Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. поставйть кого-л. на чье-л. место; заступнть чье-л. место. Дсл. 245.
3. йскупнть что-л. Дсл. 245. Ён што нарабіў, то ўсё замясьціў. Дсл.
зьмёсьціць, зьмешчу, зьмёсьціш-це, соверш.. перех.—поместйть(вместйть, С.). Нсл. 213. Як ні зьмяшчай, ня зьмесьціш усяго тут. Нсл. Прйч. зьмешчаны—по-меіценный(вмеіценный, С.). Нсл. 213. У такім малым месцу а ўсё зьмешчана. Нсл. Отгл. ймя суйц. ЗЬМЯШЧЭНЬНе-НЯ, предл.-ню—помеіценйе(действне, С.). Нсл. 213. Несоверш. ЗЬМЯШЧаЦЬ-ЙЮ-йРІЧ-йР, повел-ай-айма—помеіцать(вмеіцать, С.). Нсл. 213. См. зьмесьціць. Соверш. памясьціць, па-мяшчу, памесьціш-це—поместйть. Нсл. 744. Ток цесны, а йдзе ты памесьціш грэччыну. Нсл. См. стоўпіць(тд тоўпіць). Соверш. умясьціць[умесьціць, Нсл. 611] —поместнть (внутрн чего-л. С.). Нсл. 61. Усіх умесьціў за адзін стол. Нсл. См. утоўпіць.
мяшанец
695
мятлюк
•мяшанец-нца, предл.-нцу, зват.-нча, м. 1. Жйвотное смешанной породы. НК.: Пособ. Но. 35.
2. человек, роднвшййся от роднтелей разных нацнй. Шсл. Ажаніўся з цыганкаю — дзеці будуць мяшанцы. Ст.
• мяшаны,—см. под мяшаць.
•мяшаць-аю-аеш-ае, несоверш., каго-што,
1. водя ложкой й т.п. взбалтывать, переменлвать что-л., мешать. Ар. Ці ты мяшаў каву? Ар. Соверш. памяшаць. Ар. Памяшай гарбату й дай мне лыжачку памяшаць. Ар.
2. соедянять в одно что-л. разнородное; смешйвать. Ар.; Ксл.; Шсл. Мяшай усё разам! Матушова Лёз. (Ксл.). He мяшай усяго ў вадну кучу. Ст. Мяшай авес із гарохам, будзем сеяць мяшанку. Ар. Прйч. мяшаны —смешанный. НК.: Очеркн, 17; Ар. Мяша-ныя клёцкЦз рознае мукі). НК: Очеркн, 17. Соверш. замяшаць што—перемеіпать корм, напр. растёртый картофель с мукой, резаную траву с мукой й т.п. Ар.; Шсл. Кабану яшчэ трэба замяшаць вядро цеста. Ст. Замяшай карове цэбар. Ар. Прйч. замёшаны. Ар.
3. ВТорйЧНО пахать поле. Ар.; Шсл.;Ксл.;НК.: Пособ. Но. 35. Параўжо мяшаць наячмень. Ст. Янка мяшае пад авес. Вейна Сян. (Ксл.).
4. путать, прнннмать одно за другое. Ар. Ён мяшае сіні колер ізь зялёным. Ар.
зьмяшаць, соверш. к мяшаць 2.,—мешая, соедйндть в одно что-л. разнородное; смешать. Пасеяў, зьмяшаўшы гарох із аўсом. Ар.
2. нарушйть пОрядок расположендя чего-л.; перепутать. Зьмяшаў свае хусты з чужымі.
3. ошйбочно прянять одного за другого йлй одно за другое; не разлйчнть. Зьмяшаць розныя поймы.
зьмяшаньне—смешенне. мгсл.
• мяшацца-аюся-аешся, несоверш. 1. да чаго—вмешйваться во что-л. Ар. Свой із сваім біся, а чужы не мяшайся. Послое. Ар. Мяшаецца не ў свае дзела. Нсл. 297(«о0 "мешанка’ў
2. несоверш. к зьмяшацца 1,—мешаться, соеднняться, слнваться с чем-л.; смешч-ваться.
