Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
А, Божухна, ціж гэта капітан Гарэшка? памысьліў Абдзіраловіч. Дзьве Душы, 8. Памысьлі, што ты робіш! Нсл. 296. А яна паглядзела на яго збоку й паду-мала што ён адылі прыгожы, а потым адвярнулася й памысьліла: "Ты разумны цяпер разважаць, а йдзе ты сам быў уперад, вайсковы Беларус?”[ІзьвеДушы, 177. ■ 4. желать. Нсл. 296. Ты імне ліха мысьліш. Нсл. Каб табе тое ў жывот, што ты імне мысьліш. Тм. Што мысьлю сабе, тое й табе. Горц.(Кот. 211).
абмысьліць-лю-ліід-ле, соверш.—обду-мать. Бяльсл. Гэта надабе абмысьліць. 1мсьць.(Бяльсл.). Несоверш. абмьіШЛЯЦЬ-ЯЮ-яеш-яе—обдумывать. Бяльсл. Ён стаў абмышляць аб сваім падарожжу да Менску. Ст. Сяло імсьць.(Бяльсл.). Што ты абмышляеш? Палуж. Краснап.(Бяльсл.). Усё гэта надабе ўладзіць, абмысьліць так, каб перад уладаю застацца чыстым. Дсл. •мысьліцца, мысьліцца—думаться.
замысьлевацца—задумлнваться. Соверш. замысьліцца, -люся-лішся—задуматься. Дсл. 245. Аб чым ты замысьлеваешся, замысьліўся, як жыд над Бібляю. Нсл. 175. Соверш. замысьліцца—задуматься. Дсл. 245. Ён памаўчэў, замысьліўся, адлі загама-ніў. Дзьве Душы, 156. Аб чым ты, браце, замысьліўся? Дсл.
•МЫСЬЛЬ-ЛІ, т. ч.-ляў, ж.—МЫСЛЬ. МГсл. Ён глядзіць ёй пільна ў вочы, бы ўвесь жар, агонь цішы, перанесьці ў мысьлі хоча яе зломанай душы. С. Музыка, 268. Мысьлі твае праясьняцца. Тм. 270.
•МЫШ, (Ар.), мыша-шй, дат.. предл.-ШЫ, ж.—мышь. Ашмяна. He з тваім носам МЫШЫ лавіць. Послов. Рапан. Прык. 204. Драў драніцы, лавіў мышы на паліцы. Ар. Едйн-ств. ч. мышына-чы—МЫШЬ. МГсл. Уменьш. мышка-шкі-шцы—мышка. Ар.
• мышак-акі’, предл.-акў, зват.-ача, м. 1. мышннный горошек. Гсл.
2. обыкн. в мн. ч. мышакі-коў-ком-кі-камі-кох—мышннные нспражнення. Шсл.; Нсл. 296. У муццэ адны мышаке. Ст. Крупы з мышакамі. Нсл.
•МЫШапор-рд, предл.-py, зват.-ру, м.—про-ныра, который подобно мышн везде долезет, все найдет. Mix.
•мьшНтл-тая-тае—мышастый. Mix.
•мыт—понос. Гсл.
•МНТ-ЯМ, предл. U зват. мыце, м.—пошлнна. МГсл.
• мыта-а, дат., предл.-Цв, ср. Смл. праўда 1229 г.—(таможенная, С.) пошлнна. Гсл.; Лужас-на Куз. (Ксл.). Ад таго ня маецьбыцьмыта давана. Стт. 96.
мытаваць
713 абмыцца
•мытаваць, област.—пробовать. Косіч 18. Яна мяне мытавала малаком частаваць, ды я трэбую есьці, ба там ужо ў яе(ведзьмінай) каровы і сабачае і кабы-ляе, усякае малако, тое, што яна ходзе ды адбірае. Косіч 18.
•мьпня-ні-ні, ж.—таможня. Гсл. См. мытніца. Уменьш. мьітніца.цы-цы, ж. —таможня. Гсл.; Скарына. См. мытня.
•мьітнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—та-моженный чнновннк, Гсл. мытарь. Мыт-нікі нашы мыта новае бралі. Стт. 81.
•мытніца,—<м. под мытня.
•мытны-ная-нае—таможенный, отно-сяіцнйся к(таможенной, С.) пошлнне. Гсл. мытная камора—таможня. Ст. акты. мытная прыкаморка—отделенне та-можнй. Купцы....вызваляліся ад "ста-рога мыта "на менскай мытніцы і ейных аддзелах( "прыкаморкахДаўгяла(Наш Край, 1928 г„ III, 10).
мытны збор—сбор таможенной пош-ЛННЫ. Акін. 191.
•мытрахлясьце-ця, предл.-цю, собйр., ср. —нстрепанный нйз одежды. Ксл. Абарві мытрахлясьце, каб не латалася. Увалокі Куз. (Ксл.).
• мьіцельнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. —умывальная. Пайшла ў вагульны мы-цельНІК. Корзюк(Конадні, У-УІ, 33).
