• Газеты, часопісы і г.д.
  • Вялікалітоўска - расійскі слоўнік  Ян Станкевіч

    Вялікалітоўска - расійскі слоўнік

    Ян Станкевіч

    Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
    Памер: 1329с.
    Нью Йорк
    626.59 МБ
    •нёпрыяцелка-w, дат.. предл. нёпрыяцел-цы, ж,—женіцнна враг. Нсл. 336. Яна першая мая нёпрыяцелка-. каб прымела, у ложцы б мяне ўтапіла. Нсл.
    •нёпрыяцелства-ва, предл.-ве, ср. 1. непрн-язнь. Нсл. 336. Непрыяцелства гоне на мяне. Нсл.
    2.	собйр.—непрнятелн. Нсл. 336. Усё непры-Яцелства мае субралася сюды. Нсл.
    •нёпрыяцель-ля, предл. й зват.-ЛЮ, мн. ч.-ЛІ-ляў, м.-—враг. Аф.; МГсл.; Нсл. 336. I прыяцелям і непрыяцелям закажу. Нсл. •нёпрыяцелскі, -кая-кае—(непрнятельс-кнй, Ар.), вражескнй. МГсл. Гэтым мячом паб’еш непрыяцельскае войска. Н.(Афана-сьев: Сказкн, I, 1913, 210).
    •неразарваны-неразрывный. Нсл. 336. У іх неразарванае прыязьньства. Нсл.
    •неразважны, -ная-нае—(безрассудный, С.), нерассуднтельный, Нсл. 336. опромет-чнвый. Неразважны чалавек. Нсл. Нераз-важнае сказаў слова. Нсл. Неразважны ўчынак. Тм.
    •неразважна, нареч.—(безрассудно, С.), нерассуднтельно, Нсл. 336. опрометчнво. Неразважна сказаў, паступіў. Нсл.
    •нёраст-сшу, предл. й зват.-СЬЦе, м. 1. метанне нкры рыбою, Шсл. нерест. Лін пашоў на нераст. Лядно Пух. (Шсл.).
    2.	время метання рыбамн нкры. Гсл.
    •нераставаць-тўе-тлўюць, несоверш.—ме-тать НКру. Шсл. Лядно Пух. (Шсл.).
    •нёрат-атпа, предл. й зват.-аце, м.—рыбо-ловная снасть, Гсл. рыболовный снаряд с вершею, сделанный нз прутьев; нерето. Нсл. 336. Папрасі нераты. Нсл. Лўчыў у нерат, ні ў зад ні наперад. Послов. Нсл.
    •нераўня, обіц. 1. о человеке неравном другому в каком-л. отношеннн.
    2.	мезалянс. Узяў (замуж) нераўню. Леск. II, 35.
    •нерд-ф, предл. й зват.-дзе, м.—подмытое водой под берегом рекн углубленне; теченне воды под берегом рекн. Цымборскі. •несамавіта, нареч.—неестественно, про-тнвоестественно; ненормально. Родзе шнур несамавіта. Купала: Спад. 6.
    •несамавітасьць-ір, ж.—свойство по знач. прнлаг. несамавіты. I вось у гэтай маўклівасьці й напружанасьці выходзе Дзічкоўская з Раманом — памалу, ні на кога ня гледзячы, саромячыся і быццам няпэўна. Усім гэта было збаўленьням і выхадам ізь несамавітасьці. Корзюк.
    • несамавіты-яіая-тпае, 1. несамостоя-тельный, не нмеюіцнй внутренннх дос-тоннств. Шсл. Несамавіты чалавек ня ўмее гаспадарыць. Ст. Несамавіты твой заручэнец. Пятніцкая Беш. (Ксл.). Сеў хлапец несамавіты, зь ведзьмаю абняўся. Гарун: Казка.
