• Газеты, часопісы і г.д.
  • Вялікалітоўска - расійскі слоўнік  Ян Станкевіч

    Вялікалітоўска - расійскі слоўнік

    Ян Станкевіч

    Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
    Памер: 1329с.
    Нью Йорк
    626.59 МБ
    •масол-сла, предл.-сьле, зват. мосьле, м. —кость, Растсл. толстая, большая кость.
    масбл-сла, прост.— кость пренмуіц. бедренная а также вообіце выступаючая кость говяжья, баранья йлй свйная. Акад. •масоленьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя cytp. 1. глоданйе коло костй. Нсл. 291. Пакінь масоленьне каля косьці, ды бяры мяккое. Нсл.
    2.	возня с чем-л. Нсл. 291. He работа, a масоленьне каля работы. Нсл.
    •масОЛІЦЬ-ЛЮ-ЛІШ-ЛР, несоверш.. nepex. 1. глодать(кость, С.). Нсл. 291. Масоліць КОСЬЦЬ. Нсл.
    2.	марать, пачкать во что-л. слйзйстое. Нсл. 291. Масоліць губы косьцю. Нсл. Соверш. абмасоліць—замарать(слнзнстым, С.). Дсл. Абмасоліў увесь кулёк. Дсл. Прйч. абмасолены—запачканный, грязный. Дсл. He бярыся за яду абмасоленымі рукамі. Дсл. Соверш. замасоліць—запач-кать, Дсл. 244. замуслйть. Нсл. 175. Еж асьцярожна, не замасоль сарочкі. Нсл. Замасолілі дзеўкі нейдзе сарочкі. Дсл. Прйч. замасолены—замусленный, заса-ленный. Нсл. 175. Белая сарочка, а ўжо замасолена. Нсл. Соверш. умасоліць, Нсл.291. совершенно замарать чем-л. слйзйстым. Умасоліць сарочку смаркачамі. Нсл.
    Умасоліўшы губы, бегаець. Нсл.
    масолены, 1. букв. оглоданный. Нсл. 291. Масоленую косьць ізноў узяў масоліць. Нсл.
    2.	перен.—бывшйй в руках, в употребле-нйй. Нсл. 291. Гэта рэч масоленая, масолена дый кінена. Нсл.
    •масоліцца-люся-лішся, несоверш., втвр. 1. пачкаться чем-л. слйзйстым. Нсл. 291. Пакуль ты будзеш масоліцца косьцю. Нсл. Соверш. абмасоліцца—обмазаться чем-л. масленым нлй скользкнм. Нсл. 350. Дзяцё абмасолілася кашкаю. Нсл. Соверш. замасоліцца—замуслнться. Нсл. 175. Дзе-цянё замасолілася смаркачамі. Нсл. Со-верш. умасоліцца. Нсл. 291. Умасоліўся смаркачамі. Нсл.
    2.	вознться с какйм-л. предметом. Нсл.291. Толькі масолішся з работаю, а ня робіш. Нсл.
    3.	подседать к кому, ніца расположення. Нсл. 291. He масолься, не па табе масол, дарма прымасоліўся. Нсл. Соверш. прыма-соліцца. Нсл. 291.
    • маскоўскі-кая-гае, 1. московскнй.
    2.	русскнй. Нсл. 291. Годзе горкае долі аб’едкі на маскоўскім стале падбіраць! Случчанік(”Каласкі”, Но. 60-61, 1958 г.). Разлу~ чыла нас ні месяц, ні зара, разлучыла маскоўская слабада. Жукова імгл.(Косіч 25). Маскоўская хустка. Нсл. Маскоўская сарочка, намётка. Нсл. Маскоўскія рукавы. Нсл.
    • Масковец-оўца, предл.-оўцу, зват.-оўча, .ч.—русскнй(в знач. суіц.). мгсл.
    •Маскоўка-ркг-ўцы, ж. 1. русская жен-іцйна. Нсл. 291. У нашага пана якрясь Маскоўка служыць. Нсл.
