Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•паварот-т’, преал-це, м.—возврат. мгсл. •паваротка-кг, дат., предл. паваротцы, ж.—возврат. МГсл.
•паваротны-ная-нае—обратный. мгсл. •паварўшыць,—см. под варўшыць.
•павёдаміць-л<лю-лнш-.ме, соверш., каму, 1.—уведомнть кого.
2. НЗвеСТНТЬ, МГсл. СООбіЦНТЬ. Отгл. ймясуіц. паведамленьне-ня, предл.-ню—уведомле-нне. МГсл. Несоверш. паведамлйць-я/о-яеш-яе; повел.-яй-яйма, каму—уведомлять кого.
•павёданьне, павяданьне (Нсл.)-ня, предл,-ню, ср., отгл. ймя суіц. к паведаць—рассказ, Нсл. 434. повествованне. Па твойму павяданьню яны яшчэ ня скора будуць. Нсл. Твайго павяданьня неразьбярэш. Нсл. •павёдаць, соверш., што—рассказать. Паведай мі, што палюбіла душа мая. П.П., 1:7(йз 12 кннг Б.). Вельмі хацела паведаць старому радасную тайну сваю. Дзьве Душы 24. А паведай мне, хто тут граў? С. Музыка 164. Прйч. павёданы—расс-казанный. Гэта ўжо ня раз паведаная справа. Нсл. 434. Рабі так, як табе паведана. Тм. Несоверш. павядйць-аю-аеш-ае—рассказывать.
•павёялка-кі, дат., предл. павеялцы, ж. —ресннца. Вял. См. вейкі.
•павё-яны-яць,— см. под веяць.
•павёк, нареч.—ВО всю ЖНЗНЬ, Растсл.; Ар. вечно, (Нсл. 434) во век. Шсл. Павек не забудуся твае ласкі. Нсл.
•павенаваты-тага, в см. суйДот вена) —лнцо, прннадлежаіцее к свадебному поезду н нмеюіцее особенное порученне надзнрать за прнданым невесты. Нсл. 434. Паеенаватыя паехалі. Нсл.
• павёр-ру, предл. й зват.-ру, м.—креднт. МГсл.; Гсл.—дача В ДОЛГ. Нсл. 434.
на павер, нареч.—в креднт. Гсл. Ha павер ня дам. Нсл. 434. У краме даюць імне на павер.
•павера-дзіла-дзгг/ь, павярэджаны, —см. под верадзіць.
•павёрх, нареч.—сверху, над. Ксл. Паверх лесу гледзячы, жывець. Брыды Меж. (Ксл.). Ня йдзець паверх гразі, а ўсе гразьне ды гразьне. Мікольск М.(Демвд.: Веров. 105).
•павёсма-ма(-мы, Нсл.)-ме, ср. 1. связка нлн куль вытрепанного льна н пенькл, горстей В 10-12. НК: Очеркн, Но. 298; Нсл.434. 10-12 "ручэяк” льна составляет "павес-ма”. Mix. Чатыры павесмы лёну спрала. Нсл.
2. вычесанный н следов, готовый к пряже лен Н пенька. НК: Очеркц Но. 298.
павёсмачка, павёсамка, уменьш. кпавёсма в обойх см. НК: Очеркн, Но. 298.
•павёсьць-ці, мн. ч„ род.-цяў, ж.—повесть. Дз.
•павёт-ту, предл. павёце, зват.-це, м.—уезд. Ксл. Мы Сянськога павету былі. Сахны Сян. (Ксл.).
•паветавы-вая-вае—уездный.
•павёт-ачка-га,— см. под павець.
•пявётны-ная-нае—к навесу относяіцнй-ся. Нсл. 434. Паветнае кручча паадлама-лася. Нсл.
•павётра-ра, предл.-ру, срА.воздух. Гсл.;Ар. Учынкі іх межы неба й зямлі на паветру завешаны будуць. Кіт. 20аі7.
