Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•пралапатаць,—ся. под лапатаць. •праласав-аны-лчб,—см. под ласаваць. •пралёдзьві, нареч.—едва-едва. Ледзьві праледзьві выпрасіў. Нсл. 524.
• пралёсак-ска, предл.-ску, м.—тропа, полоска между лесом, дорожка сквозь мелкнй лес. Едзь гэтым пралескам, выедзеш на дарогу. Нсл. 525. Ты пралескам бяЖЫ. Слабодка Куз. (Ксл.).
•пралёска-ста-сцы, ж.—подснежннк, пе-' ченочннца, ( Anemone Hepatica L.). Шсл.; Гсл.; Шсл. первый весенннй голубенькнй цве-ток, подснежннк, особенно растуіцнй на опушке леса. Пралескі ўжо паказаліся. Нсл. 525. Пралескі ўжо распукаліся. Самін
пралётак
914
пранік
Пух. Пралескі клікаў да красы. Лойка: л. песьня. Уменьш. пралесачка-чкі-чцы, 1. подснежннчек. Пралесачак прынясі нам. Нсл. 525.
2. красотка. Дзевачкі пралесачкі, не хадзіце ў варэшачкі.
•пралезак-тка, предл. й зват.-тку, м.—жн-вотное однолетнее. Жарабка пралетка ваўкі зарэзалі. Нсл. 525.
•пралётма, нареч.—(очень, С.) быстро. Пралётма паляцеў ад нас. Нсл. 524.
•пралётная-ае, « см. суіц.—невнднмая снла, заставляюіцая пролететь быстро нз одного места в другое отдаленное. Пралётная яго носе, ня ўседзе на адным месцу. Нсл. 524.
•пралік-іку, предл.-іку, зват.-іча, м.—ошн-бка прн счете. Лепі недалік, чымся пралік. Нсл. 524.
•пралысіна-ны-не, ж. 1. место в тканн, цвет которого пролннял в среднне. Сіняе сукно з пралысінамі. Нсл. 525.
2. место средн посева, вымокшее нлн средн сенокоса выгоревшее. У жыце, на сенажаці пралысін шмат. Нсл. 525.
•пральля-лг-лг, мн. ч„ род.-ляў, м.—пряха. Косіч 83; Ксл.; Шсл. Во гэта дык пральля — дзьве шпулі за вечар! Ст. Гэта пральля прадзець ценка. Асінаўка Беш. (Ксл.). См. прадзёха.
•пральня-ні-ш', ж.—прачечная. Ср. прань-нё, праць, апіраць.
•прамоклы-лйя-лае—промокшнй. Пра-МОКЛЫ, ён паваліўся. Шакун: Сьлед, 19.
•прамова-вы-ве, ж.—речь, слово. Гсл. Я вам убраў прамове вуснамі. Кіт. 67ai3. ■Уменьш. прамоўка-ўкі-ўцы—обмолвка, ошнбка в речн. Выбачай, што прамоўку зрабіў; ня так сказаў, як надабе. Нсл. 625. •прам-овіць-аўляньне-аўляць, — см. под мовіць.
•прам-овінца-аўляцца,—см. под мовіцца. •прамоўца-цы, обш.—оратор. МГсл.
•прамоўч-аня-аваць-ыць,— см. подмаў-чэць.
•прамоўчка-чкі-ч^ы, ж.—молчанне прн выговоре. Прамоўчкаю не папсуеш справы. Нсл. 526.
•прамазгат-йны-аць,— см. под мазгатаць. •праманўць-нў-нёш-шць, соверш.—noea-дйться. Сьвіньні прамануліся лазіць у бульбу. А. Станкевіч(Калосьсе, Но. 3/20, стр. 177). •прамарматаць,—см. под марматаць. •прам-іж-ёжы-ёжку,—см. под меж. •прамёжны, -ная-нае—промежуточный. Ніякае другое прамежнае ліні тут ня МОЖО быць. Асьвета, 1929 г., Но. 10, стр. 14. Такая прамежная пазыца — неўпра-межнасьць ёсьць толькі манэўр. Тм„ 15. •праменав-аньне-вкы-аць,— см. под мена-ваць.
