Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•пазасьмйглы-лйя-лае—запекшнйся, за-сохішій от жара внешнего нлн влутрен-него. Нсл. 454. Пазасьмяглыя ад гарачыні, ад хваробы папокаліся. Нсл.
•пазаўсёгды, пазаўсёды, нареч.—всегда. Нсл. 452. Пазаўсхды я бачу яго п ’яным. Нсл. •пазаўтра, нареч.—после завтра. Ар.
Пазаўтра будзе сьвята. Ар. См. пазаў-тры.
•пазаўтры, нареч.—после завтра. Нсл. 452. Пазаўтры возьмеш, а не цяпер. Нсл.
•пазаўчора, нареч.—третьего дня (тому назад), Ваніна Ржэўск. у., Грннькова: Тудовляне; Растсл.: Северск. 77; Шсл. четвертого ДНЯ ТОМу назад. Ср. заўчора. Пазаўчора езьдзілі ў лес. Ст. Пазаўчора гэта было. Застарыньне Віц. (Ксл.).
•пазачын-яны-я^ь,— см. под чыніць.
•пазгодніцку, нареч.—прнмнренческн, соглашательскн. Ср. згоднік.
•паздароваць,—см. под здароваць. •паздароўкацца,—под здароўкацца.
•паздаравёньне-ня, предл.-ню, отгл. ймя суіц. no знач. глаг. паздаравець,—-выздоровленне (до некоторой степенн, С.) Нсл. 455. Застанься ў час да паздаравеньня. Нсл. •пазём-ліу, м.—суперфосфат. Барсукі Аз. (Ксл.). Пазему з коопэратыву прывёз. Тм. •пазябці,—см. под зябці.
•пазяхяць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш.—непронзвольно глубоко вдыхать воздух пшроко раскрытым ртом, сразу же затем его выдыхая (прн желаннн спать, прн усталостн), зевать. Ар.; Mix. Пазяхаеш — спаць хочаш. Ар. Абы вечар, дык ёнужо й пазяхае. Ст. Пара спаць, калі пазяхаеш. Ст. Отгл. й.чясуш. пазяханьне-ня, предл.-ню, ср.—зевота. Забурчэў сонным сіпатым голасам скрозь магутнае пазяханьне. зсд 189. Однкрат. пазяхнўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё—зевнуть. Ар. •пазязюлёць,—см. под зязюлець.
•пазжыцца, см. под жыць.
•пазіраць, см. под зерыць.
•пазГрна, нареч.—так блнзко, чтоб пос-матрнвая можно было вндеть. Барс. (Ю.). Глядзі, каб было пазірна. Барс. (Ю.). Ср. cm. пазірнёй. Барс. (Ю.).
•пазнака-аю-ацчы> ж-—отлнчнтельный прнзнак. Азан (араб., гуканьне на маліт-ву) ісламскай веры вялікая пазнака. кіт. 88а!5. Дай пазнаку ім прычыны сваей, калі хочаш, штоб тваім уммэтам (араб., вернікам) быў. Тм. 11261.
•пазіць, пажу, пазіш-зе, несоверш.—делать в длнну выемку, паз в чем-л. Mix. Соверш. прыпазіць. Сталяры прыпазілі ўсі дошкі. Mix. Цесель пазіць бярно. Mix.
•пазнаньне-ня, предл.-ню, 1. действне по глаг. пазнаць.
2. вступленне в брак. Нсл. 455. Перад сваім пазнаньням яны любіліся. Нсл.
•пазнаны,—с.м под знаць.
•пазната-тьг, ж.—позднее время. Гсл.
.пазнацьцё
813
пазычаць
•пазн-аваць-ді^ь,— см. под знаць.
•пазнацьцё-ця, предл.-цю, ср.—знакомс-тво. Нсл. 455.
•пазрадніцку, нареч.—предательскй. мгсл. •пазвоннае-нага, в знач. суіц.—перезвон по покойнйке. Растсл.
