Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
• зьгіна-ны-не, ж.—погнбель, Нсл. 201. пропажа. Пазычыў грошы на зьгіну. Нсл. •зьгінаць І.—см. под гнуць.
•зьгін-аць 11-ёньне-уць—см. под гінуць.
•зьгінацца- см. под гнуцца.
•зьгінулы-лая-лае, 1. погнбшнй.
2. пропавшнй.
3. пропавшнй. А рзчах зьгінулых у чыем схаваньню. Стт. 336.
зьёхацца 465 зьдзіў
•зьёх-аныіе-аць—см. nod ехаць.
•зьёхацца—см. nod ехацца.
•зьедзь-дзг, ж.—болезнь, которая мед-ленно ”ест” человека. Ксл. Прыгавор гарэй зьедзі. Астроўна Віц. (Ксл.).
•зьезд-dy, предл. йзват. зьёзьдзе, м. 1. сьезд. Нсл. 221. Зьезд паноў на хвэст. Нсл.
2. сьезд, собранне представнтелей какнх-л. крупных огрганнзацнй, категорнй населення н т.п., нмеюіцее обіцественно-полнтнческнй нлн научный характер. Вучыцельскі зьезд.
3. отьезд. Нсл. 221. Госьцям зьезду няма, што дзень гуляюць. Нсл.
зьезд колаў—полный набор колес к одному экнпажу. Л.
•зьё-зьдзіць-жджаваць—см. nod езьдзіць.
•зьёзьдзіцца—см. nod езьдзіцца.
•зьёеьцісм под есьці.
•зьёхлены, прйч. от зьёхліць,—в пене. Ар. конь зьёхлены—лошадь в мыле. Ар.
•зьёцкаць-аю-аеш-ае, соверш. каго-што — зьбяёдаць. Mix.
•зьядаць—cm nod есьці.
•зяждж-аць см под ехаць.
• зьялчзлы-лая-лае—прогоркшнй. Ар.; Шсл.
•ЗЬЯЛЧЭЦЬ—CM под ЯЛЧЭЦЬ.
•зьярздь-эю-эеш-эе, соверш. 1. нзмельчать, выроднться (о зерне). Шсл. Пшаніца зьярэла, ня хоча расьці. Ст.
2. перестать роднть(о почве) от частого посева ярового. Шсл. Вось гэьы шнюр чыста зьярэў: авес і то ўжо ня хоча расьці. Ст.
•ЗЬЯСЬНЯЦЬ-ЯЮ-яеш-ЯР, несоверш., перех.
—обьяснять. МГсл. Пёсьні Гаруновы ЗЬЯСЬНЯЮЦЬ думку. Любецкі(Чырв. Шлях). Соверйі. ЗЬЯСЬНІЦЬ-НЮ-НІШ-НІЦЬ, соверш.
каго-што—нстолковать(об'ьясннть, С.) МГсл. Отгл. ймя суіц. зьясьнёньне-ня, предл-ню—разьясненне(об,ьясненне, С.) мгсл.
•зьява-вы-ве, мн. ч„ род.-ваў, ж. 1. явленне, часть акта ялн действне в пьесе.
2. прнвнденне, прнзрак.
•зьяўляць-яю-яеш-яе—предьявлять к освндетельствованню. Нсл. 221. Зьяўляць, зьявіць прашпарт. Нсл. Соеерш. зьявіць, зьяўлю, зьявіш-ве—предьявнть к освн-детельствованню. Нсл. 221.
•зьяўлянца-яюся-яешся, несоверш. 1. появ-ЛЯТЬСЯ. МГсл.; Нсл. 221. Чэрві жытныя ізноў зьяўляюцца, зьявіліся на жыце. Нсл. 2. представляться воображенню как прнзрак. Соверш. зьявіцца, зьяўлюся, зьявішся, 1. появнться. Нсл. 221. Адкуль тьі зьявіўся такі?
1. соверш. к зьяўляцца 2. Отгл. ймя суіц. зьявёньне-ня-ню—появленне. Нсл. 221. Зьявеньне выраяў. Нсл. Зьявеньне жыт-ных чарвей. Тм.
•ЗЬЯЦЬ, ЗІмў, ЗЬІмёш, ЗЫМе, соверш., перех., област.—СНЯТЬ. ПНЗ.
•зьдзёяць—см. nod дзеяць.
