Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. усердно проснть кого о чем. Нсл. 288. Ці прасіся, ці маліся, ня будзе па тваім. Нсл.
адмаляцца-яюся-яешся, несоверш.—от-прашнваться от чего-л.(умоляя, С.). Дсл. Начал старшы адмаляецца. Дсл. Соверш. адмаліцца—отпроснться.
памаліцца, 1. соверш. к маліцца I. Нсл. 288. 2. соверш. к маліцца2. Нсл. 288. Памаліся яму добранька, можа й дасьць. Нсл.
•мална-ны, м.—могометанскнй свяіце-ннк, мулла, ймам. Ар.; Шсл. Вэнь мална галёкае з бажніцы. Ст.
•мальнасьць-ці, ж.—малость, маловаж-ность. Нсл. 279. Мальнасьці не аддаў. Нсл. Усё да мальнасьці пабраў. Тм.
•мальны-ная-нае—небольшой, мало-важный(незначнтельный, С.). Нсл. 279, маловажный, ННЧТОЖНЫЙ. Тул. (Даль).
Малызы застаўся доўг. Нсл. Мальное што не дадаў. Нсл. Мальныя засталіся рэчы. Тм. Нареч. мальна, 1. мало лн, маловажно. Нсл. 279. Мальна, што ён гавора. Нсл.
2. чуть-чуть, Нсл. 279. едва не. Мальна не зваліўся. Нсл. Мальна ня зьмерз. Нсл. Мальна ня цэлы рубель перадаў. Тм. См. за малым.
малы
673
мамыліцца
3. « см. суіц.—небольшое, малое колй-чество, безделяца. Нсл. 279. Мальна чаго не дабраў. Нсл. Мальна што засталося за імною. Нсл.
• МЯЛЫ-лая-ЛОе, 1. малый. Ар.; Шсл.; Раст.: Северск, 135. Пакрыўдзе малога. Колас ("Каласкі”, Но. 60-61, 1958 г.). Уменьш., ласкат. малюхны—крошечный. Нсл. 279. Малю-хны бараначак. Нсл. Малюхная голка. Тм. Увелйч. малюсенькі—малёхонькйй. Ар.; Нсл. 279. Малюсенькі гаршэчак. Нсл.
2. краткйй, непродолжйтельный, малый по временй. Малы час.
3. в см. суіц. малы-лога—ребенок. Нсл. 279. Малы плачаць. Нсл. Пакармі малога. Тм. Малога пакладзі ў калыбку. Ст. Малыя пайшлі адгэтуль вон! Ст.
малёньКІ, уменьш., ласкат. к малы 1, 2, 3. Ср. cm. меншы к малы 1, 2. Ар. Прев. cm. найменшы к малы 1, 2.
малы палец—мнзйнец. Трыма палцамі левымі — малым, бязыменным і сярэднім — правуюруку ізнадвор'я паглядзіць. Ют. 73611.
за малым, за маленькім—едва не, чуть не. Ар. За малым(за маленькім) у студню не ўваліўся. Ар. Нареч. мала, 1. мало.
2. недолгое время. Я там быў мала.
мала які, якая, якое—мало лй какой. Мала якая там была гаварня. Усяе гаварні не пераслухаеш. Нсл. П5(по0 гаварня).
мала што—мало-лй что. Мала што людзі кажуць.
•малюнак-нкт, м.—рйсунок. мгсл. •малюпасенькі, -кая-кае—крошечный. Нсл. 279. Якая малюпасенькая йтілечка. Нсл.
•малюпатка-ткі-тцы, ж.—крошечка, крохоткое. Нсл. 279. Дзяцё малюпатка. Нсл. Уменый. малюпатачка-чкг-ч^ы. Нсл. 279. Дай хоць малюпатачку чаго. Нсл. •малюпаткі-кая-кае — малюпасенькі. Нсл. 279. Уменьш. малюпаценькі, Нсл. 279 —крохотный. МГсл.
