Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
• паслўжны-ная-нае—услужлнвый. мгсл., услужлнвый. Нсл. 480.
•пасма-лгы, dam., предл. пасьме, ж. 1. локон. мгсл.; Mix.—косма. У бабулькі пасмы белых валасоў павыяжджалі з пад хусткі. Mix.
2. прядь(льна, пенькн, травы). Mix.; Ар., прядь волос. Пасма лёну ляжала на стале. Mix.
3. соедлненне условного чнсла ннток, НК: Очеркн, Но. 322. СВЯЗКа ННТОК. Шсл.
4. частнна основы ткацкого станка. Mix. Аснова красён дзеліцца на пасмы. Mix. Кросны аснаваны ў двананцаць пасмаў. Mix. Аснавала кросны на тры пасмы. Ст. Берда бывае ў двананцаць пасмаў. Пустын-кі Сян. (Ксл.). Map ’я наснавала тры пасмы. Пясочак Куз. (Ксл.).
пасамка-ю — пасмачка. НК: Очеркн, Но. 322.
пасмачка-кі. Ар.— "пасма" с незначн-тельным ЧНСЛОМ ННТОК. НК: Очеркн, Но. 322, уменьш. к пасма 1, 2, 3, 4.
•пасмыкайла-яы-лу, предл.-лу, м.—смы-чек, НК: Дудар, 194. скрнпнчный смычек. НК: Очеркн, Но. 693.
•паснулыя—заснувшне(о многнх). Дала-вах з акном(паязду) хапаліся ўцячы назад лагчынкі з паснулымі кустамі. Дзьве Душы.
•паспароміць,—с« под спароміць.
•паспароміцца,“сл<. под спароміцца.
• паспавядаць, -см. под спавядаць.
•ласпрашаць, см. под прасіць.
•паспыт-аўшыся-ацца,—см. под спыта-ваць.
•пассаць,с« под іссаць.
•пасшываць,—см. под шыць.
•пакха-сты-сьце, ж. 1. пастьба. Вял.; Жой-дзішкі Вял.; іг. Хлапец ганяе статак на пасту. Вял. Ніхто не такі, як тый пастух пракляты. ён і дома жарэць і на пасту бярэць, і ўсе яму мала(гэтак быццам кажа жаўрук). I на пасту калісьці ганяў. Дубоўка. См. пасьцьва.
2. паства. Чаму ўзгарэўся Твой гнеў на авеЧКІ пасты твае? Луцк.(перевод псальма74-I).
•пастаялка-лкі-лцы, ж.—несколько от-стоявшееся молоко, с которого сняты слнвкн, нлн же оне взболтаны с первым в крынке. НК: Очеркн, Но. 53; Растсл.; Пісараўка Імгл.(Сержп.: Отчет, 9). Хачу сербануць пастаялачкі. Гнілуша Сур.(Сержп.: Отчет, 14). •пастаяньне-ня, предл.-ню, ср.—долгое стоянне постройкн. Шсл. Пуньку добра зрабілі,—хай толькі Бог даець на пас-таяньне.
•пастаяць,—см. под стаяць.
•пасталы-даў, мн. ч.—кожаные полубаш-макн, стягнваемые в носках н вообіце прнкрепляемые к ногам прн помоіцн "аборкаў", а нногда короткнх ремешков, НК: Очеркн, 125. лаптн. Растсл. Чаго яго ня любіць, што ён ходзе панам, абуецца ў пасталы, падвяжацца валам. Крапіўнае (ПНЗ, 43).
•пастаноў-ey, м.—уговор (постановленне, С.). У іх пастаноў быў учора. Тм.
•пастанавіць,— см. под станавіць.
•пастаньня-ні, ж.—подол. Растсл. Давай дзяцюкоў абглядаць, ці не накралі гароху пастаньня. Дсл. См. прыпол.
•пастаньне-ня—прнгал. Севершч.(Косіч 259). Усі сядаюць на зямлю адно ля аднаго "ў пастаньне”. Косіч259.