    2.	неестественный, протнвоестественный; не такой, какой следует, ненормальный. Квас нейкі несамавіты. Ст. Несамавіты чалавек. Mix. Ці добры ячмень сёлета? — He, нешта несамавіты. Войш. Гэтае самаўсьведамленьне яшчэ больш узмац-ніла ў Валінай душы несамавіты, можна сказаць, дваякі настрой-. радасьць, што яна ўсё ж так ці накш правяла час із Раманом і неспадзяваная расплата за тую радасьць. Корзюк(Конадні, У-УІ, 32).
    несхаджалы
    754
    аднёсьці
    3.	находяіднйся вне себя. Гсл.
    4.	жутклй, зловесный? Курапаце трэ’ было зашыцца ў найглушшы кут пры агарожы, перад дзіўным несамавітым рэвам. Хмара(Калосьсе, Но. 3/20, стр. 136).
    •	несхаджалы, -лая-лае—постоянный, однн другнм сменяюіднйся, Нсл. 337. не выводяіцнйся? Несхаджалыя ў нас гось-ці. Нсл.
    •нёсіл-лу, предл. й зват.-ле, м.—бесснлне. Ксл. Несіл хапіў — не магу мяшка падняць. Лужасна Куз. (Ксл.). Ср. НЯСІЛ.
    •несказанна, нареч. —нензьясннмо, (очень, С.) снльно, опнсать трудно, Гсл. невыразнмо(очень, С.) снльно. Нсл. 336. Несказанна крычыць, кідаецца. Нсл. Несказанна сваволіш ты тут.
    •	несказанны, -ная-нае—невыразнмый, (очень, С.) снльный. Нсл. 336. Несказанны кашаль б’ець. Нсл. Несказанны пажар быў. Тм.
    •	неслабодны-ная-нае, 1. несвободный, связанный. Нсл. 336. Рукі ягоныя несла-бодныя. Нсл.
    2.	подвластный. Нсл. 336. Мы людзі неслабодныя, робім, што кажуць нам. Нсл. См. непавольны.
    •нёслух-ха, обіц.—непослушный-ная, ослушннк-нца. Нсл. 336; Пск.(Даль); Гсл. Нёслуха гэтага пакараць трэба. Нсл. 3 гэтым, з гэтаю неслухам нічога ня ўчыніш. Нсл.
    •нёслуш-ша, обіц. — нёслух. Нсл. 337; Пск. (Даль). За вуха неслуш гэту, неслуша гэтага! Нсл.
    •	неспадобна, нареч.—не по вкусу. Шсл. Хоць неспадобна, але трэба праўду сказаць. Ст.
    •неспадзёяньне-ня, предл.-ню, ср.—неча-янность. Нсл. 337. Неспадзеяньне, што ты прыехаў. Нсл.
    •	неспадзёйны, -ная-нае—неожйданный (непредвнденный, С.) Гсл. Неспадзейны госьцік у нас. Гсл.
    •неспадзёўка-ўкг-ўцы, ж.—сюрпрнз. Бо-жа мой! Колькі імне сядні неспадзевак і навін... — сказаў ён і мімаволі закрыў від далонямі. Дзьве Душы 145.
    •неспадзёўны, -ная-нае—неожйданный, непредвнденный. У відзеньні ня было ані адценьня неспадзеўнае баязьлівасьці. Акула 446. Людзі такога гатунку выраб-ляюць розныя неспадзеўныя штучкі. Дзьве Душы 79. Толькі тэй вароне паў на глузд, Сымоне, замер неспадзеўны'. хоча быць арліцай. с. Музыка 77. Неспадзеўны то быў дар. Тм.
    •неспакой-ою, предл. й зват.—ОЮ, м. (Шсл.) —неспокойство(беспокойство, С.), вол-ненне, Гсл. тревожное состоянне. За дурной галавой і нагам неспакой. Ар. Адзін толькі неспакой з малымі дзяцьмі. Ст.
    •неспатачны-ная-нае, 1. трудно замечае-мый. Нсл. 337. Неспатачны сьлед, ня можна пазнаць, ці ён гэта бег. Нсл.
    2.	трудно заставаемый. Нсл. 337. Ты неспатачны; цябе ніколі ўдварэ не засьпееш. Нсл.
