Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
Рылавічы НЗ(ПНЗ, 40). Ацец і маці, і добрыя людзі! дабраслаўце маладую на пасад завесьці. Ст. Убралі Ганну ў белейка, садзяць на пасадзе. Жылка, 52.
4. ряд снопов на гумне, положенных для молотьбы цепамн. Ар.; Ксл.; Нсл. 480; ІПсл. Два пасады жыта змалацілі. Ар. На такаўні ляжыць пасад. Сураж(Ксл.). См. пасада.
•паеара-ды-дзе, ж — названне места раскладкн снопов для молотьбы цепамн. Д. атлас, карта 285.
•пасадзіцца,—см. под садзіцца.
•пасадка-кг, дат., предл. пасадцы, ж. 1. прнспособленне для ловлн птнц, зверей (западня, С.), мышеловка, Нсл. 394; Гсл. ловушка, западня. Гсл. Рыба зайшла ў пасадку, забілася ў самы кут. Карамазаў(Г. Радзімы, Но. 1066). Мыш у пасадку лучыла.
Нсл.
2. перен.—умысел, тайное ухнтренне на кого-л. Нсл. 39,4. Я ведаю, што вы імне пасадку гатуеце. Нсл.
3. опасное место, как бы устроенное для уловлення кого. Нсл. 394. Гэту пасадку імне зрабілі. Нсл. Гэта ня мост а пасадка. Нсл.
.пасака
842
паскрыляць
•пасакя-акі-аццы, ж.—кровь, ндуіцая нз носа, от удара по нем. Нсл. 394. Трэсну па мордзе, аж пасака пацячэць. Нсл. Пасаку спусьцілі з носу. Тм.
•пасакатаць,—сл. под сакатаць.
•пасалГць,—см. под саліць.
•пасалупаць, см. под салупаць.
•пасашыць-шў, несоверш.—бнть посохом, палкой. Маюць яго пасахамі сто раз пасашыць. Кіт. 65ai 1.
•пасэсар-ара, предл. й зват.-ру, м.—арен-датор. Шсл. Да гэтага году хваліварак дзяржаў пасэсар, а цяпер аддалі яго колектыву.
•пасачыць,—см. под сачыць.
• пасёі-сеяў; мн. ч. МГсл.—шелуха от просенвання мукн. Шсл.; Ар. Ня добра памелена: з мукі шмат вышла пасеяў. Ст. •пасёка-ю, дат., предл. пасёццы, ж.—рас-чніценное от леса поле, Ар.; Шсл. место лесных вырубок. Жучкевіч, 17. На пасеццы ўсё добра родзе. Ар. Выкарчавалі пасеку пад жыта. Ст. На пасеццы пасеялі пшонку. Ст.
•пёсербіца-цы-цы, ж.—падчернца. Ты харошая, але твая пасербіца яшчэ харошшая. Н.(Афанасьев, III, 1914, стр. 104).
•пасерадоваму, нареч.—посредственно. Нсл. 477. См. пасярэдняму.
•пасёстрыцца[пасястрыцца, Пск.; Тверск Отд.] зь кім—прннять кого-л. в названне сестры, прнзнать нареченной сестрой. Даль.
•пасёрбаць,—см. под сёрбаць.
•пасёстра-ры-ры, ж. Тв.,Пск.(Даль) 1. двою-родная сестра. НК: Бабы, Но. 2; Растсл.
2. ласкательно-товарніцеское названне, соответствуюіцее словам: братец, побра-ТНМ. НК: Дудар, Но. 48.
3. подруга, товарншка. Пск., Тв. (Даль). •пасягнўць,—см. под сягаць.
•пасягчы,—см. под сягаць.
•пасядаць—заседать. мгсл.
•пасядзеньне-ня, предл.-ню, ср. 1. спокой-ное занятае, снденне за делом. Нсл. 483. Пасядзеньня табе няма, усе бегаеш ад дзела. Нсл.
2. заседанне.
