Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. бессловесный. Нсл. 343. Жывёла нема, ня скажа, што есьці хоча. Нсл.
•ненаёдны-мая-нае—(которого трудно насытнть, С.), ненасытный. мгсл.
•ненажора, ненажэра-ры-ры, обіц.—нена-сытный. Шсл. Пэўне, выскачыць першым із аўдыторы Пелагейчык і пабяжыць наверх да буфэту, каб дастаць малака a булачак. Такі ненажэра! Корзюк. Нена-жору гэту не ўкарміць. Ст. Глыне цябе ненажэры прадоньне. Салавей: Сіла 85.
•ненажэра—см. под ненажора.
•нёнажэрны, -ная-нае—ненасытный, прожорлнвый. Ксл. Ненажэрная людзіна, ніколі не наясіся. Шаркі Куз. (Ксл.).
•неналёжнасьць-гд, ж.—несообразность, постороннне веіцл. Нсл. 333. Неналеж-насьць гаворыш. Нсл.
•ненале'жлы-лая-лае—посторонный, не прннадлежаіцнй к делу, Нсл. ззз. не соответствуюіцнй, протнворечаіцнй че-му-л., несообразный. Неналежлая твая гамонка. Нсл. Неналежлае гэта слова.
Нсл.
•ненавіднасьць-ф', ж.—ненавясть. мгсл.
•ненавідны, -ная-нае—ненавнднмый(не-навнстный, С.) Шсл. Ненавідны ты хлапец. Ст.
•ненаўчоны-ная-нае—неучёный, необра-зованный. Наўчоны п’яніца лепш за ненаўчонага багамолца. Кіт. 4565. См. нёчаны.
•непабожнасьць-ф, ж.—лютость, немн-лосердяе. Нсл. 334. Аб такой непабож-насьці першы раз чую. Нсл.
•непабожна, нареч.—люто, немялосер-дно. Нсл. 334. Непабожна аканом мучыць работаю народ. Нсл.
•непабожны-ная-нае—без всякого мнло-сердня, как бы не боясь Бога, немнло-сердный, лютый. Нсл. 334. Непабожны твой бой. Нсл. Непабожная квота. Нсл.
• нёпагадзь-дзі, ж. мн. ч., род.-дзяў, ж.
—плохая погода, ненастье. Ён упусьціў заплаканыя непагадзьдзю акуляры. Гарэц-кі: Песьні 83. Была яна падобная да чалавека, якога ў дарозе засьпела непа-гадзь. Вышынскі: Хата пад ліпаю(Беларус, Но. 155).
•непагасны—неугаснмый. Ты — надзей Іскра непагасная. Крушына: Лебедаь 14.
•непахісны, -ная-нае—непоколебнмый. Думаеш, воража, змыць непахісную славу крывёю? Салавей: Сіла.
•непахі'бна, нареч.—непоколебнмо, неук-лонно. Гсл.
•непахібны-ная-нае—неуклонный, непо-колебнмый. Нсл. 335. Непахібны чалавек, што скажаць, тое й зробіць. Нсл.
•непадобна, нареч. 1,—непохоже. Ар.
2. непрнлячно, несвойственно(несооб-разно, С.) Нсл. 334. Непадобна робіш, паступаеш. Нсл.
3. невероятно. Нсл. 334. Непадобна, каб гэта была праўда. Нсл.
•непадобнасьць-ш, ж.—несходство. •непадобны-ная-нае, да кагось, 1. непо-хожнй. Ар.; Гсл.
2. непрнлнчный, несвойственный(несо-образный, С.), протнвный(? С.) Нсл. 334. Непадобныя рэчы гаворыш. Нсл. Непа-добныя ўчынкі чыніш. Тм.
3. невероятный. Нсл. 334. Непадобная ведамка. Нсл. Непадобным рэчам паве-рыць нельга. Тм.
•непадобства—несходство. МГсл.