3. несоверш. к зьмяшацца 2,—прнходнть в беспорядок, путаться. Коннікі мяшаліся з гарматамі.
зьмяшацца, 1. соверш. к мяшацца 2 —мешаться. МГсл. Зь неба ступіўшы ізь зямлёй зьмяшаюся. Кіт. 12669.
2. расположйться беспорядочно, впере-мешку друг с другом. Пехата зьмяша-лася з артылерай і коньніцаю.
3. утратйть обычный порядок, строй-ность, ясность; перепутаться. Думкі зьмяшаліся. Зьмяшаліся значаньні сло-ваў.
•мяшэшць-ню-ніш-не, несоверш.—прйво-дйть в замешательство, сбявать с толка. Соверш. абмяшэніць—прдвестй в заме-шательство, сбйть с толка. Нсл. 350.
Шайтаньнё гэтае, жыды, абмяшэнілі мяне. Нсл. Прйч. абмяшэнены—пряве-денный в замешательство, сбнтый с толка. Нсл. 350. Абмяшанены вашаю гаманою, ня прыду ў сябе. Нсл.
•мяшэніцца-нюся-нга/ся, несоверш.—ме-шаться, сбйваться. Нсл. 297. Мяшэніцца ў гавары. Нсл. Соверш. абмяшэніцца—обме-шулдться, пряйтй в замешательство, в расстройство; ошнбйться чрэз вмеша-тельство другнх. Нсл. 350. Абмяшэніўся, што паслухаў цябе. Нсл. Соверш. памя-шэніцца—прнйтн в замешательство, смутнться. Памяшэніцца ў гаворцы. Нсл. 297.
•мяшэчак,—под мех.
•мяшэчнік-ка, предл.-ку, зват. мяшэчніка, м.—ездяіцйй с мешком для покупкн себе продуктов пнтанйя, мешочнйк. Мал.;Слуц. У Маладэчаншчыне завуць іх(тых, што езьдзяць ізь мяшкамі купляць еміну, С.) "мяШЭЧНІкаМІ”. Бацьк. Но. 45(529).
•мяшчанкя-нкі-нцы, ж.—горожанка. Ар. •мятла-лы, дат., предл.-ле; мн. ч. мётлы-лаў, ж.—метла(для подметання, С,). мгсл.
•мятлік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—ба-бочка (насекомое). Нк.: Очеркн, 510, Но. 943; Ксл.; мгсл. Якія харошыя мятлікі лёта-ЮЦЬ. Сухарукава Аз. (Ксл.).
•мятліна-ны-не, ж.—растенне, растуіцее во ржн. Растсл.
•мятліца-цы-цы, ж.—(ссорннк озймых злаков с соцветнем-метелкой, С.) метлй-ка, растеняе, растуіцее между рожью. Нсл. 284; Ар. Мятліца хлебу палавіца. Послов. Нсл. 284. Мятліца — хлебу палавіца, a званец — хлебу канец. Послов. Навасёлкі Пух. (Шсл.). На другой ральліцы родзе трава мятліца. Нз песнн, Ар.
•мятлух-уха, предл.-уху, зват.-уша, м.—ба-бочка(насекомое). Ксл. Толькі ж улетку лётаюць мятлухі. Шарыпіна Беш. (Ксл.). См. мятлік, мятлышка.
•мятлўшка-алсг, дат., предл. мятлушцы, ж.—бабочка(насекомое). Гсл. См. мятлух, мятлышка, мятлюшка.
•мятлышка-шкі, дат., предл.-ЦЫ, ж.—ба-бочка(насекомое). Ксл. Мятлышку злавіў на лузе. Якшы Беш. (Ксл ). См. мятлік.
•мятлюг-югу, предл.-К>зё, зват.~ЮЖй, м. —полевнца, сорная трава на полях, Гсл. тоже что "мятліца”. Нсл. 284. Уменьш. мятлюжок-жкў, предл.-жкў, зват. МЯт-люжку—полевйца обыкновенная, раст. Гсл.
