Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•памеж,—см. под меж.
•памёльнік-ку—угол у печкй, где ставят: ухват, качергу й проч. Сухарукава Аз. (Ксл.). У памельнік пастаў. Тм.
•памёнены-ная-нае—упомянутый. Нсл. 464. Памёненага няма чаго менаваць. Нсл. За ўсе тыя памянёныя рэчы мае чыніць. Кіт. 4763.
•памёнш-аны-аць,— см. под мёншыць.
•памёра-ры-ры, ж. 1. обмер, промер, размер, йзмеренле.
памера прасьцягу—обмер плоіцадн-
2. (землй)—размежеванйе, йзмеренйе землй. Нсл. 466. Непраўдзівая зроблена памера зямлі меж намі. Нсл.,—волочная помера н устава.
•памергав^ць,—см. под мергаваць.
•памергавацца,—см. под мергавацца.
•памёрзьці,™ под мерзьці.
•памеркав-аны-аг<ь, — см. под меркаваць.
•памеркавацца,—см. тд меркавацца. •памёрна, нареч.—умеренно. Нсл. 466. Памерна жывець, ні багата, ні бедна. Нсл. •памёрнае-нага, « знач. суіц. 1. пошллна за нзмеренне йлй проверку землн. Нсл. 466. Памернага надабе даць мерніку. Нсл.
2. платеж содержаіцему на откупе торго-вую меру. Нсл. 466. Памернага заплаціў ад пуда па грашу. Нсл.
•памёрнасьць-ш, ж.—умеренность. Нсл. 466. Без памернасьці п ’ець. Нсл. Hi ў чым памернасьці ня знае. Нсл.
•памёрны-ная-нае—йзмерйтельный.
памерная снадзь—йзмерйтельный прн-бор. Ср. мёрны.
•памёрці,—< м под мёрці.
•памёры-раў, мн. ч.—нзмерення. мгсл.
•памеску, памеську, нареч.—по город-скому. Нсл. 466. Памеську ходзе, адзяецца. Нсл.
•памёцца,—см. под мацца.
•памяжджўл-ены-гць,—<«. под мяжджў-ліць.
•памяжджўліцца,—см. под мяжджўліцца. •памяклы-лая-лае—смоклый. Нсл. 467. Памякную пшонку не кладзі ў заста-ранак. Нсл. Памяклую адзежу прасушыць трэба. Нсл.
•памяняць,—CM. под мяняць. •памяняцца,—под мяняцца.
•памяншан-на, мн. ч.-ны-ноў-ном, мн. ч„ предл-нбх, мат.—уменьшаемое.
•памяншэньне-ня, предл.-ню', ср.—умень-шенне. Гсл.
•памянўцца,—см. под помнецца.
•памяркоўна, нареч. 1. сообразуясь, Гсл. сообразно с обстоятельствамн. Нсл. 466. Памяркоўна жывець. Нсл.
2. соответственно. Гсл.
3. сообразный с требованяем обстоя-тельства. Нсл. 466. Памяркоўнае вядзець жыцьцё. Нсл. Памяркоўныя робе выдат-КІ. Тм.
•памяргоўны-ная-нае, — уступчнвый, сговорчнвый. Ён яшчэ дарма памяр-гоўны чалавек: зьмеркавацца зь ім можна. Ст.
•памярцьвёньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к памярцьвіць 1, аннулнрованне, отмена.
2. амортйзацня.
•памярцьвйць-цьвю-цбвіш, соверш., nepex. 1. аннулйровать. Станг: Полацкія памяткі, 143. Мы Палачане тот ліст запісны аддалі й памярцьвілі. Полацкі ліст 1478 г.(Тм.). Деепр. наст. вр. памёрцьвены-ная-нае—аннулй-рованный, отменённый.
2. амортйзнровать.
•памяшаць,—см. под мяшаць.
•памяшэніцца, с«. под мяшэніцца.
