Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•Мікольскі-кяя-кае—Нйкольскйй. Нсл. 284. Мікольская царква. Нсл.
•Мікольшчына-ны-не, ж.—отправленйе молебствня в честь святйт. Ннколая в доме прлхожанйна, прннявшего к себе ннколаевскую свечу. Нсл. 284. На Міколь-шчыну прасілі. Нсл. 284.
•мікаць-аю-аеш-ае, несоверш.—заплнать-ся, неясно говорнть. Шсл.; Нсл. 284. Ня вучыся, як цялё, мікаць. Ст. Мікае, як безьязыкі. Нсл. Однкр. мікнуць-ну-неш-не. Нсл. 284. Нешта мікнуў ён, я і нічога не зразумеў. Ст. Соверш. памікаць-аю-аеш-ае,
1. невнятно что сказать.
2. йзьявйть ропот(неудовольствйе, С.) невыразнтельным говором. Нсл. Пан памікаў нешта дый пайшоў. Нсл. Соверш. прамікнуць-ну-неш-не—проговорйть сквозь зубы. Нсл. 525. Ня чуў я, што ён прамікнуў. Нсл.
•мілосны-ная-нас—прнятный, мйлый. Нсл. 284. Мілосны пагляд. Нсл. Мілосны ўсьмех. Тм. Мілоснае слова. Тм. Нареч. мілосна, 1. любезно, с любовью. Нсл. 284. Мілосна жывіце меж сабою. Нсл.
2. мнло, любо. Нсл. 284. Мілосна глядзець на іх, як яны прыяюць. Нсл.
• МІЛОСЬНІК-Z^fl, предл.-ІКу, зват.-ІЧй, м. —любнмый, возлюбленный. Мілосьнік пасьвіцца ў рожах. П. п. 2:6 (3 12 кніг б.). Мілосьнік мой межы персьмі маімі абітуець. Тм. і:із.
•мілосьнічаць-аю-аеш-ас; повел.-ай-айма —любезннчать. мгсл.
•міласьць-ці, ж.—высшая любовь. Коль красны міласьці тваі, сестро мая, коль добры мілаваньня твоя. П. п. 4:10 (3 12 кніг Б.). Абмывайце і шануйце, як яны (бацькі) вам малым чынілі, тую міласьць ім аддавайце. Кіт. ПаІО.
•міласэрдзе-дзя, предл.-дзю, —мйлосердйе. МГсл.; Ар.; Шсл, Kam ты: няма ў цябе міласэрдзя. Ст. Сястра міласэрдзя. Ст. •міласэрны-ная-нае—мнлосердный. Ар. Нареч. міласэрна—мнлосердно. Ар.
•мілаваць-лўю-лўеш-лўе;повел.-лўй-лўй-ма, несоверш., перех.—ЛюбйТЬ. Нсл. 284. Ня так мілую такіх гасьцей. Нсл. Мілаваў, дый разьлюбіў. Тм.
•мілавацца-лўюся-лўешся, взаймн.—лю-бнть друг друга. Нсл. 284. Люба глядзець,
як яны мілуюцца меж сабою. Нсл. Соверш. намілавацца—налюбоваться. Нсл. 312. He намілуецца, гледзячы на яго. Нсл. Соверш. зьмілавацца—умйлостйться. Шсл.; Нсл. 284. Бог зьмілаваўся над намі: паслаў паго-дачку. Нсл. 211. Зьмілуйся, дзядзечка, даруй! Ст. Божа міласьціеы, зьмілуйся над айцом, над маткай маёй. Кіт. Паіз. Прйч. зьмі'лаваны—помллованный. Нсл. 211. Загінуліб мы з голаду, каліб ня былі зьмілаваны ад Бога. Нсл. Отгл. ймя суіц. зьмілаваньне-ня, предл.-ню—помйлова-нне. Нсл. 211. Пачаў гукаць а зьмілаваньне да Пана Бога. Кіт. 79а8. Ніякага зьміла-ваньня над намі няма. Нсл. Соверш.
