Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•перапялясы-сая-сае—перепелесый, с длнннымн пятнамн. Нсл. 406.
*перапячайка-йкі-йцы, ж.—булочннца, продаюіцая на рынке баранкн, кренделн н прочее хлебное. Нсл. 406. Крычыць, як перапячайка. Нсл.
•перапілов-аньне-аць, —см. под пілаваць.
•перапіловавацца,—см. под пілавацца.
•перапілав-аньне-аць,—см. под пілаваць.
•перапіраць,—см. под перці.
•перапіс-су, предл. й зват.-се, м.—перепнсь. Нсл. 407.
•перапіс-аваць-ччб,— см. под пісаць.
•перапл-очаны-очаваць-аціць, —см. под плаціць.
•Пераплаўе-ўя, предл.-ўю, ср.—праздннк Преполовення. Нсл. 407. На самае Пера-плаўе гэта было. Нсл. На Пераплаўе радзіўся. Тм. Уменьш., ласкат. Пераплаўіка-
ка. Нсл. 407. Памажы нам Пераплаўіка сьвятое. Нсл.
•пераплаўны \-ная-нае—способный к переплыванню. Нсл. 407. Рака ня дужа пераплаўная, быстрая дужа. Нсл.
•пераплаўны ІІ-ная-нае—относяіцнйся к праздннку Преполовення. Нсл. 407; Гсл. Пераплаўе, пераплаўная нядзеля, серада. Нсл.
*пераплёт-ёта, предл. й зват.-ёце, м.—часть "азярода" между столбнкамн-решетн-намн. Шсл. Жыта нажалі два пераплёты. Ст.
•пераплўт-аны-аць,—см. под плутаць. •пераплўтацца,—с«. под плўтацца.
•перапл-ысьці-ь/вачь,— см. под плысьці.
•перапрос-су, предл.-се, м.—просьба о проіценнл, нзвнненнн, Гсл. нзвнненне. Ксл. Зь перапросам пайшоў к яму. Ксл.
•перапр-агаць-эгчьг,— см. под запрагаць. •перапрад-аны-аваць-аць,—см. под прада-ваць.
•перапрадавацца,—сл. под прадавацца. •пераправа-вы-ве, ж.—переправа. Нсл. 407. Мост зьнесла, і пераправы пераз раку няма ніякае. Нсл.
• перапр-эгчы-элсаны,— см. под прагці, прэгці.
•перапўда-ды-дзе, ж.—снльный нспуг н бегство от него. Зь немым крыкам перапуды хлопчык кінуўся туды. С. Музыка 43.
•перапўск-ску, предл.-ску, м. 1. пропуск. Нсл. 408. Пераз рагатку перапуску не даюць. Нсл. См. пярэпуск.
2. смешанный с смолой н деревянным маслом воск, употребляемый для садо-вых прнвнвок н даже для лечення ран. Нсл. 407.
•перапын-яць-ійь, — см. под пыніць. •перараб-іць-ляцб,— см. под рабіць.
•перарэз-за, предл. й зват.-зе, м.—половнна распнленной(двудонной, Нсл.) 40- нлн 20-тнведерной бочкн. НК: Очеркн83;Ксл.;Нсл. У перарэз усып усё. Стрыжава Беш. (Ксл.). Два перарэзы капусты насеклі. Нсл. Уменьш. перарэзічак-чка, предл.-чку, м.—малень-кнй "перарэз", велнчнною в гарнец. НК: Очеркн 83.
•перарэза-зы-зе, обі^.—надоедлнвый до невозможностн. Шсл. Маўчы ты пера-рэза, ня рэж майго сэрца! Загай (Пух). •перарваць,—см. под ірваць.
•перарвацца,—см. под ірвацца.
•перарўпіла, безлйч.,—CM. под рўпе, безлйч.
•перарывацца,—см. под ірвацца.
•перарываць,—см. под ірваць.
•перарыўка-укг-ўі/ы, ж. 1. разнообразне, прерыванне чего-л. постоянного. Нсл. 408. Дзеля перарыўкі вазьміцеся за іншую работу. Нсл.
