Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
весьці да таго двара, ку катораму вон чалавек належыць. Сп. 476.
•ліцёрка-кг, дат., предл. ліцёрцы, ж.—ко-леско в прялке, вертяіцее катушку. Бера-шоўцы Беш. (Ксл.).
•ліць, ільлю, ільлёш, ільлёць, ільлём, ілліцё, ільлюць, прош. вр. ліў, ліла, ліло, лілі, повел. лі, несоверш., nepex.—ЛНТЬ. Ар.; Раст.: Северск. 138; Нсл. 270; Шсл. ЛІ ваду HÜрукі. Ст. Лі, налі пляшку гарэлкі. Нсл. Ільлюць даўгія дажджы. Н. Змагарка(Б. Ускалось, Но. 6).
адліваць-аю-орі«-0е, несоверш.—отлн-вать. Ар.
адліваць сьлязьмі—плакать. Дсл. А як маё дзяцятка, як маё мілае, ці жывець, ці гаруе, ці сьлёзкамі адлівае. Дсл. Соверш. адліць, адальлю, адальлеш, адальлець —отлнть.
даліваць, несоверш.—долнвать. Капуста сусім выкіпела ў печы. далівай, ды сала ўкінь. Бяльсл. Соверш. даліць—ДОЛНТЬ. Ар.
заліваць-аю-аеій-ае, повел.-ай-айма 1. несоверш. к заліць 1, 2, 3, 4, 5.
2. о снльном дожде. Дсл. 41. Дождж залівае. Дсл. Соверш. заліць, зальлю-льлёш-льлёць-льлём-льліцё, прош. вр. заліў-лілб-ліло-лілі, nepex. 1. разлнваясь, скрыть под собой, покрыть собою(о жндкостн); залнть. Ар. Вада заліла сенажаць. Ар.
2. залнть, затушнть прн помоіцн воды. Заліць цяпло. Заліць пажар. Ар.
3. покрыть чем-л. жндкнм, способным затвердеть; залнть.
4. заправнть чем-л. жндкнм. Нсл. 173. Заліваць, заліць крупеню заліўкаю. Нсл.
5. порядочно высечь розгамн. Нсл. 173. Залівай, залі яму добранька. Нсл.
заліць у шулулейку—прн случае выпнть до потерн сознання. Піт. 74.
наліваць-аю-аейлае, повел-ай-айма, прош. вр. наліваў, налівала, налівалі, несоверш. к наліць, перех. Соверш. наліць, нальлю, нальлёш-льлёць-льлём-льліцё, прош. вр. наліў, наліла, наліло, налілі, nepex. 1. наполннть что-л. жндкостью нлн влнть во что-л. жндкость; налнть. На Льлю перапечак нальлю. Послов. Нсл. 270. Язэпа наліла коўню малака падарожнаму. Ар. Налі пляшку гарэлкі. Нсл. Налі вады каровам у карыта. Ар.
2. созревая, наполннться соком(о зерне). Жыта наліло. Ар.
палівііуь-аю-аеш-ае, повел.-ай-айма, несо-верш. к паліць 1, 2., nepex. Надабе варыва паліваць. Ар. Прйч. паліваны—полнван-ный. Варыва паліеана. Соверш. паліць-льлю-льлёш-льлёць-льлём-льліцё, повел.-лі, прош. вр. паліў, паліла, паліло, палілі, nepex. 1. полнть. облнть сверху чем-л. жндкнм. Паліць салёнку тукам. Ар.
2. смочнть, напнтать влагой почву; полнть. Паліць кветкі. Ар. Паліць грады. Ар.
пераліваць
643
лічбан
3. о дожде—начать лнть. Паліў буйны дождж. Ар.
пераліваць-<гю-йеій-ае, несоверш. к пера-ліць. Соверш. пераліць-льлю-льлёш-льлёць-льлём-льліцё, nepex. 1. вылнвая нз одного вместнлніца влнть в другое, перелнть. Ар. Пераліць малако з даёнкі ў жбаны. Ао. 2. налнть больше, чем нужно; перелнть. He пералі леку. Ар.