•пазв-аньне-аны-аць,—см. под зваць. •пазуха-ухі-усе, ж. 1. нйша в печке. Ксл. Гаршчок пастанавілі ў пазуху. Варашылы Куз. (Ксл.).
2. пустота между боковымй стенамй овйна й сторонамн крытого гумна йлй крытого тока. Нсл. 390. Жыта ў староны кладзіце, а ячмень у пазухі. Нсл. He закладайце сусім аднае пазухі; за асецьцю мякіну трэба сыпаць. Нсл.
•пазур-pä, предл.-рў, зват. пазўру; мн. ч.-ры-роў-ром-рамі-рох, м.—большой ноготь. Ар.
•пазьбёгчы, пазбёгці, ( област.)-бягў-бяжыш-бяжыць, соверш. ад чаго—йзбе-жать чего-л., йзбавйться от чего-л. йсподволь. Нсл. 454. Пазьбег яадбяды. Нсл. Несоверш. пазьбяі аць-дю-йеш-« ад чаго —йзбегать. Пазьбягаю маладых дыску-сяў. Пімен Панчанка.
•пазьбёгчыся,—см. под бегаць. •пазьбёрці,—под берці.
®пазьбіраць, < м под берці.
•пазьдзёкавацца,—см. под зьдзекавацца.
•пазьняк-га, предл.-якў, зват.-яча; мн. ч.-кі-коў-ком-кі-камі-кох, м. 1. жеребенок, роДйВШйЙСЯ ОСенЬЮ, НК.: Очеркн, Но. 703. каждый самец йз жнвотных поздно, обычно осенью, родйвшчйся.
2. поздно посеянный овёс, ячмень й т.п. Ар.
•пазьні'ць-ню, ПОЗЬНІШ-Не, несоверш., перех.
—— задержйвать, забавлять до поздного временн, Нсл. 456. прнчннять опозданне. He пазьні яго там; запозьніш, цемна будзе ехаць аднаму. Нсл. Соверш. запазь-ніць. Нсл. 456. Соверш. прапазьніць—задер-жать до поздного временй. Нсл. 527.
Прапазьніў ты мяне: цемна будзе ехаць. Нсл. Жані мяне, родненькі! He пазьні мяне ў доме. Касьцюковіцкірн. Калінінскаеакругі(Наш Край, 1928, Но. 6-7, 50). Прйч. прапозьнены —задержанный до поздного временй. Нсл. 527. Людзі прапозьненыя на рабоце. Нсл. Соверш. прыпазьніць—задержать довольно поздно, Нсл. прйчйнвть нес-колько опозданйе кого, чего-л. He пазьні дзяцюка, высылаючы; прыпозьніш — цемна будзе зварачацца. Нсл. Соверш. спазьніць—задержать до позного вре-менн, Нсл. 606. сделать что-л. поздно. Прйч. спозьнены—запоздалый. мгсл. Соверш. упазьніць, -ню-ніш-не—с опозданнем пройзвестй посев, Шсл. сделать что-л. поздно Упазьніў авес, дык і прапаў. Ст. Рупатлівы гаспадар ня ўпозьне свае сяўбы. Ст.
•пазьніцца-нюся, позьнішся, несоверш. з ЧЫМ—запаздывать, Ар.; Гсл.; Шсл.; Нсл. 456. опаздывать. Ар.; Шсл.; Гсл. Ты кажны раз позьнішся на работу. Нсл. He пазьніся надта, раней прыходзь да хаты. Ст. Позьніцца гадзіньнік. Ст. Соверш. запазь-ніцца—опоздать. післ.; Нсл. 456. Троха запазьніўся прысьці. Ст. Ідзе ты так пазьніўся, запазьніўся? Нсл. Соверш. пра-пазьніцца—опоздать. Нсл. 527. Прапазь-ніўся ты прыехаць. Нсл. Соверш. спазь-ніцца. 1. опоздать (, запоздать, С.) Ксл.; Ар.; Гсл.; Нсл. 606. Спазьніўся на Божую службу. Нсл. Спазьніўся ў поле Дражна Куз. (Ксл ). Отгл. ймя суіц. спазьненьне—опоз-данне. Гсл,
прыпозьневацца-нююся-нюешся, несо-верш.—несколько опаздывать. Заўтры ня прыпозьнюйцеся прыехаць, як сядні прыпазьніліся; а прыпозьніцеся, не падарую. Нсл. 506. Соверш. прыпазьніцца —немного опоздать. Трохапрыпазьніўся прысьці. Ст.