узьмілавацца—(скоро, внезапно, С.) —умйлостйвйться. Нсл. 54. Загінуліб мы з голаду, калі б пан ня ўзьмілаваўся над намі. Нсл. Узьмілуйся над імною, паноч-ку! Тм.
•Мілавіца-^ы-і^ы, ж.—вечерняя звезда. Вожа Бр.(Красьневіч у ’’Крывічу”, 1926, Но. 1-11, 112). См. Вячорка.
•МІлянэр-ра, предл. й зват.-ру; мн. ч.-раў, м.—МЙЛЛЙОНер, Варлыга: Назіраньні, 15.
•міліца-цы-цы, ж.—мйлйцйя. Шсл. Міліца ў Пятрыка ўсё ператрэсла. Ст.(Шсл. под ператрэсьці). Міліца прыехала ў сяло. Ст.(Шсл. под трэсьці). Мяне выпыталі ў міліцы ды пусьцілі. Ст.(Шсл. 78). Пайду асьветчу на цябе ў міліцу. Ст. Міліца цябе арыштуе. Ст.
•міліцанэр-эра, предл. й Зват.~эру; мн. ч.-эраў, м.—МНЛЙЦЙОНер. Варлыга: Назіраньні, 15. ’
•мілка-лкі-лцы, ж.—любнмая. Хіба ж тайка і мілка можа прочкі пайсьці? Крушына: Творы, 171.
•Мілта-тяы, дат., предл. мілце, ж.—ПЙІЦа, прнготовленная йз мукй перед тем запаренного очніценого овса, толокно. Ар. Ср. кулага.
•мільгаць-аю-аеіп-ое, несоверш.—мель-кать.
•мільганўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё, однкр. —мелкнуть. мгсл.
прамільгнўць, -нў-нёш-нёць-нём-ніцё -нуць, однкр.—промелькнуть. Нсл. 525. Прамільгнўць міма аччу. Нсл.
•мілы-лая-лае—мнлый. Шсл.; МГсл. Мілы ён чалавек, мілая жанчына. Загай Пух. (Шсл.). Ваўку й куст міл. Тм. Ср. cm.
мільшы—мнлее. Нсл. 285. Нямаш міль-шага учынку, як посьнікаць месяц рэмазан. Кіт. 2461. Дачкі матцы мільшыя, чымся сыны. Нсл. Прев. cm. наймільшы —самый мнлый, мнлейшйй. Уменьш.. лас-кат. мГленЬКІ—Мйленькнй. Ар. Увелйч. мілюсенькі—мнлехонькйй. Нсл. 285. Ідзець MOÜ мілюсенькі. Шапачка Імгл.(Косіч 58). Мілюсенькія госьцікі. Нсл. Прызнайся, дзевачка, хто табе міл будзе, хто мілюсенькі? Навасёлкі Стдуб.(Косіч 246). Нареч. міла—мйло. Абрачыце, што вам самым МІла й люба. Кіт. 26а4. Ср. cm. мілей , област.
мімаволі
698
мінўлы
мільшы. Увелйч. мілюсенька—мйлехонь-ко. Нсл. 285. Мілюсенька пацалаваў мяне. Нсл. He сядзі, дзевачка бокам! Гэта табе незнарокам. Сядзь сабе прасьцюсенька, будзе табе мілюсенька. Нз свад. песнн, Нсл. •мімаволі, нареч.—невольно. МГсл.
•мінаньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к мінаць 1, 2, 3. Мінаньне знаёмага двара. Нсл. Мінаньне падарожных. Тм.
•мінаць-аю-аеш-яе; повел.-ай-айма, несо-верш., перех. 1. проходйть(проезжать, оставйв кого-что-л. позадй йлй в сторо-не, С.) мймо, мйновать. (Шсл.; мгсл.); Ар. Растсл.; Нсл. 285. Мінаем паваротку на станцу й выходзім у кірунку Ігуменскага гасьцінцу. Бацьк. Но. 1-2(437-438). Мінай прынады залатыя, насустрач неведзі ідзі. Кавыль: Ростань, 36. Ня мінай майго двара. Нсл. Нікога ня буду мінаць, да ўсіх буду заходзіць. Ст. Ён ішоў, мінаў сялібы. С. Музыка, 61.