•пастаронец-нца, предл.-нцу, зват.-нча, м.—жнтель окрестных мест. Нсл. 482. Пастаронцы ў нас выкупляюць авес. Нсл. Пастаронцы крадуць наш лес. Тм.
•пастарэцца,—см. под старацца.
•пастаяец-аўца, предл.-аўцу, зват.-аўча, м.—глнняный, более муравленный, сосуд в внде цветочного горшка, в котором прнготовляют лакомую пніцу. Нсл. 481. Кажнаму старцу па пастаўцу. Послов. Нсл. Паставец малака, кашы. Тм. Уменьш. пастаўчык—небольшой глнняный му-равленный сосудец. Нсл. 482. Пастаўчык сьмятаны. Нсл.
•пастаў-ава, ж. 1. ткацкнй станок с основой. Шсл.; Mix. Ужо я выткала адзін пастаў. Ст. Пяць паставаў красён выт-кала. Mix.
2. ткань определенной(т. е. такой же, С.) меры, Нсл. 482. цельный кусок холста нлн сукна, снятый с ткацкого станка. Цэлы пастаў сукна ўкралі. Нсл. На азяродзе вісеў пастаў сукна губак пяць. Варлыга: Назіраньні, 12.
пастаўчык, уменьш. к пастаў 1, 2., небольшой ткацкнй станок(с основой, С.) нлн небольшой(т.е. такой же, С.) меры ткань. Нсл. 482.
•пастаўшчына-«бі-не, ж.—пастушнй сбор весною от крестьян перед выгоном скота в внде яец н денег. Шсл.
•пастацйнка-нкі-нцы, ж.—іцннца жну-іцая, следовательно нмеюіцая свою ”пос-таць”. Ксл. Пастацянкі радком ідуць. Дубшкі Сян. (Ксл.). Уменый. пастацяначка-чкг-чцы. Пастацянкі, пастацяначкі нашы весела жнуць і песьні пяюць. Нсл. 482.
•пастаць-ід, ж. 1. фнгура. Гсл.; Еўлічы. Бога тваго ў якой пастаці разумееш? Кіт. 4а7. Харошая пастаць гэнае дзяўчыны. Еўлічы. 2. место жней на палосе. Гсл. Ідзець каля пастаці. Тананыкіна Росл. (Дсл.). См. постаць. •пастаць,—см. под стаяць, стаць.
• пастка-кі', дат., предл. пастцы, ж.- (западня, Гсл.)—мышеловка, ловушка, Ксл.; Ар.; Гсл. то, что пасадка во всех трех смыслах. Нсл. Пастка стаіць там у кутку. Гарывецк Сян. (Ксл.). Мыш лучыла ў
пастронак
845
пасьпёх
пастку. Нсл. Я паставіў пастку на тхара. Куршна Куз. (Ксл.). Пастку мне зрабілі. Нсл.
•пастронак-кка, предл.-нку, м.—постром-ка, тяж. Нсл. 482; Ар, Пастронак парваўся. Нсл. Пастронкам разануў па сьпіне. Тм. •пастраш-аны-аць-ыць,— см. под стра-шыць.
•пасхрашка-шкі-шцы, ж.—прнстрастка, угроза. Нсл. 482. Ня бі яго, а толькі пастрашку яму дай. Нсл. Дзеці любяць пастрашку. Тм.
•паства-вы-ве, ж.—пастьба. НК: Старцы, Но. 20. Сунься змовіць вас дзеля паствы, дык і цаны-меры вам нетуці. НК: Старцы, 74. См. паста /.
•пастўх-yxä, предл.-ухў, зват.-ўша'; мн. ч„ дат.-ХОМ, мн. ч., предл.-ХОХ, м. 1.—пастух. Ар.; Шсл. Заўтра ў нас пастух будзе. Ст.
