, але напэўна ня ведаю, ці буду, бо можа будзе які замінак.іДр. Ворса).
2. мешаюіцйй предмет. Варсл. Гэта вялікая шапа толькі замінакухаце. Варсл. •замінаць-аю-аеш-ае, каму—мешать, Ар.; Шсл.; Mix. мешать, служйть помехой. Гсл. He замінала тэй дзеяльнасьці разнавер’е з Маскоўцамі. Дзьве Душы 122. Адыйдзі, не замінай рабіць. Ст. Вон з адрогі, не замінай! ЗСД 305. Прычыны, што заміналі й замінаюць спаўненьню пастаўленых мэтаў. Асьвета, Но. 1,1927, стр. 4. Адыйдзі ты адсюль, не замінай! Ст.(Шсл. под адсюль). Отгл. ймя суіц. замінаньне-ня, предл.~НЮ; мн. ч.-ні-няў—помеха. Гсл.
• замінацра-аюся-аешся—страдать от "замінаньня”—помехя. Гсл.
• замірак-рку, предл.-рку, м.—мнровое удовлетворенйе. Нсл. 174. Замірку яшчэ ня dav. Нсл.
•заміраваць-рую-руеш-руе; повел.-руй-руйма, несоверш., перех. — прекЛОНЯТЬ К мнру удовлетворенйем. Нсл. 174. Замі-равай яго; а не замірыш, скураю ад-кажаш. Нсл. Соверш. замірыць-ру-/?ыій-ра—преклонйть к мнру удовлетворенй-ем. Нсл. 174.
• замірэньне-ня, предл.-ню, ср. 1. прнмн-ренне. Ксл.; Нсл. 174; БНсл. Трэйці год судзяццабезусякага замірэньня. Пядігорск Беш. (Ксл.).
2. перемйрйе. Шсл.; Гсл.; БНсл. Усё вайна a вайна, хай бы хоць якое было замірэньне. Ст. Замірэньне даў Бог: войскі звара-чаюцца. Нсл. 174.
•заміргаць— см. под міргаць.
•замір’е,-р’я, предл.-р’ю, ср.—перемнрне. іг. •замірьіць < «. тд заміраваць.
•замітруваць-гю-геалге, соверш.. обл.—за-суетнться, побежать порывйсто. Дсл. 244. Замітрувала баба — госьці прыехалі. Дсл. прыехалі. Дсл.
•замітусіцца—<«. под мітусіцца.
• замковы-еая-вае, 1. к замку отно-сяіцййся. Нсл. 174; Ар. Замковая зямля, старожа. Нсл.
2. замочный. Нсл. 174. Замковая дужка адламілася. Нсл.
•замкнёньне-ня, предл.-ню; мн. ч. ні-няў, ср.—запор. Акно ў тае хароміны было пад замкненьням. стт. 492.
•зам-кнўць-ы/«шь( у сабе)—см. под мкаць. • загл-ккўйца-ыкацца— см. под мкацца.
• замлёлы-лая-лае, 1. находявцййся в обморочном состоянйй.
2. нзнемогшнй от сйльного чувства.
3. расслабленный.
• замлёньне см. под млець.
•замяець-яваць,—см. под млець. •замлявіць—см. под млявіць.
• замнога [замнага], нареч.—многовато, Нсл. 174 слйшком много. Замнога ты просіш за свой тавар. Нсл. Замнага даў, перасуліў. Нсл.
• замсза-сты-сьце, ж.—забвенйе(забы-тнё, С.); какая-то забывчйвость, как бы умственное затменне, Гсл. забвенйе. Дсл. 244. Нашла на мяне такая замста: забыўся, як завуць начэлініка. Дсл. Як у замсьце — а ніяк ня ўспомню. Гсл. Зь сенажацяў, гацяў роднае старонкі, з панад гэтых, чорных замстай, хмар яна прь'ійдзе вольным гоманам сасонкі. Дуб. Гэта замства на лятункі мае. Тм.
Незабыўныя гады, пылам замсты не-замеценЫЯ. Крушына; Лебедзь 42.
•замсьціць, замсьцГла I, безлйч.—напала забывчнвость, необьясннмое забвенне, Гсл. пронзошло помраченне памятн, Дсл. 244 забылось, запамятовалось, вышло нз памятн. Раз., Тамб. (Даль).
•замыцць II, замшчў, замсьціій-ціць, соверш. каму—отомстать. Шсл. Замшчу я табе за тваё зладзейства. Ст.
•замшыцца-іг/ыцца, шацца, 1-ого й 2-ого лйца нет, соверш.—ПОКрыТЬСЯ МХОМ, Гсл. замшеть.
•замудраваць < н noä мудраваць.
• замужжа-жа, предл.-жу, ср^—замужес-тво. Сукрэмна Сян. (Ксл.). Нядобрае, мала-дзіца, маё замужжа. Ст.