• мятлюговы, -вая-вае—свойственный метлнке ("мятлюгу” С.). Нсл. 284.
• мятлюк-юкў(-юка, Шсл.), предл.-юкў, зват.-юча, м.—мятлйк обыкновенный н луговой. Пара ўжо касіць на кургане: мятлюк сохне. Ст.
мятлюшка
696
замігцёць
•мятлюшка-шк/, дат., предл.-ЦЫ, ж.—ба-бочка(насекомое). Ксл. Ай, якая харошая мятлушка! Пустынкі Сян. (Ксл.). См. мятлік, мятлышка, мятлух.
•мязнўшка-шкі-шцы, ж.—вербейнйк. Навасёлкі Пух. (Шсл.).
•мятусіцца,—см. под мітусіцца.
•мятушлівы-вая-вае—суетлйвый. Зьвяр-нуўся Лясьніцкі да места, ён засьпеў там надзвычайна нэрвовы, мятушлівы наст-рой, каторым было ахоплена ўсё жыхар-ства. ЗСД. 349.
•мятушьіцца-оіўся-шыо/ся, несоверш. к замятушыцца. См. мітусіцца I.
замятушыцца—засуетйться, замешать-ся. Потым пакінулі чэрці скакаць і нешта троху замятушыліся. Демнд.: Веров. 104. Сустрэўшы нейчы ўсьмех, жахліва замятушылася. ЗСД. 167. См. замітусіцца(под мітусіцца), нметь в внду.
мяваць-аю-аеід-ае, тогократ. к маць 1,2. (Прарокі) ад кафіраў (араб. нявернікаў) вялікую пераказу мявалі. Кіт. 42612. Лепшы пакой мявалі. Кіт. 81610.
•мяваць,—см. под мець.
•мяцёліца-цы, дат., предл.-цы, ж. 1. метель. Ар.; Стаішча Чаш. (Ксл.); Шсл.; Гсл.; Нсл. 298. Усхадзілася вялікая мяцеліца. Ст.
2. нацйональный велйколйтовскйй (белорусскнй) танец, в котором участ-вуюіцйе держат в руках полотенца.
Як заграе мўзыка, пяючы песьню: ”Ку-рыць, веіць мяцеліца, чаму стары ня жэніцца....”, першая, праскочыўшы пад ручнік другое, прапушчае яе пераз свой, і гэтак далей, аж да апошняе, каторая цяпер ужо робіцца першай. Гэты скок найвяселыйы, асабліва яго скачуць у сярэдняй клясе народу. Нсл. 298. Заграйце мяцеліцу. Нсл. Дзеўкі пайшлі скакаць мяцеліцу. Ст.
•мяцёны,—см. под месьці.
•мяць, мну, мнеш, мнець, мнем, мніцё, несоверш., перех.—давленйем, сжатйем очйіцать от твёрдых частйц; мять. Нашы мнуць лён. Ар. Соверш. увамнўць-нў-нёгч-нёць-нём-ніцё-нуць, перех.—сожрать что-л. в роде блнна, цчрога. Шсл. Вось дзе жлукта, аж пяць бліноў увамнуў. Ст. Адзін усю сітніцу ўвамнуў. Ст.
абмяць, абамнў-нёш-нёць-нём-ніцё-нўць, соверш. к абмінаць. Несоверш. абмі-наць, 1. мять пеньку. Дсл. Пачалі мы абмінаць пяньку. Дсл.
2. замячнвать кого-л., утруждать рабо-той, Дсл. прйучать к работе лошадь, вола й т. п. Сталі мы коніка ў рабоце абмінаць.
•м яцьва-ва, предл.-ee, ср. 1. суп, прйготов-ленный йз травы(йз крапйвы, лебеды, іцавеля, сурепйцы). Mix. Мяцьва з крапівы ўважаюць за лепшае. Mix.
2. рубленая трава для жйвотных. Замя-шай мяцьва сьвіньням. Сяркуці Куз. (Ксл.).