•непадзе'лівы-вая-вае—не любяіцнй ссу-жать другнх(не любяіцнй делнться чем-л. с другнмн, С.) Нсл. 335. Непадзелівага маем суседа; нічога не пазычыць. Нсл.
•непадзёльнасыіь-ш, ж.—неделнмость. Гсл.
•непадзёльны-ная-нае, 1. неделнмый. Нсл. 334. Гэты шнюрокнепадзельны. ВішнякЛёз. (Ксл.). Непадзельная рэч. Нсл. 334.
2. нераздельный, совместный. Нсл. 334. У іх усё непадзедльнае. Нсл.
3. — непадзельлівы.
•непадзельна, нареч. 1. нераздельно. Нсл. 334. Браты непадзельна жывуць мяжсоб. 2. не пососедскн, не ссужая в нужде. Нсл. 334. — непадзельліва.
•непазорны-ная-нае—невзрачный. Шсл. Непазорны жбаночак — не хачу й купляць. Ст.
•непазбыўны-ная-нае—трудно сбывае-мый(нензбывный, непроходяіцнй, С.) Нсл. 334. Непазбыўны прыехаў да нас госьць. Нсл. Непазбыўная ўелася хвароба. Тм.
•непазбыўна, нареч.—нензбывно. Гсл.
•непажытачны, -ная-нае—бесполезный. Нсл. 334. Непажытачнаяработа, рэч. Нсл. •непажытачна, нареч.—бесполезно. Нсл. 334. Хітра зроблена, але непажытачна. Нсл.
непакой
752
неперагавара
•непакой—беспокойствйе. Гсл.
•непакора-ры, обіц.—непокорный, упря-мец. Шсл. Непакора гэты не паслухае цябе, хоць ты яму няма ведама што... Ст. •непакізаны-ная-нае, в см. прйлаг.—нена-длежаіцйй, непозволйтельный. Нсл. Не-паказаную работу робіш. Нсл. Непака-заныя грошы чапаеш. Нсл.
•непаказны-ная-нае—скрытый, скрыва-емый, тайный, Нсл. 334. который не на показ. Непаказная рэч, не пакажу. Нсл. Непаказны госьць. Тм.
•непамірны-ная-нае—чрезмерный. Нсл. 335. Непамерныя накладаюць на нас падаткі. Нсл. Непамерную маець пыху. Тм. Туга непамерная ды боль ад немаг-ЧЫМасЬЦІ дзеяць. Бацьк., Но. 38-39/573-574. •непапраўны, -ная-нае—нейсправймый, непоправймый. мгсл. He забываўся, праносячы, як непапраўны грэшнік, адно жаданьне. Лойка: Л. песьня.
•непарадак-дку, предл. й зват.-дку, м.—бес-порядок. МГсл.; Ар.
•непарушны-ная-нае, 1. неподвйжный, незыблемый (Гсл.). Агарнула непарушная ціхая цемра. ЗСД 164.
2. ненарушймый. Нсл. 335; Гсл. Ненарушнае слова. Нсл. Ненарушная ўмова. Тм. Нена-рушная мяжа. зсд 225.
3. нерушймый.
•непарушна, нареч. 1. неподвнжно, мгсл. незыблемо. Гсл. Нявестка стаіць із хлебам непарушна. Касьцюковіцкі р. Калі-нінск. акр.(Наш Край, 1928, Но. 6-7, 48).
2. ненарушймо. Нсл. 234; мгсл. Бацькава расказаньне непарушна дзяржы. Нсл. Павінны права, вольнасьці й свабоды іх цэла й непарушна дзяржаці. Стт. 7. Плян гатовы, зложан цьвёрда, воля горда, непарушна. С. Музыка 137.
•непаслухмянства-ва, н.—непослушанйе. На дол зыходзе д’ябал сьмерці, наро-джаны непаслухмянствам. Салавей: Сіла73. • непатрэбнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—ненужный человек, лйшнйй. Нсл. 335. Ты тут непатрэбнік. Нсл.
