Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•плеўка,—см. под плява.
•плецяніца-цы-цы, ж.—плетёнка, Нсл. 418. плетенная веіць. Плецяніца цыбулі. Нсл. Часнок павяжы ў плецяніцы. Нсл. Касу падзяліла на дзьве плецяніцы. Тм.
•плёчы,—см. тд плячо.
•плёха, плёхі, плёсе, ж.—непотребная женіцнна, потаскуха. Нсл. 418. Што табе з плёхаю гўкаць. Нсл. He зьвязуйся з плёхаю. Тм. Уменьш. плёшка-гг/кі-ідцы —нзбалованная, непостоянная девнца. Нсл. 418. Зплёшкаю жаніўся. Нсл. Плёшкуў сябе дзяржыць. Тм.
•плёхацца-аюся-аешся, несоверш.—плес-каться. Шсл. Мыйся ты барзьдзей, ня плёхайся, седзячы ў вадзе. Ст.
•плёхнуць, однократ.—плеснуть в воде. Шсл. У раццэ плёхнуў шчупак. Ст.
•плёс І-су, м.—завод. Гсл.
•плёс-са, предл.-ce, м.—часть ровной, без ЗЭВОроТОВ рекн. Калупайла.
•плёсіі-су, предл. й Зват.-се, м.—ХВОСТ у большой рыбы, Нсл. 418. часть туловшца рыбы, переходяіцая в хвост. Плёс і галаву звары на квашаніну. Нсл. У соміны толькі плёс смачны. Тм.
•плёсканьне-ня, предл.-ню, отгл. ймя суйу к плёскаць—плесканне. Нсл. 418. Плёскань-ням узмуціў ваду, адпудзіў рыбы. Нсл.
•плёскаўка(плёцкаўка? С.Укі, плёскаўцы. ж.—большой деревянный молот для разбнвкн комьев на поле. Ксл. Усёй сям ’ёй на полю камоўя пабілі плёцкаўкамі. Русінава Сян. (Ксл.).
•плёскаць-аю-аеш-ае, несоверш.—пронз-воднть плеск рукою нлн плоскнм чем-л. в воде. Нсл. 418. Ваду ўзмуціў плёскаючы. Нсл. Ня плёскай вяслом, рыбу адпудзіш. Нсл. Однократ. плёснуць. Нсл. 418. Рыба плёснула хвастом. Нсл. Однократ. плеска-нўць, -нў-нёш-нёць-нём-ніцё—сделать (снльный, С.) удар чем-л. плоскнм по воде, хлеснуть. Нсл. 418. Рыба хвастом плеснула. Нсл.
•плёскачча-аюся-аешся, несоверш. 1. плес-каться. Нсл. 418. Дзеці плёскаюцца ў вадзе. 2. трепетаться(в воде). Нсл. 418. Рыба плёскаецца ў начоўках, плёснулася ў вадзе. Нсл. Однократ. плёснуцца, Нсл. 418. Однократ. плесканўцца(снльно, С.) встре-пенуться в воде. Нсл. 418. Рыба плескану-лася ў сеці. Нсл.
•плёскі-кая-кае—плоскнй. Шсл. Падай плёскі каменчык пакласьці пад вугол. Ст. Лек у плёскай пляшачцы. Ст. Ср. пляс-каты.
•плёсьня-нг-нг, ж. 1. средняя часть ступнн между пяткой н корня пальцев, плюсна. Ск.
2. подобное углубленне на ладонн. Ск. •плёшка,—см. под плёха.
•плётма, нареч.—уснлнвает значенне гл. "плесьці"2. Нсл. 418. Плётма пляцець. Нсл. •плёвалка-лкі-лцы, ж.—плевальннца. Шсл. У плёвалку ты плюй, а не на мост. Забалоцьце Сьміл. (Шсл.).
•п лёў, плёву, м.—плевок. Нсл. 417. Сварыц-ца за тое, што плёеу ня варта. Нсл.
•п лях, междомет. 1. булТЫХ. Шсл. У самую лужыну плях! Ст.
