• Газеты, часопісы і г.д.
  • Вялікалітоўска - расійскі слоўнік  Ян Станкевіч

    Вялікалітоўска - расійскі слоўнік

    Ян Станкевіч

    Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
    Памер: 1329с.
    Нью Йорк
    626.59 МБ
    •мешкарудны, -ная-нае—неуклюжнй. МГсл.
    • мешчанш-ІНй, предл.-іну, зеат.-іне, м. —горожаннн. Ар.
    • мёцІНЫ-Нйў, едйнств. ч. нет. — TO, ЧТО сметено на току после молотьбы, но не СОр. НК.: Очеркн, 582.
    •мець,—см. под маць.
    •мёцца. с«. под мацца.
    •меч, мечы, мечы, ж.—меч. Вой выняў жа сын Даніла аструсеньку меч, вой зьняў жа сын Даніла галованьку з плеч. Нз песнн: Выяжджае сын Даніла... Ангыл лётае, гукам гукае і меччу махае. Дсл.
    •мечнік-гка, зват.-іча, м., йст.—мечннк. УсІ мечніцы. П. П. 3:8 (з 12 кніг Б.).
    •мёд, мёду, предл. й зват.-дзе; мн. ч. мяды-доў-дом-ды-дамі-дох, м.—мед. Ар.
    •мёдны-не/я-нде, в выраженйй мёдныя пшчолы—пчелы, даюіцне много мёда. Каралішчавічы. См. мёдзісты.
    •мягці(мягнуць, Нсл.ўгну-гнеш-гне, несо-верш.—томнться от зноя, жажды, смеха (крнка, С.), н т. п., Гсл.; Барсл. ослабевать, цстоіцаться снламн. Нсл. 297. Мягні, амягніты ад мяне. Нсл. Чаго ты на сонцу мягнеш? Нсл. Захад мягне ў журавіне. Крушына: Творы, 86. Соверш. ЗЬМЯГЦІ. Барс. (Юхн.). Ногі зьмяглі. Барс. (Юхн.).
    амягаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш.—нзнемогать от жажды, жары, желання, смеха н т. п., Гсл. делаться мягкнм, вялым; снльно ослабевать от усталостн, нзнемогать, Нсл. 263. уставать. Дсл. Амягаем тут бязь піцьця. Нсл. У рабоце ён уборзьдзе амягае — ён мяць-віна. Дсл.
    амягйі-ну-неш-не, 1. соверш. (к амягаць, Гсл.), снльно ослабеть от усталостн, нзнемочь. Нсл. 363. Амяг крычачы. Нсл. Ён такі мяцьвіна — борзда амягне. Дсл.
    2.	ослабеть вообгце. Барс. (Юхн.). Амяглі рукі, як зваліўся далоў. Барс. (Юхн.).
    3.	снльно надоесть. Шсл. Амягла мне гэта язда. Ст.
    •МЯХОТКа-KZ, дат., предл. мяхотцы, ж. —мочалка для мытья посуды. Ксл.
    Патры ты мяхоткаю міску. Сураж (Ксл.). •мяхёд-ё<)(7, предл.-ёду, зват.-ёдзе, м.—не-поворотлнвый мужчнна, толстяк. Нсл. 297. Маю работніка мяхеда. Нсл.
    •Мяхёд-ёда, предл.-ёдзе,—Мефоднй. Нсл. 284.
    •мяхеда-ды-дзе, ж.—неповоротлнвая, непроворная. Нсл. 296. Работніцу нейкую мяхеду наняў. Нсл. Шмат ня зробіш ізь мяхедаю гэтаю. Тм.
    •мядовы-вая-вае, 1. прйлаг.кмёд. Мядовая наўза. Ар.,—прнготовленный нз мёда, с медом, на меду. Макаўнікі мядовыя. Нсл. 283.
    2.	медвяный. Нсл. 283; Ар. Мядовая раса. Нсл.
    •мядні'ца-ubz-ubz, ж. 1. медный таз. Шсл.; Ар. Гальляш мыецца ў мядніцы. Пас. Дуброўка Пух. (Шсл.).
    2.	таз вообіце.
    3.	одна нз велнколнтовскнх мер пернода Вел. Княжества Лнтовского. Гордз. Акты, ХУП, стр. 41.