2. обгонять ехавшего йлй ндуіцего. Ар. На Каляды, едучы з царквы дамоў, мінаюць адны адных. Ар.
3. о временй,—проходдть. Дзень мінаў — разбою хвалі болыйалі ўтрая. Салавей: Сіла, 22.
мікуць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё-нўць, co-верш. 1.(к мінаць 1)—пройтм, проехать мнмо, мнновать. У Дашы няма ніякае крыўды за тое, што дзяцюкі мінулі ейны двор. Кулакоўскі: Дабраселцы. Добра, каб мінула нас гэта ліха! Ст.
2. (к мінаць 2)—обогнать ехавшего йлй йдуіцего. На такім каню Язэпчык усіх мінець.
3. (о временй)—пройта, окончйться. 3 тае пары, як старая памерла, мінула колькі месяцаў. Дзьве Душы, 104. Ночы часьць мінула. Кіт. 946 7.
мінула шмат часу—прошло много временй. Мінуў дзень і другі, мінае трэйці, а сярэдняга брата ўсё ня відаць. Р. Кут, 13. Мінула зязюленькі ў лузе жыраваньне. Жылка 52.
4. во временных пред.юженй.чх с наречйе.ч ”як” во смыс.іе союза no прошествйй. йстеченйй, мйнова-нйй чего-.і. Ст. Акты. Як год мінець, надабе плаціць доўг.
мінўчы, прйч. наст. вр.—скоро проходя-іднй. Нсл. 285. Гэта мінучая справа, мінець. Нсл. Соверш. памінўць-нў-неі«-нёць-нём-ніцё—обойтн, мдновать. Таго ня трэба чыніць, што Пана Бога памінуўшы меў бы каму сэдждэ(араб.) чыніць. Кіт. 4266.
памінуць моўчыкам—обойтн молча-нйем.
абмінаць-аю-аеш-ае, несоверш., nepex. 1. мнмо кого(йлй чего, С.). Нсл. 349; Дсл. Пачалі мы абмінаць падводы. Дсл. Сьце-жка круцілася, абмінала калючкі а церні. Шакун: Сьлед, 15.
2. опускать, делать пропуск.
3. обходйть с угоіденнем, пропускать кого-л.
Соверш. абмінўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё,
1. проехать(йЛй пройтн, С.) мймо. Дсл. Падводы абмінулі. Дсл.
2. пропустнть кого-л. Прйч. абмінуты —прн поезде оставленный позадч. Нсл. 349. Падводнікі нядаўна нашы абмінуты. Нсл.
амінаць-я/о-яей/-яе; повел.-ай-айма, несо-верш. 1. ПрОХОДЙТЬ МЙМО КОГО ЙЛЙ ЧвГО, Нсл. 363. обходйть.
2. йзбегать. Што ж, татулька, ты мяне амінаеш, амінуў не заехаўся? Нсл. 363.
3. опускать, делать пропуск.
4. пропускать кого-л. по очередн. Нсл. 363. Пі да суседа, не амінай яго, ды ён ня хоча, дык я й амінуў яго. Нсл. Соверш. амінўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё. Прйч. амінуты, 1. обойденный мймо. Нсл. 363.
2. пропуіценный. Нсл. 363. Акінутыя ў рэестру двары. Нсл.
зьмінаць-аю-аейу-ае,’ повел.-ай-айма, несо-верш.—сворачнвать с дорогй. Шсл. Зьмінай з дарогі — ня бачыш, што я еду з возам. Ст. Соверш. зьмінўць-нў-неш-нёць-ніцё. Шсл.
прамінаць, несоверш. к прамінуць. Верс-тавы я прамінаю стоўп убогі. Гарун: Завіруха. Соверш. прамІНуЦЬ, 1. проЙТй мймо, Ксл. мйнуть. Гсл. Яны мяне прамі-нулі. Баркова Куз. (Ксл.). Прамінуў цэрквы і пайшоў дальшы. Пятніцкая Беш. (Ксл.).
