Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
ня ўмеў шанаваці цябе, мой край? Гарун. Ён із маленства краў. Нсл. 278. Паўстаюць дні маленства з гоманам Палесься. Кру-шына: Творы, 41. Я тут правёў свайго маленства дні. Пушча(Калосьсе, 2, стр. 93). Ах, гэтыя пераказы волызай творчасьці паэты ў лепшую пару яго жыцьця, пару маленства! Гарэцкі: Песьні, 14. Ёсьць і у Хомчыным маленстве залаценькія дзя-нькі. Тм. 64. У маленстве ён бачыў вялікі пажар. Дзьве Душы, 100.
I я знаходжу сваю дарогу у хорам сьветлы майго маленства. Салавей: Сіла, 63. Павінен я кінуць, зрачыся ўсяго, што з маленства мне міла. Дубоўка. Яны мне блізкія з маленства ад першых золакаў былі. М. Чарняўскі. Былі й іншыя прычыны, што з маленства зраднілі яго зь бела-рускім СЯЛОМ. Васілеўскі(Полымя, 1929, УІ, 186). Ён сіліўся перабіраць у памяці ўсё перажытае-. ...гады маленства... Дудзіцкі ("Бацьк.” Но. 1-2, 437-438). Тут, ЯШЧЭ ў маленстве было спазнана, як прыгож бязьмерна сьвет дзівосны. "Бацьк.”, Но. 49-50, 435-436. Тыя песьні ад першай мален-ства зары назаўсёды мне ў сэрца запалі. м. Чарняўскі: Род. Беларусі. Знаёмаеўсе тут з маленства, прырода, усьмехі, людзі. Швэд: Сьцежкі, 12.
2. малость(незначнтельное колнчество, С.). Нсл. 278. Маленства даў. Нсл. •малёньне,—под маліць-цца.
•малец, -лца, предл.-лцу, зват.-льча, м. —мальчнк, подросток.(Нсл. 278). Расха-паныя малцамі, баранкі, пернікі. Нсл. 5бО.(под расхапаны). Бацька прыгоне малца к сасе й касе. нк.: Дудар, 186. Ой, будзе, мальцы, ліха вас! НК.: Нгры, Но. 26. Стары Жыд міргнуў на мальца. Тапчэўскі: Пан. ігрышча. Малца вазьмі із сабою. Нсл. На! Вязі малцу свайму гасьцінца. Нсл. Наш малец наўзяўся, малаціць, касіць. Тм. 426.(лод паўзяцца). Добра гадаваліся хлопчыкі. Ігналік падыймаўся на ногі дужым і харошым малцам. Дзьве Душы, 6. 2. прнслужннк(слуга). Нсл. 278. Прышлі за мною свайго малца. Нсл. Ну, а мальцы-ліжы пальцы, вось яны, вось дзяцюкі. Купала: Адвечная песьня. Ідзець малец абстрыканы і гудзець. Цы.(под абстры-каны).
•малёцтва-ea, собйр.—мальчуганы(ребя-тншкн, С.). Нсл. 278. Малёцтва гэта накарміць трэба. Нсл.
•малёча-чы, 0614.—малолетннй-няя. Нсл. 278. Ты яшчэ малеча; табе малечы ня трэба гэтага ведаць. Нсл. Азірнецца, ці ня пройдзе міма які хлопец — быццам таму хлопцу дужа яна ў галаве, такая малеча. Гарэцкі: Песьні, 66. Ср. галеча.
2. собыр.—мальчуганы(ребятншкн, С.). Нсл. 278. Малечу гэту водзе ўсюдых із сабою. Нсл. Паправілі матчын гандаль, даўшы троху ў каршэнь гарэзьлівай малечы. Гарэцкі: Песьні, 77.
малёгаць
671
малімонічаць
•малёгаць-аю-аеш-ае, несоверш.—усйлен-но проснть, молйть, клянчйть. іг. Як ні малёгаў — не далі. Іг. Пачаў Зубрыцкі малёгаць, каб аддалі яны свайго хлапца да ХЛОПСКу ў месцкую. Калюга: Нядоля Заблоцкіх. Гэтак во налёгаў, ды прымаз-ваўся, ды так маркотна пазіраў на Рамана, што той і зьмяк. Зьніч, 1952, Но.20, 7.
