Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
рухомая маемасьць—двнжнмое нму-іцество. Спадыбаецца ўеяе маемасьці. Цялеш(Дзесяць, 13).
•маёвы-вая-вае, 1. майскдй. мгсл.; Ар.; Нсл. 277; Лужасна Куз. (Ксл.). МаёвЫ ЖУК. Нсл. Маёвае гуляньне. Нсл. Сядні цёпла, як маёвы дзень. Тм.
2. зелёный. Нсл. 277. Маёеы колер. Нсл. Маёвая хустка. Тм.
•мад,зёць-ёю-ёеш, мадзёе; повел.-дзёй-дзейма, несоверш. Ряз. (Даль.); Мчэнскі п.(Будце: Тула-Орел, слов.)—кое-как перебчваться, Нсл. 277; Гсл. прозябать(о ЛЮДЯХ, С.). Ксл.; Гсл. —вестй унылую, безрадостную жйзнь, пустое суіцествованйе, прозябать. Віц. (Нік). Прышоў Бог да тэй да пеклы, дый пытаецца ў дзябла: "Як тутацька маешся, чорцюхна? Нішто, Спадару, як-ні-як мадзеем....таксама й наша жыць-це: Хвала Божухну, троху мадзеем. НК.: Старцы, 92. Ня жывем, а мадзеем. Нсл. Мадзею патроху. Нсл. Як-колечы ма-
мадзіца
665
мазголіць
дзею. Пустынкі Сян. (Ксл.). Am! Мадзеем патроху, бяз хлеба не сядзім. Гсл. Як-ні-як мадзеем! Віцебш. (нк.). У імкненьню да сонца жыцьцё не мадзее. Салавей(Ускалось, Но. 10, стр. 10). Асуджаны....маўчаць і мадзець. Машара(Калосьсе, кн. 1, 1935 г.,стр. 12). Отгл. ймя суіц. мадЗвНЬНе-НЯ, предл.-НЮ —прозябанйе, жалкое суіцествованйе. Гсл.
•мадзі'ца-цы, област.—МОЛОДНЦа. Растсл.
•мазоленьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к мазоліць, мазоліцца, 1. натдранйе мозо-лей. Нсл. 287.
2. долгое держанне в руках. Нсл. 287. Мазоленьне работы толькі. Нсл.
9маЗОЛІЦЬ-ЛЮ-ЛІШ~ле, несоверш., nepex. 1. натнрать мозолй. Нсл. 288. He мазоль сваіх рук. Нсл.
2. небрежно йлй медленно работать. Нсл. 288. Доўга ты мазоліў мае боты. Нсл.
3. держать, не выпуская йз рук. Нсл. 288. Мазоліў грош, пакуль згубіў. Нсл.
•мазоліцца-люся-лішся, несоверш. 1. за-бавляться, занйматься с кем йлй с чем. Нсл. 288. Досіць табе мазоліцца зь ім, няхай ідзець пагуляе. Нсл. Перастань мазоліцца з грашмі. Нсл.
2. медленно й небрежно занйматься. Нсл. 288. Тры дні мазолішся над гэтай пустой работаю. Нсл.
•мазоль-задя, м.—мазуль. Ар.; пнз.
•мазалёвы-вая-вае, 1. прйобретенный трудом, уснлнем. Нсл. 287. Мазалёвыя грошы. Нсл. Ці імкнуцца да сьвятыні паставіць "сьвечачку на свае мазалёвыя” (грошы). Севершч.(Косіч 57).
2. требуюіцйй трудов, уснлня. Нсл. 287. Мазалёвы заработак. Нсл. Мазалёвая праца. Нсл.
3. нмеюіднй мозолй, Нсл. 287. мозолйстый. Мазалёвыя рукі. Нсл.
•мазаляваны, -ная-нае—прйобретенный трудом, усмлйем. Нсл. 287. Мазаляваны кавалак хлеба. Нсл. Мазаляваны грош. Нсл.
•мазаньне,—см. под мазаць.