• мыцёц, мыцца, предл.-цу, зват. мыцча; мн. ч.-цове-цоў-цом, мн. ч„ предл.-цох, м.—мо-ЮІЦйЙСЯ человек. НК.: Очеркн, 295.
• мыцельнік-іка, предл.-іку, гук.-іча, 1. помеіценне, в котором умываются, умывальная, умывальня.
2. хусны мыцельнік—помеіценне для стнркн белья; прачешная.
3. прнспособленне в комнате для мытья посуды, (Ц. Гартны: сц, 99) умывальнйк.
•мыць, мыю, мыеш, мые: повел. мый, мь'ійма, несоверш., перех.—МЫТЬ. МГсл.; Ар.; Нсл. 296. Мый дзецянё. Ар.
2. стйрать. Ар. Надабе мыць хусьце. Ар. Мый кашулю. Нсл. 296. Прйч. мыты. Ар. Мытае судзьдзе. Ар. Мытыя вокны. Ар. Отгл. ймя суіц. МЫЦЬЦё-ЦЯ, предл.-ЦЮ, ср. —умыванне(действйе, С.). Гсл., мытьё. Мыцьцё рук. Ар. Мыцьцё дзецяняці. Ар. Мыцьцё гародніны. Ар. Мыцьцё ў лазьні. Ар.
2. мойка. МГсл.; Ксл. Як мыцьцё, дык у іх сварка ня сьціхае. Мішкава Куз. (Ксл.).
3. стнрка(одежды, белья). Ар. У іх сядні мыцьцё хусьця. Ар. Соверш. адмыць, 1. ОТМЫТЬ. Ксл.; Дсл.; Нсл. 376. Гэты мост можна адмыць адно лугам. Княжыца Куз. (Ксл.). Крыві ніяк не адмыеш. Нсл.
2. отделать(дать нагоняй кому-л., строго отчнтать кого-л. С.), отругать. Дсл. Ну, і адмыла я яго, як надабе: чырванеў, як рак. Дсл.
памыць, 1. соверш. к мыць Z—помыть. Ногі памый. Кіт. 49а12. У хаце памылі мост. Ар. Памый талерку. Ар.
2. соверш. к мыць 2.,—стереть. Мыцьцёха ўжо памыла хусьце. Ар.
памыты, прйч. к памыць 1, 2. Дзяцё памытае. Ар. Бяры шкарпэткі памы-тыя. Ар.
умьіць (від, рукі), соверш.—умыть. Умый свой від. Нсл. 296.
абмываць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш., перех.—МЫТЬ CO ВССХ СТОрОН, обмывать. Соверш. йбмыць-мыю-мыеш-мые—обмыть. Ар. Райскія панны абмылі. Кіт. 96а7.
змываць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш., перех.—СМЫВатЬ. Соверш. ЗМЫЦЬ, ізмыць-лшю-л<ыеш-лше, перех.—смыть. Грахі зь яго змыюць. Кіт. 12166. Мэйіта (араб. нябожчыка) змыўшы, сабе еддэс (араб., умываньне) папраўце. Кіт. 49а17. •прамываць-шо-аейі-ае; повел.-ай-айма, несоверш. к прамыць.,—промывать. Прйч. прамываны, 1. промываемый, промы-ванный.
2. промыванный, чнстый, Нсл. 526. служа-іцйй для промывання, промывательный. Прамыванае вады імне няма ад іх,—зн. слез промыть не дают. Нсл. Соверш.
йр&мы\\ь-ыю-ьіеш-ьіе; повел.-мый-мыйма, перех.—промыть. Прйч. прамыты, 1. промытый.
2. — прамываны 2, члстый, как бы для промытня глаз, Нсл. 526. промыватель-ный Прамытае вады не даюць, усе за работаю, ды за работаю. Нсл. Прамы-тае вады ня маю ад іх дакукі. Тм. Отгл. ймя cruf. прамыцьцё-ірг, предл.-цю, 1. промы-тне. Нсл. 526.
2. перен.—маленькйй отдых настолько, во сколько временн можно умыть лнцо. Нсл. 526. Прамыцьця не даюць, усё на рабоце. Нсл.
вымываць-аю-аеш-äe; повел.-ай-айма, несоверш.—ВЫМЫВатЬ. Ар. Соверш. ВЫМЫЦЬ —вымыть. Ар. Рукі вымый. Кіт. 7іа7. Па палудні вымый судзьдзе. Ар. Вада вымыла яму. Ар. Прйч. вымыты. Ар. Судзьдзё чыста вымыта. Ар.
•мыцца, мыюся, мыешся; повел. мыйся, мыймася, 1. мыть себя, свое лнцо, рукн, тело; мыться. Бяз фоты мыціся нягожа. Кіт. 5868. Чыста ходзіш, але ня бела мыешся. Нсл. 296.
2. cm pad. к мыться, стнраться. Ар. He заношанае хусьце добра мыецца. Соверш. памыцца. Ар.; Нсл. 296. Памыйся борзь-дзенька і нясі татўлю сьнеданьне. Ар. Ідзі памыйся ў лазьні. Нсл. Прйч. прош. вр. памыўшыся. Есьці бярыцеся, а ці вы ўжо памыўшыся?
