Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•запёчкі-каў, мн. ч.—деревянный сруб, на котором ложнтся печь. Бясл. Да печы зроблены МОЦНЫЯ запёчкі. Машавая Бялын-кавічы (Бясл.).
•запёчнІК-ZKtf, предл.-іку, зват.-Іча, м.—ДО-мосед. I слухаць не хачу аб гэтым запечніку — кажа дзяўчына. Я. Г-кі: Казкі, Но. 2, стр. 3. См. даматур.
•запёчча-ча, предл.-чу; мн. ч.-чы-чаў, ср.
—отступ, пространство между печью н прнлегаюіцнмн к ней стенамн. НК: Очеркн, 245; Шсл. Паклалі анучы сушыць у запечча. Дукарка Сьміл. (Шсл.).
•запяяць,—см. под пець, запець.
• запяканік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м.
—трудолюбнвый человек. Дсл. 247. Во гэты запяканік не зьдзяньгубіць. Дсл.
•запякапка-нкі-нцы, ж. 1. водка, настоен-ная на разных кореньях н употребляемая в внде лекарства. Нсл. 178. Каб адзяржаць запяканку, гаршчок з гарэлкаю, налітаю на карэньне, абмазуюць хлебным цестам і становяць у печ. Тм. Ад жывата выпі гарэлкі з запяканкаю. Нсл.
2. строгое наказанне. Нсл. 178. Далі хлапцу добрую запяканку. Нсл.
•запякаць,—см. под пякаць.
•запякаць,— ем. под пячы.
•зап-якацца-ячыся,— см. под пячыся.
•запялёскаць,—см. под пялескаць. •запялёскацца,—см. под пялескацца.
•запяраз-аваць-аць,— см. под перазаць 1. •запяраз-авацца-ацда, — см. под перазацца. •запярэсьціцца,—под пярэсьціцца.
•запярхаць,—под пярхаць.
•запярхнуцца, -см. под заперхавацца.
•запяткі-дакаў (-так); мн. ч.—края пят. Нсл. 182. Пабег, аж запяткі затрашчэлі. Нсл. Запяткі свае адбіў, бегаючы за табою. Тм. Вытну й запяткі задзярэш. Тм.
•запятнік-wa, м.—запяток у обувн. Нсл. 182. Запятнік скрывіўся ў боце. Нсл.
•зап-яйца-інацца,— см. под пяцца.
•запячатав-аны-аць,— см. под пячатаваць. •запіхалка-лкі-лцы, ж. — абарэчка. НК.: Очеркн 502. См. абор.
•запіх-аць-нўць,— см. под пхаць, піхаць.
• запінашка-гйкг-гады, ж.—закрывало лнца.
•запінаха-ахі-асе, ж.—простыня, кото-рой закрывают колыбель, Ксл. занавеска, занавесь. Я сёлета сшыла да калыбкі новую запінаху. Вяжышча Беш. (Ксл.). Ср. запнуць, апінянка.
•запінаньне-ня, предл.-ню—препятствне. Нсл. 179. He рабі імне запінаньня ў вясельлю. Нсл.
•зап-інаць-нўдь,—см. под пяць II.
запінка
418
запрос
•запшка-нкі-нцы, ж.—остановка, Нсл. 179. задержка. Запінку зрабілі ў сватаўстве. Нсл.
•затрка-ркі-рцы, ж.—прнспособленне для запнрання чего-л. Ар. Такі ты гаспадар, як запірка ад пустога хлява. •запіс-су, предл.-ce, м. 1. запясь. мгсл.
2. внесенйе в княгу. Нсл. 179. Трэба йсьці к дзяку, няхай запіс зробеў кнізе аб нашым вянцу. Нсл.
3. внесенне в судебные кнйгй, что в государстве велйколйтовском (бело-русском) нмело значенйе нотарйальное; передача кому-л. права на какое-л. нмуіцество посредством запясй. Статут 1529 г.
4. духовное завеіцанйе. Нсл. 179. Ніякага запісу па сьмерці не знайшлі. Нсл.
5. пйсьменная сделка всякого рода. Нсл. 179. Запісы мяжсобку ўчынілі. Нсл.
•запіс-аваць-аць,— см. под пісаць.
•запісацца,—см. под пісацца.
•запісны ліст,—см. под ліст.
•затшка-шкі-шцы, ж. — абарэчак. нк.: Очеркн, 502. См. абор.
•запішчэць,—см. под пішчэць.
•запіткі-лжаў, мн. ч. 1. напяткй. Нсл. 179. Розныя запіткі там был'і. Нсл.
2. попойка по окончанйй условяй. Нсл. 179. Тут без запіткаў не абыйдзецца. Нсл. •запіваньне-ня, ср.—запой. мгсл. См. запойства.
•запіукі-коў, едйнств. ч. нет. 1. фйнальное ПЙТьё. НК.: Очеркн, 94., Но. 20. 2. перен. —конечное дело. НК.: Очеркн, Но. 202.
3. заключйтельное слово о чем-л. нк.: Очеркн, Но. 202.
