Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
адкладаць-аю-аеш-äe, несоверш. 1. отде-лять, Дсл. откладывать. Нсл. 374; Ксл.
Адкладай ад яблыкаў гнільлё гэта. Дсл. Адкладаць, адкласьці гнілыя яблыкі ад здаровых. Нсл. Адкладай яму гэтыя ШЧупакІ. Альшанікі Беш. (Ксл.).
2. оставлять, отлагать на другое время, отсрочйвать. (Ар.; Дсл.). Ня трзба адкла-даць да заўтрага таго, што сядні можна зрабіць. Нсл. 374. Хто каго пазавець а заставу ку браньню пенязей іх, хоця старана пазваная ня станець на рокі першыя, тагды суд ня маець адкладаці на дальшыя другія рокі. Стт. 216. Справы давай яна адкладаць. Дсл. Отгл. ймя суіц. адкладаньне-ня, предл.-ню—отсро-чнванне. Ар. Гэткае дзела ня любіць адкладаньня. Нсл. 374.
адкласьці, адкладу-дзеш-дзець, І. соверш. к адкладаць в 1-ом см.—отложйть. Надабе адкласьці на сядні тваё шытво. Доўжа Куз. (Ксл.).
2. соверш. к адкладаць в2-омсм.—отсрочйть. Адклаў станавіць ток. Дсл. Адклалі толькі на даўжэньне часу. Нсл. 13б(лод даўжэньнеу
3. сделать запас, отделйть от чего-л., отложйть, оставлть, прнберечь для кого-чего-л., с какой-л. целью. Адклаў стана-віць ток. Дсл. Адклалі толькі на даў-жэнье часу. Нсл. I36(nod даўжэньне).
4. сделать запас, отделдть от чего-л., отложйть, оставнть, прйберечь для кого-чего-л., с какой-л. целью. Адклаў грошы ладне. Дсл. Адклаў сала дзяцём на гасьцінец. Дсл.
дакладаць-аю-äetu-äe, повел.-ай-айма, несоверш.. nepex.—ДОбавЛЯТЬ, (МГсл.; Ар.) дополнять, докладывать. Ар.; Шсл. Дакла-даць стог. Нсл. 138. Прйч. дакладаны —доложенный, дополненный, докла-дываемый. Стог сена дакладаны. Нсл. 138. Старана жыта не дакладаная. Нсл. Отгл. ймя суіц. дакладаньне-ня, предл.-ню—до-ложенне, дополненне.( С.). Тут як было, так і ёсьць, а дакладаньня ніякага ня відаць. Нсл. Соверш. дакласьці-адў-дзёш-дзёць-дзём-дзіцё, перех.—добавнть, (Ар.) дополннть(доложнть, Ар.). Дакласьці капу няма чым. Нсл. Дакладзі да гэтага грыўняў пяць, дык і возьмеш. Нсл. Прйч. дакладзены—доложенный, дополнен-ный. Дакладзеных грошаў два рублі. Нсл.
закладаць-аю-аеш-ае, повел.-ай-айма, несоверш., nepex. 1. закладывать. Ар.; Нсл. 170; Шсл.; Вят., Тмб. (Даль.) He закладай сякіры за лаву.
2. завалнвать чем. Патрэбную рэч закладаеш, заклаў дрыўмі. Нсл. 170.
3. заделывать (дыру). Закладае дзіркі ў плоце. Харавічы Сьміл. (Шсл.).
4. полагать основанйе строендю.
закласьці, закладў-дзёш-дзёць-дзём-дзіцё, соверш. к закладаць в і~ом, 2-ом, з~ем. 4-ом й 5-ом см. Выў, рукі за галаву заклаўшы. Дсл. 239. Закласьці двор у скарб. Нсл. Прйч. закладзены—удержйвает все значенйя своего глагола "закласьці”. Нсл. 170.
залажыць, залажыла, безлйч.
залажыла нос, вушы,—от простуды йлй чего-л. другого перестать хорошо обо-нять, слышать. У яго катар, дык нос сусім залажыла. Варсл.
накладаць, несоверш., nepex. 1. наклады-вать. Ар.
2. грузйть.
3. о плуге: почйнять отвал. Шсл. | Павязу к кавалю плуг накладаць. Ст. Соверш. накласьці, накладў-дзёш-дзёць-дзём-дзіцё, nepex. 1. уложйть(наложйть, С.). Шсл. Палюдзку ня ўмее ваза снапоў накласьці. Ст.
пакладаць
567
раскласьці
2. нагрузнть. Наклаў воз, як крануць. Ст.
3. побнть кого-л. Шсл. Так добра наклалі яму, ледзь панёс. Ст. Прйч. накладзены, 1. наложенный. Накладзены воз.
пакладацЬ-0Ю-<7еш-0£, несоверш., перех. 1. класть, полагать. Пакладаеш прыбытак, пакладзійубытак. Нсл.457.
