Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. засуетдться. Нсл. 556. Распадаўся з лучынкаю, калі б іскрыне зараніў. Нсл., —засуетйться, ухаждвая за гостямн прн угоіценйй. Нсл. 556. Калі б дзеля добрага каго, a то ліха ведае дзеля каго ты распадаўся. Нсл.
3. соверш. к падаць 4, каля каго,—начать ухажйвать за кем-л. Нсл. 556. Распадаўся дарма, дзеўка й не паглядзела на цябе. Нсл.
спадацца-аюся-аешся, несоверш.—лй-шаться чего, утрачйвать. Нсл. 602. Із здароўя спадаюся. Нсл. Соверш. спасьціся —лйшйться чего, утратйть. Нсл. 602. Зь лядашчым спазнаўся, з розуму спаўся. Послов. Нсл.
•падацца—сл. под падавацца.
•падачкі-каў, мн. ч.—подата. Ліст Жыгімон-та Старога, Вільня 1536 г.(СтанГ 73); Навасёлкі Войст.; Кацёлкі, Пруж. Устаўны ліст 1529 г. Вялікі князь даець "бачачы ўцісканьне й абцяжлівасьць падданых нашых ад стараст жамойцкіх і ад цівуноў зямлі жамойцкае, каторую ані абцяжлівасьць ім чынілі многімі й цяжкімі работамі і неізьмернымі падачкі і ўезды сваімі..." ПреснаковіЛекцнн по рус. нст. II, М. 1939, стр. 127. Маюць ся Жыдове на выслугах сваіх проціў хрысьцянскіх людзей захаваці, абы іх ку падачкам і службам нязвыклым не прыневалялі. Стт. 452.
•падборы-/>аў—каблукд йз кожаных обрезков, НК: Очеркн, Но. 270. каблукй вообіце. Шсл. У тваіх ботах высокія падборы. Ст. См. абцас.
• падбочавашіа-чуюся-чуешся, несоверш. 1. подбоченйваться, Нсл. 439. He гляджу я на тое, што ты падбочуешся. Нсл.
2. стараться занять место очень блнзко ко кому-л. Нсл. 439. He падбочуйся да мяне, тут ня месца табе. Нсл.
падбачыцца-чўся, падбочышся, соверш. к падбочавацца 1, 2. Нсл. 439. Падбочыў-шыся стаіш. Нсл.
•падбабевацца-блюся-блюешся, несоверш. —льстнть женіцйнам, подбйвать к жен-іцйнаМ(снйскйвая расположенйе к себе, С.) Нсл. 438. He падбабівайся да мае жонкі, не падбівай клінікаў.(Кажуць на сьмех). Нсл. Соверш. падбабнша-блюся-бішся. Нсл. 438. Падбабіўся, ды хваробу ўзяў. Нсл. •падбабіцца—см. под падбабевацца.
•падбародавік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—подбородок. Аш.
•падбародавіч-ча, предл.-чу, м.—подбо-родок. Іг. Валя бярэць яго за падбарода-віч, прыўзьнімае галаву. Корзюк.
•падбачыцца—см. под падбочавацца.
•падбел-лу, предл. йзват.-ле, раст., м. 1. мать Н мачеха [Tussilago farfara LJ Ст. (Шсл.).
2. тысячалнстннк обыкновенный. Ст. •падбіваць—см. под біць.
•падбівацца—см. под біцца.
•падбіць—см. под біць.
*падбГцца—см. под біцца.
•падбрўшша-і«а, предл.-шу, ср.—ннжняя часть брюха, подбрюшнна. У вярэпаўкі шэрае падбрушша. Ст.
•падбухтораваць—с.м. под бухторыць. •падбухторыць—см. под бухторыць. •падбурболіць—< « под бурболіць.
•падбувац^-аю-аеш-ае, несоверш.—наду-вать. Нсл. 439. Таргачы часта падбуваюць нашага брата. Нсл. Соверш. падбўць-буду-дзеш-дзе—надуть. Нсл. 439.
*падбувацца-аюся-аешся, несоверш., возвр. —попадаться в обман. Нсл. 439. Каторы раз ты падбуваешся на конях. Нсл. Соверш. падбўзта-бўдуся-будзешся—попасться в обман. Нсл. 439. He гандлюй зь ім свайго каня: якраз падбудзешся. Нсл. Падбуўся я: сьляпога каня купіў. Тм.
•падбылы-лая-лае—пожнлой. Шсл. А ўжо яна падбылая дзеўка. Ст. См. паджылы. •падгадаваць—< а< под гадаваць.
•падгалякнуць-ну-неій-не, соверш.—под-броснть вверх. Шсл. Высака падгалякнуў апуку. Скрыль Пух. (ПІсл.).
•падгалісты—поджарый. Пушча.
•падгалы-лая-лае—(о дереве), с ветвямн только высоко. Ар. Падгалая ліпка. Ар. •падгар-аць-эць—см. под гарэць.
• падгарэлы, -лая-лае—подгоревшнй, подгорелый сннзу, у корней(о деревьях). •пад-гарнуць-гартаць—см. под гарнуць. •падгарнўцца—см. под гарнўцца.