2. временная свобода. Нсл. 408. Часта перарыўку маеш. Нсл.
•перарыўна, нареч.—с перерывом. Хароб-рычы(Курыла ,84).
.перарыўны
872
пераводнік
•перарыўны, -ная-нае—перерывчатый, нногда свободный от постоянного заня-тня. Нсл. 408. Перарыўнага часу ня маю за работаю. Нсл.
•перасохлы-лая-лае—пересохшнй. Хво-рая ледзь кратала перасохлымі вуснамі. Дзьве Душы 98.
•перасолка-лкі-лцы, ж — тонкая балка, ндуіцая от печн до окна, под нею обыкновенно "пол"— палаты. Еўлічы.
•перасошча-ча, предл.-чу; мн. ч.-чы-чаў, ср.—перекладнна, балка между столбамн в овнне. Ксл. Ці даўно пастаўлена балка, a ўжо перасошчы пакрывіліся. Лёз. (Ксл.).
•перасоўка-кЛ дат., предл. перасоўцы, ж.—поперечная перекладнна, скреп-ляюіцая вннзу ножкн стола. Ксл. Пера-СОўкІ надабе НОвЫЯ. Стрыжава Беш. (Ксл.). •перасіл-ены-іўшыся-іцца,— см. под сіліц-ца.
•пераскок-оку, предл.-ОКу, зват.-ОЧа, м. 1. прыжок через что-л. Нсл. 408. Пераскок пераз ручай. Нсл.
2. очень блнзкое расстоянне. Нсл. 408. Для яго ад нас адзін пераскок. Нсл.
•пераспаньне-ня, предл.-ню, ср.—чрезмер-но долгое спанне. Нсл. 408. Ад пераспаньня цяцюха прыстала. Нсл.
•пераспаць,—см. под спаць.
•перастарак-рка, предл. й зват.-рку, м. —престарелый мужчнна. Войстама Вял. См. перастарык.
•перастарык-ыка — перастарак. Шсл. Ведама перастарык-. узьлез на печ ды качаецца! Ст.
•перастарыца-і^ы-цы, ж.—престарелая. Яшчэ ты, маладзіца, не перастарыца — мужык, нябось, трэба! Ст.
•перастава-вы, предл.-ee, ж.—.... Ез і пераставу дала айцу нашаму цешча теае міласьці. Квятк.
•пераставаць-ваю, стаю,-ваеш- стаёш, несоверш. 1. переставать. Калі б мой язык хацеў а раю змовіць, не пераставаючы мовіў(бы год). Кіт. 12465.
2. на чым,—довольствоваться чем-л. Усе на маей радзе пераставалі. Кіт. 62a7.
перастаць-стану-станеш-стане, соверш. к пераставаць, 1. перестать.
2. на чым, — удовольствоваться чем-л.
•пераступ-ну, предл. й зват-ne, м.—порог(в нзбе), НК: Очеркн, Но. 460. порог. Ксл. Пераступ іх нізкі дужа. Калышкі Лёз. (Ксл.). •пераступны: пераступны год—внсокос-ный ГОД. Ар.
•перасўд-dy, предл.-дзе, зват.-дзе, л.(Смал. праўда 1229 г.) 1. определенный процент с сумы нска. Стт. 1529 г„ сл., стр. 232. Калі суд земскі каму што на ком прысудзіць, тагды ад таго, хто зыча, маюць сабе браці за працу еваю перасуду ад капы літоўскае па два грашы лэтоўскіх. Стг. 70. Ён суды судзе, перасуды бярэць. Мз нар. песнн.
2. возвраіценне судовых нздержек. Гордз. Акты ХУП, стр. XII.
•пераськёп-ёда, предл. й зват.-ёпе, м.—тре-іцнна. Нсл. 408. Начоўкі купіў зь перась-кёпам. Нсл.
•перасьледаваньне-мя, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср„ отгл. ймя суіц. к перасьледаваць, — гоненне, преследованне. мгсл.