•прамётнік, прамётнік, (Нсл.)-іка, предл-іку, зват.-іча, м.—опрометью бегуіцнй, не обраіцая вннмання нн на что. Прамётнік ты, нагу мне адтаптаў. Нсл. 525.
•прамётніца, прамётніца, (Нслуцы-цы, ж. к праметнік. Праметніца гэта дзяцё з рук выбіла. Нсл. 625.
•прамёт-у, м.—вознагражденне "віжу” за поездку. Гордз. АКты, ХУІІІ, стр. ХХУІІ.
•прамётная-ае, e cm, cyup—яевнднмая слла, двнжуіцаяся быстро, опрометью. Прамётная цябе носіць, як ты змяр-нуўся борзда. Нсл. 525.
•прамётны-ная-нае—(очень, С.) быст-рый. Прамётны вецер. Нсл. 525. Прамёт-ная вея. Тм. Куды ты бяжыш, як прамётны? Тм.
•прамікнуць, см. под мікаць.
•прамільгнўць,—см. тд мільгаць.
•прамІН-чу, предл. йзват.~не, м. 1. — разьмін. Едуць а едуць, праміну падводам няма. Нсл. 525.
2. разьезд, раздвоенне одноколейного путн, позволяюіцее разьехаться встреч-ным поездам; остановочный путь на месте раздвоення железнодорожного путн.
•прамін-ўлы-ўі(ь,— см. под мінаць.
•прамўл-еваць-яны-яць, —см. под муляць. •прамул-евацца-яці/а,— см. под муляцца.
•прамыліцца,—™. под мыляцца.
•прамылка-лкг-лі<ы, ж.—ошнбка. Пра-мылку тваю дараваць ня можна. Нсл. 525. •прамьісл-слу, предл. й зват.-сьле, м. 1. промышленность. МГсл.
гаспадарствавы прамысл—государс-твенная промышленность.
мясцовы прамысл—местная промыш-ленность.
цяжкі прамысл—тяжёлая промышлен-ность.
вугальны прамысл—угольная промы-шленность.
2. промысел.
хатні прамысл—кустарный промысел. •прамысловы, -вая-вае—промышлен-ный, нндустрнальный.
прамыслова-ралейны край—нндустрн-ально-аграрная страна.
•прам-ыты, -ывбць-ывбны-ыць-ыцьцё, —cm. nod МЫЦЬ.
•праніз-аны-яць, —см. под нізаць.
•пранізацца,—см. под нізацца.
•пранік-z^ö, предл.-Іку, зват.-Іча. МГсл. —снаряд. служаіцнй для колочення белья, верш. 12; нмеет гладкне стороны a на ОДНОМ конце ручку, Ар.; НК: Очеркн 182. валёк ДЛЯ белья, Растсл.; ПІсл. валёк, Раст.: Смоленск 149. валёк для бнтья белья прн стнрке. Ар,; Рудня Аз. (Ксл.). Пранік забылася ўзяць, пазыч свайго. Нсл. 493. Зрабіў пранікаў штук пяць. Юрсл. Пра-нікам добра выбіла хусьце — будзе белае. Ст.
пранікаць
915
прарэх
2. пранік із качалкаю—снаряд, служа-іцйй для катанья высушенного белья й холстов; кроме сквозной вырезной ручкй он нмеет еіце с нлжней стороны, во всю длйну, поперечные вырезные грядкн. НК: Очеркн, 182. См. валак.
•пранікаць-аю-аег«-<ге, несоверш.—пронн-кать. мгсл. Соверш. пранікці.
•праніклівы, -вая-вае—пронйцательный. МГсл.