•маляр-яра, предл.-ярў, зват.-яру, мн. ч.-ры-роў-ром-роў-рамі-рох, м. 1. жйвопйсвц. Маляр намаляваў патрэт, абраз.
2. краснлыцйк(маляр). Ксл. Ён наняў маляра маляваць кухар. Веляшковічы Лёз. (Ксл.).
•маляроў-ова-ова, 1. прйнадлежаіцйй жйвопнсцу. Нсл. 279. Маляроў сын, двор. Нсл.
2. прйнадлежаіцйй красйлыцнку. •малярка-ркі-рйы, ж. 1. женіцйна жйво-пнсец.
2. красйльіцйца.
•малярня-ш-нг, „н, ч.-няў, ж.—рабочая жйвопйсца. Нсл. 279. Гаспадар у малярні. Нсл.
•малярскі-кая-кае—свойственный жй-вопйсй н жйвопйсцу; относяіцййся к жйвопйсй н жнвопйсцу. Нсл'. 279. Малярскі заработак. Нсл. Малярскае рамяство. Нсл. Малярская слава. Нсл.
•малярства-ва, ср.—жйвопйсь. мГсл. Вывучыў ясьмі яго малярству. Гордз. Ак„ хуіі, 4.
•маляваць-люю-люеш-люе, несоверш., перех.
1. нзображать, распнсывать краскамй, Ар.; Нсл. 278. рйсовать. Пападзе які алавік або вугаль ды малюе. Ст. Маляваць санкі, дугу. Нсл. Соверш. памаляваць—покра-снть. Ар. Памаляваў вокны. Ар.
2. пйсать, создавать пронзведенне жнво-пйсй. He такі чоргп страшны, як яго малююць. Послов. Нсл. 278. Соверш. намаля-ваць, а) напйсать(картйну, портрет). Маляр намаляваў абраз.
б) нарвсовать.
3. оговарнвать, опйсывать. Нсл. т.Добра ты мяне перад людзьмі малюеш. Нсл. Прйч. маляваны, 1. нзображенный крас-камн(крашенный, нарнсованный, С.). Нсл. 278,—разрнсованный. Расуха 1мгл.(Косіч, 236). Маляваная рыбка на стале. Нсл.
2. раскрашенный, Нсл. 278. расгшсной. Маляваныя санкі. Нсл. Маляваныя стаў-пы. Нсл. Маляваны стол у nana. Тм. Цімоху нашаму бяда лучылася, зьгінула скрынка маляваная. I дачушка каханая. Нч свад. песнн, Нсл. Справіў маляваны вазок. Ст. Караваю мой маляваны, ды хто ж цябе маляваў, ці багі цябе малявалі, ці малыя бажанятачкі? Малявалі мяне зорачкі, да Расуцкія дзевачкі. Расуха Імгл.(Косіч, 236).
3. пйсанный(краскамй). Як хораша маляваныя абразы ў маляра!
маляваненькі, прйлаг. 1. ласкат. к маля-ваны 1, 2, 3.
2. краснвенькйй. Нсл. 278. Маляваненькі, як ангілчык. Нсл.
4. « см. прйлаг.—воображаемый. Нсл. 278. Маляваны яблык зьясі. Нсл. Паезьдзім на маляваным каню. Нсл. Маляваная праўда, зн. няпраўда.
маляваньне-ня, предл.-ню, 1. рнсованне. Нсл. 278. Харошае маляваньне. Нсл.
2. крашенне.
3. пнсанйе, йзображенйе краскамн. замалёваваць-ey ю-вуеш-вуе, несоверш.
—покрывать особой какой-л. краской. Нсл. 174. Замалёвавай, замалюй усе гэта сіняю краскаю. Нсл. Соверш. замаляваць -люю-люеш-люе. Нсл. 174. См. замалёва-ваць.