•непатрэбніца-цы-цы, ж. к непатрэбнік. —ненужная женіцйна. Нсл. 335.
•непатрэбны-ная-нае—ненужный. Ар. Ты імне непатрэбны. Нсл. 335. Непатрэбным займаешся дзелам. Тм.
•непатрэбна, нареч. 1. не должно, ненуж-но. Нсл. 335. Непатрэбна ўпікаць айцу. Нсл. 2. безнужно(йзлншне, С.) Нсл. 335. Непа-трэбна жывеш тута. Нсл. Непатрэбна траціш грошы. Нсл. Непатрэбна купля-еш каня. Тм.
•непатрэбства-ea, ср.—ненужная, беспо-лезная веіць, безнужное дело. Нсл. 335. Кінь гэта непатрэбства, а вазьміся за дзела. Нсл.
• непавольны-ная-нае, 1. несвободный, подвластный. Нсл. 334. Мы непавольныя людзі, што нам кажуць, тое й робім. Нсл.
2. несвободный от занятай. Нсл. 334. Сам бачыш, што цяпер непавольны час імне. Нсл.
•непаважна, нареч.—невежлнво, неува-Жйтельно к другйм. Нсл. 334. Непаважна сядзіш перад старшымі. Нсл.
•непавараткі-лая-лое—неповоротлй-ВЫЙ. Ар.
•непаўтор-ру, предл. й зват.-ру, м.—непе-рнодйчность. Няўжо твой крок — слухмянасьць непаўтору? Салавей: Сіла 59. •непаўторны, -ная-нае—неповторнмый, неповторяемый. Красою непаўторнай загучэў. Лойка: Л. песьня. Мне на вас, непаўторныя вочы, як глядзеў я раней, — не глядзець. Салавей; Сіла91.
•непацёшны, -ная-нае—нерадостный(не-утешйтельный, С.) Нсл. 335. Непацешная ведамка прышла. Нсл.
•непацешна, нареч.—неутешнтельно. Нсл. 335. Непацешна гаворыш, робіш. Нсл. Непацешна глядзець на яго. Тм.
•непасьцГвасьць, непацьсьцівасьць-іД, ж.
1. нечестность, бесчестность.
2. неучтавость, непочтйтельность, нес-кромность. Нсл. 335. Непацьсьцівасьць да старшых. Нсл.
•непасьцівец, непацьсьцівец-ўца, предл.-ўцу, зват.-ўча, м. 1. бесчестный мужчйна.
2. неучтйвец(неучтйвый, непочтйтельный мужчнна, С.), невежа. Нсл. 335. Выжані вон гэтага непацьсьціўца. Нсл.
•непасьцівы, непацьсьцівы-вая-вае
1. бесчестный. Нсл. 335. Пацьсьцівых бацькоў ды непацьсьцівыя дзеці. Нсл. Непацьсьціваю прышла да нас.
2. непочтйтельный, неуважйтельный. Нсл. 335. Непацьсьцівае твае з усімі абыхо-джаньне. Нсл.
•непасьціўка, непацьсьціўка-ўкі-ўі(ы, ж.
1. бесчестная женіцйна.
2. неучтнвйца(неучтйвая, непочтнтельная женіцйна, С.), невежа. Нсл. 335. Ты тут напусьціла, непасьціўка. Нсл. Вытхні вон гэту непасьціўку. Тм.
•непасьціўства, непацьсьціўства-ea, ср. 1. бесчестнаяжнзнь. Нсл.335. У непасьціўства пусьціўсядзяцюк. Нсл.
2. непочтнтельное, невежлнвое обраіце-нне. Нсл. 335. За твае непасьціўства ніхто цябе ня любе. Нсл.
•непачэсны, -ная-нае—неблагопрйстой-ный. Нсл. 335. Непачэсны звычай. Нсл.