2. предьявлять. Пакладаў перад імною духаўніцу. Гордз. Акты, ХУП, 7.
пакладаць ліст—предьявлять пйсь-менный документ. Пакладаў ліст купчы перад імною. Гордз. Акты, хуп. 7.
пакласьці душў за кога—пожертво-вать за кого жйзнь. Дсл.
Прйч. пакладзены—положенный. He чапай таго, што пакладзена. Нсл. 457. Пакладзенага намі не пераменім. Нсл.
Соверш. спакладаць, Нсл. 457. выхолос-тнть, кастрйровать.
3. представлять.
4. холостйть, скопйть. Гсл. Пакладаць, спакладаць трэба жарабка. Нсл. 457.
5. жертовать за кого-л. жйзнь. Ён душу сваю пакладаець(або пакладзець). Дсл. Прйч. пакладаны, 1. представленный (предьявленный, С.). Пакладаныя ў судзе лісты згубіліся. Нсл. 457.
2. холоіценный(кастрйрованный). Пак-ладаны баран. Нсл. 457. Отгл. ймя суіц. пакладаньне-ня, предл.-нюД. представ-ленне чего-л. лйчйо (предьявленйе, С.). Нсл. 457. Пакладаньне жалабы.
2. холоіценйе. Ар. Пакладаньне барана, каня. Нсл. 457. Соверш. пакласьці, пакладў-дзёш-дзёць-дзем-дзіце, 1. положйть. Ксл.; Шсл.; Дсл. Трэба так пакласьці, каб кот не дастаў. Ст. Паклаў і сам ня ведае дзе. Ст. Пакладзі грошы. Чараўкі Чаш. (Ксл.).
Пакладзі дзяцё спаць. Нсл. 457(под пакла-дайь ). Mae вы любенькія, памажыце імне мяхі пакласьці на воз. Ст. Паклаў на магіле свайго дзеда помнік. Гарэцкі: Песьні,
7. Паклалі старога на калёсы й вязуць дамоў. Ельн. п.(Дабр.: Э.С. 1, 107).
2. пакласьці імя—дать ймя. Паклалі яму імя Ляксеім. Дсл.
перакладаць, несоверш., nepex. 1. пере-кладывать с места на место. Ар. Пера-кладайце тавар із сваіх вазоў на мае сані. Нсл. 403.
2. пересталать чем-л., класть между чего-л. Ар. Перакладай, перакладзі гаршкі саломаю, яблыкі сянцом. Нсл.
3. переводнть(с одного языка на другой). Гсл. (Друкаваў) не перакладаючы і не адмяняючы языка славенскага. віл. Псал-тыр 1593 г.
перакладаньне-нл, предл.-ню, атгл. ймя суір. к перекладаць в 1-ом й во 2-ом см. Перекладаньне снапоў, бярвеньня, хусь-ця. Нсл.
перакласьці, перакладу-дзеш-дзёць-дзём-дзіцё, перех. Нсл. 403, соверш. к "пера-кладаць" в 1-ом, 2-ом й в 3-ем см.
пракладаць-аю-аейг-ае, повел.-ай-айма, несоверш., перех.—пролагать, проклады-вать(дорогу, тропу, С.). He пракладай тут дарогі. Нсл. 523. Соверш. прак.іасьці-дў-дзёш-дзёць-дзём-дзіцё, перех.—проло-жнть(дорогу, тропу, С.). Па ральлі праклалі дарогу. Нсл. 523.
прыкладаць, несоверш. 1. прнкладывать. Нсл. 501. Трэба шмат палатна пакрыць персьці, а болей прыкладаць херам (араб. забаронена) ест. Кіт. 4965. Лішняе да лічбы прыкладаеш, прыкладаў. Нсл. 501.
2. прйбавлять(прйсоедйнять, С.). Лішняе да лічбы прыкладаеш, прыклаў. Нсл. 501.
3. сравнйвать, прйменять(брать для прнмера, С.). Гэта адно к другому (аднаму) ня можна прыкладаць, пры-класьці. Нсл. 501. Чысты Бог, нікому Бога прыкладаць, раўнаваць ня маюць, бо Богу раў(ні) нямаш у жаднай рэчьг. ад ражэньня, ад сыноў, ад дачок, ад усёга чысты. Кіт. 37615. Ср. прыклад.
4. шутнть, говорнть с прнбауткамн. Шсл. Як пачаў прыііладаць на Альхіма, дык чыста ўсе жываты парвалі з рогату! Ст.
5. прнльпать(прнвнрать, С.), говоря о чем-л. пронсходнвшем, бывшем нлн суіцествуюіцем, прнбавлять кое-что от себя, чего не было, нет. Ня праўда! Ты гэта прыкладаеш, прыклаў! Нсл. 501.
6. направлять действне чего-л. на что-л., прнменять, прнлагать. Нсл. 501. Прыкла-даць, прыкласьці улеглівасьць. Нсл. 501.