• мазаць, мажу-жаш-жа, повел. маж-жма, несоверш., nepex. 1. покрывать слоем чего-л. жйдкого йлй жйрного, мазать. (МГсл.); Ар. Соверш. ЗМазаЦЬ, ІЗМаЗЯЦЬ, nepex. а) стереть совсем с поверхностн чего-л. Ніхто таго рэестру ня зможа. Кіт. 55аіб. б) нзгладйть, унйчтожнть. Калі борзда пакаецеся, ізмажа Пан Бог той трэх ад вас. Кіт. 1566. Пэўне добрасьць змажа грахі. Кіт. 23614. Пан Бог тысяча грахоў кажа змазаць. Тм. 3566. Пан Бог таму чалавеку кажаусе грахі змазаць. Тм. 74а13.
2. смазывать 6лйны н т. п. салом йлй маслом. Ар. Дзеці вельма любяць мазаць блінэ. Ст.
3. намазывать. Мазаць хлеб маслам. Соверш. вымазаць, nepex.—йзрасходовать, нспользуя для мазанйя.
мазаньне-ня, предл.-НЮ, 1. отгл. ймя суіц. к мазаць 1, 2, 3, 4. Мазанызе колаў дзёгцям. 2. помазанне. Нсл. 277. Мазаньне мірам. Нсл.
абмазаваць-зую-зуейі-зуе', несоверш. к абмазаць. Соверш. абмазаць, перех.—по-крыть, намазать поверхность чего-л. co всех сторон какнм-л. веіцеством; обма-зать.
замазаваць, несоверш. к замазаць. Соверш. замазаць-ажу-ажаш-йжа, nepex. 1. зале-пйть чем-л. вязкнм, клейкнм. Нсл. 174. Замазаць печку глінаю. Нсл.
2. зачерннть, что бы нельзя было прочй-тать. Нсл. 174. Замаж, што напісана. Нсл.
3. умышленно скрыть, замазать. Як-лень трэба замазаваць, замазаць гэту пас-кудную справу. Нсл. Прйч. замазаны, 1. заклеенный чем-л. вязкйм, клейкйм. Нсл. 174. Дзірка замазана. Нсл.
2. затертый. Нсл. 174. Замазанае пісаньне. Нсл.
3. загрязненный. Нсл. 174.
4. умышленно скрытый, замаскнрован-ный. Ліхая справа замазана.
памазаць, соверш. 1. (к мазаць 2). Памаж блін здорам. Ар.
2. соверш. к мазаць.
3. намазать. Памаж хлеб маслам. Ар.
4. мазать маздлкой. Нсл. 277. Мазаць, падмазаць колы. Нсл. Соверш. падмазаць. Нсл. 277.
•мазэпа-пы, обіц.—запачканный чем-л. черным йлй от прдроды черный. Нсл. 277. Урадзіўся, як чорт, мазэпа, мазэпаю. Нсл. Мазэпаю ходзіш дасюльрня ўмыеш-ся. Нсл. Ідзем гэтта, ня сядзім у хаце, як МаЗЭПа. ЧЧ (Б. Студіс П-1, 1969, стр. 69).
мазэпка-нкг, обіц.—черная лнцом девоч-ка йлй черный лнцом мальчйк, замараш-ка. Нсл. 277. Вымый ты гэтага, гэту мазэпку. Нсл.
мазэпчык-ыкд, предл.-ыку, м.—черный лйцом мальчйк йлй замарашка. Нсл. 277. Мазэпчык наш ніколі ня мыецца. Нсл.
•мазголеньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к мазголіць, мазголіцца, 1. возня с какям-л. предметом. Нсл. 287. Будзець гэтага мазголеньня на цэлы дзень. Нсл.
2. удары частые, особенно в голову. Нсл. 287. Ад гэтага мазголеньня твайго і ў галаве ягонай закруціцца. Нсл.
3. умаіценйе головы, говор. сукором. Нсл. 287. Мазгаленьне галавы. Нсл. На мазго-леньне цэлую ложку масла ўзяла. Нсл.
•мазголіць-лю-ліій-ле, повел.-ЛЬ-ЛЬМа, несо-верш., nepex. 1. бйТЬ, ОСОбвННО В ГОЛОВу. Нсл. 287. Мазголіўшы так хлапца, можна ашалапуціць. Нсл. Соверш. замазголіць —запачкать чем-л. жнрным. Нсл. 175. Дзяцё сьлінаю замазголіла сарочку. Нсл. Соверш. размазголіць—разбнть. Нсл. 287. Размазголіў сабе галаву. Нсл. Соверш. намазголіць. Нсл. 287. Намазголіла валасы, аж цячэць масла. Нсл.