2. шлёп. Шсл. Плях яму ў морду раз, другі! Ст.
•пляхотка-кі, ж. 1. пеленка. Растсл.
2. нзорванная тряпка. Нсл. 418. Пляхотку нейкую падняў. Нсл. Вушы ў дзіцяці, як пляхоткі. Тм.
•пляхоцьце-дя, предл.-цю, собйр., ср.—пло-хая, ветхая одежда. Нсл. 418. Вазьмі адсюль пляхоцьце сваё. Нсл.
•пляхаць-аю-аеш-ае, несоверш. 1. шлёпать. Шсл. Усю дарогу ён п ’яны пляхае а пляхае. Слопішча Шацк. (Шсл.).
2. наноснть снльные удары. Шсл. I давай пляхаць яму ў морду. Ст. однкрт. плях-нуць. Шсл. Пляхнуў яму кулаком разоў з тры. Ст.
пляхнуцца, соверш.—шлёпнуться. Шсл. Пляхнуўся пузам аб лёд, аж ледзь устаў. Ст.
^ПЛЯЖЫЦЬ-жу-ЖЫШ-Жа, несоверш., nepex. 1. с большнм размахом' сечь, рубнть. Шсл. Пляжа дровы, аж лоб мокры. Ст. Соверш. папляжыць, а) "пляжыць” некоторое время.
б) срубнть с размахом всё, многое. Соверш. спляжыць—срублть с размахом. Прый-шоў нядобры чалавек, ён залатыя СПЛЯЖыў Хвоі. Крушына: Творы, 16; Лебедзь 10. Каб дзе прыкупіў(дроў), бо тут усё
пляйма
899
абпляскаць
спляжылі, малады алешнік і той павы-СЯКалІ. Адамчык: Арж. колас.
2. снльно бнть кого-л., Шсл. сечь больно плетью, веревкой нлн лозою до крова-вых пятен. Нсл. 420. Убраў у свае лапы ды давай пляжыць паскалкам. Ст. Пляжыць сьпіну аброцьцю. Нсл. Соверш. апляжыць. Нсл. 420. Апляжылі беднага, няма йдзе курыцы клюнуць. Нсл.
•пляйма, (Ксл.), пляма (Растсл.)- мы-ме, ж. 1. ПЯТНО. Ксл.; ПНЗ; Растсл.; Ар.; Нсл. 421. Уся хустка пабралася ў пляймы. Пляму зрабіў на абрусе. Нсл. Одна пляміна-мы-не—пятно. Нсл. 421. Пляміны ня вымыеш. Нсл.
плямінка-нк/-нцы. уменьш. к пляміна —пятнышко. Нсл. 421. Плямінка на хустцы. Нсл. Уменый. плямкь-мкі-мцы —пятнышко. Ар.; Нсл. 321. Радзімая плямка на целе. Плямкі відаць ад сала на рукаве. Нсл.
плямачка-чкг-ч^ы, уменый. к плямка. Ар. 2. перен.—что-л. позоряіцее, порочаіцее; пятно. Гэта нашаму роду вялікая пляма. Нсл. 421. Увелйч. плямішча-ча, ср. 1. огромное пятно, Нсл. 421. пятно. Цяжка адмыць гэткае плямішча. Нсл.
2. перен., пятно, позор. Ты ўсяму роду чыніш плямішча.
•ПЛЙЙМІЦЬ, ПЛЯМІЦЬ-ЛОЮ-ЛНій-.Ме, несо-верш., перех.—(покрывать пятнамн, С.), пятнать. Гсл.; Ар.; Нсл.421. Алейнымірукамі бяручыся, пляміш белую сарочку. Нсл. Соверш. абпляйміць, абпляміць, (запач-кать, оставнв пятно на чем-л., С.), запятнать. Нсл. 351. Абпляміў белую сарочку, абліваючыся. Нсл. Прйч. абпляй-млены, абплямлены—запятнанный. Нсл. 351. Сарочка, абплямленая алеем, не адмыецца. Нсл. Соверш. запляйміць, за-пляміць,— (запачкать, оставнв пятно на чем-л., С.); запятнать. Нсл. 179. Запляміць сваю чэсьць. Нсл. Прйч. заплямлены, 1. запятнанный. Заплямленае хусьце не адмываецца добра. Нсл.
