Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. (обіц., перт., насмех)—последнйй ребенок. Шсл.; Нсл. 217. Ты апошнім радзіўся, дык ты зносак. Ст. Гэта ўжо сын зносак. Нсл. Уменьш. зносачак. Нсл. 217. Гэта дачка мая зносачак. Нсл.
•зносіць, зьнёсьці—см. под нёсьці.
•зноскі-коў, мн. ч.—йзношенная одежда, обйОСКЙ, (Нсл. 217). ЛОХМОТЬЯ. Варсл.
Чужыя зноскі носе. Нсл. Гэтыя зноскі, хіба, на заткала ў комін згодзяцца. Варсл. • зносьлівасьць-ір, ж.—прочность(об одежде). Ср. зносьлівы.
•зносьлівы-eaя-вае—прочный(об одеж-де, тканй). Бясл. Гэта шапка зносьліва: ужо шосты год яе нашу, а яна яшчэ крэпка. Бяседавічы Хоцім. (Бясл.).
•зносы-саў’, едйнсте. ч. нет.—последнне ДНй беременностй. Бясл. Астапава баба на зносах, уборзьдзе радзіць будзе. Маластоў-ка Краснап. (Бясл.).
•знабрэху, нареч.—по клевете, Нсл. 214. по наговору. БНсл. Знабрэху гоне злосьць на мяне. Нсл.
• знагўлу, нареч.—по беспечностй, по небреженню. Нсл. 214. Знагўлу цяцюху злавіў. Нсл.
• знаходны-ная-нйе—найденный. Зна-ходныя трубы. НК: Очеркн 350. Знаходны нож. Нсл. 215. Знаходную падкову прадаў. Тм.
•зняходзіць-джу-дзіш-дзе, несоверш., перех. —находнть. Нсл. 215; Ар. Ніякага парадку тут не знаходжу, не знашоў. Нсл. Отгл. ймя суіц. знаходжаньне-ня, предл.-ню, 1. нахожденне.
2. йзысканйе. мгсл. Соверш. знайсьці. Ар.; Гсл.
знайці, (Нсл.; Скар. Ц., 13 раз в разных формах), знайдў, знойдзеш, знойдзе, зной-дзем, знойдзеце, знойдуць, 1. найтв. Ар.; Нсл. 215; Гсл. Закінь напёрад, знойдзеш ззаду. Послов. Раўнапольле Сьміл. (Шсл.). КІНЬ прад сабой, знойдзеш за сабой. Послов. Ар. 2. прййскать, найтн. Ар.
3. нзыскать. мгсл.
4. отыскать. мгсл. Прйч. знойдзены, 1.—найденный. Ар.
2. прнйсканный.
3. нзысканный, найденный.
4. отысканный.
•знаходзіцца, страд. к знаходзіць 1. быть находйму. Ар. У лесе знаходзяцца гры-бы(зн. іх знаходзяць). Ар.
2. прййскнваться. Нсл. 215. Калі людзі к табе знаходзяцца, знашліся, чаго ж ты яшчэ хочаш?
3. быть в родстве(прнходйться родствен-нйком, С.) Нсл. 215. Ён мне знаходзіцца брат. Нсл.
4. йзыскйваться.
5. отыскнваться. Соверш. знайсьціся, к знаходзіцца 1,2,3, 4, 5.
знахар
454
знак
•знахар-ра, предл. u зват.-ру; мн. ч.. род.-раў, м.—знахарь. Ар. Бяжы бардзей да знаха-ра, няхай замове кроў, пухліну ад гадзіны. Нсл.
•зяахарка-ркі-рцы, ж.—знахарка. Ар.
•знахарскі-кая-кае—свойственный зна-харю.
•знахарства-ва, предл.-ве; мн. ч.-вы-ваў, ср.—знахарство.
*знахарыць-ру-рыш-ра, несоверш.—занн-маться знахарством. Нёкалі вучыў яе ЗНахарЫЦЬ. Мікольск М.(Демцд: Веров. II, 1896, 108).