•памятаваць-тую—туеш-туе, несоверш., перех, — ПОМНйТЬ. Нсл. 391. Памятуй, чалавеча, на тыя кары, як грэшнае цела твае паложаць на мары. Із старэцкае песьві, Нсл. 28і(лод мары). Ці памятуеш ты, як былі ў нас Пранцузы. Нсл. Учора я ня быў п’яны і памятую кажнае слова. Люціч (’’Бацькаўшчына, Но. 31-32, 1953, стр. 6). Соверш. прыпамятаваць—прйпомнйть. Нсл. 391. Я памятую, прыпамятаваў біцьцё твае.
памятуецца, безлйч.—помнйтся. Нсл. 391. Памятуецца імне добра, што ты быўшы ў нас, гукаў гэта. Нсл.
апамятавацца, -туюся-туешся—опом-нйться. Тады апамятуешся, як свая вош укусіць. Вк., Грдз.(Л Б 169).
•памятка-ткі-тцы, ж. НК.: Очеркн, 409; Гсл.
1. что-л. взятое, оставленное, храннмое на память, Ар. знак, напомннаюіцйй о былом. Нсл. 391. Гэта будзе табе памят-каю на ўсе жыцьцё твае. Нсл. А на памятку дала сваю хвустачку з вузель-чыкам на ражку. Гсл. Кароль, аддаўшы свой пярсьцёнак на памятку, прасіў, каб ён заехаў да яго палацу. Н.(Афанасьев, 1,1913, 211). Уменый. пімяхачка-чкі-чцы.
2. память, воспомйнанле. Нсл. 391. Ня добрую памятку пакінуў па сабе. Нсл.
на памятку(даць, падараваць, узяць, адзяржаць)—на память.
•памятачка-чкг-чцы, 1. заметка. Нсл. 391. Памятачку даў імне як гэта зрабіць, дзе яго знайсьці. Нсл.
2. —см. под памятка I.
• памятлівы-вая-вае—нмеюіцйй хоро-шую память.
•памятуецца, безлйч.,—см. под памятаваць. •памяць-цг, ж. 1. способность сохранять й воспройзводнть в сознанйй прежнйе впечатленйя; память. Ар. Мэр’ема із страху яго ад розуму адышла. Калі прышла да памяці, мовіла. Кіт. 94а6.
памжа
.829
панадлівы
2. помйновенйе на кладбйіце над могй-ламн. Нсл. 391. Усі з двара пашлі на памяць. Нсл. Ужо з памяці сходзяць. Тм.
3. помйновенне вообіце. Нсл. 391. Спадара Бога аб ім молім і памяць творым. Прнпевок ншцнх, Нсл.
напамяць—нанзусть. Ар.
даць памяці—проучнть кого-л., нака-зать. Дсл. 159. А худабіна тож, як уварвецца, дасьць памяці. Смал. (Дсл.).
•памжа-жы-жы, ж. 1. пасмурная, туман-ная, хмурая погода. Гсл.
2. нечто в роде морового поветрйя; напасть. НК.: Старцы, Но. 19. Ці вас памжа ўзносіла! Цяперацька вы й самі йдзіцё; a йдзе вас улетку знайсьці? НК.: Старцы, 74. •памГкаць,—см. под мікаць.
•памГн-гну, предл. u зват.-іне, м. 1. ПОМЙНКЙ. Гсл.
2. помйновенйе. Гсл.; Нсл. 464. Прысьніўся нябожчык, паміну просіць за яго душу. Нсл.
•памінальніца-ды-ды, ж.—сйнодйк, кнй-жечка co впйсаннымй вменамй умершйх (помннанне, С.). Гсл.
•памінацца,—см. под помнецца.
•памінўць,—см. под мінаць.
•паміраць,—см. под мерці.
•памі'р носам, нареч.—стремглав. Ар. Зваліўся, памір носам. См. стрым галаву. •памітусіць,—ш под мітусіць.
•памітусіцца,—с«. под мітусіцца.
•памкаць,—см. под мкаць.
•памкацца,—см. под мкацца.
•памкн-ўты-ўць,—ом. под мкаць.
