Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. отрубка сучьев у растуіцнх в лесу деревьев. Ар.
•падціраха-xz. дат., предл. падцірасе, ж. —тряпка, служаіцая для вытнрання. Ксл. Ганка, куды ты закінула падціраху? Халамер’е Аз. (Ксл.).
•падчапёха-хі. дат., предл. падчапёсе, ж.—лучннная корзлна. Ксл. Вазьмі сена ў падчапеху. Мерзьляю dp. (Ксл.і.
•падчар-ры-ры, ж.—падчерлца. Нсл. 390. Падчар сваю выдаў замуж. Нсл. Уменьш. пядчяркя-ркі-рцы, ж.—падчернца. Нсл. 394. Яе табе ня жаль: табе яна падчарка, а імне дачка. Нсл.
•падчарэвак-эўка, предл. й зват.-эўку, м. —сало с брюха кабана, Растсл. сало с подбрушья свлньп, Шсл. подбрюшье, подбрюшная часть. Нсл. 449. Буракоў зварылі з падчарэўкам. Ст.
•падчарэўны[падчароўны], -ная-нае —подбрюшный. Падчароўнае сала. Нсл.
•падчарні-няя-няе—падчерлцын. Нсл. 395. Падчарні сын. Нсл.
•падчас, нареч.—впору, кстатл. Гсл.
•падьібаць—<-.ч. под дыбаць. •падыходзіць—см. под хадзіць. •падыхаць, падьіхаць—<ч под дыхаць. • падыймаць см. под імаць.
•падыймацца см. под імацца.
•падыйсьці—см. под хадзіць.
•падыліць—см. под дыл'іць.
•падыльгаць—см. под дыльгаць.
•падымак-мку, м.—поднятпе чего-л. Ар, 3 падымку гэта сталася. Ар.
•падымака, -кі, обіц.—заносчнвый-ая. МГсл
•падымны-ная-нае—соблраемый от ды-ма, т. е. от лзбы. Нсл. 451. Падымныя грошы за табою. Нсл.
•падымшчына-ны-не, ж.—подать с лзбы. Нсл. 451. Жыды, у местачку седзячы, падымшчыну маюць плаціць. Нсл.
•падыспад, нареч.—на дно, внлз(под что-л. Шсл.) Нсл. 451; Шсл. Пакладзі падыспад воза. Нсл. Пакладзі яблыкі падыспад, каб ня выцяг хто. Ст.
•падыспадак-дка, предл.-дку, м.—сподак II. НК: Очеркн, 111.
•падыспадам(падысподам, мгсл.), нареч. —вннзу, МГсл. вннзу ПОД чем. Ар.; Ксл.; Шсл. Я ляжаў падыспадам, а ён на вярху. Макарова Віц. (Ксл.). Сала ў кадоўбчыку падыспадам, а зьверху здор. Ст. Падыс-падам ляжыць, ня выймеш. Нсл. 451.
•падысподзьдзе, падьіспадзьдзе-дзя, предл.-дзю, ср.—нспод, то, что находнтся в самом ннзу(под чем-л., С.), на дне, Гсл. ннжняя часть чего-л.(находяіцаяся под чем-л., С.) Нсл. Вазьмі із самага падыс-подзьдзя. Нсл.
•падьісьце-ця, предл.-цю, ср. 1. лукавство (подвох, С.) Нсл. 451. Ён чалавек із падысьцям. Нсл.
2. пронскн. Нсл. 451. Гэта ўсе падысьце твае нарабіла. Нсл. Падысьцям сваім мала выграеш. Нсл.
•паёханьне-ня, ср. 1. отьезд. Нсл. 492. Па тваім паеханьню гэта зьдзеялася. Нсл. 2. взятне верха над кем-л. Нсл. 492.
Паеханьня па маей шыі не папушчу. Нсл. •пя-ёх&ць-яжджаць—см. под ехаць.
•паёдзьдзе-дзя, предл.-дзю, ср. І.пояденне. Нсл. 492. Усяго было досіць, неўпаедзьдзе. Нсл. См. поедзь I.
