Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. с упрекамй—вестн любовные связн. Нсл. Яны даўно ўжо няхаюцца, зьняхаліся мяжсобку. Соверш. зьняхацца—завестн любовные связн. Нсл. 343. См. няхацца 2. Соверш. паняхацца—повестн любовные связн. Нсл. 343. См. няхацца 2. Соверш. уняхацца—влюбнться(втрескаться, С.) Нсл. 62. Уняхаўся па вушы ў гэта дабрышча. Нсл.
•няхрышчоны-нага, в см. суц.—нехрнс-тняннн. Туркі — няхрышчоныя і яшчэ шмат ё няхрышчоных. Ст.
•няхаць-аю-аеш-йе, несоверш.—отклады-вать дело нз леностн нлн беспечностн. Нсл. 338. Досіць табе няхаць з работаю! Нсл. См. няхаіць.
•нядойшлы(нядошлы, Шсл.)-лая-лае—не-доразвнвшнйся, слабый. Ведама, нядош-лы: яму ўсё не пад сілу. Ст.
•нядократка-кг, дат.. предл.-ЦЫ, ж„ обіц. —обндчнвый-ая, к которому-ой как бы нельзя было прнкоснуться (’’дакра-нуцца”), чтобы он не обнделся; недо-трога. Адзельск С к.
•нядоля-лАл/, ж.—тяжёлая несчастлнвая судьба. Ар. Усё нядоля мая робе так. Ст. Ой доля — то нядоля: вышла замуж за старога. Лз нар. песнн.
•нядося, нареч.—недовольно. Нсл. 330. Яшчэ з твайго горла нядося? Нсл.
•нядбайнік-ка, предл.-ку, зват. нядбайніча, м.—нераднвый(нераднвец, Шсл.), беспеч-ный. Малады, здаровы мужчына, а які нядбайнік; ані нічога ня хоча рабіць. Ст. •нядбайніца-лы, дат., предл.-цы, ж.—нера-днвая(нераднвнца, Шсл.), беспечная. Які мужык нядбайнік, такая й жонка нядбайніца.
•нядбаліца-цы, обш.—нераднвый-вая, Гсл. нераднвец-нца. Нсл. 329. Нядбаліца ра-ботнік, работніца нікому ня трэба. Нсл. Зь нядбаліцаю гэтым нічога ня зробіш. Нсл. Нядбаліца горш за п ’яніцу. Послов. Рапан 123.
•нядбальства-ea, ср.—нераденне, небре-женне, небрежность, Гсл. беспечность, небрежность. Нсл. 300. Зь нядбальства жывець бедна. Нсл.
• нядбальны-ная-нае—нераднвый, Ксл. халатный. Мікіта сусім нядбальны. Дзя-мідавічы Чаш. (Ксл.). См. нядбайлы.
•нядбальшчына-ны, ж.—дело не стою-іцее вннмання. Нсл. 330. Работы ня робіш, а нядбальшчыну паганяеш. Нсл. 330.
• нядбаньне-ня, предл.-ню—нераденне, небреженне. Нсл. ззо. У нядбаньню час праводзіш. Тм. Нядбаньне твае не давядзець цябе да дабра. Тм.
•нядбаць—см. под дбаць.
•ня дуж,—не в состояннн. Ня дуж з той зямлі дані даваці. Горадз. Акты хуіі, з.
•нядужаньне-ня, предл.-ню (МГсл.)—снль-ное недомаганне, недуг.
• нядўжаць, -аю-аеш-ае, несоверш. мгсл. —болеть, быть одержнму недугом, Нсл. ззі. нспытывать снльное недомаганне; болеть. Тата даўно нядужае, заняду-жаў. Нсл. Нядужае стары нябога Няпро. Гарэцкі: Песьні 3. Соверш. занядужаць
—заболеть, Нсл. ззі; пнз; Дсл. 245. захво-рать,(Шсл.) занемочь. Гсл. Занядужала мая гаспадыня. Ст. Занядужала дзеўка. Дсл.