    •мядўніца-^ы-і<бг, ж. 1.	. Мядуніца,
    мядуніца лугавая! Чаму ты ня цьвіцеш па ўсім, па зялёным? Лупекі Стдуб.(Косіч 32).
    2.	яблонь, пронзводяіцая сладкне осо-бенного вкуса яблока. Нсл. 283. Мядуніца ссохла. Нсл.
    3.	самое яблоко. Нсл. 283. Прынясі татусю мядуніц, мядунічак талерку. Нсл. Уменый. мядутчка-чкі-чцы.
    •мядзяны-ная-нае—медный. Ар.; Цс. Сухі Пачынак Ельн. п. (Раст.: Смоленск, 143). Тыя палацы усе мядзяныя. Кіт. 12865.
    мядзьвёднік
    691
    мякуш
    •мядзвёднік-і'ка, предл.-Іку, зват.-іча, м. 1. медвежатннк, водяіцнй медведей. Нсл. 283; Вост. (Даль).
    2.	медвежатннк, охотннк на медведей. •мядзьвёдзіца-цы-чы, ж.—самка медве-дя, медведнца.
    •мядзьвёдзь, медзьвядзя, дат.. предл.-дзю, твор.-дзём, зват. мядзьвёдзю; мн. ч.-дзі-дзёў-дзём-дзі-дзямі-дзёх, м.—медведь. Сакуны. Ласкат. МЯДЗЬвёдзька-KZ, предл. й зват.-Ку. Нсл. 283.
    медзьведзянё-няш, мн. ч.-няты, ср.—ме-двежонок. Ар.; МГсл.
    •мядзьвёдзька-кг, 1. насек. Нсл. 283.
    2.	см. пад мядзьвёдзь.
    •мязга, (Гсл.), мязка, (Нсл.)-згі(-зкі)-зьзё(-зцэ), ж.—мякоть под корою, Гсл. (мягкая внутренная оболочка дерева, обраіцаю-іцаяся на следуюіцнй год в заболонь, С.), мезга. Нсл. 283. Бярэзавая, асінавая, хваёвая мязка. Нсл.
    •	мяздроны-ная-наг—не хорошо очн-іценный от мездры. Нсл. 283. Скура дужа мяздроная. Нсл.
    •мяздровы-вая-вае, прйлаг. к мяздра, —сделанный нз мездры. Мяздровы клей. Нсл. 283.
    •мяздра-ры-ры, ж. НК.: Очеркн, 471—СЛОЙ подкожной клетчаткн у жнвотных, мездра.
    •мязёны-ная-нае—крайннй, меньшнй, младшнй. Растсл. Мязёны (наймалодшы брат) кажа. Жукова Імгл.(Косіч, 32).
    •мязка,—см. под мязга.
    •мяжджэра-ры-ры, ж.—нечто порнстое, ноздреватое. Гсл.
    •мяжджэрысты, -тая-тае—порнстый, ноздреватый. Слуцак. У яго мяжджэ-рыстыя шчокі. Гсл. Хлеб мяжджэры-сты. Слуцак.
    •мяжджўла-лы—неуклюжнй, МГсл. ува-лень, верзнла, неповоротный(С.). Гсл.
    •мяжджўліць-лю-лгш-ле, несоверш., перех. —обраіцать в мезгу, разбнвать в мелочь, Нсл. 283. мозжнть. Мяжджуліш куцьцю, таўкучы. Нсл. Соверш. абмяжджуліць —разбнть, расколоть. Дсл. Абмяжджу-лілі на лядзе ўсі пні, цяпер касіць усюдых можна. Дсл. Размяжджулю галаву табе, калі не аддасі майго. Нсл. 550. Соверш. памяжджўліць, 1. размозжнть. Нсл. 464. Галаву памяжджулю табе за гэта. Нсл. 2. размозжнть многое, понзбнть. Яблыкі ПаМЯжджуЛІў, вЯЗуЧЫ. Нсл. 464. Прйч. памяжджулены—нзбнтый, нзмятый. Нсл. 464. Памяжджуленыя яблыкі прадаець. Нсл. Соверш. разьмяжджўліць—размоз-ЖНТЬ, Ар.; Ксл. размозжнть, обратнть в мезгу, разбнть в мелочь. Нсл. 283. Нехта разьмяжджуліў жабу. Камлі Віц. (Ксл.). Разьмяжджуліў сабе галаву. Нсл.