разьліваць, несоверш. к разьліць. — пролнвать. Соверш. разьліць, разальлю, разальлёш-льлёць-льлём-льліцё, — про-лнть (МГсл.); Ар. Кроў разьлілі, а рэволюцы яшчэ не ўратавалі. Дзьве Душы 165.
ВЫЛІваЦЬ, несоверш. к вЫЛІЦЬ. Соверш. выліць, перех.—заставнть жндкость вы-течь, удалнть ее, наклоняя нлн опрокн-дывая сосуд; вылнть. Ар. Вылі ваду з начоўкі. Ар.
узьлівіць-аю-аеш-äe, повел.-ай-айма, не-соверш. к уЗЬЛІЦЬ. Соверш. узьліць, узальлю, узальлёш, узальлёць, узальлём, узальліцё —быстро вылнть на кого, что. На галаву вады ўзьлі тры разы, потым на правы бок узьлі тры разы. Кіт. 7161.
уліваць, несоверш. к улІЦЬ. Соверш. улГць, ульлю, ульлёш, ульлёць, ульлём, ульліцё —заставнть втечь жндкость внутрь чего-л., влнть.
•ліцца, ільлюся, ільлёшся, ільлёцца, ільлюцца, несоверш. 1. лнться(течь непре-рывной струей, С.) Нсл. 270. Вада ільлецца. Нсл. Сьлёзы ільлюцца. Тм. Ад яе верацяна ільлецца зьвінячы й слабы, як камарыны, гук. Гарэцкі: Песьні 33.
2. возвр.—облнваться. Нсл. 270. Неасьця-рожна ясі, ільлешся з ложкі. Нсл.
Дзяўчына ваду нясець, каромісел гнецца, а малойчык у ваконцу сьлёзкамі льлецца. Нсл.
3. о курйцах—залнваться жнром от расс-тройства внутренностей, Нсл. нестн жнровые яйца. Косіч 20. Курачка ільлецца. Косіч 20. Курыца ільлецца, зарэзаць трэба, ато зальлецца.
залівацца, несоверш. к заліцца 1,2,3,4,5,6,
7. Соверш. заліцца, зальлюся, зальлёшся-ёцца-ёмся, зальліцёся, 1. покрыться водой нлн чем-л. жндкнм, залнться. Аселіца залілася вадою.
2. проннкнуть куда-л., залнться. У пуню залілася вада.
3. захлебнуться. мгсл.
4. утонуть(погнбнуть, погрузнвшнсь в воду) Бясл. Карова залілася ў выжару. Амельна Пух. (Шсл.). Вучанік купаўся, лучыў у вір і заліўся; назаўтрае ледзь дасталі. Арцёмаўка Міласл. (Бясл.).
5. начать нздавать перелнвчнтые звукн; зазвучать, запеть, залаять н пр. громко, с перелнвамн; залнться. Марозіха, як званочак зальлецца(запяёць). Войш.
6. начать громко н снльно плакать, залнться. Залілася сьлязьмі. Дсл.
7. покатнться от смеха. Нсл. 173. Як сказаў, усі заліліся ад сьмеху. Нсл.
разьлівацца-аюся-аейіся, несоверш. 1. несоверш. к разьліцца.
2. (снльно смеяться, С.), смеяться до слёз. Нсл. 549. Разьліваюцца ўсі, сьмяючыся. Нсл.
3. плакать безутешно. Нсл. Разьліваецца, плачучы па мужыку. Нсл. Отгл. ймя суіц. разьліваньне-ня-ню, 1. пролнтне, раз-лнтне. Нсл. Разьліваньне сьлёзаў, крыві. Нсл.
2. нзбыточное угоіценне разнымн напнт-камн. Нсл. Там цэлую ноч разьліваньне было. Нсл. Соверш. разьлГцца, разальлёцца,
1. расплескаться, пролнться, разлнться. Ар. Сьмятана разьлілася. Ар.