зьнядўжаць-дю-aeuz-ae, соверш.—обессн-леть. Ох! Як пачне калі шторуйнаваціся, — што не рабі ты, а будзе дарма'. толькі зьнядужаеш, сілаю страцішся. Гарун: Жабрачка. Соверш. панядўжаць—сделаться немоіцнее прежнего. Нсл. Тата паняду-жаў. Нсл.
•тружы-жая-жае,— больной. Нсл. 331; Шсл. Бацька мой нядуж. Нсл. Стары нешта стаў нядуж. Ст.
• нядўмна, нареч.—не мыслнтся, немыс-лнмо. Нсл. 331. Нядумна, каб ён гэта зрабіў. Нсл.
•няёмка, нареч. 1.—неловко. МГсл. Сяргей так няёмка размахнуўся, што зачапіў сябе кручком. Цялеш: Дзесяць 84.
2. неудобно, стесннтельно. Шсл. Няёмка тут сядзець. Ст. Няёмка самому пачы-наць гаварыць. Ст. Алесь адчуваў сябе вельмі няёмка. Няміга(Бацьк., Но. 36-37/115-116). Перакусіць бы перад маршам! — Чаго ж — не забаронена! — ды аднаму неяк няёмка... Цялеш: Дзесяць 39. Ірка спакойна выслухала мяне, падумала й сказала, што няёмка прымушаць вучы-целку псаваць дзяньнік і сьціраць адзна-ку. Каласкі, 1955 г., Но. 31-32, стр. 13. Моцна папрацавала я тады, казалі, навет паблажзла крыху. Гэта, відаць, ад перажываньняў — няёмка мне было. Каласкі, 1955, Но. 31-32, стр. 13.
.нядзёля
761
нязносны
•нядзёля-лі, дат., предл.-лі. ж.—воскресе-нне(день неделн). Ар.; Нсл. 330; МГсл.; Растсл. А ў нядзелю рана non к абедні звоне. Водзьвінка Імгл.(Косіч 240). У НядзёЛЮ Пй раначку выбіраюць хурманачку. Нсл. A сягодня сыботачка, заўтра нядзеля, чаму ў цябе, малойчыку, кашулька ня бела. Нз нар. песнн., Прышла
нядзеля. Погар(Афанасьев, ІУ, 1914, 122). Уменьг ш. нядзелька-кі, дат., предл. нядзельцы, ж. Ар.
•нядзе'льны, -ная-нае—воскресенный. МГсл.; Ар.
•нязбожнік-1'ка, предл.-Іку, зват.-іча, м. —немнлосердный человек. Думаю пайці да царквы, закупіць імшу на свайго лютара, нязбожніка. Уселюб н.(Демяд.: Веров. 94). Ср. нязбожны.
•нязбожны-ная-нае—безбожный, немн-лосердный. Нсл. 331. Нязбожны чалавек удвая бярэць, калі пазыча. Нсл. Гэта нязбожная квота. Нсл. Нареч. нязбожна —безбожно, немнлосердно. Нсл. 331. Яго нязбожна пабілі. Нсл.
•нязбытна, нареч.—неосуіцественно(нес-быточно, С.) Ксл. Добра, то добра, але нязбытна. піаркі Куз. (Ксл.).
•нязгода-ды, дат., предл.-дзе, ж. 1. несо-гласне. мгсл.; Нсл. 331; Ар. Між імі нязгода зайшла вялікая. Нсл. Кончыце сваю нязгоду. Нсл.
2. раздор, мГсл. разлад, ссора.
•нязгодлівы-вая-вае—не допускаюіцнй соглашення, не ндуіцнй на прнмнренне; непрнмнрнмый; свойственный такому человеку, непрнмлрнмый.
• нязгодны-ная-нае, 1. неспособный(к чему, С.), негодный(непрнгодный, С. мгсл.) Нсл. 331. Нязгодная вяроўка, кароткая. Нсл.