    •	мяжджўліцца, -люся-лішся, несоверш. —обраіцаться в мезгу, разбнваться в мелочь. Соверш. памяжджўліцца, 1. раз-мозннться.
    2.	нзмяться, нзбнться, Нсл. 464. понзбнть-ся, размозжнться многнм. Яблыкі ў дарозе памяжджуліліся. Нсл.
    •мяжсоб, мяжсобку, нареч.—между со-бою. Нсл. 738. Часта мяжсобку сварацца. Нсл. Падзялілі мяжсоб бацькаўшчыну. Нсл.
    •мяжьікалядзь-дзг, ж.—время от Рож-дества до Креіцення. Шсл. На мяжыка-лядзь ня можна шыць. Ст. На мяжыка-лядзь увечары ня можна прасьці. Ст.
    •мяжыперсьціца-цы-цы, ж.—болезнь, состаяіцая в сыпн(между пальцев, С.) особенно от чесоткн. Нсл. 283. Рукі распухлі ад мяжыперсьціцы. Нсл.
    • МЯК, отглаг. частйца. означает'. 1. туПОЙ удар. Мяк кулаком у сьпіну. Нсл.
    2.	паденне. Нсл. 297. Мяк воб зямлю. Нсл. •мякаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма. несо-верш. 1. бнть чем-л. тупым, особенно по мягкому. Нсл. 297. Мякаеш, як не сваімі рукамі. Нсл. Однкр. мякнуць-ну-нег«-не—ударнть чем-л. тупым, особенно по мягкому. См. намякаць. Соверш. намякаць —побнть такнм образом. Нсл. 297. Мя-каць, намякаць, мякнуць каго кулаком па патыліцы. Нсл.
    2.	падать, особенно в грязь, нлн на что-л. мягкое; падать мягкой частью тела. Нсл. 297. Часта ты мякаеш. Нсл. Мякнуў у балота. Тм. Мякнуў задніцаю. Тм.
    •м	якіш-ш; предл. й зват.-шу, м. 1. мягкая часть печеного хлеба, хлебных нзделнй, находяіцаяся под коркой, мякнш. Ар.; Гарадок (Ксл.). См. МЯКуш.
    2. мягкая часть уха. Рукамі да вушшу дакраніся, мужчына да мякішоў. Кіт. 83а5. •мяккасэрднасьць—мягкосердне. мгсл.
    • мяккі', -кая-кое—мягкнй. Вял.; мгсл. Сьцялі мяккую пасьцелю. Лупекі Стдуб. (Косіч 25). Мяккі хлеб ня спорны. Нсл. 297. Ср. cm. мякшы—мягче. Нсл. 297. Мякшага хлеба дай. Нсл. Прев. cm. наймякшы—мяг-чаЙШНЙ. Уменьш., ласкат. МЯКвНЬКІ. Ар. Увелйч. мякўсенькі—МЯКОХОНЬКНЙ. Нсл. 297; Ар. яблык мякусенькі. Нсл. Нареч. мякка—МЯГКО. Ар.; Нсл. 297. Сьцялі мякка. Нсл. Мякка сьцеле, але мулка спаць. Послов. Нсл. Уменый., ласкат. МЯКбНЬКа. Ар. Увелйч. мякўсенька. Ар.
    •МЯКЛЫШ-Ш6Г, предл. й зват.-шу! мн. ч.-ШЫ-шаў, м.—бабочка. Ксл. Ужо пачалілётаць МЯКЛЫШЫ. Каверзіна Меж. (Ксл.).
    •мякнуць,—см. под мякаць.
    • мякп^рпя-нуся-нешся, однкр.—упасть, Растсл. упасть, ударнться(о что-л. мягкое, С.)- пнз., упасть на что-л. не твердое. Нсл. 297. Мякнуўся воб зямлю. Нсл.
    •мякшы,—СМ. под мяккі.
    •мякуш-шу, предл. й зват.-шу, м.—(мягкая часть печеного хлеба, хлебных нзделнй, находяіцаяся под коркою, С.), мякнш. Нсл. 297. Бяззубаму толькі мякуш есьці. Нсл.
    мякушак
    692
    адмяняць
    МЯКушак-ШЛД, предл. й зват.-шку, І.уменьш. к мякуш. Нсл. 297. Дай мякушка, я не ўкушу скарынкі. Нсл.