2. выйтн з берегов. Ар. Ракаразьлілася. Ар. •Ліцьвш-гна, прерл-інў, Зват.-іне, мн. ч„ дат.-ном, мн. ч„ предл-нох, м.—лнтвнн, белорус. •лі"чба(лічба, Гсл.)-бы-бе, мн. ч.. род.-баў, ж.
1. счет. Нсл. Рочкі ку адправаваньню судоў гродзкіх маюць быці кажнага месяца і пачынаціся маюць першага дня лічбы месячнае. 208(7). Ўзяў паўшастадзясят коп грошы літоўскае манэты й лічбы. Гордз. акты, хуп, 2. Подле згоды перад "зацнымі людзьмі” Кузьма Мамоніч маў выплаціць свайму друкарскаму сябру Пётру Мсьціслаўцу ”3о коп грошай лічбы літоўскае”. Калі байрамны месяц не пакажацца з пагодай, то подле лічбы справуйце. кіт. І5а8. Дай мне лічбу на куплены тавар. Лічба вялікая, але праўды мала. Нсл. Сто коп грошай літоўскае л чбы. Квятк. 148.
лічба йдучая—счет текуіцнй.
2. отчет, акты о прннятнн "лічбы" (отчетов) арендаторов. Берешков: Лнтовская Метрнка (Нстор. нсточннкн 1. 112).
лічбу здаваць—давать отчет, отчнты-ваться. Судны дзень прышоў, усе людзі лічбу здаюць, із постаў сваіх лехка лічбу здалі; а мой ацец з посту сваго прысту-піў лічбу здаваць. Кіт. І9а5. Прыказ яго пэлніць, устыдаючыся перад Богам стаці лічбу здаваці. Кіт. 8а7. Соверш. лічбу здаць—дать отчет, отчнтаться. Лічбу лехка здалі перад Панам Бога Кіт. 79614.
лічбу здыймаць—прнннмать отчет. Co-верш. лічбу зьняць—прннять отчет. Пан Бог із добрых мусульман лехка лічбу здыме. Кіт. 35611.
лічбу чыніць—вестн счет. 3 таго нікаторае лічбы сыну й дачцэ чыніці ня будзеш павінен. Стт. 155. Апякун маець лічбу з апекі свае так, яка й кажны іншы апякун. Стт. 132.
•лічбан-ана, предл.-анё, зват.-ане, мн. ч., дат.-НОМ, мн. ч., предл.-НОХ, м.—ДревНЯЯ бронзовая монета, употребляемая ныне в прнвесках на ожерельях. Нсл. 270. Лічбан твой так і блішчыць. Нсл.
лічбызданьне
644
вылічыць
•лічбызданьне, лічбыздаваньне-мя, предл.
-ню, ср.—отчет. Лічбызданьне перад Панам Богам дня суднага. Кіт. 39а.
•лічбыздаўнік-гка, предл.-Ікў, зват.-іча, м. даюіднй отчет. Ср. прадаўнік.
•лічма, нареч. 1. счнтая, по счету, Нсл. 270. Лічма так выходзе. Нсл.
2. усйллвать значенне глаг. "лічыць”. Лічма лічыў, а ня выходзе. Нсл. 270.
•лічьіла-м, мн. ч.-лы, ср.—счёты.
•лічьіць-чў, лічыш-ча, несоверш. каго-што й без доп.—СЧЙТать. МГсл.; ПНЗ; Нсл. 270; Шсл. Прйч. лічаны—СЧЙТанныЙ. Ар.; Нсл. 270. Воўк І лічаныя бярэць. Послов. Нсл. Отгл. ймя cyuf. лічэньне-ня, предл.-ню 1. счйтанйе. мгсл.; Ар.; Нсл. 270. He праўдзівае тваё лічэньне. Нсл.
2. счнсленне(счет, способ выраженля чнсел, С.) Гсл.; Нсл. 270. Соверш. палічыць, nepex. 1. сосчйтать, посчйтать (Дсл. 270). Палічы зубы свае ў роце. Посло«. Нсл.