•малГк-гка, предл.-Ікў, зват.-ІЧа, мн. ч., дат-ком, мн. ч„ предл.-кох, м.—затылок, шея. Нсл. 278. Далі ў малік. Нсл. Па маліку заробіш. Нсл. Нацерлі троху малік. Тм. •малімонік-іка, предл.-Іку, зват.-ІЧй, обіц. —прйхотнйк-йца, особенно к вкусным кушанням. Нсл. 278. Які, якая ты малімо-нік! Хлеба аднаго ня хочаш есьці. Нсл. Уменьш. малімонічак-чка, предл. й зват-чку—лакомка ребенок. Нсл. 278. Малімо-нічак наш панічок, сьмятанку любіць. Нсл. Уменьш. малімончык-ыка — малімо-нічак. Нсл. 278.
•малімонікі-каў, едйнств. ч. нет. 1, сластн, легкне кушанья, обыкновенно прнго-товляемые для детей. Нсл. 278. Ты толькі малімонікі любіш. Нсл. He малімонікамі ж цябе карміць. Нсл.
2. перен.—ласкательство. Нсл. 278. Досіць вам мяне малімонікамі карміць. Нсл. Дадзелі імне вашы малімонікі. Нсл.
•малІМОНІЦЬ-НЮ-нгй/-не, несоверш., перех. —нежнть, как бы представляя кого малым, Нсл. 278. баловать. Матка мянене малімоніла, не змалімоніла; я змалку да ўсяго прывык. Нсл. Соверш. змалімоніць. Нсл. 278.
•малімоіпцца-нюся-нішся, несоверш., возвр.
1. нежнться, подобно малым детям. Нсл. 278. Няма чаго малімоніцца, ты ўжо вялікі, пара брацца за работу. Нсл.
2. чваннться, церемоннться. Нсл. 278. Еж, не малімоніўшыся. Нсл. Соверш. замалі-моніцца. Нсл. 174. Соверш. змалімоніцца. Нсл. 278. Змалімоніўся І НЯ еў. Нсл. Соверш. памалімоніцца, возвр.—поупрямнться; показать, что не нравйтся предлагаемое. Нсл. 463. Памалімонішся, ня будзеш есьці ды пасьля скулу зьясі. Нсл.
•малімонічаць, -аю-аеш-ае , несоверш. —прнхотннчать, быть разборчнву в кушанье, Нсл. 278. быть разборчнвым, прйвередлйвым, капрнзным. Калі малі-монічаеш, то значыць не галодны. Нсл.
малімонка
672
мальны
•малімонка-нк/'-ні^ы, ж. 1. женіцйна прйхотлнвая, разборчнвая в пніце, в яствах. Нсл. 278. Паненка малімонка, нашага хлеба ня возьме есьці. Нсл.
2. церемонная йлй чванлнвая женіднна. Нсл. 278. Малімонка гэта з намі й гаварыць ня хоча. Нсл.
•малімонны-ная-нае—чванный, цере-монный. Нсл. 278. Мы не малімонныя людзі. Што даюць, ямо. Нсл.
•маліновы-вая-вае(куст, ягады, колер, хварба)—малнновый(куст, ягоды, цвет, краска). Ар.
•маліноўка-ўкг-ўцы, ж.—малнновый платок. Ксл. Я буду купляць маліноўку. Зяшковічы Сян. (Ксл.).
•маліна-ны-не, ж.—малнна(кустарнйк н ягоды). Ар. Уменый. малтка-нкі-нцы. Ар. Ласкат. малініца-^ы-^ы. Ты калініца, ты малініца. Хахлоўка (ПНЗ. 44).
•малі"навік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. —пйтейный мед, настоенный на малнне. Нсл. 278. Штоп малінавіку паставіў госьцям. Нсл.
•маліньнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. 1. зарослй малнны, малннннк.
2. пнтейный мед, настоенный на малнне. Нсл. 278. Штоп маліньніку паставіў госьцям. Нсл. См. малінавік.
