Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•падстан-авіць-аўяяць,— см. под стана-віць.
•падстрэшнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.—место под крышей(краем крышн, С.)”пуні" нлн "тока’\ служнт для вме-ненного складывання снопов, соломы н
падстрэшша
808 падвойчы
проч. Шсл. За лета стравілі падстрэшнік канюшыны. Ст. Ср. падстрэшша. Уменьш. падстрэшнічак-чка, предл. й зват.-ЧКу. Шсл. Паклалі падстрэшнічак пшонкі. Ст.
•падстрэшша-ша, предл.-шу, ср.—место под краем крышн около здання. Ксл. Дровы ў падстрэшша злажыў. Русінава Сян. (Ксл.).
•падсўглу, нареч.—ПОДряД. Луб’ева Аз. (Ксл.). Косе ўсё падсуглу. Тм.
•падсўдак, -дка, предл. й зват.-дку, м. —старцінй заседатель суда. Нсл. 448; мгсл. Наш пан у судзе падсудкам. Нсл.
•падсудны-ная-нае—подсуднмый. Мгсл.
•падсудзтва-ea, предл.-ве, ср.—должность "падсудка"старшего заседателя суда. На тыя ўрады, яка на судзтва, на падсудз-тва, ня маюць быці абіраны асобы духоўныя. Стт. 165.
•падсўкацця-аюся-аешся, соверш., падсу-кацца, Ар.—подвернуться. Гсл.; Ар.
•падсьмёценьне-ня, предл.-ню, ср.—пер-вый сорт кйслого молока после сметаны. Нсл. 447. Падсьмеценьням забялі капусту. Нсл. См. падсьмятанчык.
•падсьмеціньня-нг-нг, ж. 1. подсметанная жнжа, остаюіцаяся после бойкн коровь-его масла. НК: Очеркн, Но. 36. См. падсьмё-ціньне 2, масьлёнка.
2. пахта. Пасьля зьбіраньня масла застаецца падсьмёціньне. Хацішчына Куз. (Ксл.). См. падсьмеціньне 2, масьлёнка.
•падсьмятйнчык-ку, предл.-ку, м.—прос-токваша, находяіцаяся в кувшяне сейчас же под сметаною й нмеюіцая йзвестный процент жлра, сметаны. Ар. На, ізьеж падсьмятанчык. Ар.
•падсьпяваць—см. под сьпець.
•падсьвйнак-нка, «.(НК: Пособ. 112)—моло-дая свйнья, большой поросенок. Гсл.; Ар. •падсьвінйк-нака, предл.-накў; мн. ч.
падсьвінакі-оў-ом-амі-ох, м.—полугодо-вой поросёнок. Ксл.; Войш. Надабе зака-лоць падсьвінка(падсьвінака? С.) Дражна Куз. (Ксл.).
•падсьвір-аваць-рыі(ь—см. под сьвірыць.
•падсьцяглы, едйнств. ч. нет.—(суставы), соедйняюіцйе голень с бедром. Аш. См. сьцягле.
•падсыцлка—см. под подсьцілка.
•падсыл-лу, предл. й зват.-ле, м.—подсылка. (Упрочніцы)” падсыл за падсылам”ідзець да накіненага дому дзеля даведаньня ў ваколіцы, што й як там? НК: Сбягн 8.
• падсыпка-/<1, дат., предл. падсыпцы, ж. —отрубй, посыпаемые на лопату под хлеб прн саженйй его в печь. Лапата, каторай садзяць хлеб у печ, мае падсып-ку, каторай бываюць розныя вотрубы. НК: Отрубн, 40.
•падшэпты-wa^, едйнств. ч. нет.—ПОДС-казыванне на ухо, шепотом(вообіце секретно, С.) Нсл. 450. Паня падшэпты любе. Нсл.
•паДШЭрХЦІ—см. под шэрхці.
•падшлюбны, -ная-нае—подвенечный. Нсл. 450. Падшлюбны ручнік. Нсл.