3. гшр, пнршество. Ня дорага чэсьць, a дорага пасядзеньне. Нсл. 483. См. чэсьць.
пасяДЗёньНІКа-КЛ, предл.-ку, ласкат. к пасядзеньне 1, 2,3. Ня дорага niea п ’яное, а дорага пасядзеньніка. Нсл. 483.
•пасярод, нареч.—посредн. Гсл.; Ар.; Шсл. Стой, як стоўп, пасяродхаты, нямадзе й сесьці. Ст. Пасярод саду арэлі. Верацейка Куз. (Ксл.).
•пасяродак-дку, м. 1. среднна. Нсл. 477. На пасяродку ракі. Нсл.
2. средство. Нсл. 477. Жаднага пасяродку няма. Нсл. Уменьш. пасяродачак-чка—сре-дннка. Нсл. 477. Пасяродачак абрала сесьці. Нсл. Вазьмі за пасяродачак. Тм.
•пасяродкавы, -вая-вае—центральный, средоточный, средннный. Гсл.
•пасяродку, нареч. 1. посреднне. Нсл. 477. Сядзь пасяродку. Нсл.
2. средн (предлог). Нсл. 477.
•пасярэдні-няя-няе—косвенный. Нареч. пасярэдне—косвенно.
•пасярэдняму, нареч.—посредственно. Нсл. 477. Пасярэдняму жывуць. Нсл.
• пасястрыцца—пасестрыцца. Пск., Тв. (Даль).
•пасячы,—CM. под сячы.
• пасігаць,™ под сігаць.
•пасілакглку, предл. й зват.-лку, м.—под~ крепнтельное, плтательное средство, Нсл. 478. подкрепленле вообіце. Аш. Гэткая кармлёта не вялікі пасілак просьле хваробы. Нсл. Без пасілку няма чаго йсьці на цяжкую работу. Нсл. Дзеля пасілку выпі чарку гарэлкі. Тм. Гэта мой адзін пасілак. Аш.
•пасілГць, ». под сіліць.
• пасілпада,—см. под сіліцца.
•пасілка-лкі-лцы, ж.—помоіць, (Ксл.) подкрепленне, пособне. Нсл. 478. Невялі-кую пасілку ад яго маю. СлабодкаКуз.(Ксл.). Мужыку трэба пасілку даць, хоць не вялікую. Нсл.
•пасілкаваньне-ня, предл.-ню, ср„ отгл. ймя суіц. к пасілкаваць,—подкрепленне. Нсл. 478. Пасілкаваньне просьле хваробы. Нсл. •пасілкаваць-«ўю-куей/-кўе каго-што, соверш. 1. оснлнть. Шсл. Аднаму, браце, не пасілкаваць тут. Ст.
2. снабжать кого-л. подкрепнтельнымн снламн, помоіцыо. Нсл. 478. He спароміш-ся пасілкаваць іх. Нсл.
•пасілкав-аўшыся-дцца,—с.м. под сілка-вацца.
•пасілкавы-вая-вае, 1. подкрепнтельный. Нсл. 478. Пасілкавая ежа. Нсл.
2. определенный к выдаче, даннвй в пособне. Нсл. 478. Пасілкавыя грошы распусьціў. Нсл. Пасілкавае збожжа прапіў. Тм.
•пасільны, -ная-нае—подкрепнтельный, пнтательный. Нсл. 478. Пасільная страва. Нсл. Пасільны корм. Тм.
•пасів-ёлы-ёць,— см. под сівець.
• паслугаваць, -гўю-гуеш-гуе, несоверш. —прнслужнвать. Хлапец паслугаваў да абедні. Гальшаны Аш.
•паскакаць,—см. под скакаць.
•паскалак-лка, предл.-лку, м.—отломок полена. Шст. Маўчы ты, халера, a то паскалкам у зубы суну. Ст.
• паскаром-іўшыся-гццд,—см. под скаро-міцца.
•паскрабаць, см. под скрабаць.