2. остаткн хлеба на потравленном поле. Нсл. 492. Паедзьдзе аўсу трэба пакасіць. Нсл. См. поедзь 2.
3. обьедка сена. Нсл. 492. Даў сена паедзьдзя. Нсл.
•паёзд-dy, предл. й зват.-дзе, м. 1. все, едуіцне вместе людн на несколькнх нлн многнх возах. Косіч 241. Вясельны паезд. Нсл. 492. Што вас прыгнала сюды цэлым паездам? Нсл., Тм. Цэлым паездам паны паехалі на паляваньне. Нсл. 492. Звычай гэт’кі: кажны, хто стрэнецца зь вясель-ным паездам, мае права вымагаць "пада-рожнай". зн. па чарцы гарэлкі. Косіч 241.3 імной брахнейка ў паезьдзе, — ён мяне пад вянец падвядзець, русу касу распля-цець. Север Сур.(Шэйн, 1-2, 497). Дажджу свата дарагога і паезду багатага. Лупекі Стдуб.(Косіч 11).
2. поезд.
3. экнпаж, снаряд. Нсл.492. Пан, якпан, але паезду добрага ня мае. Нсл. Уменый.
паяздок-dzcä, предл.-дкў, мн. ч.-дкі-дкоў-дком-дкі-дкамі-дкох—экнпаж.
паежджашн
811
.пазоў
•паежджанін-на—свадебный гость, ко-торый едет с женлхом к невесте, а затем к венцу. Касьцюковіцкі р. Калінінскае акр.(Наш Край, 1928, Но. 6-8, 50). Неўзабаве ў сяло ўяжджаюць малады з дружкамі, сваць-цямі і сваймі госьцьмі, каторыяўсіразам завуцца паяжджанамі. Чым багатшае вясельле, тым большы паезд. Косіч 241. Едуць, едуць паяжджане. Купала.
•паёсьці— см. под ёсьці.
•паёчыць-чу-чый/-ча, област.?—лспач-кать. Растсл.
•паягліцца—см. под ягліць.
•паядаць гч под ёсьці.
•паяліцца—с«. под яліцца.
•паядранёла, безлйч.—ёць—см. под ядранёе-нёць.
•паяздок—см. под паезд 3.
•пяязді-ды-дзё, ж.—экспедлцля, путе-шествне, поездка, поход группы ллц, отряда л т.п. Узьезьдзіўся малады дружко 3 паяздою. Сычаўскі п.(Дсл.; Добр.: Э.С., II, 278).
паяздё ўся—весь поезд. Дсл. Паязда ўся кранулася. Бельскі П.Ц.С. Сопоць (Дсл.).
•пайркі-каў, 1. молодые овцы. Ксл. Унасё дзьве паяркі. Сураж (Ксл.). 2. шерсть ягнят. Ксл. Адбяры ад воўны паяркі, бо яны зьбягаюцца. Сукрэмна Сян. (Ксл.).
•падзёдаваць сч. под дзёдаваць.
•падзёі-ёяў, едйнств. ч. нет.—СОбьіТНЯ. Гсл., лсторля(?), дела.
•падзёйкаць— см. под дзёйкаць.
под жлўкціць.
*ПаДЗеЛ-лу, предл. й зват-Лв, м.—раздел. Ксл.; Ар.; Гсл.; Нсл. 441. Падзел ЗЯМЛІ. Нсл. Ад падзелу засталося. Нсл. Просьле падзелу во што мне засталося. Гунчанкі Сур. (Ксл.). •падзёльлівы-вая-вае—любяідлй делл-ться с друглмл, ссужать другнх; не скупой. Нсл. 441. Падзельлівага суседа ўсі любяць. Нсл.
•падзёльны-ная-нда, 1. — падзельлівы. Нсл. 441.
2. следуемый к разделу. Нсл. 441. Падзель-ны лес, сенажаць. Нсл.