•пазьбягаць,—под зьбягаць.
•пазыка-кг, дат.. предл. пазыцы, ж.—заем, МГсл.; Ар.: НК.: Пасоб., Но. 59; Гсл.; Шсл. ССуда, одолжеййе (устар. С.) НК.: Очеркн, Но. 418; Нсл. 456. Ён вечна ходзе ў пазыку к людзём. Ст. Другая пазыка — тая ж страта. Послов. Нсл. Пазыкі ходзяць у лыкі. Послов. Нсл. Уменьш. пазычка-чкі-чцы—одол-женне. Нсл. 456. Пазычка добра, але аддаваць цяжка.
•пазыск-аньне-а^ь,—см. под зыскаваць. •пазыскав-аньне-аць,—см. под зыскаваць. •пазыв-аньне-аны-аць,—под зваць.
•пазываты-тлга, в знач. суіц. 1. посланный для прйглашення. Нсл. 456. За табою пазыватага трэба пасылаць. Нсл. Пазы-ваты ад суседа на талаку прасіў сена касіць. Нсл.
2. особый человек в суде, посылаемый для прйзыва. Нсл. 456. Ня жджы, пакуль прышлюць пазыватага. Нсл.
•пазыўнік-wä, предл.-Ікў, зват.-іча, м.—ЙС-тец. См. пазоўнік.
•пазыўніца-цы-цы, ж.—йстнца. См. па-зоўніца.
• пазычальнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—креднтор. Гсл. См. пазычэньнік.
• пазычаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш. каму што, 1. одолжйть, давать в ДОЛГ, В займы. Ар.; МГсл.; Растсл.; Шсл.; Ксл.; Нсл. 456. Каб ня людзём пазычаць, дык сабе на доўга стала б хлеба. Ст. Пазычалі ўжо. Сялец Чаш. (Ксл.).
2. у каго што,—заннмать, брать в займы, В ДОЛГ. Растсл.; Ар.; Шсл.; Нсл. 456. Пазычаеш, калі свайго ня маеш. Послов. Нсл. Прйч. пазычаны—не собственный, взятый в долг. Нсл. 456. У мяне, госьцікі, хлеб пазычаны. — А нам не аддаваць. Поговор. Нсл. Отгл. ймя суір. пазычаньне-ня, предл.-НЮ, ср.—одолженне. Ар.; Нсл. 456. Пазычаньне на неадданьне. Послов. Нсл.
пазычыць
814
пажытак
пазычыць-чу-чыш-ча, соверш. 1. одол-жнть, дать в долг, в займы. Ар.; Шсл.; Нсл. 456; Ксл. Пазыч імне рублёў пяток. Сялец Чаш. (Ксл.).
2. занять, взять в займы, в долг. Ар.; Шсл.; Нсл. 456. Каб дзе пазычыць рубля грошы, Ст. Пазыч мне, браце, хлеба. Мартынавічы Палескага р. Кіеўск. вобл. (Полесье, 98). Прйч. пазычаны—взятый в долг. Ар.; Нсл. 456. Пазычаны хлеб еж дый глядзі на яго. Поговор. Нсл.