2. (опороченный, обесчесченный, С.), запятнанный. Нсл. 179. Mae імя, сумленьне не заплямлены. Нсл. Соверш. папляйміць, папляміць—покрыть пятнамн. Белую кашулю папляміла салам. Нсл. 471. Соверш. прыплйміць, -млю-міш-ме—несколько запятнать. Нсл. 507. Салам прыпляміла запон белы. Нсл. Прйч. прыплямлены —несколько запятнанный. Нсл. 507. На-мётка твая салам прыплямлена. Нсл. Соверш. упляміць, упляміць—(совершен-но, очень, С.) запятнать. Нсл. 662. Капаю-чыся, ўпляміў белую сарочку. Нсл. Прйч. упляймлены, уплямлены (совершенно, очень, С.) запятнанный. Нсл. 662. Уплям-леная сарочка не адмываецца. Нсл. Соверш. паўпляйміць, паўпляміць-л«лю-лпш-ліе —совершенно запятнать во многнх местах. Усю сарочку паўпляміў алеям. Прйч. паўпляймлены—совершенно за~
пятнанный во многнх местах. Нсл. 429. Паўплямленая крывёй сарочка не адмы-ваецца. Нсл.
•ПЛЯЙМІЦЦЯ, 1 й2 лйцанет.-іцца-яцца, зав. от пляйміць,—пятнаться. Ср. папляйміцца. Соверш. абпляйміцца, абпляміцца—за-пятнаться. Ад капаньня сарочка белая абпляміцца. Нсл. 351. Соверш. запляйміцца, запляміцца—запятнаться. Нсл. 179. Хусь-це, не на месцу лежачы, заплямілася. Нсл. 180. Соверш. папляйміцца-іода-яода—пок-рыться пятнамн. Ксл. Адзежа папляймі-лася. Навію Беш. (Ксл.). Соверш. упляйміцца, упляміцца(очень, совершенно, С.)запят-наться. Нсл.662. Сарочкабелаяўплямілася ад туку. Нсл.
•пляйстар-wpa, предл-mpy, зват.-mpy, м. 1. пластырь. Ар.; Ксл.; Гсл.; Нсл. 420. Пляйст-рам налажы, каб прарвала. Любашкава Выс. (Ксл.).
2. пласт. Нсл. 420. Пляйстар мёду паклаў на талерку. Нсл. Сена пляйстрамі ляжыць. Тм.
пляйстрык-ка, уменьш. к пляйстар 1, 2. Нсл. 420. Пляйстрык прыкласьці да болькі. Нсл. Пляйстрык мёду. Тм.
•пляйстровы-вая-вае—состояіцнй нз пластов. Нсл. 420. Пляйстровым пачас-таваў мёдам. Нсл.
•пляйстраваць-рўю-рўеш-ру’р; повел.-рўй-рўйма, несоверш., перех.—складывать плас-тамн. Нсл. 420. Пшчолы роўненька мёд пляйструюць. Нсл. Прйч. пляйстраваны. Пляйстраваны мёд. Нсл. 420.
•пляйстравацца-рў’еі<і<а, несоверш.—са-днться пластамн, быть делнму на плас-ты, Нсл. 420. Мёд пляйструецца. Нсл.
•пляма, й проч.—см. под пляйма.
•плямя,—см. под племя.
•плямісты, -тая-тае—скоро пятнаю-іцнйся,. Нсл. 421. маркнй. мгсл. Плямісты колер. Нсл.
•плямны-ная-нае—пятнанный, в пятнах. Нсл. 421. Плямны абрус паслала на стол. Нсл.
•пляніца-цы-цы, ж.—мочка у колоса, проросль. Нсл. 417. Пляніцаю сплялася пшонка. Нсл.
•пляскіты-тая-тае—плосковатый. Шсл.; Ск. Нейкі пляскаты твой нос. Слопішча Шацк. (Шсл.)-
•пляскаць-яю-яеш-яе; повел.-ай-ай.ма, несо-верш. 1. хлопать в ладонн. Гсл.; Ар.