    2.	маскоўка—топор русского йзделня. Нсл. 291. Маскоўку купіў. Нсл.
    •маскоўшчына-ны-не, ж. 1. холст русс-кого йзделйя. Нсл. 291. Маскоўшчыны набрала на рукавы. Нсл.
    2.	вообіце русскнй товар. Нсл. 291. Мас-коўшчына лінуча. Нсл.
    3.	совокупность всего подлйнно русс-кого. Маскоўшчынаю пахне, сьмярдзіць. Смл.
    •маскш\ёць-ёю-ёеш-ёе, несоверш.—русеть. Соверш. абмаскалёць—обрусеть. Прйч. абмаскалёлы—обрусевшйй.
    •маскалёнак-нка, предл.-нку, м.—солдат-скйй сын йлй кантонйст. Нсл. 290. Маска-лёнак б’ецца. Нсл. Маскалёнкаў павезьлі. Тм.
    • маскаліць-лю-ліі«-лг, каго-што, несо-верш.—руссйфйЦйровать. Соверш. абмас-каліць—обруснть. Прйч. абмаскалены —русснфйрованный. Отгл. ймя суіц. абмас-каленьне-ня, ср.—руссйфйкацйя(обру-сенйе, С.). Нсл.
    •маскаль-аля, предл.-алю, мн. ч.-лі-лёў-лём-лёў-лямі, лёх, м„ нк.: Пос. 99—русскнй, велйкорусс. Навікі віц. (Ксл.). У тым баку Маскалі жывуць. Сураж (Ксл.); Равы, Аш. Сына Маскаль за нівошта забіу. Гарун;
    Масква
    678
    масьці'ць
    Жабрачка. Спаткаліся з Маскалямі. Зь вершу ’’Кінуўшы, рынуўшы паўстаньне”....з часу паўстаньня 1863 г. (Беларусь, 148). 3 Маскалём He із сваім братам! Поговор. нк.: Пособ., 137. Тату, тату, лезе чорт у хату. Дарма, сынку, абы не маскаль. Послов. На нашы землі наплылі чырвоненькія Маскалі. Кл.: Каліна, 30. Гарыць на Случчыне паўс-таньне на бой сьмяротны з Маскалямі. Тм.
    2.	« обіц. знач. маскаль—солдат русской армнн, СОЛДат. Растсл.; Нсл. 290.
    Маскалёў найшло поўну хату. Нсл. Наш дзядзька служыў у маскалёх. Ст. Мы старожу паставім на чатыры стараны па чатыры маскалі. Маскалікі заснулі. Прыехаў пан — ня гулі. Росуха імгл.(Косіч, 51). Уменый. маскалік-гкй, предл.-ІКу, зват,-іча—солдатнк. Нсл. 290. Маскалікі, ідучы, пяюць. Нсл.
    3.	перен.—пустой, прямо стояшйй колос ржн, пшеннцы н т. п.
    4.	плохой, непослушный с разбойннче-скймй замашкамн мальчнк, парень. Уве-лйч., презр. маскалюга, а) русскнй, б) солдат., презр. Нсл. 291. Маскалюга гэты злодзей вялікі.
    •Масква-вь/, ж. 1. Москва.
    2.	Россня. Масква сьлёзам ня вера. нк. Пасоб., 137.
    3.	русскнй(москвнтяннн, велнкорос). Нсл. 291. Пан Маскву наняў на будынак. Нсл. A што ж, Масква, ня купіш барышоў? Тм. Маскву адурніў. Нсл. Ах ты Масква дурная, ня хочаш браць таго, што даюць. Тм. Ня дурні Масквы, яна й так дурная. Тм., собйр.—русскне. Масква стала адступаці, рэчку невялічку пра-клінаці. Зь песьні праз перамогу на маскоўскім войскам пад Воршаю 1514 г.