2.(пастух, Шсл., пастўх, Юрсл.)—скот. Юрсл. Вядзі карову ў пастўх. Юрсл. Цяліца прывыкла ў пастухў хадзіць. Тм. Наду-малася й ламанула ў чужэй пастўх, Тм. Авечкі ад пастуха не застануцца, яны заўсёды за каровамі. Тм. К нашаму пастухў прыбіліся нечыя цяляткі. Тм. Нешта згламаздалася, у пастух надзець можна будзе, гэта не на вясельле. Юрсл.
у пастух—в поле под надзор пастуха. Шсл. Цялё прагналі ў пастух. Ст.
перад пастухамі—подвечер. Шсл. Каня прыеядзеш дамоў так перад пастухамі. Ст. Уменьш. пастушок-шка, предл.-шкў, зват. пастўшку; мн. ч., дат.—КОМ, мн. ч., предл-кох—пастушок. Ар.; Шсл. На лета ўзяў сабе к каню пастушка. Ст.
пасхўшка-шкі-шцы, ж.—девочка нлн женіцнна пастух. Ар.
•паступова, нареч.—постепенно. МГсл.
•паступак-лку, предл. й зват.-пку, м.—пове-денне. Маюць апыт чыніці ня толькі a самым тым учынку і а прычынах яго, але й а захаваньню а паступках тых абедзь-вюх асоб, права із сабою вядучых. Стт. 441. паступак права, юрйд. —юрнднческое действне. Справядлівасьці неадвалочнае паступкам права даводзіці сабе маюць. Стт. 91. Караці ня будзем, ажбы перва на сойме, у суду яўным радам і паступкам права будуць пакананы. Сгг. 66. См. праўны паступак.
судовы паступак—судопронзводство. •паступе'нна, нареч.—постепенно. Гсл.
•паСТЬІр-ыра, предл.-ырў, зеат.-ыру; мн. ч-ры-роў-ром-роў-рамі-рох, м. 1. старшнй пастух, нмеюіцнй под собой обыкновен-ных пастухов; "пастырамі" обыкновен-но бывают старнкн. Ар. Жывёла ўсяго сяла пасьвілася разам: кіраўніком быў наняты чалавек, які зваўся пастыром. Б. Шляхам, Но. 2(113).
2. пастырь. Чы той лепшы, каторы пастыроў сваіх слухаець, чы такія ўпорныя, імамаў сваіх ня слухаюць. Кіт.
6668. Магаджырове пастыроў сваіх не шанавалі. Кіт. 66a7.
•пасварыць,—см. под сварыць.
•пасварьіцца, см. под сварыцца.
•пасўдак, -дку, м.—судок(небольшая чашка, мнска с ручкамн для соусов, подлнвок, прнправ). пнз.
•пасўдавішча-ча, предл.-чу, ср.—осужде-нне(неодобренне, порнцанне, С.), поно-шенне. На пасўдавішча людзкое заслу-жыў. Нсл.
•пасулі'ць,—см. под суліць.
•пасўлка-лкі-лцы, ж.~предложенне цены за покупаемый товар. Нсл. 483. 3a пасулку ня гневаюцца. Нсл.
•пасўмна (посумна? С.), нареч.—сомнн-тельно несколько, опасновато. Нсл. 483. Пасумна ехаць перазь лес ночы. Нсл.
•пасусёдзку, нареч.—пососедскн. Нсл. 483; Ар.; Шсл. Пасуседзку жывець із намі. Нсл. He пасуседзку зрабіў ты: — нашто зараў узьмежак? Ст.
•пасуш-ійы, ж.—прошлогодная неско-шенная трава. Ксл. Учора нашы касілі пасуш. Сухарукава Аз. (Ксл.). Увесну каровы ядуЦЬ пасуш. Зямковічы Сян. (Ксл.).
•пасуўньі-ная-ное—подвнжный, послу-шный, скорый на подьем. Нсл. 483.
Пасуўны дзяцінах куды хочаш, пашлі. Нсл. •пасувайла-лы, oßut.—работннк,-нца, которого-рую нужно толкать к делу. Нсл. 482. Пасувайлу гэтага не дашлешся. Нсл. Дзеўка гэтая чыстая пасувайла. Нсл.