•малюпаціцца-лачу<я-пачг^ся> несоверш., возвр.— представлять себя маленькйм, крошечным; нежйться подобно малют-ке. Нсл. 279. Дужа ты малюпацішся. Нсл. Досіць табе малюпаціцца, вазьмі гра-белькі. Тм.
•малюшкі-шакў-шкаў), одна малюшка, 1. сушеная МвЛКОрыбйЦа. НК.: Очеркн, 36; НК.: Бабы, Но. 24.
2. сборная годовая мелкорыбнца. нк.: Очеркн, 493.
• мaмoшкa-ш^z-ш^b^, ж.—наложннца. Нсл. 279. Мамошку ў сябе дзяржыць, a жаніцца ня хочаць. Нсл.
•мама-.МЬ/-.Мв, ж., обыкновенно в обртценйй к матерй йлй в речй детей йлй с детьмй о матерй, 1. мама. Ар.; Нсл. 279. Няхай мама сама сюды твая прыдзець. Нсл.
2. насм. йлйсупрекамй—взрослая девчца. Нсл. 279. Ты ўжо хвала Богу мама, пара замуж аддаваць, а ня ўмееш прасьці. Нсл.
мамачка-ЧКІ-ЧЦЫ, уменьш., ласкат. к мамка—маменька. Нсл. 279. Мамачку сваю пакідаю. Нсл. Уменый., ласкат. мамка-мкі-мцы. нк.: Очеркн, 205—маменька. Нсл. 279. Мамка мая родная, жаль мне мамку кінуць. Нсл. Ня плач: мамка прыдзе, дасьць есьці. Ст. На мамку ён (войт) бізун нясець. НК.: Под. пос. 55. Ласкат. мамухна, (Ржэўскіп. Грннькова ІУ)—мамушка. Растсл.; Ар.
2. маменька. Ар.; Нсл. 279. Паеду, мамухна, паеду у тую дарогу часную, па тую Лукірку красную. імгл.(Косіч 240). Прыяж-джай к імне мамухна. Нсл. Жыві мая мамухна безь мяне. Расуха Імгл.(Косіч 242). Уменый., ласкат. мамўлька.Л мамулькв о-ё-ёй! Нік. Част. 644. УспОМНе мамульку. Гарун: Варажба.
• мамэнт-нту, предл. й Зват.-нце, м.—мо-мент. Ксл. У вадзін мамэнт стала горача. Сялец Чаш. (Ксл.).
•мамка-мкі-мцы, ж. 1. кормнлнца(кор-мяіцая грудью, С.). мГсл.
2. см. мама.
•маМЧЫЦЬ-чу-ЧЫШ-ча, несоверш.. перех.
—быть кормнлнцей грудью. У іх усіх свае дзеці былі, свае пакінуўшы чужыя мамчылі. Кіт. 129а5.
• мамылІЦЬ-ЛЮ-ЛІШ-ле, несоверш., псрех.
—мять, надувать губы от неудовольс-твня. Нсл. 279. Малой бяды імне, што ты мамыліш, замамыліў губы свае. Нсл.
Соверш. замамыліць, Нсл. 279—надуть, закусчть губы, надуть губы от неудо-вольствйя. Нсл. 279. Ня люба відаць, што ты замамыліла морду. Нсл. 279. Прйч. замамылены—йс крйвленный, надутый. Нсл. 279. Замамыленыя губы. Нсл. Соверш. намамыліць—надуть. Нсл. Ня дужа глядзім, што ты сядзіш намамыліўшы губы. Нсл. Прйч. намамылены—надутый от досады. Нсл.
•мамыліцца-люся-лггдся, несоверш.—на-дуваться, показывать лйцом, особенно губамй неудовольствне. Нсл. 279. Досіць табе мамыліцца, хадзі есьці. Нсл. Соверш. замамыліцца, 1. поморіцйться, закусйть губы, выразнть двйженнем губ недо-вольствне йлй замешательство, Гсл.
надуться, прйнять суровое выраженйе от неудовольствня. Нсл. 174. Такая натура, як замамыліцца, то й есьці ня пойдзе. Нсл.