•памкнўцца,—см под мкацца.
•памлёць,—см. под млёць.
•памнаж-эньне-ьіць,—см. под мнажыць. »пямнушкя-шкі-шуы, ж.—пышка. Гсл.;Ар. •памсьлівы, -вая-вае—лйстйтельный, злопамятный. Памсьлівы — гэта той, што доўга помсту гоніць; як зазлуецца, дык доўга ня можа адпусьціцца. Груздава Пост.
•памсьціць,—см. под імсьціць.
•памсьці'цца,— см. под імсьціцца.
•памудрагёліць, под мудрагеліць.
•памудраваць,—см. под мудраваць.
•памудуравацца,—см. под мудуравацца.
•памужаваііь, ™ под мужаваць.
•памужнёць,—см. под мужнець.
•памўляць,—CM. под муляць.
•памулчэць,—см. под мулчэць.
•памурав-аньне-аны-аць,— см. под мура-ваць.
•памуравацца,—см. под муравацца.
•памьп-л/ыяу, едйнств. ч. нет.—ПОМОЙ. Ар.; Ст.; Чашнікі (Ксл.); Нсл. 466. ВылІ памыі сьвіньням. Нсл. Уменьш. памыйкі-каў —ПОМОй. МГсл.; Ар.; Нсл. 466; Пск.
•памыйня-ні, dam., предл.-НІ, ж.—ПОМОЙНая яма. мгсл.
•памыйнік-ка, предл.-іку, зват.-іча, м.. презр.
1. человек, рабочйй, ймеюіцнй дело с ПОМОЯМЙ. Ар.
2. сосуд для помоев. Нсл. 466.
•памыйніца-цы-цы, ж. 1. сосуд для помоев, Нсл. 466. лохань (для помоев, С.) Растсл. Вылі ў памыйніцу. Нсл.
2. презр.—женіднна, работннца, ймеюіцая дело с помоямй. Ар.
3. презр.—женіднна-неряха, неопрятная. Нсл. 466. Ходзіць, як жыдоўская памый-ніца. Нсл.
•памыйны-ная-нае—помойный. Нсл. 466. Памыйная вада. Нсл. Памыйная судзіна. Тм.
•памыканьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к памыкацца,—посягательство, по куше-нне. Гсл.
учыніць памыканьне—совершнть по-кушенне.
•памыкацца,—см. под мкацца. •памысьліць,—см. под мысьліць. •пам-ыты-ыць,—см. под мыць. •памы-ўшыся-цца,—см. под мыцца.
•пан, пана, предл.-ну, зват.-не; мн. ч. панове,-ноў-ном-намі-нох, м.—барнн, помеіцйк. Мгсл.; Ар.; Растсл.; Шсл.; Нсл. 392; Дсборннк ІУ, 166. He завідуйце, панове братцы. Старадуб (Жнв. Старнна. 1909, I, 85). ПаНЫ б’юцца, a мужыкоў хахлы трашчаць. Нсл. Як прышлі балыйавікі, дык усе паны паўця-калі да Варшавы. Ст. Выслухайце мяне, панове! Нсл. Я гэтага, панове, ані нехачу. Гарун: Пан Шаб.
паноўе-я соб. к пан—барнн. Хто ж яе заручыў? Паноўе, сватоўе. Кажамякі імгл. (Косіч 21). Крыкнуць на цябе паноўе, што ты шкоднік і місьцюк, страціш голас ію здароўе, і дуду ўпусьціш з рук. 3 альбому Вярыгі-Дарэўскага. Уменьш. панок-нка, предл,-нку, зват. панку; мн. ч.-кі-коў-ком-камі-кох—небогатый помеіцйк. Нсл. 392. Пан-коў гэткіх шмат. Нсл.
паночак-чко. предл. й зват.-чку—уменьш. к панок. Ар.; Нсл. 392.
•панодаць -і к. под нодаць.
•панос-су, предл.-се, м.—зачатйе, начало беременностн, самая беременность. Гсл.