•пасув-аны-йііь-аода, - см. под суваць.
•пасьле', норгч.-после, потом. Ён змоўчыў. А пасьле кажа: ня праўда. Дзьве Душы, 152. •пасьлёй, нареч.; не ynomp. прй степенях сравненйя: позднее, потом, в последствнн. Пасьлей мелі магчымасьць праслухаць прамовы Уладыкі Варлаама. "Бацьк.", Но. 31(467).
•пасьлейшы, -шая-шае—состоявшнйся нлн могуіднй состоться потом, зн. не в смысле степенн сравнення, более позд-ннй. Ня толькі творы таго ж часу ў "Вянок" ня ўлучаныя, але й творы пасьлейшага часу. Бацьк., Но. 31(467).
•пасЬЛЯ, нареч.—ПОТОМ. НК: Очеркн, 62. Падліву пасля (ежча). НК: Очеркн, 62.
•пасьмёх,-ху, предл. псьмесе, злат пасьме-ша, м.—посмеянне, Гсл.; Нсл. 480. посме-шіііце. Вышаў п’яны на пасьмех людзём. Нсл.
•пасьмёліцца, пасьмяляцца,—<«. под сьмёліцца.
•пасьмецІНЬНЯ-НІ, дат., предл.-НІ, ж. — падсьмеціньня.
•пасьмягці, -« под сьмягці. •пасьнедаць,—см. под сьнедаць.
• пасьпёх-еху, предл.-еху, зват.-еша, м. —тороплнвость, Ксл. поспешность, спе-шка. Ар. Пасьпех людзём на сьмех. Послов. Барок Сян. (Ксл.).
пасьпёлы
846
пасьцярэжка
•пасыіёлы-лая-лае, 1. зрелый. Нсл. 481. Пасьпелы яблык. Нсл. Ср. cm. пасыіельшы. Нсл. 481—более зрелый. Выбяры пась-пельшы яблык. Нсл.
2. прнспевшнй, Нсл. 481. тот кому прлішіо время. Памірае не стары, апасьпелы. Нсл. •пасьпелы 11-лая-лае,—поспешный, лов-кнй к чему, скорый. Нсл. 481. Дужа ты пасьпелы на пажыву. Нсл. Ср. cm. пась-пёльшы—поспешнее. Нсл. 481. Твая рабо-та пасьпельшая, чымся мая. Нсл.
•пасыіёшка-йукі-шцы, ж.—рано созре-ваюіцнй картофель, клевер,("канюшы-на”) н пр. возделываемые растення, Ар. ранннй сорт картофеля. Селішча Гар. (Ксл.). •пасьпець I,—cm. nod сьпець II.
•пасьп-ёць ІІ-яваць,— cm. nod сьпець III.
•тсыіяшяць-аю-аеш-ае, несоверш.—спе-шнть; ускорять. Гсл.
•пасьветчаньне-ня, предл-ню; мн. ч.-ні-няў, ср. 1. удостоверенне, мгсл. свндетельство (офнцнальный документ, удостоверя-юіцнй что-л., С.) МГсл.
2. засвндетельствованне. мгсл.
•пасьвётч-ыць-ыцца,— cm. nod сьветчыць.
•пасьвіць, пасьвю(?), пасьвіш, пасьвіць-вім-віце, пасьвяць; прош. sp. пасьвіў, несо-верш., nepex. 1.—пастн. Нсл. 394; Ар. Добра ты пасьвіш, напасьвіў коні ў ваўсе! Нсл. Сымон наняўся ў сяле пасьвіць еьвіньні. Ст. См. пасьціць. Соверш. запасьвіць— "пасьвіць”, с протнвным значеннем, довестн до нзнурення пасомую скотнну дурным прнсмотром. Нсл. 178. Добры пастух, запасьвіў коні, адны скабы. Нсл. Соверш. выпасьвіць—пастн, пока не будет сьедена вся трава. Ар. Іржышча ўжо выпасьвенае. Ар.
КНІГІ ОНЛАЙН