    •несьмяротнасьць-ід, ж.—бессмертне. •несьмяротны, -ная-нае—бессмертный. —несьмяротны дух Фэргата у мыгле СІвой блукаў. Крушына: Лебедзьбі.
    • нёсьці, нясў-сёш-сёць-сём-сіцё, прош. вр. нёс, нёсла, нёсьлі, несоверш., перех.—нестн. Ар. Соверш. панёсьці-нясў-сёш-сёць-сём-сіцё, прош. вр. нёс, нёсла, нёсьлі, перех. 1. пойтн, двннуться, неся кого, что-л.; понестн. Узяўшы чытаныя кніжкі, Гаўрэль панёс іх прадаваць. Ашмяна.
    2.	стремнтельно повезтн, помчать, понестн. Ар. Спужаўшыся цягніка, жа-рабок панёс іх. Ар. Конь з гары панёс. Ар.
    3.	перех.—повлечь снлой своего двнження (о ветре, двнженнн воды н т.п.), понестн. Ар. Вада панёсла кладку. Ар.
    4.	забеременеть. Гсл. Ср. панос.
    насГць, нашў-носіій, носе, перех., многокр.
    1.	взяв в рукн нлн нагрузнв на себя, перемеіцать, доставлять куда-л.; носнть. Ар.
    насіць бараду, вусы—носнть бороду, усы. Ар. Соверш. пертасть-нашу-носіш-носе, 1.—прннестн, отнестн в несколько прнёмов, постепенно; переноснть. Хату будзем перасыпаць; затым рзчы зь яе перанасілі да сьвірна.
    2.	быть беременной кем-л.
    Соверш. вынасіць-ашу-асіш-асе, соверш., перех. 1. проноснть в себе ребенка нормальный срок до родов(о матерн).
    вынасіць на сваіх руках—выняньчнть, перен.—обдумать до полной ясностн, зрелостн.
    2.	надевать на себя, атакже нметь насебе, прн себе; носнть. Соверш. знасіць-оа<ў-осіш-осе, 1. йзносйть. Знасіў чаравікі. Ар.
    2.	отнестн куда-л. н прннестй обратно. Ар. Надабе знасіць дзецянё да дохтара. Ар.
    3.	нося, прлнося, собрать в одно место, сноснть. Знасілі снапы аўсу і паставілі ў лаўкі. Ар. Давай знасіма снапы і пойдзем дамоў. с.(Шел. под зносіць). Соверш. разна-сіць-нашў-носіш-носе, соверш., перех.—нося растянуть, сделать просторным(обувь), разноснть. Ар.
    адносіць-оійу-осіш-осе, несоверш., перех. 1. относйть назад прннесенное. Ар.
    2.	переносмть, относнть на какое-л. расстоянне. Ар. Соверш. аднёсьці, аднясў-сёш-сёць-сём-сіцё, 1. отнестн назад прннесенное. Ар. Я пазычыла лапату ўв Антолі; аднясі ей. Ар.
    2.	перенестн на небольшое расстоянне от чего-л., отнестн. Кіт. 30а14.
    даносіць
    755
    узьнёсьці
    ДЯНОСІЦЬ-Ошу-ОСІШ-ОСе, нееоверш., перех. —доставлять на какое-л. место, доно-снть. Ар. Соверш. данёсьці(данёсьць, Бяльсл.) —неся, доставнть до какого-л. места, донестн.
    даношаваць-шую-шуеш-шуе, несоверш. к данасіць I—донашнвать.. Шсл.
    данасі'ць-ашу, даносіш-се, соверш., перех. 1. окончнть носнть что-л. ранее ношенное, доноснть. Ар.; Шсл. Ледзь данасіў свой кажух. Ст.
    2.	окончнть носку чего-л., доноснть. Ар. Данасі снапы да дзесяткоў. Ар.
    заносіць-ошу-осіш-осе, несоверш. к за-несьці —заноснть. Соверш. занёсьці, занясў-сёш-сёць-сём-сіцё, перех. 1. доста-внть куда-л., занестн. Ар. Аж на луку нашую занесла вада кладку.,—заставнть очутнться где-л., занестн. Ар. На чужыну занесла нас нягода.