3. такой, которым можно поделнться. Нсл. 441. У мяне ўсё падзельнае, адна жонка не падзельная. Нсл.
•падзённы-нага, в знач. суіц.—дневной сторож, дневальный. Ср. паночны.
•падзёньнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. —однодневный л даже трехдневный наемнлк, НК.: Очеркн, Но. 630. подёшцлк. МГсл.; Ксл.; НК.: Пасоб., 114; Нсл. 441.
Падзеньнікамі сена косіць. Нсл. •падзёрці,—см. под дзерці.
•падзёрціся,—см. под дзерціся.
•падзёцца,—см. под дзенуцца. •падз-ёты-ёць,— см. под дзець. •падзёўбаць,—сл. под дзёўбаць. •падзягціць,—см. под дзягціць.
•падзяка-кі, дат., предл. падзяццы, ж.
—благодарность. мгсл.; Ар.; Шсл. Ніякае падзякі табе ніхто ня дасьць за тваю рупнасьць. Ст. Табе адна падзяка. Ар.
•падзякаваць,—см. под дзякаваць.
•падзял-яць-гць, —см. под дзяліць.
•падзял-яцца-іцца.—см. под дзяліцца.
•падзяваць,—см. под дзець.
•падзяваца,—см. под дзенуцца.
•падзяўбаны, ч.« под дзяўбаць.
•падзяўбаць,—см. под дзяўбаць.
•падзяўбсьш", падзяўбці,—(м. под дзяўб-сьці.
• падзіркаваны, -сн под дзіркаваць. •падзіркаваць,—<•.«. nod дзіркаваць. •падзівіць,—см. под дзівіць.
•падзівіцца,—см. под дзівіцца.
•падзіў-іву, предл.-ве, м. 1. удлвленле (, лзумленле, восхліценле, С.) Нсл. 441.
Падзіў мяне бярэць, гледзячы на яго. Нсл. 2. вредное действле взгляда, сглаз, Гсл. порча глазом, Шсл. вредное действле лзурочлваюіцего глаза. Нсл. 441. 3 падзіву дзяцё разгарэлася. Нсл. Дзяцё хворае на падзіў, дык і ня сьпіць ночы. Няхай ад Рамана адыйдуць падзівы, і падумы, і урокі. Наваеёлкі Пух. (ІПсл ).
•падзьм-ўхаць, -ўць,— см. под дзмуць, дзьмухаць.
•паз, паза, м.—паз. Mix.; Шсл. Паз прароб-лены пераз усё бярно. Mix.
•пазор-ру, предл. й зват.-ру, м.—очарова-нле, обоянле, внушаемое чем-л. красл-вым, прлвлекательным; прелесть. Пархв. •пазорам, в знач. нареч.—на влд. Нсл. 456. Пазорам конь падобны да майго. Нсл.
•пазорны-ноя-нае—взрачный, краслвый на влд (, казлстый, прлятный для глаз, прелесТНЫЙ, ПЗЯІЦНЬІЙ. Пархв.) Шсл.; Пархв.; Слуцак.,краслвый на влд, Нсл. 456. велл-колепный, отмечаюіцлйся пышной кра-сотой. Вось пазорны поясі аж у ваччу мяняецца! Ст. Пазорная дзяўчына. Нсл. Пазорная царкоўка. Тм. Ёй узор пазорны сьніцца, шоўк ільсьніцца пад рукой. Крушына: Творы, 81.
•пазорысты-тйя-wae — пазорны? Пры-бяжыш у грумаду авец, дык тая, што трэба хапаць, стаіць такая пазоры-стая, сытая, аж сьвіціцца, здаецца, уся. Н. (Демцц.: Веров. 1896, II, 14).
•паЗОўнІК-ЙСЯ, предл.-ІКу, зват.-ІЧй, м., юрйд.
—лстец. См. жалабнік.
•пазоўніца-чы-цы, ж.—лстлца. См. жала-бніца.