•заплоцьце-ця, предл.-цю, ср.—место за забором. Шсл. У заплоцьцю парасла вялікая крапіва. Бор Сьміл. (Шсл.).
•запладзі'цца,—см. под пладзіцца. •заплакаць,—см. под плакаць.
•заплаза-аты-аце, ж. 1.—вознаграж-денне, мзда. Гсл.; Нсл. 179. Просячы a вечныі заплаты. Зізані:Толкованне. Бог табе заплата. Нсл. Хто што заслужыць, то яму заплата будзе. Кіт. ізоа7. Дарагой цаны заплата. Крушына: Лебедаь 60. Яны не знаходзяць заплаты. У. Краўчанка. Няма такое заплаты, што даець забыцьцё аб Ізрадзе. Цётка: Шан. род. слова. Чым ЦЯЖШЫ воз да хаты вязуць яны, і чым цяжэй ступаюць ногі, тым заплату даюць гарэлку даражэй. Кл.: Каліна 16.
заплата пенежная—денежные платежй. Стт. 1529.
2. уплата. Маець Міска заплаціці пяць-дзясят грошы, каторай заплаце злажыў ясьмі рок чатыры нядзелі. Гордз. Акт. ХУП, Но. 19.
•заплатны-ная-нае, 1. любяіцнй возна-граждать. Нсл. 179. Заплатны пан. Нсл.
2. верный, несомненный в платеже, Нсл. 179. уплатный. Заплатны доўг. Нсл. Гэта заплатныя грошы. Тм.
•заплавіць,—саі. nod плавіць.
•заплаціць,—см. под плаціць. •запл-ёсьці-ятоць,—см. под плесьці. •запляйміць,—см. под пляйміць.
•запляйміцца,—см. под пляйміцца. •запляскаць,—см. под пляскаць. •заплігаць,-см. под плігаць.
•заплікйнызе-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к заплікаць—застегйванне. Гсл.; Нсл. 179. Купіць аплікоў на запліканьне. Нсл. Ср. аплік. См. зашпіляньне.
• заплікаць-аю-аеш-ае, несоверш.. перех. —застегнвать. Гсл.; Шсл.; Застадольле Сян. (Ксл.).
Ня туды заплікаеш, заплікн^ хорашанька, роўненька. Нсл. Соверш. заплікнўць, -нў-нёш-нёць-нём-ніцё—за-стегнуть (крючкн) Бясл.; Гсл.; Шсл.; Заста-дольле Сян. (Ксл.).; Нсл. 179. He ЗйПЛІКНуцЬ сьвіты: рукі памёрзьлі. Ст. Прйч. заплік-нуты—застегнутый. Шсл.; Нсл. 179. Нага-віцы не заплікнутыя. Ст. Кабат твой не заплікнуты. Нсл.
прыплікаць-аю-дегд-йе, несоверш.—прн-стегнвать, прнкалывать. Нсл. 507. Прып-лікаць, прыплгкнуць істужку. Нсл. Соверш. прыплікнўць-ў-нёш-нёць-нём-ніцё, 1. застегнуть, прнколоть. Нсл. 507.
2. сказать колкость. Нсл. 507. Я яму добра прыплікнўў.
расплікаць-аю-аеш-ве, несоверш.—рас-стёгнвать. Шсл. Расплікайце яму бардзей каўнер ды вады ў рот уліце. Ст. Соверш. расплікнўць, -нў-нёш-нёць—расстегнуть. Шсл. См. зашпіляць, прышпіляць, расшпі-ляць ( под шпіляць).
• заплікаййа-аюся-аешся, несоверш.. возвр. —застёгнваться. Шсл.; Застадольле Сян. (Ксл.); Нсл. 179. Заплікайся, заплікніся роўненька. Нсл. Соверш. заплікяуцца-нўся-нёшся-нёцца-нёмся-ніцёся—расстегнуться. Шсл. •заплічка-чкі-чцы, ж.—застёжка. Бясл. Заплікні сьвітку на заплічкі. Палуж Краснап. (Бясл.). См. зашпілка.
•заплут-rwr, предл.-уце, .ч.—потеря орн-ентнровкн. Юрсл. Нашоў нейкі заплут, ня ведаю, у які бок ісьці двору — і ўсё. Юрсл. • заплўт-аваць-гя»>.— см. под плутаць. •заплўт-авацца-ац^а,—под плутацца. •заплутухаць,—см. под плутухаць.
•заплутахацца, Юрсл., заплутухацца,—см. под плутухацца.
•запл-ьісьці-ывачь,—под плысьці. •заплюхаць,—см. под плюхаць.
•заплюс-каць-нуць,—сл. под плюскаць. •заплюшчыць,—см. под плюшчыць.
• запрос-су, предл.-ce, л.—требованне высокой цены (, более, чем даная вегць йлй работа стойт, С.) Нсл. 181. Запрос ня б ’ець у нос.
запрабаваць
419
запых
•запрабаваць,—™. под прабаваць.