•падгарў, нареч.—вгору. МГсл.; Ар.
•падгасподнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—жнлец(сннмаюіціій часть помеіценйя у сьёміЦйка). См. гасподнік.
•падгасподніца, —жйлйчка(снймаюіцая часть помеіценйя у сьёміцйка). Ср. гасподніца.
•падгатаваць—с.ч. тд гатаваць.
падгэрц
802
падкалодны
•падгэрц-рг^а, предл.-рцу, зват.-рча, м. —железный крюк, прнтягнваюіцнй шквореть к "траўні”. Шсл. Падгэрц пагнуўся, нельга зачапіць за творан. Матарова Сьміл. (Шсл.).
•падгіньдзіцца, -джуся-дзішся, соверш. —потоіцать. Шсл. Нешта ж ты, дзяціна, сусім пагіньдзіўся за лета! Ст.
•падгл-ёдзець-ядаць—см. под глядзець.
•падгўза, (Нсл.), падгузы, (Шсл.)—шлея (часть сбруй в влде ремня, ндуіцего от хомута вокруг туловніца лошадй н поддержйваемого проходяіцймй через спнну поперечнымй ремнямй. Нсл.440; Шсл. Раменная падгуза. Нсл. На каню новыя раменныя падгузы. Турэц Сьміл. (Шсл.). См. нарытнікі, набедрыкі, набердкі.
•падход-dy, дат., предл.-дзе, м. 1. (подход, С.), прнблнженне. Нсл. 449. Падход непрыяцельскага войска. Нсл. Падход вады. Тм.
2. место, по которому подходят, можно подойтй, можна подойтн к чему-л.
3. поднятне(о тесте). Нсл. 449. Падход дзяжы. Нсл. Калі ў дзежцы падход, то і ў Печы рост. Послов. Рапан., Прык. 40.
4. уловка, намеренне уловвть, надуть. Нсл. 449. Вып’еш разам гарнец мёду. — Баўтрамей ня ўчуў падходу і згадзіўся безаглядна. Гарун: Кан. Паўлючонка. 3 падходам гаворыш. Нсл. Гавары без падходу. Тм.
•падходны-ная-нае—подходяіцйй. Во гэты аполачак будзе сюды падходны. Ст. •падходзіць—см. под хадзіць.
•падх-оплеваць-алідь—<« под хапаць, хатць.
•падхап-аваць-і'ць—сл. под хапаць.
•падхап-авацца-гцца—см. под хапацца.
•падхін-аць-ўць—см. под хінўць.
•падданік, -іка, предл.-іку, зват.-іча, м. —подданый, в см. йм. суіц.
•падданства-ед ср.—подданство.
•падданы-ная-нае, 1.—крепостный по-СОбййК. НК: Под. пос. 30.
2. подданый. Шсл. Няма чаго вельмі камандаваць імною: я ня твой падданы. Ст.
•падданьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к паддавацца—сдача(капнтуляцйя, С.) МГсл.
•падд-аваць-аць—см. под даваць.
•паддавацца—см. под давацца.
•паддацца—см под давацца.
•паддрыпацца—см. под дрыпаць.
•падду дураьаць-рую-руеш-руе, несоверш. —подуіцать(подстрекать, С.) Нсл. 441. Ня слухай яго, ён цябе паддудуруе, a паддудурыўшы, сьміяцца зь цябе будзе. Нсл. Соверш. паддудўрыць-ру-рыш-ра. Нсл. 441.
•паддўраваць-рую-руеш-руе, несоверш. 1. напнваться до пьяна. Нсл. 441. Нешта ты паддураваць стаў, — Am, учора падду-рылі троху, а сядні галава баліць. Нсл.
2. подтрунввать над кем. Нсл. 441. Досіць табе паддураваць над ім(зь яго? С.) Нсл. •паддўрыць, соверш. к паддураваць 1, 2. Нсл. 441.
•паддувайла-лы, ж.—маленькая печка под плйтовой печью, служаіцая для поддування.
•пад'-бсыц-ядаць—см. под есьці.
•падзоліца-цы-цы, ж.—найхудшнй сорт землй, почва которой нмеет чнстейшее сходство(по вйду) с густою массою золы, НК: Очеркн, Но. 203. ПОДЗОЛ.
•падзольнасьць-цг, ж.—подзолнстость.
•падзольны-ная-нде, прйлаг. к падзоліца. НК: Очеркн, Но. 203, ПОДЗОЛНСТЫЙ.
•падзор-ру, предл.-ру, Зват.-ру, м.—проСТ-ранство от верхнего оконного косяка до налегаюіцего бревна. Ксл. Заткні мохам падзор, a то сьцюжа цягне. Ходцы Сян. (Ксл.).
•пад забітак—под убой. Нсл. 450. Ты мяне пад забітак вядзеш. Нсл. Даваць карту пад забітак. Нсл.
•падзагнёт-wp, предл.-це, зват.-це, м.—нн-ша в кухонной печн под "загнетам”. Ксл. У падзагнеце гладыш. Белякі Віц. (Ксл.).