2. сконфузйться. Гсл. Замамыліўся, як сказалі праўду ў вочы. Гсл. Соверш.
намамыліцца—надуться от гнева. Нсл. He глядзі на тое, што яна намамылілася. Нсл.
мамыль
674
марока II
•мамЫЛЬ-ЫЛЯ, предл.-ЫЛЮ, зват.-ылю; мн. ч-лі-лёў-лём-лёў-лямі-лёх, обт.—серднтый, надувшнй губы. Нсл. 279. Мамыль наш грыбы надзьмуў. Нсл. Мамылём сядзіць, есьці ня йдзець. Тм.
•маніць-ню-ніш-ніць, несоверш.—лгать. мГсл.; Дз.; Шсл.; Mix.; Ксл. Багатаму красьці, а старому маніць. Послов. Рапан.: Прык. 12. Ну, што ты маніш, гэтага ж ня было! Воўсішча Сян. (Ксл.). Калі маніць, дык гладка. Послов. Рапан. 146.; Скрыль Пух. (Шсл.).
Пакажыце, дзе дарога зь пекла гэтага з агню, бо загінем, не маню. Грахоўскі: Лясная казка. Соверш. змашць—солгать. Няпраўда твая, зманіў. Ст. Што ступіць, то й ЗМанІЦЬ. Рапан.: Прык. 160.
•мана-ны, ж.—ЛОЖЬ. Дз.; Ксл.; Шсл.; МГсл.; Mix. Мана ўсё, што пра нас кажуць. Лужасна (Ксл.) Вы мае сьцежкі перазь лябірынт людзкое маны. Машара(Калосьсе, кн. 1,1935 г., стр. 10). Гэта ж мана, няпраўда! Ст. 3 маной сьвет пройдзеш, ды назад ня вернешся. Послов. Рапан 237. Люблю цябе, што ты на ўсякую ману з другога боку зазірнуў. Клішэвіч: В. Каліна. Шмат напісалі там красамоўнае лухты і проста маны праз камуністычную дзеяльнасьць ня-божчыкаву. Дзьве Душы, 190. He магу глядзець на ўсё гэта — на ўсю гэтую ману. Цялеш: Дзесяць, 31. Дзе каханьне, там і згода без маны і крывадушша. Крушына: Творы, 167. Раз зманіў-другі раз не паве-раць. Рапан.: Прык. 209. Аддасі і застанецца нявыгойлівая рана. Ці ня лепш адно — ЗМаНІЦЬ. Крушына: Лебедзь, 60. Соверш.
прыманіць—подолгать(прнлгать, С.). Шсл. А ён такі: што праўду скажа, а што прыманіць. Ст.
• маніцца-нюся-нішся—нметь намере-нне, намеряться. Ар. Ты пісаў мне пра Сыцылю, дзе і Аўлі маняцца асесьці на старасьць. Кво вадыс, 263. Маняцца браць удзел. Бацьк. Но. 49/533. Цэзар маніцца даведацца да Остыі. Тат.: Кво вадыс, 246. •мантач-ача, предл.-ачў, зват.-ачу; мн. ч,-чы-чоў-чом-чоў-чамі-чох, м. 1. плут, обманіцнк. Нсл. 280. Ня бачылі яшчэ такога мантача, як ты. Нсл.
2. мот. Нсл. 280. Што ні дай гэтаму мантачу — усё прапусьціць. Нсл.
•мантачка-чкі-чцы, ж.—плутовка, об-маніцнца. Нсл. 280. Хто табе мантачцы паверыць. Нсл.
•матачый,ь-чу-чыш-ча, несоверш. 1. об-манывать, врать. Нсл. 280. Што ні кажаш, усё мантачыш. Нсл.
2. перех.—мотать, проматывать. Нсл. 280. Цяпер мантачыш грошыкі а потым жалець будзеш. Нсл. Соверш. змантачыць —промотать, утратнть, потерять. Зман-тачыў час. Нсл. 280. Соверш. вымантачыць-чу-чыш-ча, повел.-ч-чма, перех.—выма-ннть, мгсл. выпроснть обманом, лестью. Нсл. 86. Вымантачыла грошай на кабат. Нсл.