•перасьледаваць-дўю-дўеш-дўе, несоверш. —преследовать, подвергать гоненням, прнтеснять, угнетать.
•перасьпёхі-хаў, едйнств. ч. нет. 1. всякая работа, где ндет соревнованне трудя-ІЦЙХСЯ. НК: Очеркн, Но. 304.
2. нгра B горелкн. НК: Очеркн, Но. 304.
•перасыі-ёлеваць, -ёліць-ёлы-ёць-яваць,
—cm. nod сьпець.
•перасьпёлы-лая-лае—перезревшнй. Шсл. Пшонка аж крышыцца — ведама перась-пелая. Ст. Перасьпелы ячмень асыпаўся. Ст.
•перасьцераг-аць-чы,—см под сьцерагчы.
•перасьцеражэньне-ня, предл., -ню. ср.
—предлостереженне. Нсл. 409. Дзякуй за перасьцеражэньне. Нсл.
•перасьцябнуць,—см. под сьцёбаць.
•перасьцярога-огі-озе, ж.—предостере-женне. Гсл.; Нсл. 409; Шсл. He памагла яму ніякая перасьцярога. Ст. Даў я табе перасьцярогу, атыне паслухаў мяне. Нсл. •перасыпаць, перасыпаць,—см. под сы-паць.
•перасыць-гр, мн. ч.-ці-цяў, ж.—пересы-іценне. Нсл. 409. Хворы ад перасыці. Нсл.
•перашэпты-таў, едннств. ч. нет.—разго-воры шепотом. Нсл. 411. Што ў вас там за перашэпты? Нсл.
•перашкода-ды, дат.. предл.-дзе, ж.—пре-ПЯТСТВНе. Бешан кавічы (Ксл.); Шсл. Каб ХЯЦЯ ня стрэлася па дарозе якое перашкоды нам. Ст.
•перашмул-яны-яць,— см. под шмуляць.
•перашмўляцца,—см. под шмўляцца.
•перашука-укі-уццы, ж.—перенскнванне. Нсл. 412. Мы ўсюдых перашуку рабілі, як няма, дык няма. Нсл.
•ператроска—обыск. мгсл.
•ператрасаць, см. под трэсьці.
•ператрўс-у, м.—обыск. Ар.
•перавод-dy, предл. й зват.-дзе, м.—уннч-тоженне, нстребленне, смерть. Нсл. 399. Перавод племені. Нсл. Пераводу на вас няма! Тм. Перавод на мышы. Тм.
•пераводная-ае, в см. суіц.—нзводягцая, нстребляюіцая снла. Нсл. 399. Пераводная не бярзць гэтага п ’яніцу. Нсл. Пераводнае на цябе няма! Тм.
•пераводнік-ла, предл.-ку, зват. перавод-ніча, м.—человек, прнннмаюіцнй кра-денное, н вообіце содействуюіцнй вов-ровству. Ня было б злодзеяў, каб ня было пераводнікаў. Послов. Рапан. 122.
пераводы
873
пёрац
•пераводы-даў, едйнств. ч. нет.—сплетнн, переноснмые нз дома в дом. Нсл. 399. Зводамі а пераводамі займаюцца бабы. Нсл.
•пераводзіна-ны, дат., предл.-не, ж. 1. длннное, тонкое бревно, на которое кладут крюкн стропнла прн устройстве крышн. Ксл. Мы ўжо паклалі пераводзіну на пуНЮ. Семянцова Беш. (Ксл.).
2. верхняя перекладнна в ткацком станке, скреплякяцая станок. Ксл. Хоча, каб безь пераводзіны ставы добра стаялі. Беліца Сян. (Ксл.).
• перавоз-озу, предл. й зват.-ОЗе, м. 1. переправа через реку. Ар.; Ксл.; Нсл. 399. Паўлюк зарандаваў перавоз. СеляддоваБеш. (Ксл.). Заплаці за перавоз. Нсл.