    •масла-лд-ле, ср.—масло, получаемое нз молока домашннх жнвотных. Ар. Уменьш. маселца-да, предл.-цу—маслніце. Нсл. 281. Хлеба з маселцам зьеж. Нсл. Пястунку хлеба з маселцам, а без масла ня возьме. Нсл. 542(лод пястуноку
    •мастак-кя, предл.-кў, зват. мастача; мн. ч. мастакі-оў-ом-оў-амі-ох, м. 1. нскусный н опытный в каком-л. деле человек, нскусннк. На яду мастак а на работу так-сяк. Послов. Рапан. 12.
    2.	художннк. МГсл.; БГсл.
    •мастаўнічы-чага, всм. суіц.—заведуюіднй мостом. Во дей тых пенезей мастаўні-чаму не аддаваў. Квятк. 150.
    • мастацкасьць, -ці, ж.—художествен-НОСТЬ. БГсл.
    •мастацкі-кдя-кае, 1. нскусный, сделан-ный, выполненный с большнм уменнем н тонкостью, мастерскн.
    2.	художественный.
    • мастацтва-ва, предл.-ве, ср. 1. нскусство. МГсл.
    2.	художество, устар. БГсл.
    •масткі, едйнств. ч. нет.,-КОу~КОМ, мн. ч.. предл.-KOX, м.—тротуар. МГсл.
    •масьлёнка-нкі-нцы, ж.—молоко, кото-рое остается после сбнванйя масла. Шсл. Дзяцём дай масьлёнку, хай ядуць з хлебам. Ст.
    •масьлякі'-ко.ў-ксш, мн. ч„ предл.-кох(одйн масьляк)—грнбы с покрышкой кнрпнч-ного цвета, обыкновенно сннмаемой в внде плевы, появляются вблнзн моло-дого сосняка. Нногда нх называют "казьлякамі". НК.: Очеркч, 472.
    •масьлянка-нкг-нцы, ж. 1. (посуда в внде чашкн с крышкой для подачн на стол слнвочного масла, С.) — масьлёнка. МГсл.; Косіч 232.
    2.	област. — масьлёнка. Ар.
    • масьліноўка-.і’кг-ўцы, ж.—снтцевый цветной платок. Бяжышча Беш. (Ксл.).
    •масьшца-ды-ды, ж. —доска пола, поло-внца. Нк.: Очеркч, Но. 478; Растсл.; ПНЗ; Нсл. 291; Пск.(йеропольскнй). Грыўня падкацілася пад масьніцу. Нсл. Масьніцы прарыпелі. Лойка: л. песьня. Узноў прарыпелі смолкія масьніцы. Тм. Спрабавалі масьніцы, вадзілі далонямі па шпалерах. Сядняў: Корзюк. Уменьш. масыйчка-чкі-чцы. Нсл.291. Масьнічка ў сьвяліцы праламілася. Нсл. Едйнств. ч. масьні'чына-ны-не, ж.—поло-Вйца, доска В полу. Сухарукава Аз. (Ксл.); НК.: Очеркн, Но. 478. Зрабі ў хаце масьнічыну залатую. Пск. Пушк.(Ч. 89).
    масьнічынка-нкг-нды, уменьш. к масьні-ЧЫНа. НК.: Очеркн, Но. 478.
    •масьнічны-ная-нае—вымоіценный. НК.: Очеркн, Но. 478.
    •масьнічны-ная-нае—досчатый(о полу). Ксл. У нас масьнічны мост, а ня з гліны. Лазаватка Сур. (Ксл.).
    •масьціць, машчу, мосьціш-це, несоверш., перех.—настнлать мост нлн пол. Ксл., настнлать пол в новом(в каждом, С.) строенйй. Нсл. 291. Юрыгвозьдзе, аМікола мосьце. Послов. Ст. Будзем масьціць свае сенцы. Ст. Хату борзда масьціць будзець. Стаішча Чаш. (Ксл.). Саўва мосьце, а Мікола гвозьдзе. Послов. Косіч 54.(Сьвята Саўвы 5-га, a Міколы 6-га сьнежня).
    2.	устранвать снденье в телеге. Шсл. Масьці добра седава, каб мякка было ехаць. Ст.
    3.	ставнть, укладать какой-л. предмет в тесноте. Шсл.