•знадовечы, нареч.—с третьего дня, с позавчера. Нсл. 214. Знадовечы захварэў. Нсл.
•знадаб-іцца-яяц^а—см. под надабіцца.
•знадабны-ная-нае—нужный. Нсл. 214. Гэта рэч знадабная, ня псуй. Нсл.
Чалавек ён знадабны. Нсл. Знадабнае дзерва пасеклі на дровы. Нсл.
•знадбёнь-ёня, предл.-ню; мн. ч.-яні-нёў-нём, мн. ч„ предл.-нёх. м.—нужная веіць. У хаце пень і то знадбень. Послов. Дсл. Ср. патрэбнік.
•знадвор’я, ізнадвор’я—снаружн. Нсл. 214. Знадвор’я дым ідзёць у хату. Нсл. Трыма палцамі левымі правую рукў ізнадвор’я пагладзіць. Кіт. 73611.
•знадворку, нареч.—снаружн. Ар.; Гсл.; БНсл. Карыта знадворку ўнёсьлі ў сенцы. Ст. Знадворку пачуўся зьдзержаны ту-пат каня. ЗСД 111. Загараліся абтынкава-ныя знадворку панскія пакоі. Тм. 165. Замкнулі знадворку дзьверы. Тм. 255.
•знадворны-ндя-нае—наружный. МГсл.
•знаёмасьць-^г, ж. 1, знакомство. Ар.; Нсл. 214. Знаёмасьць забраў зь ім вялікую. Нсл. 2. знанне, опытность, Нсл. 214 налнчне знаннй о чем-л., обладанне сведеннямн о чем-л., знакомство.
•ЗНаёмІЦЬ-Л1ЛЮ-.ШШ-Л«е, несоверш.. перех. 1. знакомнть. МГсл.; Гсл.; Ар.; Нсл. 214. Сам НЯ ведаеш, зь кім мяне знаёміш, пазнаёміў. Нсл. Соверш. ПЯЗНаёмІЦЬ. Ар.; Нсл. 214.
2. (з чым)—знакомнть с чем, давать кому-л. сведення о чем-л. Дзядзька знаёміў мяне з гаспадаркаю.
зазнаёміць-млю-міш-ме, соверш.—озна-комнть. He з пасьцівым чалавекам ты яго зазнаёміў. Нсл. Несоверш. зазнаямляць-яю-яеш.
•ЗН&УйЦІ^МЛЮСЯ-МІШСЯ, несоверш. ЗЬ КІМ, 1. знакомнться. Ар.; Нсл. 214. He знаёмся зь ім, ён ня добры чалавек. Нсл. Соверш. пазнаёміцца—познакомнться. Я зь ім даўна пазнаёміўся. Нсл. Соверш. узнаёміц-ца, зь кім—войтн в тесное с кем-л. знакомство. Нсл. 54. Узнаёміўшыся з імною, ён так зрабіў, што хоць ніколі ў вочы ня бачыцца. Нсл.
2. (з чым)—знакомнться, получать сведення, прнобретать знання о чем-л. Сядні я знаёміўся з работаю на полю. •знаёмшы, ер. cm. к знаёмы.
•зпаёмы-мая-мае, 1. знакомый, состо-яіцнй в знакомстве с кем-л. Мы зь ім здаўна знаёмы. Нсл. 214. О, гэта ж знаёмыя людзі! Слопішча Шацк. (Шсл.) знаёмшы, a) ср. cm. к знаёмы. Знаёмшага каго абяры ў кумы. Нсл.
б) понзвестнее. Нсл. 735. Знаёмшаю дарогаю весялей ехаць. Нсл.
2 .« см. суіц. знаёмы-мага, знаёмая-ае—знакомый, знакомая. Ар.;Шсл.; Нсл.214. Гэта мой знаёмы. Слопішча ІЦацк. (Шсл.). •знажылу, нареч.—от напряження снл. Нсл. 214. Знажылу парваўся. Нсл.
•знайда-ды, обш,. 1. найдёныш. БНсл.
2 . насмешлнвое названне того, который украденную веіць называет найденной. Нсл. 214. Знайда ўсё знаходзе, і manop за лаўкаю. Послов. Нсл.
•знайдаваньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—нахожденне. Нсл. 214; БНсл., отыска-нне. Тм. Знайдаваньне спосабу да жыцьця. Нсл.
•знай-даваць-м'—см. под найдаваць.
•знайдыш-ша, предл.-шу; мн. ч.. род.-шаў, м.
1. найдёныш, ПОДКНДЫШ. Гсл.; Нсл. 214. См. знойдыш.
2. находка. Нсл.214. Гэта manop знайдыш. Нсл.
•знайдзён-нл, предл.-ну, зват.-не, м.—маль-чнк, незаконно рожденный, подкннутый. Нсл. 214. На наша бязьдзецьце, хоць знайдзёна Бог даў нам. Нсл.
•знайдзёнка-нм-нг^ы, ж.—девочка неза-конно рожденная, подкннутая. Нсл. 214. Знайдзёнка ў мяне гадуецца. Нсл.
•знайка-йкг, обнц. 1. знаюіцнй человек. Нсл. 214;БНсл.;Нсл. Знайкаўсёведае. Нсл.Знайка бяжыць, а нязнайка ляжыць. Послов. Нсл. 2. (upon.)—всезнайка.
•знайма, в смысле нареч.—по найму. Робе знайма.
•знаймасьць-гд, ж.—дружба. Нсл. 214. Я зь ім ніколі знаймасьці ня меў. Нсл.
• знаймавацца-л< у/ося-.мўешся, несоверш.
1. прнкладываться ко кресту(моіцам, нконам, С.) Гсл. Прышоў у царкву спазьніўшыся, калі ўжо знаймавацца пачалі. Гсл. Архімандрыт паручыў яму стаяць ля мошчаў, як знаймуюцца багамолы. Дзьве Душы 64.
2. целоваться в праздннк. ПНЗ.
• знайсьці, знайці—см. под знаходзіць, найдаваць.
•знайсыцся, знайціся—см. под знаходзіц-ца.
•знак, знаку, предл. знаку; мн. ч. знакі-коў-КОМ, мн. ч„ предл.-КОХ, м. 1. прнзнак, Нсл. 214; МГсл. знак. Сінія знакі на целе. Нсл. Ані знаку твае работы. Ар. Няма знаку. Ар. Уменьш. значок-чка.
паштовы значок—почтовая марка. знакі прыпынку—знакн препннання. на знак чаго—в знак чего.
2. клеймо, пометка, мгсл. метка.
знакону
455
знава
•знакону, нареч.—ОТ роду, Нсл. 214. по предопределенйю, фатально. Знакону знаць ён так робе, што нічым яго ня можна паправіць. Нсл.
•знакаміта, нареч.—знаменйто. Нсл. 214. Знакаміта гэта зрабіў. Нсл.
•знакамітасьць-ф', ж.—йзвестность, сла-ва, знаменйтость. Нсл. 214. Знакамітасьць зажывеш, чынячы людзём добра, Нсл. •знакаміты-шоя-тае—знаменйтый. Нсл. 214. Ен знакаміты чалавек; яго ўсі паважаюць. Нсл.
•знакавы-вая-вае, прйлаг. к знак. (Граніца) была кажона, і каменьне знакавае павыбірана. Гордз. Акт. ХУІІ, стр. XXXIX. •знакшыцьс« под інакшыць.
•знакшыппа—<м под накшыцца.
•зналопу, нареч.—внезапно. Бясл. Адкуль ты зьявіўся так зналопу, што ніхто не зацеміў. Кокатава Імсьц. (Бясл.).
•зналёзлы-лая-ляе—найденный. Нсл. 214. Зналезлыя грошы. Нсл. Зналезлая хустка. Тм.
•зналёзны-няя-няе—легко н скоро отыс-кдваемый. Нсл. 214. Зналезная зёлка. Нсл. •зналёзьць, соверш., перех—найтн, отыс-кать, достать, добыть. Вост.(Даль іу нзд. 1714), Кал.(Тм.), найтй. Нсл. 214. Зналёзьць прылучай, хустку. Нсл. Прйч. зналёзены —найденный, открытый, прййсканный. Нсл. 214. Зналезеныя рэчы аддаць трэба. Нсл. Несоверш. зналязаць—находйть. Нсл. 214. Зналязаць спосаб, грошы. Нсл.