2. поветрне. / мая ж гэтак сама выдумае нейкую паветру ды носіцца. Ст. (Шсл. под мой). Увелйч. павётрышча-чд, предл,-шчу—губнтельная снла поветрня, Нсл.434. поветрне. Паветрышча яго ведае, куды ён пайшоў. Нсл. Паветрышча яго вазьмі. Нсл.
•паветраная-ая, в см. суіц.—губнтельная снла поветрня, Нсл. 434. поветрне. Павет-раная яго вазьмі. Нсл. Паветраная яго панесла туды. Тм.
•павётраны-ная-нае—воздушный. мгсл. •павётрышча,—cm. nod паветра 2.
•пявётрыцыа-ышся-ыцца, несоверш.—быть нстребляему поветрнем, перен. пропа-дать. Нсл. 434. Паветрыся, запаветрыся гэта праклятая работа! Нсл. Соверш. запавётрыцца, перен.— пропасть, Нсл. 434; Гсл. погнбнуть от мора, поветрня. Шсл. Куды ён запаветрыўся? Нсл. Запаветрыў-ся ён ад мяне. Нсл. 180. А каб яно запаветрылася з такім надвор’ям! Ст. Дзе ён запаветрыўся? як пашоў, дык няма й няма. Гсл.,—где он пропал? Ср. у Даля: запаветрыў ты!—пропадн ты! Смл. Куды ён запаветраў—девался? Тм.
павёў 854 паў
•павёў-ву, предл. й зват.-ве, м.—влйянне, воздействне мыслей, ндей,—веянйе. Мяшчанства... яшчэ можа згуляцьролю першых дужалёў у змаганьню зь нясхо-даным праклятым русыфікачным паве-вам. Дзьве Душы 122.
•павечарня-нг-нг, ж.—малое повечерне. Нсл. 389. Павечарня адышла. Нсл.
•павечарніца-цы-цы, ж.. церков.—повече-рне. Нсл. 389. Спавяднікі слухайце паве-чарніцу. Нсл.
•павядальны, -ная-нае—повестватель-ный.
•павядаць, см. под павёдаць.
•павядач-ча, предл.-чў, зват. павядачу; мн. ч„ род.-Чоў, дат.-ЧОМ, предл.-ЧОХ, м.—расс-казчнк. Нсл. 434. Які павядач, такое яго й павяданьне. Послов. Нсл.
• павядачы-чага, мн. ч.-чыя, суш., м. 1. рассказчйк. Нсл. 434; Гсл. 17. Будзь першы паслухачым, а потым павядачым. Нсл. Шмат такіх ёсьць павядачых, як ты. Нсл.
2. повествователь.
•павядзёцца, павялося, безлйч.,—см. под вядзёцца.
•павялічальны, -ная-нае—увелвчйтель-ный.
•павялічаць-аю-аей/-ае, несоверш.—уве-лнчнвать.
павялічыць, соверш. к павялічаць 1, 2. Я цябе ў ласца сваей Божай павялічу. Кіт. 8161. Што табе даў, нікому таго ня даў, прарокі ня ведалі, а стварэньне цябе павялічыў. Тм. 10961.
2. увелйЧйвать, усшійвать.
•павялічацца- чыцца, несоверш.—увелй-чнваться. Соверш. павялічыцца—увелй-чнться.
•павялічэньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к павялічыць,—увелйченйе.
•павЯЛІЧЭНЬНІК-ІА«, м., злектротехн., неол.
—уснлйтель.
•павялічыць,с« под павялічаць.
•павялГчыцца, см. под павялічацца.
•павярнёньне-ня, предл.-ню, ср. 1. поворот (действйе, С.) Нсл. 425. Павярненьне галавы. Нсл. Павярненьне сонца. Тм.
2. возвраіценне. Нсл. 425. Павярненьне да дому. Нсл. Павярненьне грошы. Тм.