•пазоў-ову, предл. йзват.-ове, м., юрмд. 1. ЛСК. To пазоў яго стары. Ст. акты (Борнсенок: Спнскн, 44). Ня меў даўнымі позвы пазы-ваці. Тм. 45.
2. повестка для вызова в суд. Есьлібы старана пазваная, стаўшы на року a паведзіла, што пазоў, каторым яго жалабнік пазваў, згубіла. Стт. 189. Выа-бражана было ў пазове наймя іменьня тыя. Суд. Akt. 1541 (Барысёнак: Адвакатура, 149).
пазоўны
812
пазната
•пязоўны-ная-нае—нсковой.
пазоўны ліст-нсковое заявленне. пазоў-ны ліст прышоў із суду к нашаму пану. Нсл. 456. Ня маець жадны з падданых яго міласьці... лісты яго міласьці гаспадар-скімі пазоўнымі да каруны польскае ў крыўдах сваіх пазываціся. Літ. мэтр. ПА, 244. пазоўная старана—нсковая сторона.
Стт. 112.
•пазаглабаць,—см. под глабаць.
•пазагрызаць, -см. под грызьці. •пазаходзіцца,—см. под заходзіцца.
•пазадкавыя зёрняты—последнне, лег-ковесные, малодобротные зерна. нк.: Очеркн, Но. 574.
•пазадны-ная-няе—состояшнй нз самых худшнх семян ( пазадзьдзя, С.) Нсл. 453. Пазадны хлеб ямо. Нсл.
•пазйдзьдзе-дзя, предл.-дзю, собйр.—худ-шее легкое зерно, которое остается сзадн во время веяння хлеба, Ксл. сорное зерно, отделённое от лучшего зерна прн веянлн, Шсл. самый худшнй сорт зерен прл веянлл, ухвостье. Нсл. 452. Каню далі пазадзьдзя. Панульле Чаш. (Ксл ). Зь ячменю вышла шмат пазадзьдзя. Ст. Пазадзьдзя даў на хлеб. Нсл. 3 пазадзьдзя не вялікая пажыва. Нсл.
•пазадкі-каў, едйнств. ч. нет. — пазадзьдзе. Ар.; Ксл.; Нсл. 453. Пазадкі коням пакінь. Унава Лёз. (Ксл.). пазадкі змалоўшы, годзяцца на абсыпку сьвіньням. Нсл.
•пазалотнік-ка, предл.-ку, зват. пазалот-ніча, м.—золотллыцлк, позолотчлк.
•пазалётась, нареч.—трн года тому назад. Ар.; Растсл.: Северск. 77; Шсл. Ён ЯШЧЭ ўспамінае, што пазалетась было. Ст. •пазалёташні-мяя-мяе—третнй год тому назад, Ст. непосредственно предшес-твуюіцнй третьегодлчному ("залеташ-няму”) Ар. Пазалеташні быў мокры год. Ст. Пазалеташні год уродны. Іванск Чаш. (Ксл.).
•пазалкавы-вая-вае—нечнстый, напл-танный золою. Нсл. 390. Пазалкавая вада. Нсл.
•пазалкі-ляк, едйнств. ч. нет.—ВОДа, про-текшая скрозь золу в буке после стнркн белья, Нсл. 390. грязная вода после стлркл белья, Шсл. іцелочная вода в кадке с моюіцлмся бельем. Гсл. У пазалках анучы памый. Матушова Лёз. (Ксл.).
•пазамажнёць,—см. под мажнець. •пазанўдзіцца,—см. под нудзіцца.
•пазаранак-нку, предл. й зват.-нку, м.—ран-нее утро. Нсл. 453.
•пазарандав-аны-ййь. с«. под рандаваць. •пзараўнав-аны-а^а.-с« под раўнаваць. •пазараўнавацца,—см. под рауінавацца.
•пазаркі-кая-ког—взрачный, краспвый на внд, Шсл. — пазорны. Якія ж пазаркія твае, дзеўка, ручнікі, аж не наглёдзіцца на іх! Ст.
КНІГІ ОНЛАЙН
