Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•пялёгаваць-гую-гуеш-гуе, несоверш., перех. 1. нежнть, няньчнть на руках. Нсл. 396. Досіць табе пялегаваць дзяцё, пакладзі ў калыбку. Нсл.
2. няньчнть вообіце, Шсл.; Mix. ухажнвать (за кем, чем-л.). Маці пялегавала дзяцё. Mix. Надта пялегуюць яны свае дзеці. Ст. Соверш. выпялегаваць—выняньчнть, Нсл. 89. выхолнть. Шсл. Выпялегавалі сынка сабе — адна пацеха зь яго. Ст.
3. upon.—бйТЬ, КОЛОТЙТЬ. Нсл. 396; Растсл.; пнз. За што ты так яго пялегуеш? Нсл. •пялёгавацца, пялёгуюся-гуешся, несо-яерш. 1. няньчйться, (Mix.) забавляться. Нсл.
396. He пялегуйся 36 дзяцём. Нсл. Досіць табе пялегавацца з цацкамі. Нсл. Я з табой пялегавацца ня буду. Mix.
2. возйться. Нсл. 396. Пакуль ты будзеш пялегавацца зь ім? Кінь ужо яго. Нсл.
3. жнть в довольстве, в холе. Соверш. напялёгавацца—пожйть в довольстве, в холе. Шсл. Але мала ён напялегаваўсях малады памер. Ст.
•пялёжыць-жу-дыш-жа, несоверш., перех. 1. букв. — проводйть полосы. Нсл. 396.
2. бнть жестоко чем-л. гйбко-продолго-ватым. Нсл. 396. Ня можна, не пялежыў-шы хлапца. Нсл. Соверш. сьпялёжыць. Нсл. 396. Ня лазь у яблыкі, скуру сьпялежу. Нсл. •ПЯлёскаНБНе-НЯ, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к пялёскаць,—плеск в воде, плесканне. Нсл. 396. Пялесканьне рыбы ў вадзе. Нсл.
•пялёскаць-аю-аеш-ае, несоверш. 1. пронз-воднть плеск в воде. Нсл. 396. He пялескай вады. Нсл. Однократ. ПЯлёснуЦЬ. Нсл. 396. Пялеснуў ваду і рыбу адпудзіў. Нсл. Рыба пялескае, пялеснула ў вадзе. Тм. Соверш. запялёскаць—начдаМ пялескаць, С.) плес-каться. Нсл. 178. Шчупак у ночвах запя-лескаў, знаць яшчэ жывы. Нсл.
2. перех.—пролнвать, пронзводядвнженне в жндкостн. Нсл. 396. He пялескай малака. Нсл. Однократ. пялесканўць—одннм двн-женнем сосуда поколебать(о жндкостй). Нсл. 396. Глядзі, пялескаеш малако! нясі асьцярожна. Нсл. Соверш. расьпялёскаць-лёшчу-лешчаш-лешча—пролнть, пронз-водя двнженне в жндкостн. Нсл. 396. Ціха йдзі, бо пялесьнеш, расьпялешчаш мала-ко. Нсл.
•пялёскяйца-каюся-каешся, пялёшчуся-лешчашся, несоверш. 1. пронзводнть плескн. Нсл. 396.—пялескаць 1. Хвалі на возеру пялешчуцца. Нсл. Соверш. запялёс-кацца, а) заколебаться с плеском. Нсл. 178. Возера запялескалася. Нсл.
б) забрызгаться водою. Нсл. 178. Пазал-камі запялескалася сусім. Нсл.
2. пролнваться через край сосуда. Нсл. 396. Ціха нясі гарлач; малако пялескаецца, пялесьнецца. Нсл. однократ. пелесканўцца,
1. от двнження поколебаться. Нсл. 396. Малако плесканулася ў гарлачу. Нсл.
2. пронзвестн плеск, двнженне в воде. Нсл. 396. Рыбіна пелесканулася ў віру. Нсл.
' пялёснуцца, 1. однократ. к пялескацца 1.—плеснуться. Нешта ў вадзе пялеска-ецца, пялешчацца, пеляснулася. Нсл. 396.