• мйцьвіна-ны, обіц.—прозвніце слабо-снльного человека. Дсл. He чалавек, a мяцьвіна. Дсл. У рабоце ён уборзьдзе амягае — ён мяцьвіна. Дсл.(под амягацьў Ён такі мяцьвіна — борзда мягне. Дсл.(-под амягнуць).
•мяшаны,—см. под мяшаць.
•мяцца, мнёцца, несоверш.. страд. к МЯЦЬ. Ар. Лён добра мнецца. Ар.
вымінацца-äeuua, несоверш.—отпадать кострой прн мятьй льна. Ар. Жыцьвіца не вымінаецца, як мнуць лён. Соверш. вымяц-ца, вымнецца. Жыцьвіца ня вымялася. •мжака,—см. под імжака.
•мжэль,— см. под імжэль.
•мжыць,—см. под імжыць.
•мжыцца,—см. под імжыцца.
•мігацёць-гачў-гац1ш-гаріі(ь, несоверш. 1. сверкать. Шсл. Зорка мігаціць. Ст. См. мігцець.
2. мерцать. БНсл.; пнз. Сьвечка мігаціць. См. мігцець.
•мігаць-аю-аеш-ае, несоверш. 1. непройз-вольно быстро спускать й подннмать векй н раснйцы, мнгать.
2. каму, на каго-што,—мнгать, подмй-гнвать. Однкр. мігнуць-нў-нёш-нёць-нём-ніце—мнгнуть. Як вокам мігнуць да Сынай гары прышоў. Кіт. 11268.
•мігцёньне-ня, предл.-НЮ, ср.. отгл. ймя суіц.(к мігцець)—мерцанйе. Шчарбатым усьме-хам ён (месяц) коўзаўся па ўсім чыста, ад чаго украіна(места), па якой варочаў-ся Раман дахаты, із сваімі садамі і гародчыкамі, хліпала нейкім трывож-ным мігценьням, як у срыбнай, але цямлівай сетцы. Сяднёў: Корзюк.
2. сверканде.
•мігцёць(мыгцець, Ар.)-гчу, мігціш-ціць, несоверш. 1. (светаться слабым, неровным, колеблюіцймся светом, С.)—мерцать. МГсл. Агончык, гаснучы, мігцеў. Гучыць яна (песьня) ў маім вушшу, мігціць у цемры, як пуцяводная зорка, што абяцае збаўленьне. Сівдрэвіч(Беларус, Но. 169). Мігцяць перад імною яны мілёнам зор. Салавей: Сіла, 41,—мерцать отражая колеб-люіцййся свет, слабо блестеть.
2. сверкать. Шсл. Пачысьцілі самавар, аж мігціць. Ст. Заіскрыўся зырка бліекучымі пералівамі, у якіх мігцелі, здаецца, усе колеры. ЗСД. 181.
3. чым.—о чувствйях, пережйваннях: сверкать. См. замігцець 3.
3амігцёць(замыгцець, Ар.), соеерш. 1. (к мігцець, мыгцець 1)—начать мерцать, замерцать. Дробна зоры на небе накры-шацца, замігцеюць і ў цемнай вадзе. Крушына: Лебедзь, 34.
2. соверш. к мігцець 2, засверкать. Замігцелі на цямнеючым небе зорачкі. Дзьве Душы, 88.
мізарак
697
міла
3, чым, (о чувствнях , пережйваннях) —ярко выразнться, обнаружнться, зас-веркать. Замігцеў палахлівым сьвятлом салодкіх імкненьняў. ЗСД. 395.
•мізарак-ака, предл.-акў, зват.-ача, мн. ч' дат.-КОМ, мн. ч., предл.-КОХ, м.—бвДНЯК. Багаты дзівіцца, чым мізарак жывіцца, a бедны сьмяецца, дзе ў багатага дзяецца. Послов. Войш.
•мізіперсьніца — мяжыперсьціца. Ар. •мтл'лгзйь-джў-бжыш-джыйь, несоверш. —пройзносйть в нос невнятные звукн. Ар. Што ты міжджыш, як сабака цярэбя-чыся? Ар.
КНІГІ ОНЛАЙН
