Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•пахітуха-ухі-усе, ж.—женіцнна, нмею-іцая прнвычку бегатьот "хатыдахаты”, чтобы что-лйбо получйть йлй что-лйбо узнать. Грэшчына Сц.
•пахавальны, -ная-нае—погребальный. Дрыжыць агонь, як звон жалобы паха-вальны. С. Музыка 160.
•пахаваньне-ня, предл.-ню, ср.—погребе-нне. Нсл. тз.Іна пахаваньне свае нічога не заставіў. Нсл. Ср. пахоў.
•пахаваць г.ч под хаваць.
•пахавацца—см. под хавацца.
•пахавы-вая-вае—относяіцнйся к пахам (мышкам, подмышкам, С.) Нсл. 395. У пахавае месца выцяў. Нсл. Пахавае залозьзе. Нсл.
•пахацёньне-ня, предл.-ню, ср.—желанне. Нсл. 487. Пахаценьне ёсьць купіць, але няма за што. Нсл.
•пахі-хоў, мн. ч.—крыльца нлн верхнне лопаткн у человека. Нсл. 394. Выцяў меж пахоў. Нсл.
•пахінўць с« под хінуць.
•пахін-уўшыся-ўі<ца—см. под хінуцца.
•пахіс-нўць-гааі^—см. под хістаць.
•пахіснўцца—см. под хістацца.
•пахГстю-каў—ленточные обрезкн, слу-жаіцне у женіцнн для украшення. НК: Очеркн 131.
•пахкі-кая-кае—ароматный, душнстый. Ой, далёка ад мяне вы сядня, пахкія чаборавыя ўзьмежкі! Кавыль: Ростань 25. Аб днёх супакою мне прыпомнела пахкая салома. Салавей: Сіла 92.
•пахлапні( одйн пахлапет,)-нёў-нём, мн. ч„ предл.-нёх, м.—лучшйй род лаптей. Онн делаются нз ровных гладкйх полос, полудюймовой Шйрнны, на колодке, прй чем темная поверхность лыковой коры предварнтельно соскребается. Это прн-дает "пахлапнём" особенную белязну
пахліпаць
797
падабаць
гармоннруюіцую с белюной одежды. Кроме благоустроенных носков, верко-вой высоты, "бакавікоў, бакавіц” с правнльнымн ушкамн н "зыпяткаў", этн лаптн нмеют прочную подошву, густо переплетенную паклянымн плетенкамн, нлн тонкнмн веревочкамн. НК: Очеркн 123. Абуй новыя пахлапні! Нсл. 487.
•пахліпаць—см. под хліпаць.
•пяхлусшь-ушў-ўсіш-усе, соверш. 1. пере-куснть. НК: Старцы, Но. 89.
троху пахлусіць—немного перекуснть. НК: Старцы, Но. 89.
2.—см. под хлусіць.
•пахмурніца-цы-цы, ж.—угрюмая жен-іцнна. А залвіца кажа(на браціху) — лядачая пахмурніца. Лупекі Стдуб.(Косіч 32). Пахмурніца — цёмна ночка цямнюсень-ка. Тм.
пахмўры—насмурный. Гсл.
•пахнюча, нареч. к пахнючы. Зацьвітала чарэмха пахнюча. Валошка ("Прыйсьце”, Но. 1).
•пахнючы-ч<гя-чае—ароматный, душн-стый. На клюмбах расла табака, пахню-чы гарошак. Дзьве Душы, 132. Дзеці любяць спаць на пахнючым сене. I. Г.: Лемантар 85. •пахропаць см. под хропаць.
•пахрабустаць—см. под храбустаць. •пахрўмстаць— см. под хрумстаць.
•пахрапастаць—см. под храбустаць.
•пахва, (Гсл.)-вьг-вё, ж.—пах(область между бедром н ннжней частью жнвота, С.) Нсл. 394. У пахве пад брухам залаза. Нсл. У самую пахву выцяў. Тм. См. пахвіна.