    2.	внестн куда-л. Ар. Пасаліўшы раза-бранага парсюка, занесьлі мяса да сьвірна. Ар.
    3.	засыпать, заместн чем-л.(снегом, песком н т.п.) Ар. Аж на дарогу вецер занёс лісьце з нашага саду. Безлйч. Сьнегам занесла ганак. Ар.
    зноайь-ошу-осіш-осе, несоверш. к зьнёсьці 1, 2, 3.—сноснть. Многократ. знашаць-аю-аеш-ае—сноснть, сннмать. Нсл. 217. He знашай хлеба із столу. Нсл. Соверш., перех. зьнёсьці, зьнясў-сёш-сёць-сём-сіцё 1. снестн вннз нз чего-л. Ар. Зьнясі кулі з вышак.
    2.	сместнть, переместнть, увлекая снлой своего двнження(о воде, ветре); снестн. Вада зьнесла жвір далоў. Ар.,—сорвать, сбнть с какого-л. места, снестн. Ар. Паводка зьнесла масток. Ар.
    3.	сломнв, разрушнв, удалнть с какой-л. поверхностн, снестн. Ар.; Шсл. Трэба хлеў зьнесьці з гароду. Ст.(Шсл. под зносіцьу
    4.	о птйцах, соверш., к нёсьціся 2.—снестн. Шурпатка(курыца) зьнесла яйцо.
    падтсть-ошу-осіш-осе, несоверш. к паднесьці 1, 2. Кіт. 91а5. Соверш., перех. паднёсьцічлясў-сёш-сёць-сём-сіцё, прош. вр. -нёс-нёсла-нёсьлі, 1. взяв в руку (в рукл), прнблнзнть к кому-чему-л., под-нестн. Ар. Нянька падняла дзецянё і паднесла яго да маці. Ар.
    2.	неся, доставнть куда-л.(на небольшом расстояннн) что-л. более-менее тяжёлое. Ар. Паднясі кола да калёс. Ар.,—взяв у несуіцего какой-л. груз, нестн вместо него, некоторое, незначнтельное время. Цяжка было несьці зь места мяшок мукі, дзякуй сусед памог, паднёс. Безлш. —прнблнзнть к чему-л., увлекая снлой двнження, течення; поднестн. Човен паднесла да берагу.
    пераносіць-ошр-осгш-о«', несоверш. к перанесьці 1, 2,3. Соверш., перех. перанёсьці-нясў-сёш-сёць-сём-сіцё, 1. перенестн через что-л.,(через пространство, какое-
    л. препятствле) Ар. Цесьлі перанесьлі бёрны пераз плот. Ар.,—пронестн, пром-чать через что-л.
    2.	неся, переместнть нз одного места в другое, перенестн. Ар.; Шсл. Муку трэба перанесьці ў камору. Ст.,—заставнть мысленно очутнться где-л.; обратнть мыслн кого-л. к другому временн, к другнм лнцам; перенестн.
    3.	нзменнть местонахожденне чего-л., переместнть, перёвестн в другое место; перенестн. Вялікі князь вялікалітоўскі Гедымін перанёс сталіцу з Ноўгарадка да Вільні.,—переставнть, передвннуть (какую-л. постройку). Лазьню перанесьлі бліжэй да ракі. Аш.; Ар.
    прыносіць-огну-о«йг-осе, неюверш. к прынеСЬЦІ. — прннОСЙТЬ. Соверш., перех. прынёсыр-нясў-сёш-сёць-сём-сіцё, прош. вр.-нёс-нёсла-нёсьлі—неся доставнть, прннестн. Ар. Хеядося прынесла зь кірмашу дзяцём гасьцінцаў. Ар. Перен. —прннестн. Ар. Савель прынёс ізь места ведамку, што прыяжджае паліца трэ-сьці, ці няма ў нас леварвэра.,—прнгнать, донестн(двнженнем ветра, воды), прн-нестн. Сівер прынёс сьцюжу. Ар. Безлш. Човен наш прынесла да грэблі.