прыкласьці-адў-дзейлдзёць, 1. соверш. к прыкладаць в 1-ом см.—прнложнть.
2. соверш. к прыкладаць в 2-ом см.—прнба-внть к чему-л.(прнсоеднннть, С.). Пры-кладзі сюды й сваю капейчыну. Нсл. 501.
3. соверш. кпрыкладаць вЗ-емсм.—сравннть, прнменять (взять для прнмера, С.). Нсл. 501.
4. соверш. к прыклаоаць в 5-ом см.—прнв-рать.
5. соверш. к прыкладаць вб-омсм. (направнть действне чего-л. к чему-л., С.), прнло-жнть. Нсл. 501.
раскладаць-аю-деш-ае; повел.-ай-айма, несоверш. (к раскласЬЦІ в 1, 2, 3. й 4 см.), перех.—раскладывать. Па ўзьлесках агні раскладала. Ускалось, Но. 7, 23.
раскласьці-кладў-дзёш-каго-што, 1. положнть отдельно по разным местам, разместнть, разложнть. Ар.
2. перех. — положнть распластав йлй распрямнв, разложнть. Расклалі на стол мапу і глядзяць, куды вядуць дарогі.
3. зажечь, заставйть разгореться; раз-ложйть матерйал. Ар. Раскладаць, рас-класьці цяпло.
4. распределйть между кем-чем-л., разложйть. Падачкі разклалі памеж гаспадароў усяго сяла.
5. што,—разделдть на составные частй^ элементы (науч.); разлагать, разложнть]
складаць
568
ускладаць
6. што,—йзменйть вйд какого-н. выра-ркення, заменлв другнм яму равным (мат.), разложнть. Раскласьці лік на множнікі.
7. перен. каго-што,—дезорганнзовать, обессйлйть, довестн до состояння внут-реннего распада, упадка; разложнть.
складаць-аю-аеш-ае, повел-ай-айма, несо-верш.. nepex. 1. с кладывать(многйе пред-меты вместе, в одно место, С.). Складай авес у застаранак. Ар. Складай снапы ў крыжыкі. Пышнякі Сур. (Ксл.).
2. складывать(сгйбая. свертывая бумагу, ткань, белье, С.). Ня хораша, ня роўна складаеш, склала ты хусьце, Нсл. 582. —согнув н сблнзнв подвнжные частй, прндавать компактный вйд(складному предмету). Надабе складаць, скласьці складанчык. Складаць ложак. Ар,—сог-нув, йзогнув н т. п., прйдавать какое-л. положенйе (рукам, ногам).
3. пронзводйть сложенйе одного чнсла с другйм. Ар. Складайце адзінанцаць із асьмінанцацьма а дзевятьнанцацьма.
4. собнрать, складывать нз какнх-л. частей. Прывезьлі машыны раскладзе-ныя, будзем складаць.
5. складывать, сочйнять(песнй й т. п.).
6. складывать по слогам прй чтендн. Складай, складзі гэта слова. Нсл. 582.
7. составлять. Гсл.
8. набнрать. Гсл.
9. холостйть, кастрнровать. Складаць каня, быка. Нсл. 582.
10. складывать, снймать с чего-л., выгружать. Складайце, складзіце жыта з вазоў. Нсл. 582.
11. сбрасывать(со счета, С.). Складаць, скласьці зь лічбы даўгі. Нсл.
12. выдумывать, лгать на кого-л., сочй-нять что-л. на кого-л. Усё гэта ён складае, склаў на мяне. Нсл. 582.
13. сннмая с кого-л. ответственность, возлагать ее на другого. Сваю віну ды на мяне складаеш, склаў. Нсл. 582. Отгл. ймя суіц. складаньне-ня, предл.-ню, І.сложенйе. Гсл.
2. складыванне. Гсл.
3. составленйе. Гсл.
4. набор(тйпографскнй). Гсл.
складаны, 1. прйчастне к "складаць" во всех знач. Складаны нож купіў. Нсл. 582. Складаны баран, конь. Тм.
2. складанный. Складаныя грошы стра-ціў на свае патрэбы. Нсл. 582.
скласьці, складў, дзёш-дзёць-дзём-дзіцё, несоверш. к СКладаць во всех знач. Надабе нам скласьці свайго жарабка. Лужасна Куз. (Ксл.). Грацковую салому склалі ў стажок. Юрсл.(под грацковы). Ср. злажыць(под лажыць).
складзены, прйч. к скласьці во всех знач. Конь складзены. Нсл. Гэта на мяне усё складзена. Тм. Хусьце, складзенае ў скрыню, раскапаў ты. Тм.
скланы, прйч. к скласьці—сложенный. Пшонка, ня скланая з возу, так і начавала. Нсл. 583.
выкладаць-аю-äeiu-äe, повел.-ай-айма, несоверш., nepex. 1. вынймать, выкладывать. Гсл.; Ар. Негадзячае выкладай адсюль. Нсл. 2. выгружать.
КНІГІ ОНЛАЙН