    2. мягкая часть тела. Нсл. 297. Выцяўся мякушкам. Нсл.
    • мякці(мякнуць, Нсл.; Гсл.)-ну-неш-не, несоверш. 1. мокнуть, Гсл. мокнуть в воде, Нсл. 297. становйться мягкнм. Пакладзі чорнае хусьце ў ваду, няхай мякне, разьмякне. Соверш. адмякці(адмякнуць, Ксл.).а) вымокнуть. Ксл. Адмякла бульбаў карчагох, ня будзе. Амілянова Лёз. (Ксл.).
    б) отсыреть. Ксл. Адмякла збожжа. Лятоўшчына Куз. (Ксл.).
    разьмякці(разьмякнуць, Нсл.)—размок-нуть. Нсл. 297.
    2. быть на дожде, Нсл. 297. мокнуть от дождя. He мякніце на дварэ, хадзеце ў хату. Нсл. Соверш. зылійаў-ну-неш-не, Нсл. 297.—намокнуть. У дарозе зьмяк сусім я. • мякчэць-эю-эе; повел.-эй-эйма, несоверш. —становйться мягкйм, не твердым, не жесткйм; мякнуть, смягчаться. Ар. Сьнег мякчэе. Нсл. 297. Соверш. памякчэць—сде-латься более мягкйм, смягчйться. Скул-ка памякчэла. Нсл. 297.
    • мякчыня-ні-ні, ж.—свойство й качество по прнлаг. мяккі—мягкость. Ар.
    •мяла-ла, мн. ч.-лы-лаў, ср. 1. пест. Шсл.; Сакуны, 16. Даць яму кія й мяла, і таго яшчэ мала. Послов. Ст.
    2.	машлна, с помоіцью которой какое-л. сырье (кожй, глйны й т. п.) мнут в целях обработкй, мялка. Hi ў кола, ні ў мяла. Нсл. 297.
    3.	пасть. Ксл. Парасё лучыла ў воўчае мяла. Беліца Сян. (Ксл.)
    4.	глупец, тупйца, Шсл. вялый, безволь-ный, медлйтельный. іг. Мяла ты дурное'. ты ж ня тое робіш! Ст.
    • мялева-ва, ср.—матернал, прнготов-ленный к мятйю. Мяліва ў нас яшчэ шмат. Нсл. См. мяльле.
    •мялён-ну, предл. й зват.-ёне, м. —палка для верчення ручных жерновов. Гсл.; Ксл. Мялён зламіўся. Сахны Сян. (Ксл.). См. мела, млён.
    •мялі'зна-ны, дат., предл. мялізьне, ж.
    —мель. МГсл.
    •мяліньне-ня, предл.-ню, ср. (костра, С.) кострнка. Ксл. На хату наклалі мяліньня. Копцевічы Чаш. (Ксл.).
    •м	яліца-цы-цы, ж. 1. льномялка, Ар.; Ксл.; Гсл. мялка, в которой лён нлн пеньку мнут. Нсл. 297. Гэта мяліца засталася нам просьле дзяльбы. Глебаўск Сян. (Ксл.). Дзе б гэта дастаць мяліцу лён памяць. Сухару-кава Аз. (Ксл.).
    2.	перен.—пасть. Ксл. He разявай свае МЯЛІЦЫ. Лужасна Куз. (Ксл.).
    3.	обіц., перен.—большой глупец, тупяца. Шсл. Вось нейкая мяліца: нічога не разумее, хоць ты яму ў лоб страляй. Ст.
    4.	обш.. перен.—вяло работаюіцйй, тяже-лый на подьем в работе. Нсл. 297. Мяліца гэты пакуль павернецца. Нсл.
    •мяльле-ля, предл.-лю, собйр.. ср.—отбросы ПвНЬКй(льна, С.), костра, Растсл.; Пісараўка Імгл.(Сержп.: Отчет, 9); Гсл. КОСтеря. Нсл. 297. См. мяліньне. Уменьш. мяльліка-ка, ср. Нсл.
    297.	Мяльле вывезьці на гаць, а мяльліка на подсьцілку каровам. Нсл.
    •МЯЛЬШК-ЙОД предл.-іку, зват.-ІЧО, м.—ра-бочнй, ведаюіцнй с обработкой пенькн й ЛЬНа. НК.: Под. пос. 34.