мазголіцца
665 a
мажно
2. мазать, мастйть, прйглаждвать. Нсл. 287. Досіць табе мазгаліць галаву сваю. Нсл.
3. марать чем-л. мазкдм. Белую сарочку мазголіш, умазголіў. Нсл. Соверш. умазго-ліць—запачкать, замарать.
•мазголіцца-люся-лі'шся, несоверш., возвр. 1. возйться с какдм-л. предметом. Нсл. 287. Досіць табе мазголіцца з косьцю, бяры мяккое. Нсл.
мазголіцца з грашмі,—зн. забавляться ймн. Нсл. Соверш. замазголіцца—замас-лйться. Нсл. 175. Дзяцё замазголілася косткаю, кашкаю. Нсл.
2. мазаться, марать лйцо свое. Нсл. 287. Мазголішся, умазголіўся косьцю. Нсл. Соверш. умазголіцца. Нсл. 287.
3. намаіцаться, говор. укорйзненно йлй насмешлйво. Нсл. 287. Досіць табе мазго-ліцца! Нсл. Соверш. намазголіцца. Нсл. 287. Намазголілася, аж валасы блішчаць. Нсл. •мазгатаць-аю-аяд-ае й -ачў, мазгочаш-ча, несоверш. 1. перех.—бйТЬ, разбйвать. Нсл. 287. Мазгатаў яго, пакуль размазгатаў галаву яму. Нсл. Отгл. ймя сучц. мазгатаньне -ня, предл.-ню—бнтье по голове. Нсл. 287. Такім мазгатаньням галаву праломіш. Нсл. Соверш. размазгатаць, трех.—разбйть. Нсл. 287. Мазгатаць, размазгатаць гарш-чок. Нсл. Соверш. памазгатаць, перех.—по-бнть, раздробйть. Нсл. 465. Косьці табе памазгатаю, калі будзеш лазіць сюды. Нсл. Соверш. прамазгатаць-дадю-таегд-mäe й -ачў-чаш-ча, перех.—пробнть до мозга, до кровн. Нсл. 526. Галаву табе прамазгатаю, прамазгачу. Ня лезь да мяне. Нсл. Прйч. прамазгатаны—пробй-тый до мозга. Нсл. 526. Сьцеражы сваю галаву, каб ня была прамазгатана. Нсл.
2. стучать, добйваясь. Нсл. 287. He мазга-тай так, вароты разломіш. Нсл. Мазга-тай, мазгачы галавою. Тм.
3. молоть вздор, болтать, толковать по пуСТЯКам. Смл., Пск., Тверс., Вят. (Даль). Ёнусё мазгаціць—несет чепуху. Даль.
•мазгатня-ні-вд, ж.—головоломное, за-путанное дело. Нсл. 287. Тут мазгатня нейкая ёсьць. Нсл. Адлезь ад мяне згэтаю мазгатнёю. Тм.
•мазгачы-чоў-чом, «к ч„ предл.-ЧОХ, едйн-ств. ч. нет.—МОЗГ. (презр.). Нсл. 287. Галаву праламлю і мазгачы пацякуць. Нсл. Я б табе даў, але жалею мазгачоў тваіх. Нсл. •мазгГ(мазгі, Ар^-гоў-гол/, мн. ч.. предл-гох, едйнств. ч. нет.—МОЗГ. Ар.; Сьвярдлы Беш. (Ксл.); Шсл. Крўціць мазгамі. Нсл. 287.
•маздан-гшд, предл.-ану, зват.-ане, мн. ч.-ны-ноў-ном, мн. ч.. предл.-нох, м.—глупая голова. Шсл. Вось маздан дурньг. паламаў гэткае добрае пугаўё. Ст. Нашто ж ты слухаў гэткага маздана дурнога? Ст.
•мазева-ffö, ср.—мазь. Навасілск.(Будце: Тула-Орел, слов.). Ср. мелева.