2. средства для переправы, Ар. перевозное судно. Нсл. 399. Гаспадару, дай перавоз пераз раку! Ар. Падайце перавоз. Нсл. Перавоз усіх не падыйме. Тм.
3. плата за перевоз. Заплаці перавоз, тады перавязу. Нсл.
•перавозьнік-ка, предл.-ку, зват. перавозь-ніча, м.—перевозчнк. мгсл. Апавяданьні старога перавозьніка Саўкі. ЗСД 34.
•перавозьніцкі, -кая-кае—перевозчнчнй.
—перавозьніцкі хлеб, заработак. Нсл.
•перавойстраны. гм под істрыць.
•перавага-агі-азе, ж. 1. перевес. Нсл. 399; Гсл. У тавару перавага ёсьць. Нсл.
2. снла, влнянне, Нсл. 399. премуіцество, превосходство. Яго слова перавагу мае над маім. Нсл.
•перавазьня-нг-нг, ж.—суета прн пере-возке. Нсл. 399. Дадзела гэта перавазьня. Нсл. За перавазьнёю час страціў. Тм.
•пераваж-аньне-аваны-аваць-ыць,—см. под важыць.
•пераважаць-аю-аеш-ае, повел.-ай-айма, несоверш., каго-што—нметь пренмуіцес-тво, превосходство.
•пераважна, нареч.—пренмуіцественно. МГсл.
•пераважны, -ная-нае—преобладаюіцнй, —пренмуіцественный. Гсл.
•пераважыць-жу-жыій, повел.-ж-жма —получнть пренмуіцество. Mae слова пераважа теаё ў пана. Нсл. 399.
•перавайстрыць,—nod істрыць.
•перавайстрыцца,—см. под айстрыцца.
•пераваяока-окі-оццы, ж. 1. перегрузка. Гсл.
2. проволочка. Нсл. 400. Толькі перавалоку нам робіш. Нсл.
•перавалакаць-аю-аеш-ае, несоверш.—за-бороненный посев переезжать бороной в длнну пашнн. Варсл. Янка ўжо перавала-кае ячмень. Варсл. Соверш. перавалачы. Авес я ўжо заламаў і перавалок. Варсл. под заламаць I.
•пераваротнік-ка, предл.-ку, зват. перава-ротніча, м.—по прннуденню перешед-шнй в другое веронсповеданне. Mix.
•перавароцень-теня, обіц. 1. по поверью, оборотень человека в жнвотное. Нсл. 400. Ночы сьвіньня чорная, знаць ведзьма пераеароцень, бегла за намі’ ледзь ускочылі ў хату. Нсл.
2. бранное,—нзменнвшнй-шая веронспо-веданне. Нсл. 400. Якая будзе ў ім праўда, калі ён перавароцень? Нсл. Жонка нашага пана, знаць, пераваротням стала; ніколі да царквы ня ходзе. Нсл.
• пераварачаць, см. под варочаць.
• перавёраньне-ня, предл.-ню, ср.—убеж-денне. Ср. пераверыць.
•пераверыць-ру-рыш-ра, соверш., каго —убеднть. мгсл. Прйч. перавераны—убе-жденный кем-л. Прйч. наст. вр. перавя-раючы—убеднтельный. Несоверш. пера-вяраць-аю-аеш-ае—убеждать.
•пераверыцца-руся-рышся, соверш.—убе-днться. Як ён прыехаў на сход, то пераверыўся, што князь навет кіруе ўвесь карагод. Дзьве Душы 26. Абдзіраловіч пачуў тут нейкую палёгку ў дачынень-нях да Іры, быцца перавёрыўся ў нечым радасным і меў права сказаць: "Эт, каму гэта патрэбна! ” Цзьве Душы 159. Прйч. прош. вр. пераверыўшыся—убежденный(еслн сам убеднлся). А хто-бы перавес каму другому парубаў або сець перавесную скраў, маець заплаціці шэсьць рублей грошай. Стт. 381.
КНІГІ ОНЛАЙН