Пляскаць пад скокі. Нсл. 421. Соверш. запляскаць—начать "пляскаць”.
2. рукоплесать, аплоднровать.
3. каго—хлестать, трепать. Пляскаць каго па шчоках. Нсл. 421. Соверш. абпляс-каць—отрепать. Нсл. 351. Шчокі абпляс-каю табе за гэта. Нсл. Прйч. абплясканы —отрепанный. Нсл. 351. Ты хочаш, каб табе былі абплясканыя шчокі. Нсл.
4. шлёпать чем-л. по жндкостн. післ. Ня пляскай па вадзе, ня пудзь рыбы. Ст.
плясканьне
900
плячўк
5, нздавать ротом особый звук, закрывая н раскрывая губы н действуя языком. Шсл. Ці не ясі ты, што пляскаеш ротам? Ст. Пляскае, як тая сьвіньня. Ст.
плясканьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суіц. к пляскаць 1,2,3.1. хлопанне в ладонн. Ар.; Гсл. Дзеўкі разгуляліся; плясканьне паднялі. Нсл. 421.
2. рукоплесанне. аплоднрованне.
пляснуць, однократ. к пляскаць 1. ударнть ладонь о ладонь, плеснуть. Нсл. 421.
Пляснула рукамі, як пачула. Нсл.
2. лопнуть, пропасть. Нсл. 421. Усё тваё плясьне тут. Нсл. Пляснулі мае грошыкі. Тм. См. ляснуць.
3. каго, однократ. к пляскаць 3,—ударнть. Нсл. 421. Плясну цябе па мордзе, аж скруцішся. Нсл.
папляскаць, соверш. к пляскаць 1, 2. прыпляскяць-аю-йеш-ае, соверш., перех.
—прнколотнть. Прыпляскаў гвозд і ні знаку. Ст.
•пляснуцца, возвр., однкрат.—ударнться, треснуться. Нсл. 421. Пляснуцца лобам аб вушак. Нсл. Пакаўзнуўся й пляснуўся аб лёд. Нсл. Соверш. распляскацца—расхло-паться в ладошн. Бабы нашы распляс-каліся, і ўгамону няма. Нсл. 557.
•пляскач-ача, предл.-ачў, зват.-ачу; мн. ч-чы-чоў-чом-чы-чамі-чох, м. 1. пнрог, Ксл. плоская булка. Ізьеў ён адзін пляскач. Ялец Чаш. (Ксл.).
2. удар рукой по мягкой частн тела, Нсл. 418. шлёпок. Ар.; Ксл. Ня дурэй! плескача заробіш. Нсл. Мама дала плескача свайму дзяцяці. Халамер’е Аз. (Ксл.).
3. паденне мягкой частью тела, особенно поскользнувшнсь на льду (нлн паденне чего-л. мягкого, С.) Нсл. 418. Плескача падняў. Нсл.
• плясьніца-цы, дат.. предл.-ЦЫ, ж.—ВНД рыболовной сетн. Ксл. Плясьніцаю рыбу лавіў. Раманаўка Сян. (Ксл.).
•плясьцянка-нкі-нцы, ж.—пояс, сделан-ный в ручную, прн помоіцн двух-трех деревянных палочек. НК.: Очеркн, 108.
•пляша-шы, дат., предл.-шы, ж.—бутылка, Шсл. большая бутылка, бутыль. См.
бутля. Уменьш. ПЛЯШКЯ-ШКІ, дат., предл-ШЦЫ, ж.—бутЫЛК Гсл.; Ар.; Растсл.; Ксл.; Шсл. Калі піць, дык па цэлай пляшцы! Ходцы Сян. (Ксл.). Вазьмі вады з сабой хоць у пляшку. Ст. Пастаў імне пляшку гарэлкі. Ст.
пляшачка-чкі-чцы, уменьш. к пляшка, —бутылочка, пузырёк. Нсл. 421. Пляшач-ка да лекаў. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