•пяхвяля-лы, ж.—похвала. Завада ест, хто, даўшы сэдэку(араб., субожніну), хваліцца або перад людзьмі даець для пахвалы людзкой.
•пахвалшь см. под хваліць.
•пахваліцца
•падобна, нареч. к падобны. 1. подобно. Увелйч. падабнюсенька—совершенно по-добно, похоже, СХОДНО. Ар. Ср. cm. падабнёй, а) более похоже.
б) прнлнчнее, свойственнее. Нсл. 445. Падабней табе ўступіць імне.
3. В см. предлога с pod. й дат. п. Яшчэ НІЧОга НЯ было, стварыў сьветы, людзі, яшчэ да людзей падобна... дзівы. Кіт. 10763.
•падобнасьць-гр, ж.—подобне, мгсл. сходство.
•падобны-ная-нае, да каго-чаго, 1. подобный кому-чему; сходный с кем-чем-л.; похожнй на кого, что-л. Ар.
падобным парадкам—подобным обра-зом.
Да чаго гэта падобна!—на что это похоже! Увелнч падабнюсенькі, пабню-танькі, (Нсл. 445)—совершенно подобный, похожнй. Падабнюсенькая да маці. Ар.
2. подходяіцнй, соответствуюіцнй. Шсл. Калі йдзе луча падобны конік, дык купляй. Ст. Калі будзе што падобнае, дык бяры. Тм.
3. свойственный, прнлнчный. Нсл. 445. He падобную рэч робіш. Нсл. He падобнае гаворыш. Тм.
падабнейшы, ср. cm. к падобны, 1. более подобный, похожнй, схожнй.
2. более выгодный. Нсл. 445. Падабней-шага дня ня можна было выбраць. Нсл. Прев. cm. найпадабнейшы—самый подоб-ный, самый похожнй.
•падок—cm. nod под.
•падол-лу, предл. й зват.-ле, м. 1. прнбе-режье(рекн, Нсл.) Гсл.; Нсл. 445. Лазьню паставіць на падале. Нсл.
2. место прн реке, где моют белье, н самое мытье белья(прн реке, С.) Нсл. 445. •падоляцца—см. под доляцца.
•пядольны-ная-нае—месту, где стнрают белье прннадлежаіцнй. Нсл. 445.
•падонак-нка, м.—остаток хлебной(вся-кнй, С.), скнрды. Дсл. Жыта застаўся падонак. Дсл.
•падоньне-ня, предл.-ню, ср.—остаткн (скнрды, С.) сена. Дсл. Падоньням коні корме. Дсл.
•падосак-ска, предл.-ску, м.—подоснна, — железная полоска, предохраняюіцая деревянную ось от нзнашнвання. Сьвяча Беш. (Ксл.).; Шсл. Купіў зялеза на падоскі. Ст. Нож тупы, як падосак. Ст. См. падоска. •пядоскя-скі-сцы, ж.—железная скобка, подбнваемая под ось в длнну колесной трубкн. Нсл. 445. Падоскі выцерліся. Нсл. Новыя падоскі падбіць. Тм. См. падосак. •пядоўжны-ная-нае—продольный, Ар. Падоўжны шнюр. Ар. Падоўжная оаро-га. Ар.
• падабаньне-ня, предл.-ню, мн. ч.-ні-няў—расположенне к чему(кому, С.) Нсл. 444. Еж, калі прышло да падабаньня. Нсл. Маеш падабаньне да добрага. Нсл.
•падабаць-а/о-аеш-ое, повел.-ай-айма, несо-верш., перех,—пнтать к кому пасположе-нне, Гсл.; Нсл. 444. нравнться кому.