•падшыбнік-ка, м.—шкворень. Казяны Сір. Ксл.). Падшыбнікам яе ўдырыў. Тм. См. шворан.
•падшыбнўць сл) под шыбаць.
•падшывалец-.гца, зват.-лча, м.—падшы-ванец. Ці ня прыходзіў хто з гэных ягоНЫХ падшывалцаў? Цэлеш: Ярылаў агонь. •падшыванец-нца, предл.-нцу, зват.-нча, м.—сорванец. Гані падшыванцаў гэтых. Сьвяча Беш. (Ксл.). Зьберліся падшыванцы ды пайшлі ў мой гарох. Ст.
•падталы-лая-лае—подтаявшнй. Сьнег незьляжалы, зьверху ледзь падталы — грузнуць санкі ў ІМ. Вышынскі: Хата пад ліпою. Беларус, Но. 155.
•падтроек-ойка, предл.-ойку, зват.-ойча, м.—ровный брус толіцнною верш. в 2: одннм концом он помеіцается в телеге, рядом с "трайнёю” в задней подушке, между ею н осью, а другнм под передней осью, н чрез этот конец его проходнт "шворан". НК: Очеркн356.
•падтыкаць-аю-аеш-а, несоверш.—подза-дорнвать(подстрекать, С.) Шсл. Падты-каць ня трэба, хай самы ці сварацца, ці што хочуць робяць. Ст. Соверш. падатк-нўць, -нў-нёш-нёць-нём-ніцё-нуць—под-задорнть(подстрекнуть, С.). Каб не падаткнулі, дык бойкі ня было б. Ст. •падтык-ьгка, предл.-ыку, зват.-іча, м. Радн сбереження струн н свободного "падтыка ... смыкайлы" скрнпач отпус-кает после нгры все струны н даже выннмает "кабылку", прн чем "душа” освобождается от нажнма верхней декн н Падает. НК: Дудар, 196.
•падтыка-ыкі, обіц.—тот, кто подзадо-рнвает(подстрекает, С.) післ., подстре-катель. Маўчы ты валей, падтыка! табе хочацца, каб яны сварыліся! Ст.
•падвода-ды-дзе, ж.—подвода. Ласкат. падводанька-кью-ньцы. Нсл. 439. Ужо й падводанька мне гатова. Нсл.
•падводнік-га, предл.-ку, зват. падводніча, м„ мгсл.—возчлк на подводе, подводчнк. У падводнікі наняўся. Нсл. 439. Падводнікі дарогу вазамі занялі. Тм.
•падвоі, мн. ч.-яў,— У сасе парваліся НОвЫЯ падвоі. Варлыга: Назіраныгі 29.
•падвойнасьць-ці, мн. ч.-ці-цяў, ж.—двой-ственность.
•падвойнік-ка, предл.-ку, зват. падвойніча, м.—вторая рама в окне. Ксл. Падвойнікі пастаўленЬі ў вокны. Вішанью Чаш. (Ксл.).
•падвойны-ноя-нае, 1. двойной. мГсл.; Ар.; Нсл. 439. Падвойны ножык. Нсл. Падвойны ложак. Падвойныя вокны. Ар.
2. двойственный.
•падвойчы, нареч.—по два раза, вдвойне. Нсл. 439. Падвойчы сядні зьезьдзілі ў лес. Нсл.
падвор’е
809
падўшка
•падвор’е-р'я, предл.-р’ю, ср.—двор. Ласкат. падвор’ейка-ка, предл.-ку. Ці жаль табе мяне старога, ці падвор’ейка майго? Гараны Імгл. (Косіч 235).
•падвочны-ная-нае—находяіцнйся блн-зко, пред глазамн. Нсл. 439. Навочная зьмена, зямля. Нсл.