•зналёзца, зналёзьціся, соверш.—найтнсь. Нсл. 214. Згуба зналёзлася. Нсл. Несоверш. зналязацца, зналязаецца, 3-ее лйцо едйн. ч. зналязаюцца, —находйться, прнйскй-ваться. Нсл. 214. Людзі к табе зналёзьліся добрыя, чаму ж ня йці? Нсл.
• зналёжна, нареч.—по прйнадлежностй, надлежаіце. Нсл. 214. Ты не зналежна ўзяў часьць. Нсл.
•зналёжны-ная-нйе—прйнадлежаіцйй, надлежаіцйй, Нсл. 214. следуюіцйй по прйнадлежностй. Я ўзяў зналежнае сваё. Нсл.
•зналец-лца, предл.-лцу, зват.-лча; мн. ч. зналцы, м.—знаток, прнобретаюіцйй знання посредством внешнйх чувств й только прй содействйй ума.
•зналязёньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—нахожденне.Нсл. 214. Зналязёньне спосабу. Нсл.
•зналяжаць—см. под налёжыць. •зналўску, нареч.—нечаянно. Нсл. 214. Зналуску тут зьявіўся. Нсл.
•зналы, (Пск. Даль, ІУ нзд., VI \1)-лая-лае, 1. знаюіцйй.
2. владеюіцйй(языком, речью). Пан Бог ест ведамы нутраных і тайных умыслаў, а языкоў усіх зналы. Кіт 856.
•знамы-л/ая-.мае, 1. знакомый. Нсл. 735. Гэта наш знамы чалавек. Нсл.
2. йзвестный, Нсл. 735. Знамая дарога. Нсл. Прев. cm. знамшы. Знамшаю, хоць даль-шаю, дарогаю паедзем. Нсл.
•знамшы, ср. cm. к знамы. Нсл. 735.
• знана, нареч.—нзвестно. Гэта даўна было знана. Нсл. 214(под знаны).
•знаны-ная-нае—йзвестный. Ар.; Нсл. 214; БНсл. Гэта знаны хтось зрабіў; ня знаны так ня ўзумеў бы. Нсл.
•знапору, нареч.—упорствуя, упорно. Нсл. 214. Усе знапору робіш мне праціўнае. Нсл. •знарок, нареч.—знарокам. іг.
•знарокам, нареч. 1. нарочно, с умыслом, намеренно, умышленно. Вост.(Даль, іу нзд. 1715). См. нарокам.
2. шутя, в шутку(не в серьёз, С.). Нсл. 214. Ты ўсё знарокам робіш, а напраўду выходзе. Нсл.
•знара-віць-ўляць— см. под наравіць.
• знара-віцца-ўля^ца—см. под наравіцца.
•знаругу, нареч.—наперекор. Нсл. 214; БНсл. Знаругу паехаў адзін і ночы. Нсл.
•знасіліць—см. под сіліць.
• знасілу, нареч.—наснльно, (БНсл.). по наснлйю. Нсл. 215. Знасілу ніхто служыць ня будзе. Нсл.
•знасіць—см. под нёсьці.
•знаснша гм. под нёсьціся.
•знаскоку, нареч.—опрометчнво. Нсл. 215. Знаскоку набег на балота. Нсл. Знаскоку прабіў нагў на суку. Нсл.
•знашапту, нареч.—с(от? С.) нашептыва-ння. Нсл. 215. Знашапту палепшала. Нсл.
•знашаць—см. под зьнёсьці.
•знашчавацца-чуюся-чуешся, несоверш.
—делаться чужнм. Нсл. 215. Быў наш, a цяпер знашчаваецца, знашчыўся. Нсл. Соверш. знашчыца-чуся-чышся. Нсл. 215.
КНІГІ ОНЛАЙН