я яго падабаю—он мне нравнтся. Ар. Кажан падабае добрае. Нсл. Ці падабаеш ты яе? Гсл. Помню — хлопчыкам малень-кім падабаў я зелень ніў. Жылка 20. Соверш. заспадабаць каго-што—понравнться кому-чему. Пан заспадабаў( пану пон-равнлось, С.) нашую страву. Нсл. 186. Дзяцюк заспадабаў дзяўчыну. Тм. Соеерш. прыпадабаць—найтн(несколько, С.) прнятность в чем, полюбнть. Нсл. 508. Прыпадабаць страву, дзяўчыну. Нсл. Соверш. распадабаць—разлюбнть, не находнть прежнего очаровання, прнвле-кательностн, того, что нравнлось. Гсл. Соверш. упадабаць-аю-аегй-ае, каго-што —понравнться кому-л. Ар.; Ксл.; Нсл. 444. Палікар упадабаў Наталю. Ар. I харо-шую ж дзяўчыну ўпадабаў ён. Ст. Ці ўпадабаў ты сані? Стаішча Чаш. (Ксл.). Баба пачала паказаваць пярсьцёнкі, і каралеў-на адзінупадабала. н.(Афанасьевіп, 1914,105). Стары пан упадабаў тую Немцаву
падагнаць
798
падаць
жонку. ЗСД 113. Упадабаў Абдзіраловіч новае места. Дзьве Душы 106. Міхайла ўпадабаў Ганну—Анна понравнлась Мнханлу. Ар. Упадабаў дзяўчыну. Нсл. Корзюка, відаць, упадабалі. Корзюк.
Чамусьці ўпадабалі гэты прысаднік ("парк”) людзі. Васілёнак(”Полымя”, Но. 12,стр. 192). Соверш. заўпадабаць—очень понра-внться кому-л. Нсл. 190. Заўпадабаў дзяўчыну, каня, стравД—очень понра-внлась мне, ему н т.п. девушка, лошадь, суп, С.) Нсл. Прйч. заўпадабаны—очень понравпвшнйся. Нсл. 190. Заўпадабаная дзеўка. Нсл. Соверш. прыўпадабаць, перех. —полюбнть, Нсл. 519. несколько понра-внться. Ён упадабаў яе—она ему понра-внлась несколько. Прыўпадабаць дзяў-чыну. Нсл.
•пад-агнаць-ганяць—см. под гнаць.
•падаХВІЦЭр-ра, предл.-ру, зват.-ру, м.—ун-терофнцер. Падахвіцэраў растрэлююць. Бацьк., Но. 49-50/435-436.
»пададоньнік-ка, предл.-ку, зват. пада-доньніча, м.—проныра, хнтрый человек, постоянно все окольнымн путямн выве-дываюіцнй. Ксл. Ну йпададоньнік жа ты, ад цябе нічога ня ўтоіш. Глебаўск Сян. (Ксл.).
•пададзьмуць—см. под дмухаць, дзьмуць. •падазрэнасьць-ід, ж. 1. подозрнтель-НОСТЬ. МГсл.
2. мннтельность. мгсл.
•падазрэны, 1. подозрнтельный, (Нсл. 445) вызываюіцнй подозренне. Ён чалавек ня быў ні ў чым падазрэным. Нсл.
2. подозрнтельный, мннтельный, (МГсл.) недоверчнвый.
•падаіць—см. под дтць.
•падалося, безлйч.—показалось. пнз.
•падаліца-ды, дат., предл.-цы, ж. 1. каждое упавшее с дерева яблоко(груша, С.). Слово это чаіце поннмается, как нмя СуіЦ. Собнрательнре, НК: Очеркн, Но. 140. древесные, садовые плоды, упавшне недозрелымн. Нсл. 389.
2. обіц.—чрезвычайный шалун-нья. Нсл. 389.
•падамкнўць—см. под мкаць. •падамкнўцца—см. под мкацца.
•паданўчак-чка, м.—кусок холста, зна-чнтельно меньше онучн, обхватываю-іцнй только ступнн. "Паданучнікамі” обертЫВаЮТСЯ ОНуЧЙ. НК: Очеркн 124.
•паданыіе—< ч под падаць.