пазычоны, прйлаг. йз прйч.—занятый, взятый в долг. Шсл. На пазычоныя грошы справіў малатарню. Ст. Отгл. ймя суіц. пазычэньне-ня, предл.-НЮ, однкрат.—одо-лженне. Соверш. прыпазьзчыць—занять немного нлн ненадолго, прнзанять. Троха сваіх ё грошай, а троха прыпа-зычыў. Ст. Несоверш. запазычацца—набн-рать в долг. Соверш. запазычыцца-чуся-чышся—задолжать. мгсл.
ззычаць-шо-яеій-ве, несоверш. каго, што —ссужать. Нсл. 578. Пан добры кажнага ззычае, хто ні папросе яго. Нсл. Соверш. ззычыць, каго, што—ссуднть. Нсл. 578. Ззычыўшы другога, калі б самому не давялося пазычаць. Нсл.
ззычыцца, соверш., возвр.—разорнться от одолженнй другнм. Нсл. 578. Сам ззычыўся да апошняе капейкі, на апошні канец. Нсл.
напазычаць, 1. надавать много в долг. Ар.; Шсл. Напазычаў людзём сваіх снадзі-ваў, а цяпер хадзі спаганяй. Ст.
2. набрать много в долг. Шсл. Даволі й такужо напазычаў, — хаця б аддаць. Ст. Соверш. напазычацца-аюся-аешся, 1. много раз дать в долг. Нсл. Напазычаўся я людзём шмат, але ніхто не аддаў. Нсл. Чорт яго напазычаецца кажнаму! Ст.
2. набрать в долг многократно. Напа-зычаўся я гэтую вясну збожжа, ледзь пракарміўся. Нсл. He напазычаешся кажны раз. Ст.
выпазычаць—раздавать в долг. Соверш. зыпазычыць-чу-чыш-ча—до последнего раздать в долг. Нсл. 90. Выпазычыўшы ўсё, часам сам будзеш пазычаць. Нсл. Прйч. выпазычаны—до остатка разданный в долг. Нсл. 90. Жыта ўсё выпазычана: ані каліва няма. Нсл.
аызычаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш., перех.—ПОМОГать кому ОДОЛ-женнем, Нсл. 82. выручать одолженнем. Дзякуй, часта нас вызычае. Нсл. 82. Соверш. вызычыць-чу-чыш-ча, перех.—помочь одолженнем, Нсл. 82. помочь одолженнем выйтн нз тяжелого положення, выручнть одолженнем. Вызычыць каго хлебам. Нсл. 82. См. зычыць.
• пазычэньнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—креднтор. Ар.
•пазычэньніца-^ы-цы, ж.—женіцнна кре-днтор. Ар.
•пазьічка,—см. под пазыка.
•пазычны-ная-ное—отдаваемый в долг нлн бывшнй в долгу, Нсл. 456. креднтный, ссудный. Пазычны хлеб. Нсл. Пазычное жыта, ня вось чыстае. Нсл. У яго ўсё пазычное, а свайго няма. Тм. , •пазюзюкаць,—под зюзюкаць.
•пазюкаць,—под зюкаць.
•пазюры-роў-ром-ры-рамі-рох, м.—(бо-льшне, С.) ногтн. Ксл. Абрэж пазюры на руках. Бабінічы Віц. (Ксл.).
•пажога-огі-озе, ж. 1. сожженне, нстреб-ленне чего-л. огнём. Нсл. 452. Пажога благое травы. Нсл.
2. рана от обожження огнем, Нсл. 452. Пажога разранілася. Нсл. Пляма наруццэ ад пажогі. Тм.
3. поджог. Нсл. 452. Яго вінуюцьу пажозе. Нсл.
•пажоўклы-лая-лае—пожелтелый. За-круцілася пажоўклае лісьце. Лынькоў: Воўчы лог (Калосьсе, Но. 2, 1935 г., 98). ХусЬЦе пажоўклае перапаласкаць трэба. Нсл. 452. •пажоўкці,—см. под жоўкці.
•пажадаць,—см. под жадаць. •пажарляць,—см. под жарляць. •пажаўцёць,—см. под жаўцець. •пажэрці,—см. под жэрці.