• непачэсна, нареч.—неблагопрнстойно. Нсл. 335. Непачэсна сябе вядзеш. Нсл.
•нелераборлівы, -вая-вае—непрйхотлй-вый, довольствуюіцййся самым необхо-дймым; не отлнчаюіцййся разборчлвос-тью, неразборчйвый. (Гсл.).
• неперабірлівы-вая-вае — непераборлі-вы. Ар.
•неперагавара, нареч.—(беспрекословно, С.), безропотно. Нсл. 334. Якая вара, еж неперагавара. Послов. Нсл.
непераліўкі
753
несамавіты
•непераліўкі, непярэліўкі (іг.), нареч.—не на шутку. Парэв.; Шсл. Пачаў біцца, але балей мужчын падбегла; — дык бача, што непераліўкі, ды ўцекі. Ст. Імне сядні былі такія непераліўкі, хоць зьгінь. Стралкі Беш. (Ксл.). Бача ён, што тут піва не пераліўкі, і паехаў па ведзьмара. Кавалеўшчына Н.(Демвд.; Веров. 106).
•непераможны, -ная-нае—непобеднмый. МГсл.
•неперастанна, нареч.—непрестанно, без промежутка. Нсл. 334. Неперастанна моліцца. Нсл. — бесьперастанку. Ар.
•неперастаньне, нареч.—беспрестанно. Чалавеча кажны, Пана Бога Ствары-целя неперастаньне хвалі. Кіт. 7аб. Пана Бога неперастаньне выхваляй. Тм. 23612. •непераставаючы, (Нсл.), неперастаючьі, (Ар.), « см. нареч.—бесперестанно. Нсл. 334. Непераставаючы цэлы дзень ясі. Нсл. Непераставаючы маніш. Тм.
•нёпладзь-дзі. ж.—бесплодное жнвотное. Нсл. 334. Кабыла непладзь. Нсл.
•непраходны-ная-мае, 1. непроходнмый. мгсл.; Нсл. 336. Непраходны лес. Нсл. Непраходнае балота. Тм.
2. непроходяіцнй скоро. Нсл. 336. Непра-ходная хвароба. Нсл.
•непралазны-мая-нае—такой, через ко-торый трудно, невозможно пройтн, пробраться. Агоньчыкі, бы тыя агні, што гараць па начох на нашых балотах, па бяздонных непралазных нетрах. Лынь-коў: Воўчы лоДКалосьсе, Но. 2, 1935 г., стр. 97). •непрапёка-ёкі, обіц.—несмышленный, непроворный, Ксл. неуклюжнй, неловкнй, простофнля, олух. Пск., Кал. (Даль). Непра-пека! куды ты лезеш? Гарадок (Ксл.).
•непраўдзГва, нареч. 1. лжнво. Ар. Не-праўдзіва гэта гаворыш на мяне. Нсл. 335. 2. несправедлнво. Ар. Непраўдзіва падзя-ліў. Нсл.
•непраўдзГвы-вая-вае, 1. говоряіцнй неправду, лжнвый. Нсл. 335; Ар. Непраў-дзівы ты чалавек, ніколі ня спраўдзіш, шпго гаворыш. Нсл.
2. ложный, ненскренный. Нсл. 335; Ар. Непраўдзівы прыяцель. Нсл.
3. недостоверный. Нсл. 335; Ар. Непраў-дзівыя чуткі носяцца. Нсл.
4. (ненастояіцнй, С.), поддельный. Нсл.335. Непраўдзівае золата. Нсл.
5. несправедлнвый (неправедный, С.) Нсл. 335.Непраўдзівы твой суд. Нсл. НепраўдзІвЫ зрабіў падзел. Тм.
•нёпрыязьньства-ад предл.-ве, ср.—непрн-язнь. Ср. прыязьньства. См. нёпрыяцелс-тва.
КНІГІ ОНЛАЙН