•зьдзёдзіцца—см под дзёдзіцца.
•зьдзек-ку, м. 1. нздевательство. МЕп.; ПНЗ; Гсл.; Шсл.; Ксл. Глядзі, каб зьдзеку ня было. Нсл. 204. Колькі зьдзеку я ад іх нацерпеўся. Прыстоі Чаш. (Ксл.). Нацярпелі-ся за гэты час усякага зьдзеку. Ст. Ср. зьдзякацца.
2. поруганне, мгсл. надругательство. •зьдзёклівы-вая-вае—нздевательскнй. Гэта была зьдзеклівая літасьць. Рамано-віч(Конадні, Но. 2, 21). Ягоная ідэялізма сталася аб’ектам зьдзеклівых нападаў. Бацьк., Но. 49-50/435-436.
зьдзекліва, нареч.—нздевательскнм об-разом. У гэты мамэнт Фінагент зьдзек-ЛІва глянуў на яго. Кулакоўскі: Дабраселцы. •зьдзекавацца-куюся-куешся, несоверш. з каго-чаго, Гсл.; Ксл.; Шсл.; Mix.
зьдзякіцца-аюся-аешся, Нсл. 205; Вост., Смл.(Даль); ПНЗ; Гсл.; Дсл. 264,1.—нздеваться над кем-чем, Шсл.; Ксл.; Гсл.; ПНЗ; Вост., Смл. (Даль). нздеваться, надругаться. НК: Старцы, Но. 81. Грэх зьдзекавацца із старога чалавека. Ст. Вяпугі ня сталі тут зьдзякацца — з Нэптунам зналі, які жарт. Энэіда навыварат.
Выспалася? — папытаўся ён такім тонам, што Камоцкая не магла зразу-мець, ці ён спачувае ёй, ці зьдзекуецца зь яе. Сяднёў: Корзюк. Людзі перасталі шанаваць хлеб і пачалі нават зьдзека-вацца зь яго. Я. Г-кі:Казкі, Но. 3, стр. 9. Mae бараніць хлеб ад тога, хто зь яго зьдзекуецца і яго зьневажае. Тм., стр. 5. Отгл. ймясуіц. ЗЬДЗЯКанЬНе-НЯ, предл.~НЮ, мн. ч.-ні-няў. Нсл. 205—нздевательство. Соверш. назьдзёкавацца з каго-чаго—достаточно понздеваться над кем. Шсл.; Аш. Ці мала назьдзекаваліся з нас людзі? Ст. Соверш. пазьдзёкавацца з каго-чаго—понзде-ваться над кем. Шсл. Пазьдзекаваліся зь яго людзі, колькі хацелі. Ст.
2. глумнться. МГсл.
•зьдз-ёрід-іраць—см. под дзерці. •зьдзець—см. тд адзяваць.
•зьдзецца—см под адзявацца. •зьдзёўбаць—см под дзёўбаць. •зьдзяк-аньне-ачца~см- под зьдзёкавацца. •зьдзяньгубіць см. под дзяньгубіць.
•ЗЬДЗЯЦІШЦЬ—см. под дзяцініць. •зьдзяцініцца—cm nod дзяцініцца.
•зь дзяцінства, в см. нареч.—з младенчес-тва. Ен ізь дзяцінства такі. Нсл. 220. •зьдзі-віцца-ўляцч0““- noä дзівіцца.
• зьдзі-віць-вёньне-ўлёны-ўляць—см. под дзівіць.
•зьдзівачыцца—с« под дзівачыцца. •зьдзіркаваць- cm под дзіркаваць. •зьдзіраўлены—cm под дзіравіць. •зьдзіравіцца—см тд дзіравіцца. •зьдзіра-віць-рлены—cm. nod дзіравіць. •зьдзікавіць—cm под дзікавіць.
•зьдзіву, нареч.—с уднвлення. Гсл.
•зьдзіў: на зьдзіў—к уднвленню. ”Хто вас, баб’ё, сюды прасіў?" Так бабам выкрыкнуў на зьдзіў. Кл.: Каліна 46.
зьдзічэлы
466
зьмёрна
•зьдзічэлы-лая-лае—одйчалый. Я ляпей паважаю цяністы халадок гэтага зьдзі-чэлага саду. зсд 87.
•зьдзьмўх-аць-аць-нўі(ь—см. под дзьмў-хаць.