•праніць-н/о-нгоі-не—выблвать белье (прн стнрке, С.) йлй холст(прн беленнн, С.) "пранікам’’ — вальком. Шсл. Маці панесла хусьце праніць. Ст. Соверш. папра-ніць—побйть белье(прн стйрке, С.) валь ком — "пранікам ” (йлй тоже сделать с холстом прн беленйй, С.) Шсл. Папра-ніла пасьцелькі й дзяругі, дык будуць бельшыя. Ст.
•праньнё-ня, предл.-ню, ср. 1. стйрка (белья, одежды). Дадзела сёлета прань-нё, то аднаму папяры, то другому. Юрсл. 2. бельё, одежда для стнркн. Кош праньня зьберся як падняць. Юрсл.
3. перен,. юмор.—бйтьё. Юрсл.
•праныпк, -Іка, предл.-ікў, зват.-ІЧй, м. —мужчйна—прачка. Праньнікі пашлі к Матруні — у яе вялізарныя кросны. Юрсл. •праньніца-цы-цы, ж.—прачка. Ср. прань-нік.
•пранцаваты, -тая-тае—слфйлйтйчес-КйЙ. Растсл.; Нсл. 493.
•Пранцўз-за, предл.-зу, зват.-зе, м.—Фран-цуз. Некаліся тут Пранцуз ваяваў. Ст. (Шсл. под некаліся). Радзіўся пад час, як Пранцуз быў у нас. Нсл. 493. Пранцуза дзяржыць у сябе. Тм.
•Пранцузіца-цы-чы, ж.—француженка. Войш.
•пранцузкі, -кая-кае —французскйй. Пранцузкі палоненік. Нсл.493. Пранцузкае паўстаньне помню. Тм.
•пранцы-цаў, едйнств. ч. нет.—СйфйЛйС. Кушляны, Аш.; Храпавічы Куз. (Ксл.).; Шсл.; Гсл.; Нсл. 493; Раст.:Смоленск, 150. Каб Цябе пранцы елі! Ст.
•прапозьн-ены-гцб,— см. под пазьніць.
•прапой І-ОЮ, предл. й зват.-ОЮ, м. 1. прогшванне, пьянство. Усе павыносіў з клеці на прапой. Нсл. 527.3 прапоюраспох. Нсл.
2.род. пад.-оя,—-горькнй пьяннца. Прапою гэтаму гарца мала на дзень. Нсл. 527. He аддавай мяне, татачка, ні за прапоя, ні за разбоя. Нсл. Ай ты п’яніца-прапой! Нажылась я за табой. НК: Бабы 26.
•прапокнуць,—см. под покаць.
•прапомн-ены-еваць, —ом. под помнець.
•прапоркаць,—с«. под поркаць.
•прапоставаць,—см. под поставаць.
•прапазьнёцца,—см. под пазызіцца.
•прапалаць,—см. под апалаць.
•прапал-еваць-яць-іць,—см. под паліць.
•прапалы-яая-яае—пропаіцйй. Прапа-лыя твае грошы, што даў за каня. Нсл. 527.
•прапароцца,—см. под пароцца.
•прапашча-чьг, обш.—пропадаюіцйй-іцая. Куды ты схаваўся, прапашча? Луб’ева Аз. (Ксл.).
•прапаўз-аць-бцг, — см. под поўзаць.
•прапГць,—<«. под піць.
•пратцца,—«. под піцца.
•праплёткі-коў, едйнств. ч. нет.—подпле-танне лаптей. Краўцова Гар. (Ксл.).
•праплўтаць,—см. под плутаць.
•праплынуць,—см. под плынуць.
•праплысьці,—см. под плысьці.
•прапсіневаць-мюр-нююць, несоверш.—по-луать дурной, йспорченный запах йлй вкус. Сала а масла, бяз солі доўга лежачы, прапсінююць, прапсінеюць. Нсл. 527. Соверш. прапсшець-нее-неюць. Нсл. 527. •прапустны, -ная-ное—пропускной, уво-льнйтельный. Прапустны бялет. Нсл. 527. Прапустную маю карту. Тм.