•пад’зёмніца-цы, дат.. предл.-ЦЫ, ж.—нзво-ротлнвая, находчнвая женвдйна. Гэта пад'земніца ўсё бача. Вейна Сян. |Ксл.).
•паджыгайла-лы, обйр—подстрекатель,-ннца. Нсл. 441. Паны нашы паджыгайлаў любяць. Нсл.
•паджыгаць—< м под жыгаць.
•паджыгнўць—< « под жыгаць.
•паджылы-лая-лае—пожйлой. Шсл. Ён так сабе, паджылы чалавек, не малады ўжо. Ст.
•падкольная-нае, « см. сут.—злой дух, жввуіцйй, по поверью, под мельннчным колесом. Падкольная яго вазьмі. Нсл. Ён із падкольнаю знаецца. Тм. Падкольную зьясі, а не пірага. Тм.
•падкольнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м. 1. черт. Нсл. 442.
2. (перен.)—надоедаюіцйй пронырством. Нсл. 442. Ад падкольніка гэтага нійдзе не схаваешся. Нсл.
*падкольны-ная-нае—чертовскйй. Нсл. 442. Падкольны злодзей. Нсл. Падкольная ведзьма. Нсл.
•падкоп-пу, предл. й зват.-one, м. 1. проходв земле. Нсл. 442.
2. злоумышленде, пройскн. Нсл. 442. Ты імне падкоп робіш. Нсл.
• падкосьнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м. —шафер. Гсл.
•падкосьніца-цы-цы, ж.—подруга невес-ТЫ. Бранскнй у.(Будде:Т. Орл., слов.).
• падкёзьнік-пса, предл.-іку, зват.-іча, м. —суфлер. Мт.
•падкалодніца-цы, дат.. предл.-ЦЫ, ж. 1. змея. Вейна Сян. (Ксл.).
2. злая женіцйна. Вейна Сян. (Ксл.).
•падкалодны-ная-нае, бран. 1. скрываю-іцййся под колодою. Нсл. 442.
.падкалотка.
.803.
падлыжна
2. (перен.)—лукавый, злой, зменный. Нсл. 442. Падкалоднаму гэтаму зьмяю нічым угадзіць ня можна. Нсл.
•падкалотка-ткі-тцы, ж. 1. жвдкое тесто. Падкалотку нейкую адзержавалі з армейскага катла. Хмара(Б. Ускалось, 1954, Но. 4, 38).
2. кусочкл мяса й сала, йзжаренные в жвдком тесте. Шсл. На сьнеданьне была падкалотка з блінамі. Ст. См. мачанка, мачйньне.
•падкалаціць—под калаціць.
•падкалупны й зласьлівы—охйдный?. МГсл.
•падкаморы земскі—мнннстр Веллко-лнтовского(Белорусского) государства, управляюіцнй межевой частью.
•падкапак-пка, предл. й зват.-пку, м.—кло-бук. Гсл.; Нсл. 441. Уменьш. падкапачак-чкд, предл. й зват.-чку. Нсл. 441.
•падкйпачак-чка, предл. й зват.-чку, м. —женскйй чепец. Нсл. 441. Без намёткі ў падкапачку выбегла на вуліцу. Нсл.
2.—см. под падкапак.
•падкарчэмнік-iWa, предл.-іку, зват.-іча, м.—алькоголлк, жлвуіцйй в корчме на счет подарков, угоіденнй корчемных ГОСТеЙ. НК: Пнтутнн, н пропойцы У, 1896, Но. 4, 84.
•падкйс-аваць-аць—см. под закасаць.
•падкйс-авацца-ацца—см. под закасавац-ца.
•падкід-dy, предл. u зват.-дзе, м.—подбро-шенная веіць. Ксл. Я знайшла падкід. Аскрысенец Беш. (Ксл.).
•падклётнік-іка, предл.-ІКу, зват.-ІЧй, м. 1. собака, место которой непосредственно блвзко амбара.
2. бран.—вор. Нсл. 442. Ад падклетніка гэтага нійдзе не схаваеш. Нсл.
3. воображаемый когда-то дух, жнвуіцнй будто под "клецьцю ”, амбаром. Нсл. 442. •падклетны-ндя-нде, 1. тот, место кото-рого находйтся непосредственно бллзко амбараСклегр”). Падклетны сабака. Нсл. 442.
2. находяіцййся под "клецьцю", вннзу "клеці”. Глядзіць, як падклетная мыш. Нсл. 442.
•падклёцьце-ця, предл.-ню, ср.—пустое место под амбаром( "клецьцю Нсл. 442. Сабака вызкачыў з падклецьця. Нсл. Куры нясуцца ў падклецыро. Тм.
•падкняжа-жы, м.—(свадебный чйн пры женйхе й невесте, С.), шафер. Ксл.
Падкняжа павёз княгіню к вянцу. Марці-ненькі Аз. (Ксл.). См. падкняжы.
•падкняжы-ждга, « см. сут.—(свадебный чйн прн женлхе й невесте, С.), шафер. Ксл.; Гсл. На вясельлю было шмат падкняжых. Рэчана Куз. (Ксл.).
КНІГІ ОНЛАЙН