•зьдзьмуць—CM. под дзьмуць. •зьзелянёць—см. под зелянёць. •зьзёрыць < м под зёрыць.
•зьзяць-я-яеш-яе; повел. зьзяй-яйма, несо-верш.—снять. Гсл.; Ксл. Сонейка зьзяе. Труханавічы Чаш. (Ксл.). Усё чысьценькае, аж зьзяе. Ст. Прырода зьзяе багацьцям. ЗСД 78. Яна зьзяла чырваньню. Тм. 99. Неба ў зорах, і кажна зь іх зьзяе. Гарун: Варажба. Отгл. ймя суіц. ЗЬЗЯНЬНе-НЯ, предл.-НЮ, мн. ч,-ні-няў—сйянйе. мгсл.; Гсл.
•зьінакшыць—см. под інакшыць. •зьінакшыцца—см. под інакшыць. •зьіначыць—см. под інйчыць.
•зьіншаны—см. под іншыць.
•зьіншаць—см. тд іншыць.
•ЗЫНШЫЦЬ— CM. под іншыць.
•зьіншацца см. под іншыцца.
•зьіншыцца -см. под іншыцца. •зысьціць— CM. под ісьціць. •зысьціцца—см. под ісьціцца.
•зьлеб-ба, предл.-бу, зват. зьлёбе, м.—сноб. Ксл. Зьлеб ты пракляты, што мучыш? Мазалава Куз. (Ксл.).
•зьлёглы-лая-лае—разлёгшнйся. Клі-чуць к нейкім новым зорам далі, зьлеглыя за гаям. С. Музыка 117.
•зьлеч[зьлегчы]—побежать, устремнть-ся нзо всех сйл. Зьлёг ліс. Як зьлёг заяц, як зьлёг, харту і ў хвост не панюхаць. •зьлечся[зьлегчыся]—растянуться й бежать йзо всех сйл. Воўк зьлёгся, глядзі — ляціць, як птушка.
•зьлёгчыся—см. под лёгчы.
•зьжзлы-лая-лае—слезшвй. Нсл. 593. Зьлезлая скура з палца. Нсл.
•зьлёзыо—< « под лезьці.
•зьлёні, нареч.—по леностн. Нсл. 210. Зьлені не пашоў на прыгон. Нсл.
•зьлёпішча-ча, предл.-чу,—конгломерат; разные частй, соедйненные мазью. Гсл.
•зьлётку, нареч.—с лета. Нсл. 210. Зьлетку пачаў хадзіць да нас. Нсл.
• зьлёціць, зьлёчу, зьлёціш-це, соверш., перех.—немножко(до летнего состоянйя, С.) подогреть. Шсл. Троха зьлеці ваду ды даволяй. Ст.
•зьлёціцца, зьлёціца, 1-ого й 2-ого лйца нет—немножко(до летнего состоянйя, С.) подогреться. Шсл. Няхай во зьлеціцца вада ды будзем купаць дзяцей. Ст.
•зьлёгку, нареч.-слегка. Магілеўшч. Трохі ўгрэўшыся, хлапец пачаў зьлёгку пад-рэмаваць. Кулакоўскі: Дабраселцы. Яны абодва зьлёгку аглядаюцца на яго. Дзьве Душы 41. Калі гаварыць перад вугальнай палачкай, яна ад гукаў голасу будзе зьлёгку дрыжэць. Каласкі, 955, Но. 29-30, стр. 14.
• Зьлёкі-каў, едйнств. ч. нет.—ЙСПуг, бо-лезнь от йспуга. Нсл. 209. Высах ад зьлёкаў. Нсл. См. пярэпалахі.
•зьлётаць-ацца—см. под лётаць.
•зьлягацца—см. под лёгчы.
•зьляк-яныіе-аны-аць—см. под лякаць.
•зьлякацца—см. под лякацца.
•зьлякнўцца—см. под лякацца.
• зь ляку, в см. нареч.—от нспуга. Нсл. 221. Зь ляку зьбялеў. Нсл.
•зьлянёць, -ёю-ёеш-ёе—разленйться(дз-ленться, С.) Кл. Сынку, ты гладка ЗЬЛЯНеў. Асінаўка Беш. (Ксл.).