2. несогласный, несходный. Нсл. 331. Mae мысьлі нязгодныя з тваімі. Нсл.
•нязгожы-жая-жае, 1. несогласный. Нсл. 331.
2. негодный(непрнгодный, С.) Нсл. ззі. Нязгожага купіў каня. Нсл. Нязгожая каса, касіць ня можна. Нсл. Нікўды нязгожы рэмень. Тм.
•нязгадка, нареч.—трудно угадать.
Нсл. 331. Нязгадка, якое заўтра будзе надвор’е. Нсл.
• нязгядшл-ная-нае—с трудом угадыва-емый. Нсл. 331. Нязгадная мера. Нсл. Нязгадны чалавек! Няма ведама чаго ён хочаць. Тм.
•нязгаслы-лая-лае—не угасшнй. / далёка лёс мяне закінуў, ад маіх загубленых сяброў у нязгаслы прысак успамінаў. Крушына: Лебедзь 22.
•нязгясны-ная-нае—неугаснмый. На прасторы я заграю, каб нязгасная любоў галасьней пяяла краю. Крушына; Лебедзь 27. • нязграя-вг-аі, ж.—неряха. Нсл. 331. Няма горшага, калі жонка нязграя. Нсл. Узяў жонку нязграю. Нсл.
•нязграй-ая, обіц.—неряха. Нсл. 331. Пад-перажы ты гэтага нязграя. Нсл. Якая ты нязграй, дзеўка. Тм.
•нязграйны-ная-нае—неряшлнвый. Нсл. 331. Нязграйны хлапец, брыдка глядзець на яго. Нсл.
•нязгубныная-нае—не подлежаіцнй noTepe, не могуіцнй пропасть, могуіцнй' возвратнться. Нсл. 331. Рэч варта гэтага, твае грошы нязгубныя. Нсл.
•няздольны-ная-нае, 1. неспособный, (Гсл.; Ксл.) не нмеюіцнй способностей. Нсл. 331. Няздольнага няма чаго й учыць. Нсл. Хлапец да гэтага няздольны. Тм. Няз-дольная, дачушка, ты да гэтага. Велаш-ковічы Лёз. (Ксл.).
2. бездарный(лншенный таланта, ода-ренностн, С.) МГсл.
•няздатна, нареч. 1. неловко, не с рукн. Нсл. 331. Памагаеш імне, але няздатна. Нсл. Няздатна імне туды ехаць. Нсл. Няз-датна ты тут стаў. Тм.
2. невыгодно. Няздатна купіў карову. Няздатна прадаў лён.
3. выполненный неталантлнво, бездарно. Няздатна намаляваны патрэт.
•няздатнасыіь-ш, ж. 1. неловкость. Гсл.; Нсл. 331. Няздатнасьцю сваею толькі замінаеш у рабоце. Нсл.
2. неспособность. Гсл.
3. непрнгодность к чему-л. Гсл.
4. бездарность.
•няздатны-ная-нае, 1. неловкнй. Нсл. 331. Няздатная твая помач. Нсл. Няздатнае малачэньне твае. Нсл.
2. неспособный(не нмеюіцнй способнос-тей, Нсл.) Гсл.; Ар.; Ксл.; Нсл. 331. Няздатны іх маладзец. Валькі Сур. (Ксл.). Hi da чога няздатны хлапец. Нсл.
3. невыгодный. Нсл. ззі. Няздатная купля. Нсл. Няздатны прылучай. Тм.
4. непрнгодный, неподходяіцнй. Гсл.
5. выполненный неталантлнво, бездар-ный. Няздатны абраз, няздатны пат-рэт.
•нязломкі-кая-кае—крепкнй. Нсл. 332. Нязломкі дзяціна. Нсл. Нязломкая вось. Тм.
•нязмога—nod незмага.
• нязможнасьць-гд, ж,—невозможность, ненменне средств, Нсл. 332. несостоятель-ность, невозможность выполнять свон долговые обязательства. Нязможнасьць мая заплаціць так дорага. Нсл.