•замужка-жкі-жцы, ж—замужняя жен-шнна. Пархв.; Гсл.; БНсл. Ен здаўна прывык яе знаць, як замужку. ЗСД 325.
•замўлела, безлйч.—см. под мўлець. •замур-оваваць-аваць—см. под мураваць.
• замур-овавацца-авацца—см. под мура-в'ацца.
•замўрзаць—см. под мўрзаць. •замўрзацца—под мўрзацца.
• замўзак-тка, м.—заснженное яйцо. Гэта ня сьвежыя яйцы, а замўткі. Хве-дараўка Краснап. (Бяльсл.).
•замуціць—под муціць.
•замўчыць— см. под мўчыць.
• замчыста, нареч.—крепко, прочно, с надежным огражденнем. Нсл. 176. Двор замчыста пабудаваны. Нсл.
•замчьістасьць-і«, ж.—прочное, крепкое устройство. Нсл. 176. Замчыстасьць току, двара. Нсл.
•замчысты->мая-гэтае—устроенный с на-дежным огражденнем. Нсл. 176. Замчысты двор. Нсл. Замчысты ток. Тм. Наш панадворак замчысты. Варсл.
• замчьішча-ча, предл.-чу; мн. ч. чы-чаў, ср.—место замка, БНсл. место, где на-ходнтся нлн был замок.
•замыгцёцьг«. под мігцёць.
• замыі-ыяў, мн. ч.—луговое место, нс-порченное в летне время разлнвом рекн, занесенное песком н тйною. Дсл.244. Замыі касіць няма чаго. Дсл.
• замыкаць, замыкаць у сабе— см. под мкайь.
замыкацпа
414 запоіны
•замыкацца—™. под мкацца.
• замылідь-лю-ліш-ле, соверш.. перех.—на-рочно закруглнть лезвне, острый конец кола н проч. Шсл. Замылі сякірку. Ст.
•замысьліць—< « под мысьліць.
•замысьл-евацца-іцг<а—см. под мысьліцца. •зан-осіць-ёсьці—см. под нёсьці.
•зан-осійна-ёсьціся—см. под нёсьціся.
• занагарадзіць-джў-дзіш-дзе, соверш-—вознаграднть. Нсл. 176. Што згубіў, нічым не занагародзіш. Нсл. Несоверш. занагараджаць, -аю-аеш-ае—вознагра-ждть. Нсл. 176. За маё дабро мне ліхім занагараджаюць. Нсл.
• занагараджэньне-нл, предл.-ню, ср.—воз-награжденне. Нсл. 176. Занагараджэньне за крыўду. Нсл.
• занадта, нареч.—чересчур, слншком(чре-змерно, С.) Гсл., слншком, более нежелн много. Нсл. 176; Шсл.; БНсл. Занадта вялікі. Нсл. Занадта ўжо расходзіўся ты. Ст. •занаравіцца— см. под наравіцца.
• занатўр-ыўшыся-ыцца—см. под натў-рыцца.
• занаўжыць[вулей]—наполннть сота-мняулей). Маркоўцы Вял.
занаўжаны[вулей]—наполненный со-тамн улей. Тм.
•занёкай,ь-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, со-верш.—начать говорйть ”не”—нет, от-рнцать. Ён ня стаў на'т гўкаць ізь селакамі, адразу занекаў... замахаў сваімі малёнькімі ручкамі. ЗСД 100.
•занепадаць-й/о-аеій-ае; повел.-ай-айма, несоверш.— клоняться к упадку, (БНсл.) недомагать, прнхварнвать. Гсл. Конь занепадае, заняпаў на заднія ногі. Нсл. 177. Пад старасьць я занепадаць стаў. Нсл. Соверш. заняпасьш-падў-падзёш-падзёць-дзём-дзіцё-дуць—прндтн в упадок; опус-тнться, Гсл. склоняться к упадку. БНсл. Кабыла заняпала. Дсл. 246. На чужой староначцы заняпаў душой. Гарун (ст. "Песьня”).
• зан-евальняць-яволены-яволіць—см. под няволіць.
•заняха-еньне-бтшчць— см. под няхаіць.
•занядбаліць— см. под нядбаліць, няд-б'айліць.
•занядб-аньне-йць—под дбаць.
• занядўжаць см. под нядўжаць.
• заняглелы-лая-лае—онемевшнй. Гсл.; БНсл.
• занямёць—под нямёць.
•заняпад-др, предл.-дзе, м.—упадок. мгсл.; БНсл.
• заняпалы-лйя-лйе—пряшедшнй в упа-док. Стаў падобны да нейкага заня-палага сьвятога. ЗСД 308.
• заняпасыд—с«. под занепадаць.
• занятак-w/cy, предл.-тку, м.—занятне. мГсл.; Ар.; Шсл. У кажнага ё свой занятак. Ст. Яна была ў гэтым часе захопленая важным заняткам. зсд 80. Самы сабе знаходзілі тэмы на гутаркі й заняткі. Цэлеііг Ярылаў агонь.