*падарожжа-жа, предл.-жу, мн. ч.-жы-жаў, ср.—путешествне. н. Аўтар вызу-кавбў матар’ял на месцу шляхам аду-мысловага падарожжа( у варт. м. Шчакаці-хіна: Белар. мастацтва ў гіст. і арх. літ. — Полымя 1927 г., УІ, стр. 181). Дзе б ён ні быў — ці ў лесе, ці ў полю, ціў падарожжу. ЗСД98. He захапіліся думкай аб бязмэтным воль-ным падарожжу. Тм. 186. Л. расказаў аб мэце свайго падарожжа. ЗСДШ.Дзесінь, зяленіва — маё тут падарожжа. Крушы-
на: Творы 40. Песьні — зьявы падарожжа! Што мілей размовы збожжа на палёх у летні час? с. Музыка 262.
•падарожнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.
—путешественннк. Гсл.
•падарожніца-ды-^ы, ж.—путешествен-ннца. Гсл.
•падарожны-ндя, 1. путешественннк-нца. Гсл.
2. пассажнр,-ка. Гсл.
•падаражэць—см. под даражэць.
•падарак-рку, м.—подарок. Што за падаркі Пан Бог мне прыслаў? Кіт. 82аіЗ. Ужо твае падаркі беленькі. Манюкі НЗ (Косіч242). Уменьш. падарачак-чку, м. Паўзе, паўзе ды мурашачка, нясе, нясе ды падарачкі. Падаркі беленькі. Лупекі Стдуб. (Косіч 243).
•падараваны—см. под дараваць I.
•падараваць—см. под дараваць.
•падаркавы-вая-вае—подарочный. Нсл. 438.
•падарваць с«. под ірваць.
•падарвацца—см. под ірвацца.
•падасшавік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м. —грнб оснновнк. Шсл. Падасінавікі з два падняў, а больш няма. Ст.
•падаскаваць, -кўю-кўеш-кўе, несоверш. —подбнвать под ось железную скобку. Нсл. 445. Прйч. падаскаваны—подбнтый скобкою. Нсл. 445. Зад падаскаваны, a перадок не. Нсл.
•падашва-вы, ж.—подошва. Ар.
•падатак-тку, м.—подать. МГсл.; Гсл.; Ар.; Нсл. 438; Шсл. Падатку ня выплацілі. Нсл. Прадаў цяліцу на падаткі. Ст.
•падаткнўць—см. под падтыкаць.
•адавалка-кі, дат., предл. падавалцы, ж. —шестнк для подачн снопов. Ксл. Цяпер падавалкай падавай. Зарэкі Беш. (Ксл.). См. падавальня.
•падавільня-ні-ні, ж.—длннный шест с крючком для подавання снопов в "азя-род”. Шсл. Зрабіў ёмкую падавальнюг снапы будзе добра падаваць. Ст. См. падавалка.
•пад-аваць-а^ь—см. под даваць.
•падавацца—см. под давацца.
•падаўжэць—сч под даўжэць.
•падаўжыць—см. под даўжыць.
•падаўкосьць-ці, ж.—податлнвость. •падаўкі-ўкая-ўкое—податлнвый. Ар. Падаўкая зямля на арбу. Ар. Падаўкая каса на кляпаньне. Ар.
»падаўтараць-аю-аеш-ае, несоверш.—пов-торнть вторнчно. Смоленш.
•падаўца-цы, м.—податель. мгсл.; Гсл.
•пададь-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, 1. несоверш. к ПйСЬЦІ, о росе, тумане—падать. Соверш. пануць-ну-неш-не, област.—упасть НК; Дудар, Но. 2. Калі ён(чалавек) панець, там пахаваны ёсьць dydap. НК: Дудар 170. Соверш. пасыд-дзёйі-дўць, о росе, тумане- пасть. Сьцюдзёная раса пала. Хто ты ест? на цябе лос паў. Кіт. 79а1
КНІГІ ОНЛАЙН