•паскрэбак-бка, предл. й зват.-бку, м. 1. последннй блнн, получаемый нз теста, выскребенного co стенок квашнн. Ар.
2. что поскребано, собрано скобля. Смл. (Даль).
3. upon.—последннй ребенок в семье. Ар. •паскрэбсьціся,—сл. под скрэбсьціся.
•паскрыляць,—см. под скрыляць.
паскўда 843
•паскўда, (Сакуны)-ды-дзе, ж. 1. дрянь, нечнстота, Нсл. 479. гадость, мерзость, пакость. Паскуды тут шмапг. Нсл. 479.
2. обіц.—пакостннк-нца, Нсл. 479. нечнс-топлотный человек. Шсл. Прывёўся з гэтым паскудаю. Нсл. Паскуда й рук не памые есьці. Ст. Собйр. паскўдзьдзе-дзя, предл.-дзю—дрянь, грязное лохмотье. Нсл. 479. Вон выкінь гэта паскудзьдзе. Нсл. •паскўдзіць-длсу-дзг'йі-дзе, несоверш. 1. осквернять. Нсл. 479. Паскудзіў, напаску-дзіў судзіну. Нсл. Соверш. запаскўдзіць —загаднть. Каля мяса запаскудзіш белую сарочку. Нсл. Прйч. запаскуджаны —загаженный. Нсл. 180. Запаскуджаная хустка, судзіна. Нсл. Соверш. напаскудзіць. Нсл. 479.
2. портнть. Нсл. 479. Паскудзіш, спаскудзіў работу. Нсл. Ня робе ён, а толькі паскудзе. Ст. Соверш. спаскудзіць. Нсл. 479.
3. марать в нспражненне. Нсл. Дзецянё паскудзіць, упаскудзіла беленькую ка-шульку. Нсл. Соверш. упаскудзіць. Нсл. 479..
4. нспражняться. Нсл. 479. Соверш. напас-кудзіць. Нсл. 479.
•паскўдзіцца-джуся-дзішся, несоверш. 1. мараться. Нсл. 479. He паскудзься каля брыды. Нсл. Соверш. абпаскудзіцца, а) запачкаться, загрязнться.
б) перен.—поссорнться. Дсл. Паскуда, сусім ты абпаскудзіўся. Дсл. Соверш. запаскў-дзіцца—загаднться нечнстотою. Нсл. 181. Ад крыві запаскудзіцца андарак, накінь запан. Нсл.
2. нспражняться. Нсл. 479. Дзецянё паску-дзіцца, упаскудзілася. Нсл.
упаскудзіцца, соверш. к паскудзіцца 1, 2. Нсл. 479.
•паскўднік-гка, предл.-Іку, зват.-ІЧй, м., бранное, 1. сквернавец, замараха, Нсл. 479. мерзавец, пакостннк. (Шсл.). Паскудніка гэтага паслухаў ты. Нсл.
2. портяіцнй. Нсл. 479. He табе паскудніку гэта зрабіць. Нсл.
•паскўдніца-чы-ды, ж. к паскуднік. Нсл. 479.
•паскўдны-мая-нае, 1. скверный, гадкнй, нечнстый. Нсл. 479. Паскудны дзяцюк. Нсл. Паскудныя начоўкі. Тм.
2. дрянный, непрнятный. Нсл. 479. Паскуд-ны яблык. Нсл. Паскудная справа з гэтага выйдзе. Нсл. Ср. cm. паскудшы. Нсл. 479. •паслабаднёць,—см. под слабаднёць. •паслабянёць,—см. под слабанёць.
•паслабяніць,—см. под слабяніць.
•пасланёц-нца, предл.-нцў, зеат. паслднча, мн. ч.—нцы-нцоў-нцом-нцоў-нцом, мн. ч.. предл.-НЦОХ, м.—рассыльный, МГсл.; Ар. человек, употребляемый для посылок. Нсл. 480. Пашлі пасланца дурнога, а за ім другога. Послов. Нсл. Пасланца ні сьці-наюць, ні вешаюць. Послов. Нсл.