•малітан-ну, предл. й зеат.-не, м.—бумазея. Шсл. Набрала на спадніцу малітану. Ст. См. малып, мультан.
•малітанавы-вая-вае—бумазейный. Шсл. Малітанавая катанка. Ст. См. мульта-новы.
•малітаўка-ўкі-ўцы, ж. 1. молнтвенннца, предстательнйца пред Богом. Нсл. 288. Божая маці малітаўка ў Бога за нашы душы. Нсл.
2. см. малітва.
•малітаўка 11-ўкі-ўцы, ж.—складка. Ксл. Пабрала ў малітаўкі ўвесь кусок. Даўгое Беш. (Ксл.).
•малп'аўнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. 1. молнтвенннк, молнтвенная кннжка. Нсл. 288. Сьвятар малітаўнік свой забыўся. Нсл.
2. молнтвенннк, предстатель перед Богом. Нсл. 288. Усі сьвятыя, малітаўнікі нашы ў Бога, няхай табе памагаюць. Нсл. •малітва-вы-ве, мн. ч.-ваў, ж.—молнтва.
малітву чыніць—творнть молнтву. Стаў жа Лазар малітву чыніць. НК.: Старцы, 93. Пачаў жа багаты малітву чыніць. Тм., 94. Уменьш. малітаўка-ўкі-ўцы, ж.—краткая молнтва. Нсл. 288. Прачытай малітаўку. Нсл. Малітаўку чынілі. НК.: Старцы, 81.
•малітвіць-вю-вггд-ве, несоверш.—давать разрешнтельную молнтву. Нсл. 288. Та-тулька малітвіць прыехаў. Нсл.
•м аліць-лю-ліш-ле, каго-што, несоверш. 1. уменьшать. Лебедзева Мал., умалять. БНсл.; Нсл. 279. Ня маль ботаў, памаліш, цесныя будуць. Нсл. Соверш. памаліць. Нсл. 279.
2. представлять кого-л. малым. Нсл. 278. Няма чаго яго маліць, калі яму пятнан цаты год. Нсл.
змаліць, еоверш. к маліць I,—умалнть. БНсл.; Лебедзева Мал. Змаліў СКрЫНЮ на НІшто. Лебедзева Мал.
2. соверш. к маліць 2. Нсл. 278. Матка змаліла сваю дачку. Нсл.
•малшца-люся-лішся—представлять се-бя малым, малолетннм. Нсл. 279. Пара жаніць, а ты ўсё малішся. Нсл.
•маліць-лю, моліш-ле, несоверш. 1. (мо-лйть, С.), умолять. Нсл. 288. Маліці Бога. Кіт. 17а13. Отгл. ймя cyuf. малёньне-ня, предл.-ню, мн. ч.-ні-няў, действне по глаг. маліць,—горячая(страстная,С) просьба Нсл. мольба. МГсл. He патрабую твайго маленьня, я й без малёньня твайго зрабіў-бы гэта. Нсл. Ср. маліць. Соверш. умалГць, Нсл. 288—умолнть. Колькі ні маліў яго, не ўмаліў пазычыць грошы, ня даў ні капейкі. Нсл.
2. учнть детей молнться Богу, подска-зывая йм молнтву. Нсл. 288. Малі, памалі дзеці Богу. Нсл. Соверш. памаліць. Нсл. 288. См. маліць 2.
• маліцца-люся, молішся, повел.-ліся-Лімася, несоверш. 1. МОЛЙТЬСЯ Богу. Нсл. 288. Шасьцьдзясят год Богу маліўся. Кіт. 1361. Як ты будзеш дзеці вучыць маліцца Богу, калі сам ня ўмееш маліцца. Нсл. Отгл. ймя суіц. малёньне-ня, предл.-НЮ, мн. ч.-ні-няў, ср. действне по глаг. маліцца—молнтво-словне. Нсл. 288. Без маленьня дзяцём дала есьці. Нсл. Без маленьня сеў за стол. Нсл. Ср. маліцца.
КНІГІ ОНЛАЙН