2. однократ. к пялескацца 2—пролнться через крайсосуда.
•пялёстак-тка, м.—лепесток. Гсл.
•пялясы-сая-сае—с белымн по темному нлн чернымн по светлому полю поло-самн. Нсл. 397. Пялясы конь. Нсл. Пялясая карова. Нсл.
•пялудніца-цы-цы, ж„ област. — каласьнік. л.
•пялюстка-дакг, ж.—кусок тонко раска-танного теста. Растсп.
пяноўе
881
пярэйма
*пяноўе-ўя-ўю, собйр, ср.—место с пнямй ПОСЛе ВЫрубКЙ леса. НК: Очеркн438.
•п’яніца-цы-цы, обіц. 1.—пьянйца. Ар.; Нсл. 542. Горш няма, як баба п’яніца. Нсл.
2. сорная трава, ймеюіцая опьяняюіцее свойство; чаіце всего растет в ячмене й пшенйце. Вр. Ад ежы зь ячменю, у каторым расла п ’яніца, людзі ўпіваюцца: баліць галава, ірвець. Ар.
•п’янюга-гг, обіц.—уннж. к п’яніца.
п’ець п’янюга—не упйвается. Жукава імгл.(Койч 35). Чаго прыкасаўся да мяне гэты п'янюга? Нсл. 542. Яшчэ горай тое, што паручаюць караць паўстанцаў такім крывасмокам, якрозныя п’янюгі. Дзьве Душы 158. Уменый. п’яНЮЖКа-КІ, обіц. Жонка п 'янюжка. Нсл. 542.
• п’яніць, п’йніць, п’яняць—опьянять. Мяне п’яніў ня бзу чад, п’яніў каханае пагляд. Кавыль: Зялшум(Блр. Думка, Но. 2). •п’яніцы-цаў(одна п ’яніца)—гонобобель, голубйка, НК: Очеркн 479. голубйка(кус-тарннк й ягоды). ВойстамаВял. См. дурніцы. •пянкя-нкі-нцы, ж.—пенька. Ар. Ср. пен-чаны.
•п’янкі-кая-кае—опьяняюіцйй. Пск.(йеро-польскнй).
•п’янства-ва, ж.—пьянство.
•пянушок,—cm. nod пень.
•пянўшкі(одна пянушка)-шак—позднне опенькн, с мутной й корявой шляпоч-КОЮ. НК: Очеркн 474. Ср. ПЯНушОК(под пень). •ПЯНЦЮХ-VXa, преол.-юху, зват.-юша; мн. ч„ дат-ХОМ, мн. ч., предл-ХОХ, м. 1. ОТрубок дерева. Нсл. 397. Разьбі пянцюх. Нсл.
2 . перен.—толстяк. Нсл. 397. Досіць табе няньчыць на руках пянцюха гэтага. Нсл.
3 .—увалень. Ксл. Бач ты пянцюх які! Гравы Сян. (Ксл.).
ПЯНЦЮШОК, уменьш. к пянцюх 1.—отру-бочек бревна. Нсл. 397. Пянцюшкі добра разьбіць на падпал. Нсл.
2. толстенькое тяжелое дйтя. Нсл. 397. Цяжкая ўжо пянцюшок гэта. Нсл.
•пянцюхійла-лы, м. — пенцялей 1. Нсл. 397. He пайду я за гэтага пянцюхайлу. Нсл. •ПЯНЦЮШОК,—CM. nod пянцюх.
•пянчўк,—cm. nod пень.
•п’янчыцця-чуся-чышся, несоверш.—пьян-ствовать. Ар.
•п'яны-ная-ное, 1. пьяный. Ар. П’яному і козы ў золаце, Послов.—пьяному море по колено. НСб 142. Увелйч. п’янюсенькі—пья-нёхонькнй. Нсл. 542. Прышоў двору п’янюсенькі. Нсл. Шайтан укінуў межы вас гнеў у напою п ’яным. Кіт. 63a7.
2. опьяняюіцйй. П’яны напітак. Тм. 62617. См. п’янкі.