•паслаць,—см. под слаць.
. паслухмянасьць
•пасдўга-ўгі-ўзе, ж. 1. помоіць. Нсл. 480 (действне, прнносяіцее помоіць, пользу другому, С.), услуга. НК: О«ркн 83; Гсл. Дастаўся брыль гаспадару ad cfnapoza дзяка за нейкія паслугі. Гарэцкі: Песьні 69. "Дзякуй, дзетачкіі”, чуе хлопчык за Сваю паслугу. Гарун: Сьвята. Невялікая з калекі паслуга. Нсл. 480. Ветру, ветру вольны, стой, зрабі паслугу! Гарун(ст. ’’Ветру”). Марта ж увіхалася каля рознае паслугі. Тат., Ванэлі 298. Борзда да іх падышла кельнэрка й пасуліла свае паслугі. ю. Жывіна(”Прыйсыіе”, Ho. 1).
аддаваць паслугу—оказывать услугу. Божыя паслугі аддаваў. Кіт. 11615.
чыніць паслугу—оказывать услугу. Я Пану Богу паслугу вялікую чыніў. Кіт. 62ail. Пану Богу паслугу чыніць будуць. 13561, ізбаб. Семдзесят тысячаў ангелаў стаяла ў том, паслугу чынілі. Тм. 12468. 2. служенне(услуженне, С.) Нсл. 480.
Пятніца — паслуга Богу мусульмансь-кая. кіт. 29614. Ніякае паслугі ня знае; шклянкі вады падаць ня ўмее. Нсл. Яны хваліліся абодва, сваімі паслугамі рэво-люцы, як забівалі людзёў. Дзьве Душы 164. Собйр.—прнслуга. Нсл. 480. Усю сваю паслугу субраў да сябе. Нсл. Едзе з усёю сваею паслугаю. Нсл.
•паслугачы-чагв, в см. суйу—прнслужннк. Нсл. 480. Шмат паслугачых, але мала памагачых. Послов. Нсл. Былі б пабразка-чыя, будуць і памагачыя. Послов. Нсл.
•паслўжнік-гкгг, предл.-іку, зват.-іча, м. —слуга(человек для лнчных услуг, служнтель, С.) Нсл. 480. Паслужніка добрага маеш. Нсл.
•паслўжніца-і^ы-цы, ж.—служанка. Нсл. 480. Жонка ягоная паслужніцаю была ў пана. Нсл.
•паслўхаць,—см. под слўхаць.
•паслухачы-чая-чае, І. послушный. Нсл. 480. Дзяцюк у ўсім паслухачы. Нел.
2. « cm. cyuf.—вннмательный слушатель. Нсл. 480. Будзь першы(перш) паслухачым, а потым павядачым. Послов. Нсл.
•паслухмёнства-ea, предл.-ве; мн. ч.-вы-ваў, ср.—послушлнвость н помоіць вообіце. НК: Старцы, Но. 23. Разннца между "паслу-гамі” н "паслухменствамі” незначнтель-ная: оба понятня выражают стороннее пособннчество в сельско-хозяйственных работах. В первом случае пособннческнй труд подлежнт оплате: во втором он часто бывает за "дзякую”. НК: Пасобнікі, Но. 2.
• паслухмёны, -ная-нае—послушный. Полпіна Бранск.(С. Будде: Тула-Орел 82).
•паслухмянасьць-ш, ж.—послушанне. НК: Пасоб. 99.
паслухмяны
844
пастка
•паслухмяны-ная-нае—послушный. Шсл. Твае дык добрыя дзеці — паслухмяныя. Ст. Радкі мае, я клікаў вас, і, паслухмя-НЫЯ, ішлі вЫ. Сяднёў(Б. Моладзь, Но. 18, 13). •паслушны-ндя-ное—послушный. Ар.
КНІГІ ОНЛАЙН