•зьляпухя-ўхі-ўсе, ж.—незрелая ягода. Ксл. Зьляпухі нясмачныя, нашто зьбі-раць? Марцінкава Куз. (Ксл.). См. зялёпуха. •зьлят-аньне-аць—см. под лётаць.
•зьлізацца—см. под лізацца.
•зьляцёць—см. под лётаць.
•зьліч-аць-ь'іі^ь—см. под лічыць.
•зьлічво-eä. ср„ мат.—сумма(результат сложенйя).
•зьлюб, в см. безлйч. глаг.—уГОДНО, нра-внться. Зьлюб бяры; а нёзьлюб, ніхто ня сіле. Нсл. 332. Ср. незьлюб.
на ЗЬЛЮб, в см. безлйч. глаг.—на выбор любого. Даю табе на зьлюб, адно выбірай. Нсл. 210.
•зьлюбаваць—см. под любаваць.
•зьмёня-ны-не, ж. 1. перемена. Шсл.; Ксл.; Нсл. 213. Сядні зьмена надвор’я. Мянюцева Сян. (Ксл.). Мо якая будзе зьмена ў жыцьцю. Ст. Бяз жаднай зьменырабі. Нсл.
2. поле в севообороте. Сянно (Ксл.); Шсл. У гэтай зьмене яру будзе болей, як у тэй. Ст.
3. лунное йзмененне. Нсл. 213. Трэйцяя зьмена месяцу. Нсл.
4. размен денег. Нсл. 213, Дай мне зьмены на паперку. Нсл.
зьмена хусьця—смена белья.
на зьмену—на смену.
зьмёнка-нкг, дат., предл.-НЦЫ, ж„ уменыц. к зьмена 1, 2, 3, 4. Нсл. 213.
•зьмен-енае-ены-ніць—nod мяняць.
•зьмённы-ная-ное, 1. йзменчйвый(непос-тоянный, С.). мгсл.
2. разменный. Нсл. 213. Зьменны рубель увесь вышаў. Нсл.
3. сменный.
• зьмёнш-яньне-аны-ыць—см. под мён-шаць.
•зьмёншыць—см. под меншыць.
•зьмёншыцца—с«. под меншыцца.
•зьмёньнік-гка, предл.-іку, зват. зьмёньні-ча, м.—не твердый в своем слове. Нсл. 213. Зьменьнік свайго слова. Нсл.
• зьмёньніца-цы-чы, ж. к зьменьнік—не твердая в своем слове. Нсл. 213. Зьменьніца сеайго слова. Нсл.
•зьмёрлы-лая-лае—умершнй, умершнй (о многйх). Людзі маліліся за душы зьмерлых. Нязнаны(Бацьк., Но. 36-37/ 115-116).
• зьмёрна, нареч. 1. умеренно. Нсл. 213. Зьмерна жывець. Нсл.
зьмёрнасьць
467
зьнявёрыцца
2. соответственно. Нсл. 213, предлог.—со-размерно чему, в соответствйй с чем-л. См. сумерна.
•зьмёрнасьць-гр', ж.—умеренность. Нсл. 213. Hi ў чым зьмернасьці ня маеш. Нсл. •зьмёрзьці— см. nod мерзьці.
•зьмеркав-аны-аць—см. под меркаваць.
•змеркавацца—< « nod меркавацца.
• зьмёрці—см. под мёрці.
• зьмест-my, предл.-це, м.—содержанйе. МГсл.
•зьмягці—см. nod мягці.
•ЗЬМЯЖЫ9 предлог.—см nod. меж.
•ЗЬМЯКЦІ— CM. nod мякці.
•ЗЬМЯНЯЦЬ— см. под мяняць.
•зьмяняцца—см. nod мяняцца.
•ЗЬМЯНІЦЬ—CM. nod мяняць.
•зьмяні'цца I—см. под мяняцца.
•зьмяшцца П—см. nod мяніцца.
•зьмярканьне-ня, пребл.-НЮ, област.—су-меркн. Ар. См. сутонь, сутоньне, пры-меркі.
• зьмярцьвеласьяць-ф, мн. ч.. род.-няў, ж.—омертвелость. БГсл.
•зьмярцьвёлы-лая-лае—омертвелый.
•зьмярцьвёць—см. nod мярцьвець.
•зьмя-сызўць-шчаць—см. nod мясьціць.
КНІГІ ОНЛАЙН