•мазка-зкі-зцы, ж. 1. маздлка для маза-ння сковороды во время печендя блйнов й т. п. Ар.
2. короткая палочка с тряпкой на конце, служаіцая для вычерпыванйя й намазы-ваНЙЯ дегтя. НК.: Очеркн, 374.
•маЗКІ-Коў-КОМ, мн. ч., предл.-КОХ, едйнств. ч. нет.—мозг. Нсл. 287. Чатырыста мазкоў вышарпае. Кіт. 167. Адлезь — удыру, аж мазкі пацякуць. Нсл. Пакруціў сваімі мазкамі—похдтрйл. Нсл. У цябе мазкоў няма ў галаве. Тм.
•мазўль-уля-улю, зват.-ўлю, мн. ч.-лг-лёў-лём, мн. ч., предл.-лёх, м.—МОЗОЛЬ. Шсл. Мазуль намуляў на назе. Скрыль Пух. (Шсл.). •мазур-ра, предл. й зват.-ру, мн. ч.-раў, м. 1. замараха, Шсл. ходяіцйй не мывшйсь, с замаранным лйцом. Нсл. 277. Мазур ты, ізноў умазаўся, як той чорт! Ст. Памый ты гэтага мазура. Нсл.
2. от прдроды черный лйцом. Нсл. 277. Ён і радзіўся такім мазурам. Нсл.
•Мазўр-урд, предл.-урў, Зват.-ўру, мн. ч.-ры-роў-рОМ, мн. ч., предл.-pox, м.—Мазур, мазовецкнй поляк.
•мазурам, в см. нареч.—замаравшнсь. Нсл. 277. Памыйся, пакуль ты будзеш мазурам хадзіць. Нсл.
•мазь, мазі, ж.—то, чем мажут что-л., напр. колеса, нк.: Очеркн, 374. мазь для смазкй колес, Нсл. 277. густое ждрное веіцество для смазкй чего-л. Мазі няўзяў із сабою ў дарогу. Нсл.
. «мазьдзіць, мажджў, несоверш., перех.
—бнть по голове. Нсл. 287. За што ты яго так мазьдзіш? Нсл.
•мазы-зоў, мн. ч., предл.-зох, мн. ч.—пятна на рубахе от пота йлй нечйстоты. Нсл 277. Мазы ў сарочцы не адмыліся. Нсл.
•мажэньне,—см. под магчы.
•мажд.жэр-джара(-джэру), предл.-джарў, зват. мажджэру, мн. ч. мажджары-оў-ом-ры-амі-ох, м.—(малая кухонная, Ар.) ступка(чугунная, медная). Ксл.; м.; Ар.; іг.; Еўлічы, медная йлй чугунная нготь(ступка, С.). Нсл. 287. Стаўчы перац у мажджару. Градкі Сур. (Ксл.). У жыцьці, ЦІ Ў ЯКІМ мажджэры? Дуб. Стаўчы ў мажджэру СОЛІ. Нсл. Уменьш. мажджэрык-ыкд, предл-ыку—нготка. Нсл. 287. У мажджэрыку солі стаўчы. Нсл.
2, небольшая мортнра. Нсл. 287.
•мажджэра-ры-ры, ж.—ручная пушка. НК.: Очеркн, Но. 975.
•мажджэрыць-ру’-рыш-ра, несоверш.—то-лочь, разбдвать на мелкйе частд. Нсл. 287. Соеерш. размажджэрыць, перех. Нсл. 287. Размажджэрыў сабе косьць. Нсл. Галаву тваю рахмажджэру, калі злаўлю другі раз у садзе. Нсл. 550.
•маЖНО, безлйч., см. под МОЖНЫ.
мажнёць I
666
майстраваць
•мажнёць l-ёю-ёеш, ёе, повел.-ёй-ёйма, несоверш.—богатеть. Нсл. 287, становйться зажнточнее. Ксл. См. замажнець. Пакрысе мажнець сталі. Камышкі Лёз.(Ксл.). Ад добрага парадку мужычкі мажнеюць, a ад благога галеюць. Нсл. Соверш. памаж-нець—стать зажйточнее. За маладым панам мужычкі сталі мажнець, памаж-нелі. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