    намасьціць, соверш. к масьціць 1, 2. Прйч. намошчаны—намоіцённый. Сярэдзіна яго намошчана любоўю. П. П. 3. 10 (Кніг 12 Б ). Соверш. замасьціць, 1. замостнть. Нсл. 291.
    2.	заделать дыру в мосту йлй деревянном полу. Нсл. 174.
    3.	(перен.)—замазать подаркамн. Нсл. 174. Як мага замасьці гэту паганую справу. Нсл.
    679	матўля
    масьціцца
    •масьншца, машчуся, мосьцішся, возвр. 1. помеіцаться(в тесноте, С.). Нсл. 291. Тут табе ня дзела масьціцца, бачыш стар-шыя сядзяць. Нсл. Я пачаў масьціцца на духу. Мікольск Н.(Демвд: Веров. 99).
    2.	подседать. Нсл. 291. Куды ты мось-цішся? Старому сьмешна масьціцца да маладое жанчыны. Нсл.
    прымасьціцца-л/ашчуся, мосьцішся, соверш.—поместйться, устройться где-л., где не очень удобно. См. прыснасьціцца. Соверш. прымасьціцца, возвр. 1. прйсоедй-нйться к кому-л. в тесноте(прйсесть, прнлечь). Войш.
    2.	подсесть.
    •масьць-ір, мн. ч.-цяў, ж., фарм.—состав для прастыра, маз. Нсл. 181, мазь. мгсл.; Ар.; Шсл.; Карачэўск.(Будде: Тула-Орел, слов.).
    Хвэльчар даў жоўтае масьці. Ст. Масьць ад скулкі. Нсл.
    2.	состав, употребляемый для прнвйва-ння черенков. Нсл. 281. Садовая, прыш-чэпная масьць. Нсл.
    3.	масть, цвет шерстй жйвотных(лоша-дей, коров). Ар.; Шсл. Жарабок сівое масьці. Ст. Якое масьці ваша карова? Ст. •масьцюк-юкй, предл.-юкў; мн. ч.-кі-коў-ком, мн. ч., предл.-кох, м.—мастер. Кур. (Даль). Адгадлівы дзяцюк, такі масьцюк заданьні адгадаць. Дсл. 547(под адгадлівы). • масыўны- ная- нае—масслв ный. м Гсл. •машнарэз-эза, предл.-ЭЗу, зват.-ЭЗе, м.. бранное—мошеннйк, отрезываюіднй кар-маны, карманіцйк. Нсл. 292. Машнарэза такога ў некруты аддаць. Нсл. •машта-шты-шце, ж.—мачта.
    •маштавік-гка, предл.-ікў, зват.-'іча; мн. ч.. дат.-КОМ, мн. ч., предл.-КОХ, м.—матрОС, несуідлй службу на мачте; мачтовой. •маштавы, прйлаг. к машта—мачтовый. •машурга-ргг-рзе, ж.—блёсткн, млшура. Зьверавічы Красьн. (Дсл.).
    •машыўаваць-рўю-руеш-рўе, повел.-рўй-рўйма, несоверш.—маршйровать. Шсл.; Нсл. 283. Вунь маскалі машыруюць. Ст. Соверш. памашыраваць—пойтй, маршнруя. Нсл. 464. Жаўнеры памашыравалі да места. Нсл.
    • маток-тка,-тком, й матўшка- шкі- шцы, ж.—связка кольцеобразных предметов, нанйзанных на повязь, н прядь нйток на мотовйле, йлй снятая с него, но пока что не разрезанная. НК.; Очеркн, 122, Но. 262.
    •мата, маты, маце, ж.—цйновка(всякая, С.) йз соломы, пучкй которой перевя-заны веревочкамй; зчмой навешнвается на окна н на дверн. Шсл. Сплёў на вокны мату. Ст. На вокны пляціце маты, каб ня клаў мароз сьляды. Колас.
    •матаўня-нг-нг, ж.—мотовйло. НК.: Бабы; Но. 51. С просьня ніткі зьвіваюць на матаўню. НК.: Бабы; Но. 51.