•падвалока-окі-оццьг, ж.—найбольшнй снаряд для ловлн рыбы, требуюіцнй участня по меньшей мере двух лнц. НК: Очеркн 495. Мы ў возеру ловім рыбу падвалокаю. Астроўна Віц. (Ксл.). Уменьш. падвалочка-чкі-чцы, ж.—волоковая сеть, чуть превышаюіцая бредень. НК: Очеркн 495.
•падвалочак-чка, предл. й зват.-чку, м. —небольшая рыболовная сеть. Нсл. 439. Падвалочкам налавілі рыбы досіць. Нсл. •падвалочка—см. поб падвалока.
•падваротніца-ць/-і<ы, дат., предл.-цы, ж. —подворотня. Ксл.; Шсл.; Нсл. Падваропг-ніцу адкладзі, а тады едзь. Сукрэмна Сян. (Ксл.). Залажы падваротніцу, каб чужыя парасяты ня лазілі на панадворак. Ст. У ток нехта ўлез пераз падваротніцу. Ст. Падваротніцу адкладзі. Нсл.
•падвёй-ею, предл. й зват.-ёю, м.—(времен-ный, Ар.) паралнч(от ветра, Ар.) Ксл.; Ар., болезнь, простуда, паралнч. Гсл.
• падвёскгскаў^сак), одна падвеска, 1. сергн, к гладкнм колечкам которых прнвешены другне, с камнямн в ннх, нлн с ажурной, резкой разрнсовкой, шарн-камн, КНСТЯМН Н проч., НК: Очерка, Но. 277. сергн. МГсл.
2. гладкне сергн, в ободок которых вправлен какой-л. камень, цветное стеклышко. НК: Очерка, Но. 277.
•падвячорак-рку, м.—закуска между "палудням", бываюіцнм в 12-2 часа н ’’вячэраю ’Хужнном), Ар.; НК: Старцы, Но. 88; НК: Очеркн, 59; Навікі Віц. (Ксл.); Шсл. ПОЛДННК. Дзякуй вам за падвячорак! С. Музыка 92. •падвячоркаваць-ку-куеш-куе; повел.-куй-куйма, несоверш.—полдннчать. Ар.; Вят. (Даль); Падлазьнікі Куз. (Ксл.); Шсл. ЖалІ, ЖйЛІ ды селі падвячоркаваць. Ст.
•падвірак-рка, предл.-рку, м.—заострен-ная палочка, служаіцая для продевання лык прн плетеннн лаптей. Ксл. У гаспа-дарцы й падвірак надабе. Чарніца Лёз. (Ксл.). • падвіраць-аю-оеш-бе, повел.-ай-айма, несоверш., перех.—ПОДПЛбтать, Ксл.) ПОДШН-вать, — что йсключнтельно относнтся к укрепленню подошвы лаптя. НК: Очеркл, Но. 265. Лапці падбіраюць сьпіцаю. Бікложа Беш. (Ксл.). Прйч. падвіраны—подплетен-ный. Ксл. Падвіраны лапаць знасіўся ўжо. Вяжышча Беш. (Ксл.).
•падвучаньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к падвучаць—подстрекательство. Ар.
•падвучаць-аю-аеіа-ае, несоверш., перех.
—подговарнвать, подуіцать, Гсл. подст-рекать. Ар.; Нсл. 439; мгсл. Ты яго на ліха падвучаеш, падвучыў. Нсл. Соверш. падву-чыць-чў, падвўчыш-ча—подстрекнуть. Ар.; Нсл. 439. Яго падвучылі ўкрасьці. Ксл. Маладзец, добра робіш: падвучыў, каб дзеці кралі. Ст. Прйч. падвўчаны—подст-рекнутый, настроенный. Нсл. 440; Ар.
•падвучаньнік-гкд, предл.-іку, зват.-іча, м.—подстрекатель. Ар.
•падвучаньніца-цььцьг, ж.—подстрека-тельннца. Ар.
•падвыш-оны-аць-эньне-ыць—см. под вы-шаць.