• заняважыць—см. под важыць 4.
• заняві'ньне, нареч.—невннно, незаслу-женно. Нсл. 176. Занявіньне цярплю. Нсл.
• занявісьнець см. под нявісьнець.
•заняўздолець—гм. тд няўздолець.
•заняць-гр, ж.—занятне. Дсл. 246. Ён усё ў заняці. Дсл.
•заняць г л. под імаць.
•зашдзьбець— см. под нідзьбець.
•затзка-зкі-зцы, ж. 1. зерно, буснна от ожерелья. Нсл. 177. Занізкі пасыпаліся. Нсл. 2. шнурок, наннзанный коралькамн. Нсл. 177. Занізкі парваліся. Нсл.
3. пузырн, образуюіцнеся в жндкостн. Нсл. 177. Гарэлка крэпкая, калі занізкі ёсьць, як траханеш. Нсл.
4. жнрные кружкн на влаге. Нсл. 177. Мяса ня сытае, ніводнае занізкі нямаў страве. Нсл. См. скалка.
затзачка-чкі-чцы, уменьш. к занізка во всех смыслах. Нсл. 177.
•занізь-зг, ж.—место на тканн, сплошь покрытое бусамн, жемчугом, Даль бусы. Занізь пурпурна-лілёвых караляў, занізь пэрлаў на морскім дне. Дуб.: Наля 26. Жменя рамонкавых пялёсткаў на дзьве занізі, быццам вецер сьмехам парас-плёскаў. Крушына: Творы 166. Уменьш. за-нізка—буснна, Магілёўшч. проннзн, осо-бенно кораллы. Вост.(Даль, ІУ язд., 1520). Шнюрок парваўся. і занізкі рассыпаліся. Іванаўка Хоцім. (Бясл.).
•занітаваць—<л. под нітаваць.
•занўдзіла, безлйч.—см. под нўдзіць. •занў-дзіць-джаць—см. под нўдзіць. •занўдзіцца -см. под нўдзіцца.
•занур-аць-ьідь—см. под нурыць.
• занур-ацйа-ыца—см. под нурыцца.
•заныгціііа-цы-і/ы, ж.—ранка на пальце от задранной от ногтя кожнс мясом. Бясл. У мяне на палцу заныгціца, ды вельмі ж балюча. Хведараўка Краснап. (Бясл.).
•заныдзець—с.ч. под ныдзець.
•заныдзьвець—< м. под ныдзьвець.
•заподаўна, (Нсл.) 1. слншком давно. Заподаўна ты не аддаеш імне доўгу. Нсл. 180.
2 . тем более. Нсл. 180. Табе пасьнедаўшы хочацца есьці, а імне заподаўна, як я ня сьнедаў. Нсл.
•запозна, нареч. (Гсл.; Нсл. 180)—слншком поздно.
•запозны-ная-нае—запоздалый. БНсл. Ср. позны.
• запоіны, (Кот. 202)-наў, едйнств. ч. нет.-—помолвка н угоіценне поэтому случаю, Гсл. пнршество по заключеннн свадебных условнй, Нсл. 180 перваясвадебнаябеседа, когда женнх в доме невесты угошается co
запойства
415
запанёлы
сватамн н роднымн. Шсл. На запоінах была толькі радзіма. Нсл. У сыботу да нас сваты прыдуць на запоіны. Ст.
Ляксеева Вольга замуж выходзе, ужо запоІНЫ былі. Жабяньцяі Сур. (Ксл.).
• запойства-ва, предл.-ee, ср.—пернодн-ческое пьянство, НК: Піт. 82 запой.
• запойца-і{Ы, предл.-цу, твор.-цам, м.—пе-рноднческнй алкоголнк. НК: Піт. 81.
• запон-ну, предл.-не, м. 1. портьера, занавес нз тяжелой матернн на дверях нлн окнах.
2. занавеска. Із жанкамі без запонубудзе стаяць. Кіт. 8367. Ад кажнага запону да запону пяцьсот год дарогі. Тм. 120аі. Скора перайшоў тыя запоны, голас прышоў. Тм. !20а2. О дочкй ерусалймовы... яко запоны Соломоновы. () кн. Ст. Закона. Уменьш. запонак. Бадай г вусіх покуць, як здаўна шанаванае месца, прыкрыты запонкамі. Запруднік (Беларус, Но. 61).
• запонны-ная-нае, прйлаг. к запон. 1. портьерный.
2. занавесочный.
• запорка-ркі-рцы, ж.—место ареста, заточення. Дсл. 247. П’яны сядзіць у запорцы. Дсл.
•запорышча-ча, предл.-чу; мн. ч.-чы-чаў, ср.—женская болезнь, остановка, прек-раіценне месячных кровей. Нсл. 180. Запорышчам жонка хворая. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