п’яншы, ср. cm. к п’яны 1, 2. Нсл. 542. Ты п’яншы быў за яго, ня помніш нічога. Нсл. • пяро-да, предл.-рў, мн. ч. пёры-раў, ср. —перо. Собйр. пёр'е-р’я, предл.-р’ю,(только птйчье) Ар.; Гсл. Ласкат. періка-ка—ПбрЫШ-Кй. Гсл.
•пяроўка-ўкі-ўцы, ж.—пенал. Нсл. 412. Поўную пёраў пяроўку адабраў у мяне. Нсл. См. пярэчнік II.
•пярак,—cm. под перакавік.
•пярапліца-цы-цы, ж.—неподвйжно прй-лаженный в пробойне верхнего жёрнова брусочек B 3/4 вершк. НК: Очеркн327.
•пярэбірак-рка, предл.-рку, м.—отобраная охопка сена, соломы. Ксл.
•пярэбіранка-нкг-нцы, ж.—награблен-ное( "перабранае”) к ноге от обіцей кучн граблямй сено йлй солома. Шсл. Бэрку за дзёгаць дзьве пярэбіранкі сена. Ст.
•пярэбірка-ркг, dam., предл. ПЯрэбІрцЫ, ж. 1. — пярэбірак. Ксл. Пяць пярэбірак зас-таЛОСЯ сена. Бешанкавічы (Ксл.).
2. — пярэбіранка. Шсл. Пакладзі гэтую пярэбірку на рэзьгіны. Ст.
• пярэхрыст-с/ла, npeäa. й зват.-сьце, м. —перекреіценец. післ. Непазнаць, штоён пярэхрыст. Ст.
•пярэдайка-йкі-йцы, ж.—второй год дояіцаяся корова без телёнка. Шсл. Наша пярэдайка яшчэ дарма даець малака. Ст. См. перадойка.
•пярэдт-няя-няе, 1. прежннй. Нсл. 401. У пярэднія гады ляпей, кажуць, было жыць. Нсл. Няхай на пярэднія дні будзе сказана. Нсл.
2. предндуіцнй(предшествуюіцнй, С.) БГсл.
•пярэдніца-цы-цы, ж. — перадоўка. Шсл. Каротка пярэдніца-. нельга будзе ўціс-нуць воза. Дукарка Сьміл. (Шсл.).
•пярэдзіркі-рак, едйнств. ч. нет.—лучшего сорта лён(аккуратно, несколько раз прочесанный, передранный). Шсл. Пап-рала свае пярэдзіркі на ручніке. Ст. Зь пярэдзірак выткала адзін абрус. Ст.
•пярэзімка-л<к-л«цы, ж,—жнвотное, пе-реЖЙВШее лето й ЗйМу. НК: Очеркв, Но. 540; Ар. См. перазімка.
•пярэзвы-ваў, едйнств. ч. нет. 1. взалмные прйглашенйя в гостн. Бывало в Велнко-лйтве(Белорусн) в конце масленйцы — ”на запускі” шлй в гостй всей деревней от одного хозяйна к другому, пока не перешлй всех. Ар.
2. последняя свадебная беседа(свадебный пнр, С.), когда невеста с мужем прйез-жают в дом отца, — ровно через неделю после венчанйя. Шсл. У Якубовых у нядзелю будуць пярэзвы. Ст.
•пярэйд-dv, предл. й зват.-дзе, м.—переход. Гсл.; Нсл. 420. Тут пярэйду няма за балотам. Нсл. Маскалі пярэйду не даюць. Тм.
•пярэйма-.мм-л«?, ж. 1. настйженйе попе-рек йдуіцего, бегуіцего, плывуіцего, летяіцего. Бяжы баржджэй на пярэйму коні, у вавес скачуць. Нсл. 402. См. пярэймы. 2. встреча(для прйветствяя, С.) Нсл. 402. Усі на пярэйму нам із двара вышлі. Нсл.
пярэймы
882
пярсьцёц
•пярэймы-.маў, мн. ч. 1. перехват кого, чего-л. поперек путй его. Паехаў у пярэймы ўцеклых. Нсл. 403.