2. оценчть, назначнть какую-л. цену за что-л. Я вам яблыкі а ігрушы палічу па грыўні гарнец. Ар. Прйч. палГчаны—сос-чнтанный, посчйтанный. Соверш. налі-чьіць, 1. насчнтать(счнтая, установнть чнсло, колйчество кого, чего-л., С.) Шсл. Налічыў толькі асьмёра куранят, a засталых няма. Ст.
2. насчнтать(счйтая, прйбавйть ллшнее к какой-л. суме, сверх нормы, С.) Нсл. 310. Шмат лішняга ты на імне налічыў. Нсл.
адлічаць, несоеерш. к адлічыць—отсчй-тывать. Соверш. адлічыць-чў-чыш-ча—от-счнтать. Нсл. 375. Ня ўсі адлічыў грошы. Нсл. Прйч. адлічаны—отсчдтанный. Нсл. 375. Грошы за тавар адлічаны. Нсл.
далічаць-йю-аеш-ае, поеел.-ай-айма, со-верш. к далічыць 1., nepex. 1. дополнять счёт чего-л.
2. соверш. к далічыць, 2.—досчдтывать. Соеерш. далІЧЬШЬ-чў-ЧЫД/-ча, nepex. 1. дополнйть счёт чего-л. Нсл. 139. Што ж ты не далічыў усяго? Нсл.
2. досчйтать(окончйть счет чего-л.; сосчнтать до какого-л. чйсла, С.) Шсл. Да сотні далічыў, а далей зьбіўся. Ст.
залічаць-аю-äeiu-äe, повел.-ай-айма, несо-верш.. nepex. 1. заЧНСЛЯТЬ. Гсл.
2. несоверш. к залічыць, 2.—засччтывать.
3. несоеерш. к ЗалІЧЫЦЬ, 3.—ВМенЯТЬ. Соеерш. залічыць-чў-чыш-чо, nepex. 1. зачнслнть. Гсл.
2. зачесть. мгсл.
3. вменнть. Паверыў Абрагам Богу і гэта было залічана яму за справядлівасьць. Луцк., Ліст да Рым. 4:3.
зьлічаць-аю-аеш-ае, повел.-ай-айма, несо-верш., nepex.—ЙСЧЙСЛЯТЬ. Нсл. 209. Зьлічаючы прыбытак, трэба зьлічыць і выдапгкі. Соверш. ЗЬЛІНЫЦЬ-чу-ЧЫШ-ча, nepex.—йс-чйслйть, Нсл. 209. сосчйтать. Шсл. Зьлічы колькі дзён да Пятра. Нсл. Грошай тых аж ня зьлічыць. Ст. Прйч. зьлічоны—йс-чнслённый. Нсл. 209. Грошы зьлічоны ўсі.
Нсл. Прйч. зьлічаны—сосчйтанный. Ар. недалічаць-й-äeuz-äe, несоверш. каго-чаго—недосчйтываться. Тут я недаліч-ваю грыўні. Нсл. 230. Соверш. недалічыць-чў-чыш-ча, каго-чаго—недосчйтаться. Прйч. недалічаны—недосчйтанный. Нсл. 230. Недалічаныя грошы дакласьці трэба. Нсл.
пералічаць-я/о-яеш-де, повел.-ай-айма, несоверій. к пералІЧЫЦЬ, nepex.—пересЧЙТЫ-вать, (Шсл.) проверлть счёт(сосчнтать наново, еіце раз, С.) Нсл. 405. Пералічыў, a ўсё не далічыўся. Нсл. Двойчы пералічыў пыляняты, і аднаго такі не стаець. Ст. Прйч. пералічаны—пересчнтанный. Ар.; Нсл. 405. Пералічанага няма чаго лічыць. Нсл.
пералічоны, пршіаг. йз прйч.,—пересчн-танный. Нсл. 405.
прылічаць-яю-аей/-яе, повел.-ай-айма, несоверш. к прЫЛІЧЫЦЬ., nepex.—прйСЧНТЫ-вать(делать добавленне к чему-л. прн счете). Соверш. прылічыць-чу-чыіч-чй', nepex.—прнсчнтать(сделать добавленне к чему-л. прн счете, С.) Нсл. 504.
КНІГІ ОНЛАЙН