•паночны-нага, есм. cyuf.—ночнойсторож. Ар.
•па-над, предлог.—сверху, над, Гсл. над чем-л., около, вдоль чего-л., располо-женного вннзу. Ляцеў воран па-над морам і стаў галасіці. Гсл. Ідзе хлопец па-над ярам. С. Музыка 252.
•панахвіда-ды-дзе, ж.—панйхйда. Нсл.391. Прыяжджалі закупляць панахвіды. Дзьве дўшы 64. Панахвіду адпелі па нябожчыку. Нсл. Уменый. панахтдкя-дкі-дцы. Нсл. 391. Даў ггапу на панахвідку па дзіцяці. Нсл. •панадабіць гч под надабіць.
•пянядлівы-вая-вае—повадллвый. Нсл. 67. Вуткі панадлівы ў шкоду хадзіць. Нсл. Можа б любіла, каб гэтак ня ягліў, так не палохаў, з адказам ня нагліў, быў да паненак ня гэтак панадліў. Гарун; Варажба. Нареч. панадліва—повадлйво, прйвлека-тельно. Цішыня навокал, ні гуку, ні звуку.
панадна 830 апанаваць
і яшчэ панадлівей скрыпяць пцлазы. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе, 2, 1935 г., стр. 95).
панадна, нареч.—прнтягательно, Гсл. прнвлекательно, повадно.
•панаднасьць-^і, ж.—прнтягательность, Гсл. прнвлекательность.
•панадворак-рку, м.—двор,участок землн прн доме, огороженный забором НЛН стенамн зданнй. Аш.; Забалаць Дз.; Гсл. Адчыніў брамку й увыйшоў на панадво-рак. "Бацьк.”, о. 11-12(447-448). Жаўнеры завялі Яго на панадворак. Луцк.: Маркі, 15-16. Меж панадворку й току ў нас пасадзілі садок. I. Г. Лемантар, 59. Прышоў на свой панад-ворак, выкаціў воз з пад павеці. р. Кут, 24. Адна толькі рабіна стаіць на панад-ворку. Швэд: Сьцежкі, 97. Бомбы падалі густа ў панадворкі, сады. Крушына: Творы, 172.
панадворку, в см. наречйя—по двору, на дворе. Шсл. Сьвіньня ходзіць панадворку. Ст.
•панаехаць—см. под ехаць.
•панадзяваць с« под адзець.
•па належачаму—как следует.
•паналёсьсе-ся, предл.-сю, ср.—опушка леса. Ксл. Ходзе тым паналесьсям да іх. Даўгок Беш. (Ксл.).
•панажы-жоў-лсом мн. ч„ предл.-ЖОХ(одйн панож)—педалн, Ар.; НК: Очеркн, Но. 333; Ксл. педалн в ткацком станке, которымн опускают н подымают ннть с бердамн, Гсл. часть ткацкого станка. Растсл. Пась-целкі выткала ў чатыры панажэ. Ст. Паадрываліся панажэ ад нітаў. Ст. Станавіся нагамі на панажы. Гунчанкі Сур. (Ксл.).
•панам-овіць-оўляць— см. под мовіць. •панароўнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м. —поноровіцнк, угождатель. Нсл. 467. Панароўнікі псуюць, знараўляюць мала-дога паніча. Нсл.
•панарад-да, предл. й зват.-дзе. м. 1.—теле-га, корпус которой вершков на 10 длнннее н шнре "калёс". НК: Очеркн, 372., рабочая телега в кркстьянском(не толь-ко в крестьянском, —С.) хозяйстве,— для возкн навоза, лесоматернала н проч.(раньше боковнцы устранвалнсь нз четырех дуг, Шсл.) Ар.; Шсл. Трэба справіць сабе апрычоны панарад на гной, і на іншае, каб не ламіць драбінкі. Ст. Пана-рад каштуе трырублі. Пятніцкая Беш. (Ксл.). 2. второстепенные частн сапога: стелькн, задннкн н проч. Гсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