2. йстечь(о сроке).
3. окончйться, прекратйться. Але час прамінуў, і нядоля на народ бы камень звалілася. Гарун. Палёў хараство прамі-нець. Жылка, 70. Ведаю — смутак, бяда прамінець. А. Іверс(Калосьсе, Но. 1-18, стр. 46). Прйч. прамінўлы—давно мннувшый, прошлый. Нсл. 525. Успомнеў гады прамі-нулыя. Нсл. Прамінулыя справы выга-дуеш. Тм.
прамінўлы час, грам.—давно прошедшее время.
• мінацца-аюся-аешся, несоверш., взаймн.
—проходнть МЙМО, ндя в протнвопо-ложном направленйй. Ці мінаецеся вы калі зь ім? Чаму ж, але не чапаемся меж сабою. Нсл. 285.
•мінены-ная-нае—прошедшйй, прош-лый, мйнувшйй. I сын едзе ў гару, як бацька ў час мінёны. Гарун(ст. "Ноктурно”). •мІнГстра-рь/, дат., предл., вйн., зват.-ру, meop.-рам, м.—мнннстр.
•міністрыха-fezxz-bzre, ж.—мйНйстерша.
• мінўласьць-ф, ж.—прошлое. Ягоная мінуласьць растрэслася па ўсёй памяці. Шакун: Сьлед, 17.
• мінўлы-лая-лае—протекшйй, Нсл. 285. мйнувшйй, протекшйй, Ксл. протекшйй, нстекшйй. Усё мінулы час успамінае. іванск. Чаш. (Ксл.). Мінулыя часы. Нсл. Гэта мінулая справа. Тм. Адчуў вялікае гора
мінўць
699 місянэр
тых даўна мінулых дзён. Дзьве Душы, юз. Там нашыя песьні, там наша багацьце. Там жытнае мора, магілы дзядоў і казкі, І слава мінулых часоў. Л. Геніуш(Н.песеньнік, стр. 10).
мінулы час, грам.—прошедшее время. •мін-ўць-ўчы, —см. под мінаць.
разьмінацра-сіюся-аешся, взаймн., несо-верш. к разьмінуцца. Соверш. разьмінўцца-нўся-нёшся-нёцца, -нёмся-ніцёся-нўцца. Раст.: Северск 157. 1. He ВСТрвТЯТЬСЯ, разойтнсь с кем-л. путя. Ар.
2. зь кім-чым—пройтн мнмо, поров-нявшнсь с кем-чем-л., Ар. разойтнсь прн встрече, не задев, не зацепнв друг друга. Ар. Coeepw. мінуцца-нецца—пройтн, пе-рестать быть, Нсл. 285. пройтн, мнновать, окончяться. Ар. Лугавая зязюлечка, лугам ляціш, чаму ня кукуеш? Ужо тваё мінулася веснавое кукаваньнейка. пнз. 46. Ужо тваё мінулася , дзевачка, кахань-нейка. Тм. Мінецца Пятра й Паўла, мінецца тваё кукаваньне. Горц. (Кіт. 26). Пройдуць леты маладыя, славачка мінецца. Жапалкі Стдуб. (Косіч 20). Мінуцца табе гэтыя лады. Нсл. Мінулася мае шчасьце. Нсл. Мінулася тое лета, што лупілася рэпа. Послов. Рапан. 42. Як мінуцца дні, тыдні, і месяцы, або й цэлыя гады, неўспадзеўкі, з найменшае прыгоды, што мае нейкае дачыненьне да мінулае пары, г вушшу раптам ясна, выразьліва і падобна загучыць тый матыў. Дзьве Душы, 103. Ноч мінулася так добра. Дзьве Душы, 7. Эх, мінулася, мінулася, казаў дохтар і ківаў галавою: да вайны было, а цяпер мінулася, мінулася ўсе. Дзьве Душы, 88. •мінўцца,—см. под мінацца.
КНІГІ ОНЛАЙН