• нязноснасьць-гд, ж.—свойство по знач. прнлаг. "нязносны".
•НЯЗНОСНа, нареч.—невьіНОСНМО. МГсл.;Нсл. 332. Нязносна горача. Нсл. Нязносна дадзяець імне. Тм.
•нязносны-ная-нае, 1. невыноснмый. Нсл. 332. Нязносная гарачыня, сьцюжа. Нсл. Нязносную маю ад яго крыўду. Тм.
2. крепкнй в ношеннн(без нзносу, С.) Нсл. 332. Нязносныя боты. Нсл. Нязносная падашва. Тм.
нязначна
762
няльга
•нязначна, нареч.—непрлметно, Нсл. 332. незаметно. Гсл.; Ар. Нязначна вышаў адсюль. Нсл. Нязначна, што гэта твае. Тм.
•нязначны-ная-нае—незаметный. Ар.; Нсл. 332. Нязначны сьлед. Нсл.
•нязрўшаны—девственный, нетронутый. Гсл.
•нязрўчнасьць-чг', ж.—неспособность, неудобство. Гсл.
•нязрўчна, нареч. 1. неловко, неудобно. Гсл.; Ар. Нёсьці мех бульбы на левым плячу нязручна. Сьвеча Беш. (Ксл.).
2. неловко(неудобно, С.), невыгодно. Нсл. 333. Скакаць было нязручна. Гарэцкі: Песьні 74.
3. не с рукл, не по дороге, накладно. Гсл.; Сьвеча Беш. (Ксл.); Нсл. 332. ІМНе К Шабе нязручна заяжджаць. Нсл.
• нязручны-ная-нае, 1. неловклй(неудо-бный для пользованля, С.) Нсл. 332. Нязручная каса. Нсл. Нязручны цэп. Тм.
2. накладный, несподручный. Нсл. 332. Туды нам нязручная дарога. Нсл.
•нязводны-ная-нае—без нзвода, не пре-ходяіцяй, неястомпмый. Багацьце будзе НЯЗводнае. Север.(Косіч 33).
• нязважны, -ная-нае—неуважнтельный (, не оказываюіцлй уваженля, С.) Нсл. 331. Праціўн. зважлівы, зважны 1. Нязважны чалавек, нікога не шануецца, нікога не баіцца. Нсл. Ён нязважны, ні на што не глядзіць. Нсл. Нареч. нязважна—неуважл-тельно. Нсл. 331. Нязважна гаворыш, сядзіш, паступаеш. Нсл.
•нязвьіклы-лая-лае, 1. непрлвычный. Нсл. 331. Нязвыкламу чалавеку нашу работу цяжка рабіць. Нсл. Ср. звыкаць, звыкці.
2. необыкновенный, неслыханный. Нсл. 331. Нязвыклыя рэчы гаворыш. Нсл. Нязвыклую просіш цану. Тм.
•нязвычайнасьць-ф, ж.—необыкновен-ность. Нсл. 331. Нязвычайнасьці ніякае тут няма. Нсл.
•нязвычайна, нареч.—необыкновенно. Нсл. 331. Нязвычайна крыўдзіш. нас. Нсл. Нязвычайна б’ецца, крычыць. Нсл.
•нязвычайны, -ная-нае—необыкновен-ный. МГсл.; Нсл. 331. Нязвычайная твая адвага, Нсл. Нязвычайны справіў крык. Нсл.
•нязвычны-ая-ае—непрнвычный. Гсл. •нязьмённасьць-ці, ж.—нелзменность.
•нязьмённы-ная-нае, 1. нелзменный. Нсл. 332. Нязьменны прыяцель твой. Нсл.
2. нензменяемый.
•нязьмёрна, нареч. 1. чрезвычайно, Нсл. 332. безмерно, чрезмерно. Нязьмерна вялікі, глыбокі. Нсл. Нязьмерна гарачы сядні дзень. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