• ЗапрагаЦЬ-0/О-б7еш-Яв, несоверш., перех. —запрягать. Ар.; Нсл. 181. Запрагай леп-шага каня. Нсл. Соверш. запрэгчы, запрагў, запражэш-жэць-жыцё, запрагўць—за-прячь. Ар.; Нсл. 181; Гсл. He запрогшы, не кажы "но”. Нсл. Прйч. запрэжаны—запря-жённый. Ар. Ужо коні запрэжаны. Лупекі Стдуб. (Косіч, 248). Коні запрэжаны даўна. Нсл.
прыпрагаць, несоверш.—прнстягнвать, прнпрягать. Нсл. 508. Кульгавага каня прыпрагаеш да здаровага; прыпражы лепшага. Нсл. Соверш. прыпрэгчы-чрйгі-пражэш-пражэць-пражэм-пражыцё; прошл. вр. прыпрог, прыпрэгла-прэглі —прнпрячь. Нсл. 508. Прйч. прыпрэжаны —прнпряжённый. Нсл. 508. Прыпрэжаны конь закульгаў. Нсл.
•запрад-аваць-аць,— см. под прадаваць.
•запрадав-ацца-ацца,—.™. nod прадавац-ца.
•запрапасьціць, -пашчу-пасьціш-пасьце, перех., соверш. к запрапашчаЦЬ. Несоверш. запрапашчаць, 1. девать. Нсл. 181. Куды ты запрапашчаеш, запрапасьціў manop мой? Нсл.
2. вводнть в невыгодное положенне нлн место. Нсл. 181. На гэтым месцу ты йнасі сябе запрапашчаеш, запрапасьціў. Нсл.
3. подвергать несчастью. Нсл. 181. Запра-пашчаеш, запрапасьціў роднага свайго сына. Нсл.
•запрапасыізцца-пашчуся-пасьцішся, со-верш., возвр.—пропасть без вестн, поте-ряться. Нсл. 181. Тапор запрапасьціўся нейдзе. Нсл. Несоверш. запрапашчацца —пропадать без вестн, теряться. Нсл. 181. Куды запрапашчаешся што дзень. Нсл.
• запрапашчоны-ная-нае, област.—про-пагцнй, Гсл. потерянный нз внду. Нсл. 181. Запрапашчоная сякіра знашлася. Нсл.
•запрапашчэньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—безвыходное положенне. Нсл. 734. Во, якое нам тут запрпашчэньне! ні двору ехаць ня пушчаюць, ні коні карміць няма чым, ні самым няма чым жывіцца. Нсл.
•запра-сіць-шаць,—см. под прасіць.
• запраторыць, Шсл.-ру-рыш-ра; повел.-тор-торма, соверш., перех.—заброснть так, что нельзя найтн, Mix. хорошо запрятать, Варсл. запропастнть, запро-куднть, заложнть, запрятать куда-л. н позабыть. Кур. (Даль, ІУ нзд. стр, 1554). Дзе ты запраторыла мой андарак? Mix. Ён каўбасы добра запраторыў, каб маскалі не знашлі. Варсл. Жывую сілу не запра-торыш ты ў магілу. Колас: нз, хіх.
•заправіць,—см. под правіць II.
•запраўднасьць, -ці, ж.—действнтель-ность. Цяперашнія даклярацы аб мана-літнасьці камуністычнага руху не адказуюць запраўднасьці. Бацыс, Но. 4(539). См. дойснасьць.
•запраўдны, -ная-нае—действнтельный, мГсл. настояіцлй (нстннный, подлннный, С.) мгсл. У імшарах нарадзіўся запраўд-ны партызанцкі аддзел. Хмара (Б. Ускалось, 1955, Но. 5, 12). См. дойсны.
•запраўды, нареч.—действнтельно, МГсл. действнтельно, по нстнне, мгсл. на самом деле, Шсл.; Ксл.; Ар.: Нсл. 181. вонстнну, подлннно. He, мая зязюлька, запраўды я сядні прыду к табе. Пушкары Сян. (Ксл.). Калі ты запраўды ня вінен, дык чаго ж чырванееш? Ст. Гэта запраўды такбыло. Нсл. Запраўды выкапаў галаву. Каралеўш-чына Н. (Демнд: Веров. 106). Ты Запраўды заблытаўся. Макаёнак: Каб людзі ня журыліся. См. дойсна.
•запрацаваць,—см. под працаваць.
•запрацавацца,—см. под працавацца.
•запрыготрь-ню-ніш-не, соверш.—обра-тнть в рабство, поработнть. Варсл. Расій-ская царыца Кацярына запрыгоніла нашых селакоў. Варсл.
•запрыязьніцца,—см. под прыязьніцца.
•запрызвычаіць,—см. под звычаіць.
•запрызвычаіцца,—см. под звычаіцца.
•запсаваць,- <« под псаваць.
•запсавацца,—см. под псавацца. •запсёць,—см. под псець.
• запухнавець-ее, соверш.—^покрыться всклокоченной шерстью. Дсл. 248. Конь запухнавеў. Дсл.
• запўда-ды-дзе, ж. 1. группа людей, загоняюіцнх зверя во время облавы. Маркоўцы Вял.
2. действне пронзводяіцнх "запуду". Маркоўцы Вял. Ср. пудзІЦЬ.
КНІГІ ОНЛАЙН