•падубёць см. под дубёць.
•падугрзб-ба, предл. й зват.-бе, м.—назва-нне ОДНОГО НЗ грнбов. Лук’янова Бельск. (Дсл.).
•падўза-зьг, предл.-зе, ж,-—шлея. Растсл.; МГсл.; Гсл.
•падуздўхі-хоў, едйнств. ч. нет.—место под ложечкой, ннжняя часть грудн. Гсл.
•падўзы, едйнств. ч. нет.—ШЛей. Копцевічы Чаш. (Ксл.). Сусім парваліся падузы. Тм. См. падгуза.
•падўжаць—см. под дўжаць.
•падўжацца—см. под дужацца.
•падужэць—см. под дужэць.
•падўжнае-нага, в см. суіц.—платеж пош-лнны за провоз товаров от дугн. Нсл. 448. Падужйае ўзялі ад кажнае падводы па грашу. Нсл.
•падўжны-ная-нае—взнмаемый от дугн. Нсл. 448. Падужная плата. Нсл.
•падуладнасьць-гр, ж.—подвластность. МГсл.
•падўмаць—см. под дўмаць.
•падўмы-маў, едйнств. ч. нет.—ПОМЫСЛЫ, помышлення. Няхай ад Рамана адый-дуць падзівы, і падумы і ўрокі. Із замовы, Навасёлкі Пух. (Шсл. под падзівы). Уменьш. падўмКІ-Л/ДК, едйнств. ч. нет.—ПОМЫСЛЫ, мыслн, Шсл. помышлення (устар.). У яго нядобрыя падумкі: як гляне на статак, дык захварэе. Ст.
•падумяны золатам, срэбрам—золо-чённый, серебрённый. Ар.
•падупа-дйць-лб/-сьцг—см. под пёдаць.
• падупалы-прншедшнй несколько в упадок. Падупалы жыхар. НК: Пасоб., 95. Ня ўважай падупалага заўпалага, а хату яго за баўдыр. Послов. Лепле.
•падуроста-даьг, обіц.—подросток. Гсл.
•паДуСТВа-вЬ!, ж.—ПОДуСТ, СЬірТ. НК: Очер-ка 493.
•падушацца—см. под душацца.
•падўшка-кі, dam., предл. падўшцы, ж. 1. подушка. Ар.
2. часть телегн, к которой прнкрепляется ось. Ксл. У калёсах падушка заламілася. Сухарукава Аз. (Ксл.).
падцёк
810
паёзд
•падцёк-ёку, м.—подток. Нсл. 449. Нашто вы тут наліваеце вады так, што аж пад скрыню робіцца падцёк. Нсл.
•падцёлак-лка, предл.-лку, м.—годовалый теленок, Ксл. жнвотное, нмеюіцее ...? НК: Очеркн, Но. 540. Падцёлка нашага няма на сенажаці. Лускінаполь Віц. (Ксл.).
•падцяжкі-жак, одна падцяжка—прутья — "кручонкі", конмн соедннены оглоблн н ножкн "дзераваДу сохн); онн вверху прнвязаны к оглоблям, непосредственно прн распорке, н, перекрестнвшнсь на среднне, прнкрепляются к ножке "дзера-ва" протнвоположнымн концамн. НК: Очеркн, 389.
•падцяробны-ная-нае, прйлаг. к падцяро-бы. НК: Очеркн 437. Падцяробная работа. НК: Очеркн, 411.
•падцяробы-баў, мн. ч.—мелкая подчнст-ка кустов блнз пашнн, на лугу, нлн сучьев в ннжннх частях дерева. НК: Под. пос„ Но. 8. •падцяробы-баў, едйнств. ч. нет. 1. ВЫрубка мелколесня средн рослого леса(в роіцах) нлн на опушке, в соседстве с пашнею н лугамн, как н подчнстка(плннтовка) на последнем кустарнлков, молодых по-рослей. НК: Очеркн, Но. 859.