абмыввцца-аюся-аешся; повел.-айся-аймася, несоверш.к абмыцца. Абмываю-чыся тры разы гэтую дуаі (араб.) пей. Кіт. 7162.
абмыцца, -мыюся-мыешся, соверш. —смыть с себя пыль, грязь, обмыться. Ар.
адмывацца
714
новы
Прйч. прош. вр. абмыўшыся. Ар. Абмыйцеся V ставе, дык і палягчэе, ня так будзе горача. Яны ўжо абмыўшыся.
адмывацца-аецца, несоверш.(к абмыцца /)—отмываться. Соверш. адмыцца, 1. отмыться(нсчезнуть, сойтн прн мытье, С.). Дсл.; Нсл. 376. Пляма гэта не адмыецца. Дсл.
2. освободнться от кого-л. Дсл. Ад яго не адмыешся. Дсл.
умывацца, несоверш. к умыцца. У тым ручаю дзевачка ўмывалася. Красновічы Сураск.(Сержп.: Отчет, 12).
умыцца, соверш.—вымыть себе лнцо, рукн, умыться.
•мыцьцёха-йя-ёсе, ж.—прячка. НК.: Под. пос., 42.; Нк.-Очеркн, 188; Гсл.; НК. Віц. Белор.
•мычка-чкі-чцы, ж. 1. горсть льна на пряжу, расчесанная на гребненсвернутая плотным комочком. Гсл. См. кудзеля. I скубець, скубець яна(прадучы) леваю рукою мычку. Гарэцкі; Песьні, 33. У.ченьш. мычачка-чкі-чцы. Ідзі, дачушка, бяз кубла, чаму мычачкі ня скубла. Горц. (Кот. 208).
2. пучек распуіценых волос. Гсл.
н
• но! междомет.,—возглас, которым пого-няют лошадь. Ар. Но, Буланы! Но, шаўлюга! Гарун: Кан. Паўлючонка. Но! Гані сваю шаўлюжку! Тм.
•НОГаЦЬ, НО2ЦЯ предл. й зват. ногцю, мн. ч.. род.-цеў, м.—НОГОТЬ. МГсл.; Кіт.; Шсл. Ногці рэзаў. Кіт. 55аі. Ён дзярэцца ногцямі як кот кіпцюрамі. Ст.
•нодаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш., перех.—портнть (небрежно обра-іцаясь, С. ) Ксл. Нодае ўсё ні на што гледзячы Даўгое Беш. (Ксл.). Соверш. ЗНОДаЦЬ, перех.—уннчтожнть. Ксл. Я цябе знодаю ізь зямлёй! ( сраняю с землей, С.). Даўгое Беш. (Ксл.)
панодаць, соверш., перех.—небрежным обраіценнем нспортнть всё нлн многое. Усё панодаў бы, парваў ьы. Дуб.
•нож, нажа, предл. нажў, зват. ножу;мн. ч-жы-жоў-жом-жамі-жох, м.—нож. Ар.
•НОЖНІ-Нвў, едйнств. ч. нет.—НОЖННЦЫ. МГсл.; Гсл.
•НОЖНЫ-НДЎ, едйнств. ч. нет.—ВНД НОЖННЦ (для стрнжкн овец), Ксл. Ножнамі стрЫЖЭШ авечкі. Пятніцкая Беш. (Ксл.)-•НОЙбы, нареч., област.—МОЖет быть, вдруг. Растсл.
•нокаць-ае-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш.—погонять лошадь, говоря ”но”. Ар.; Шсл. Нокай на каня, хай трухае. Ст.
•нор, нара, предл.-рў, зват. нору; мн. ч. нары-оў-ом-ы-амі-ох, м.—ныряюіцая птнчка. Ксл. У горах мы нара злаеілі. Пышнікі Сур. (Ксл.).
•HopaT-öW#, предл. й зват.-аце, мн. ч. нараты-тоў, м1.заставной рыболовный снаряд, ставляемый в стоячнх водах. Нмеет коннческую форму, с плоскнм основаннем, с большнм закрытым усть-ем. в среднне которого, однако, есть узкнй проход, НК.: Очеркн, 504. ВНД рыбо-ловной сетн. Ксл. Пад страхой вісіць НОрат Запрудзьдзе Куз. (Ксл.).
норат язовы—"норат", помеіцаемый в "язах". НК.: Очеркн, 504.
калаціць, трэсьці норат—выбнрать рыбу нз "нората”. нк.: Очеркн, 936.
2. нараты-тоў—внд рыболовной сетн, котрую ставят поперек течення рекн. Ксл. Наратамі рыбу лове. Ксл.
3. веровочная сетка брать сено в путь.
Ксл. Ксл. Ідзі ўпіхні ў норат сена. Гарбузы Сір. (Ксл.).
•нораў-
КНІГІ ОНЛАЙН