2. предварйтельный выход на встречу йдуіцему с путй для прйветствйя. Нсл. 403. А зьвярнуўся сын Даніла дамоў, жана яго, Кацярына, на пярэймы вышла. Нсл.
3. перехваты, болй(напр. прн родах, С.) Нсл. 403. Ня борзда родзе, пярэймы ня часта бяруць. Нсл. Там нашу Ганначку пярэймы , шчэ й патужачкі. Шлець Сьцяпаначку па бабусечку... Старадуб(Жнв. Старнна, 1910, I, 104).
•пярэклець-ш, мн. ч.-ці-цяў, ж.—крыльцо перед дверью клетй, Ксл. крытое крыльцо амбара. Mix. Ключ ляжыць там на ПЯрЭКЛеЦІ. Аськершчына Беш. (Ксл.).
•пярэклецьце-ця, предл.-ню, ср.—шнрокне мосткй по длйне всей стенкй амбара, в которой ймеется дверо. Шсл. Пасып курам ячменю на пярэклецьці. Ст. См. пярэклець.
•пярэкулам, « см. нар.—перевалом. Мяхі пярэкулам лягчэй пераставіць на другое месца. Нсл. Пянцюх цяжкі несьці, a пярэкулам перакулі. Тм.
•пярэкуль, нареч.— КуВЫрКОМ. Шсл. Як штырхнуў яго, дык пярэкуль і паляцеў! Ст.
•пярэпалахі-хаў, мн. ч. 1. снльный йспуг (говоря о людях). Ар. Хлопчык захварэў ад пярэпалахаў. Ар.
2. болезнь от нспуга. Ар. У хлопчыка пярэпалахі. Ар.
зь пярэпалахаў—от йспуга. Ар. Зь пярэпалахаў захварэў. Ар.
•пярэплат-wjy, предл. й зват.-це, м. 1. столбы с паралельнымй перекладйнамя для сушкй снопов. Ар.; Ксл. Злажы боб у пярэплат. мікалаёва Куз. (Ксл.). См. азярод. 2. астраўкі. 2-го рода. Ар.
•пярэпуск-ку, м.—пропуск. Гсл. См. пера-пуск 1.
•пярэспа-спы, ж. 1. коса(длйнная узкая отмель, йдуіцая от берега, йлй нйзмен-ный узкйй мыс, С.). БГсл.
2. насып йлй насыпная дорога через болото, нногда делается поверх спе-ЦйаЛЬНО ПОЛОЖвННЫХ бровен. Жучкевіч, 18. •пярэста, нареч. к пярэсты—пестро. мгсл. •пярэстасьць-ш, ж.—пестрота. мгсл.
•пярэсты-даая-тае—разноцветный, пес-трый. Гсл. Ваўкі задавілі нашу пярэстую сьвінку. Ст. Сузіраць жыцьцё, вывучаць яго пярэстыя праявЫ. ЗСД 186. Уменьш., ласкат. пярэсьценькі Быў пярэсьценькі каток — нос чарнявы, хвост бялявы. Колас.
•пярэсуха-ухі-се, ж.—мелкое место на реке от пересыханйя воды. Шсл. На рацэ Пцічу ШМат пярэсух. Амельна Пух. (Шсл.).
• пярэсьціць, пярэшчу, пярэсьціш-це, несоверш., перех.—йзбйвать поленом, пал-кой. Шсл. Узяў ды давай пярэсьціць яго паленам. Ст.
•пярэсьціцця-шчуся-сьцішся, несоверш. —пестреть. Соверш. запярэсьціцца—за-пестреть. Запярэсьціўся луг морам разнаколерных істужак. зсд 145.
•пярэсыць-гр, ж.—пресыіценйе. Гсл. Рас-плываецца хваляй густой па істоце адчуваньне тупой пярэсыці. зсд 79. См. перасыць.
•пярэвітка-текг-тяцы, ж.—березовая хво-ростннка для перевязыванйя(перевйва-ння) кольев в нзгородй. Шсл. Дай сюды крапчэйшую пярэвітку. Ст. Пайду ў пярэвіткі. Ст.
КНІГІ ОНЛАЙН