• прапу-сьціць-шчгшь, — см. под пусьціць.
•прапушчаньне-ня, предл.-ню, ср.—про-пуск(документ). Прапушчаньне сюды нікому не даюць. Нсл. 527.
•прапыт-аны-аваць-аць, —см. под пытаць. •прапыт-авацца-ацца,— см. под пытацца.
• праробак-бку', предл. й зват.—бку, м.
—участок, очйіценный от леса для возделыванйя землн; разработанная целйна. Вольна будзець такі лес церабіці; ведьжа так, іж бы другіх учасьнікаў сваіх праробкам сваім ад іх грунтоў не заходзіў. Стг. 1529, сл. 363.
•праробкі-бкаў, мн. ч.—урон, убыткн прн какой-л. работе. He заработкі, a пра-робкі маю. Нсл. 528.
•прарока-кі, обш,.—предвеіцатель-нйца (предсказатель-нйца, С.). Прароку гэта-га за каўнер, па патыліцы дый вон, каб дурнога не праракаваў. Нсл. 528.
•прароцкі-кая-кае—пророческнй. Пра-роцкія словы кажу табе, што гэта будзе. Нсл. 528.
• прароцтва-ea, предл.-ве; мн. ч.-цтвы-цтваў, ср.—пророчество. Хто ў прароц-тва Мэхамэда верыць, то прычыну ад прарока мае мець. Кіт. 57а10. Тут і прароцтва ня надабе-. гэтага ня быць. Нсл. 528.
•праразьліва, нареч.—проннзйтельно. МГсл.
•праракаць-я/о-яеггляе; повел.-ай-айма, несоверш. каго-што—пророчествовать. БГсл.( под предсказывать.). Соверш. прара-чы-кў-чэш-чэць-чэм-чыцё; прош. вр. пра-рок, -ракла-раклі, каго-што—проречь. БГсл.
•прарачы,—см. под праракаць.
•прарЭХ-ХЯ, предл.-ЭСе, зват.-эша, м. 1. прореха вообіце. Шсл. Разьдзерся ў вандараку прарэх. Ст. Зашый прарэх у мяйіку. Нсл. 528.
прарэзка
916
запрашаць
2. ворот у рубахн. Дужа малы прарэх у сарочцы. Нсл.
•прарэзка-зкі-зцы, ж.—петлнца, прорез-ное отверствне для застегнвання. прос-тегнвання чего-л.(посредством пуговй-цы, запонкн й т.п.); петля. Але шырокія твае прарэзкі ў сарочцы. Завань Сір. (Ксл.). •прарэзьліва, нареч.—резко звучаіце, проннзнтельно. Здолу, напэўна з уземля, азваліся духавыя трубы, — дзьмулі голасна й прарэзьліва, ажно ірвалі паветра. Корзюк.
•прарэзьліва, нареч.—резко звучаіце, пронзнтельно. Здолу, напэўна з уземля, азваліся духавыя трубы, — дзьмулі голасна й прарэзьліва, ажно ірвалі паветра. Корзюк. Раптам пачуліся пра-рэзьлівыя гукі лёталаў. Каравьдзей(Бацьк., Но. 1-2/437-438). Паддаў пары машыністы, прарэзьлівыя чуваць сьвісты. Швэд: Сьцежкі 117. Неўспадзеўкі бліснула ў вакно прарэзьлівая СЬвятлІНЯ. М. Змагар: Лесавікі (Б. Ускалось, Но. 6).
•прарваць,—см. под ірваць.
•прарвацца, -см. под ірвацца.
•йраруха-ўхі-ўсе, ж. 1. провал, паденне. Нсл. 528. Ср. прарухнуцца.
КНІГІ ОНЛАЙН