•павяршаць-аю-аеш-яе, несоверш., перех. —оканчйвать, довершать. Нсл. 425. Па-вяршай дзела, як знаеш. Нсл. Соверш. павяршьіць—окончйть, довершять. Нсл. 425. Я свае дзела борзда павяршыў. Нсл. Вытнем па руках і павяршым нашу змову. Тм.
•павяршыць,—см. под павяршаць.
•павятранка-нкг-н^ы, ж.—быстрая, про-ворная девушка. Mix.
• паВІХОрЫЦЬ-/?у-рЫШ-рЛ, соверш., перех.
—взлохматнть, завнть. Ксл. Яна павіхо-рыла валасы. Янавічы Сур. (Ксл.).
•павідлівасьць-ір, ж.—завястлйвость.
•павідлівы-вяя-вае—завйстлйвый. Шсл. Ай, які ж ён павідлівы. што абачыць, усё каб яму! Ст. Павідлівая яна жонка. Ст. •павіднёць, г ч под віднёць.
•павідзелася, безлйч.—показалось. Нсл. 426. Табе гэта павідзелася, сусім няпраўда. Нсл.
•павілГца-ць/-цьг, ж.—шерошннца цепкая, подмаренннк, раст. повнлнка. Гсл.
• павінен, -нна-нна—должен, должна, должно. Гсл.
•павіннасьць-^z, мн.ч., род.-цяў, ж.—долг, мгсл. обязанность. Кіт. 6610.
•павінўць,—см. под вінуць.
•павінуцца,—см. под вінуцца.
•павіньнік-wü, предл.-Іку, зват.-іча, м.
—прнзнаюгцнй себя внновным, вннов ннк(тот, кто вйновен в чем-л., С.) Нсл. 426. Я павіньнік твой, паночку, карай і мілуй. Нсл.
•павіны-няя-няе—павлнный. Нсл. 289. Павінае пяро. Нсл. Павіны голас. Тм. •павітацца,—под вітацца.
•павітуха-ўхі-ўсе, ж. 1. повявальная бабка. Ст.
2. акушёрка.
•павіванка-нкг-нцы, ж.—свйтый кнут, обвнтый еіце отдельно свйтой бечёвкой.
пуга-павіванка — павіванка. Справіў сабе пугу-павіванку. с. Музыку, 16. См. дратаваная пуга(под пуга).
• павіца-г^ы, дат., предл.-цы, ж.—пава, самка павлнна. За павіцу — тры капы грошай. Стт. 470.
•павўк-уко, предл.-кў, зват.-ўча; мн. ч.-кі-коў-ком-кі-камі-кох, м. 1. паук. Гсл.; Ар.; Нсл. 389; Шсл. Вундзяка павук злавіў муху ды смокча яе. Ст. Увелйч. павучышча-чы, дат.-чу, вйн.-чу, предл.~чу, м. Нсл. 289. Павучышчу забіў. Нсл.
2. павлнн. Нсл. 289; Шсл.; Гсл. Павук крычыць. Нсл. У дукоры ў радгасьце вядуцца павукі. Ст.
•павуковы-вая-вае, 1. пауку прйнадле-жаіцйй. Нсл. 289. Павуковыя ногі. Нсл.
2. павляну прйнадлежаіцйй. Нсл. 289. Павуковае пяро. Нсл.
•павучына-ны-не, ж.—паутнна. Гсл.; Ксл.; Нсл. 289. Надабе абмесьці павучыну. Пус-тынкі Сян. (Ксл.). Едйнств. ч. павуЧЫНІНа-НЫ-не. Гсл. Собйр. павучыньне-ня, предл-ню—паутнна. Ар.; Еўлічы; Шсл. У хаце шмат павучыньня вісіць. Ст.
•павучыны-ная-нае—паучнй. Нсл. 289. Павучынае гняздо. Нсл.
•павыдрэць,—см. под выдрэць.
•павызваляць,—см. под вызваляць.
•павьісхлы-лая-лае, о многйх—высохшйй. Нсл. 432.
•павышэць,—см. под вышэць.