•мантўліць-лю-ягш-ле, несоверш.—пря-творяться бедным, чтобы жнвяться чужям. Нсл. 280. У людзёў мантуліш, чаму ж свайго ня маеш? Нсл. Ён цэлы век свой мантуліць. Нсл.
•мантулка-лкі-лцы, ж.—любяіцая жять на чужой счет, ходять, напрашнваться на чужой обед(не только на обед, С.). Нсл.280. Мантўлка ў сваім дварэ не паабедаець, усё па мантулах ходзіць. Нсл.
•мантўльнІК-ZKfl, предл.-Іку, зват.-Іча, м. —любяіцяй жять на чужой счет. Нсл. 280. Мантульнік гэты любіць чужое піць, a свае ніколі не паставіць гарэлкі. Нсл.
•мантўлы-лоў, едйнств. ч. нет. 1. ПОХО-ронный обед по умершем. Нсл. 280. Памер і мантулы паелі. Нсл.
2. угоіценне по случаю помяновеняя яля какого-л. празднества. Нсл. 280. На мантулы звалі. Нсл. Гэта табе ад мантул. Тм.
3. даровая попойка. Нсл. 280. Любіш хадзіць на чужыя мантулы. Нсл.
4. выгоды жнзнн, легкне доходы. Нсл. 280. Мінуліся мантулы. Нсл.
•мань-ня, предл. й зват.-НЮ, мн. ч.~НІ~ няў—лжец, лгун. іг.; Шсл. Мань ты нясусьветны, што ты плявузгаеш? Ст. Як ты мань, калі б такі другі падлы-гайла, то ўвесь сьвет прайшлі б. Нсл. 443. Мані пляскалі мне ў ладкі. Кавыль: Думы, 11. •маньне: ціхім маньням—тнхой сапой. Смаленш.
•маньце'ль-цяля, предл.-ЦЯЛЮ, зват.-цёлю, мн. ч.-лі-лёў-лямі-лёх, м.—лжец. Шсл.; іг. Вось дзе маньцель: маніць і не чырванее! Ст. См. мань, манюка, маныш.
•мапьцёлька-лькі-льцы, ж.—лгунья. Шсл.; іг. Ня слухайце, дзевачкі гэтае мань-целькі; маніць яна вам! Ст.
•манынарка-ркі-рцы, ж.—пяджак. Ар.
•маньіш-ышд, предл.-ышў, зват.-ьішу, мн. ч-шы-шоў-шом-шоў-шамі-шох—лжец. Дз. Cm. мань, маньцель, манюка.
•манюка-юкг, обіц.—лгун, лжец. мГсл.;Дз.; Шсл. Маніш ты, манюка! Ст.
•мароз-озу, предл. й зват.-ОЗе, мн. ч.-зы-зоў-зом-зы-замі-зох, м.—мороз. Ар. Павёзшы быў вяпрука на продаж, узімку, у самыя маразы. Вышынскі: Хата пад ліпою(Беларус, Но. 155). Каб я застаўся тутка, дык зьгінуў бы ад вялікіх маразоў. Шакун: Сьлед, 12.
•марока \-окі-оццы, ж. 1. медленность, остановка. Нсл. 290. За табою марока толькі. Нсл.
2. обіц.—медлнтель-ннца. Нсл. 290. Мароку куды ні пашлі, забавіцца. Нсл.
•марока \\-окі-оццы, ж. 1. помраченне (ума, С.). Нсл. 290. Якаясь марока на мяне напала, што я забыўся ў дварэ кашэль. Нсл.
2. попрошайка, докучлнвый проснтель. Нсл. 290. Адчапіся ад мяне, марока! Нсл. Марока гэты, гэтая праходу не даець, усе просе а мароча. Нсл.
мароканьне
675
марзаць
• мароканьне-ня, предл.-ню, мн. ч.-ні-няў —проволочка временн, медлнтельность. Нсл. 290. 3 мароканьням тваім ня борзда ты скончыш сваю работу. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