•паў, näea, предл.-ee, зват.-ве, м„ .—пав-лйн. За пава — тры капы грошай. Стт. 470. См. павук 2.
паўабток
855
паўзьці
•паў..., — первая часть составных слов, которые значеннем отвечают слову "палавіца”.
1. употребляют в словах, во второй частн которых есть нмя суіц. в род. падеже ед. чнсла, напр.: паўгадзіны, паўрубля, паўсяла, паўкапы.
2. употребляют в словах, во второй частн которых есть нмя чйсл. в род. падеже ед. чнсла: паўтара, паўгада, паўшаста, паўасьма—полвторого, полшестого, полдесятого.
паўтара людзкога—о человеке отрй-цательного значенйя, мало вмеюіцем йлй вовсе ненмеюіцем положнтельных человеческйх качеств. Ар.
•паўабток-ку, предл.-ку, м.—полуостров. Галіны садоў хавалі жаролы артылеры, што неўзабаве мела зьмяніць мапу Апэнінскага паўабтоку. Акула 395. Людз-кое мора плыве на сонечныя берагі Апэнінскага паўабтоку. Акула 307. См. паўатока.
•паўгоркі-дкаў, едйнств. ч. нет.—ПОЛугО-дне. Гсл.; Нсл. Наняўся на паўгодкі. Нсл. •паўгоні-«яў, мн. ч.—половнна "гоняў". Ар.; Шсл. Паўгоні ўзараў. Ар.
•паўгонкі-нак, едйнств. ч. нет.—половйна "гоняў”. Нсл. 425. Іпаўгонак неўзараў. Нсл. Уменьш. паўганькі'-оў-ол«, мн. ч„ предл.-ОХ. Шсл. Паўганьке пакінуў канюшыны на сяўбу. Ст.
•паўгоньне-ня, предл-ню, ср.—тоже, что "паўгонкі”, но большее пространство. Нсл. 425. Паўгоньне засеяў лёнам. Нсл.
•паўгадзіна-ны-не, ж.—полчаса. Нсл. 425. За паўгадзіну(-ны? С.) прыдзем. Нсл. Паўгадзіна ёсьць, як паехаў. Нсл. Вялікая твая паўгадзіна! Тм. Паўгадзінаю пазь-ней прышоў за мяне. Нсл. Уменьш. паўга-дзінка-нкч-нцы—полчаснк. Нсл. 425. Паж-дж паўгадзінку, паўгадзіначку. Нсл.
•паўхеніч-ча, предл.-чу, м.—удар по уху, поіцечнна. Нсл. 486. Паўхеніча заробіш, не чапайся. Нсл. Накарміў паўхенічамі. Нсл. Як даў я яму паўхеніча, дык ён і закруціўся. Нсл. 431.
•паўдня-ня, на паўдні, 1. средйна дня, прнблйзнтельно между 11-14 часамй. Ар., полдень. Нсл. 125; МГсл. Паўдня на двары, a ён яшчэ не ўставаў. Лужасна Куз. (Ксл.). Паствіш у паўдня. П. П: 7(Нз 12 кннг Б.). A паўдні выйшаў на работу. Нсл. Ужо паўдня, а вы яшчэ пасіце. Ар.
2. юг. Ар. Гусі лятуць на паўдня. Ар.
•паўднявы-вая-вае—южный. Ар.
•паўдзёньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—среднна дня. прнблйзйтельно между 11-14 часаМй. Ксл. Паўдзеньненадварэ.Нсл.425. Прыгналі статак на паўдзеньне. Аскры-сенец Беш. (Ксл.). См. паўдня, палудніца.
•паўдзёньнік-іка, предл.-іку, мерн-днан
•паўдзён — паўдня в обойх значенйях. На паўдзён прыгналі статак у двор. Астроўна Віц. (Ксл.).
•паўдзёнкі-нкаў, мн. ч.—время от зарн до полудня. Нсл. 425. На паўдзёнкі гоняць статак. Нсл. Па паўдзёнках косім яму сена, a то сабе. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
