Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. (назначять, Ксл.), определять. Нсл. 501; Ксл.; Шсл. Хай сабе тое й бярэць, што яму ў судзе прызначылі, а што імне прызна-чана — то я не папушчу. Ст.
3. поместнть, устронть на какую-л. службу, должность, определнть, (устар).
прызначаны, деепр. наст. вр. к прызначыць во всех 3-х знач., 1. предназначенный, определенный. Нсл. 501. Знаць, яму такая сьмерць прызначана. Нсл. Так яму доляю прызначана; ня мець шчасьця на сваім вяку. Ст.
2. назначенный. Нсл. 501. Прызначанага імне панам хлеба аканом не даець. Нсл.
3. помеіцённый, устроенный на какую-л. службу, должность.
•прызвычаіць,—см. под звычаіць.
•прызвычаіцца,—см под звычаіцца.
•прызвычайка-йкг-й^ы, ж. 1. прнвычка. Нсл. 501. У яго такая прызвычайка. Нсл.
2. обыкновеняе. Нсл. 501. У нас прыз-вычайкі такое няма. Нсл.
• прызвычайны, -ная-нае—обыкновен-ный, всегда употребляемый. Нсл. 501. Прызвычайным спосабам рабі, а свайго не выдумляй. Нсл.
•прызьмеркам, нареч.—во время сумерек. Нсл. 510.
•прызьмёркці-не, соверш.—смеркнуться. Нсл. 510. Прыдзем, як прызьмеркне. Нсл. См. прымеркці. Несоверш. прызьмяркаць-
ае—смеркаться. Нсл. 510. Прыдзем, як прызьмяркаць будзе. Нсл. См. прымяр-каць(под прымеркці).
•прызьніяць-яю-яеш-яе—прлгореть. Ксл. Блін у печы прызьніяў. Гравы Сян. (Ксл.).
•прызырыць,—CM. nod зырыць.
•прыімнік-ка, предл.-ку, зват. прыімніча, м.—владелец. Барс., Лепле(Юхн.).
•прьпмныя думкі—собственные мысля.
Барс., Лепле.(Юхн.).
• прыйдучы-чая-чае—нмеюіцнй прядтя (будуіцяй, С.). Нсл. 518. Пакладзі гэта на прыйдучыя часы. Нсл.
•прыймо-жа; мн. ч.-мы-маў, ср.—пряём.
•прыймовы-вая-вае—пряёмный.
•прыйм-аньне-й^ь, прын-яты-яча,— см. подімаць. Прыйманьне кары, бяды. Нсл.
прыймаць, (Нсл. 518); Гсл., прымаць, (Нсл.; \рУаю-аеш-ае, повел.-ай-айма, 1. прннн-мать (брать яз рук у того, кто дает, отдаёт, С.). Гсл.; Нсл. 518.
2. убнрать, уносять. Прыймаць хлеб, судзьдзе із столу. Нсл. 518.
3. получать. Нсл. 505. Пайшоўшы ў сьвет, і цестам прымай. Послов. Нсл. 505. Прымай грошы. Тм. Прыймаць грошы. Нсл. 518.
4. о зяте-. вводять. Нсл. 518. Прыймаць зяця ў двор. Нсл. 518.
5. прнннмать ответственность. Нсл. 505. Я гэтага на сябе ня прымаю. Нсл. 505.
6. терпеть, сноснть, Нсл. 505. претерпевать, Нсл. 518. прнннмать. Прыймаць кару, муку. Нсл. 518. Ніхто ня ведае, што я прыймаю ад яго. Богу толькі ведама, што я ад яго прымаю, прыняў. Нсл. 505.
7. несоверш. к прыняць 4, 5, 6, 7.
прыняць, прыймў, прыймеш-ме-мем-меце-муць; прош. вр. прыняў-нялб-ло-лі,— соверш. к прымаць. Пан Бог просьбу прыйме. Кіт. Збп.
•прыймацца, прыняцца,—см. под імацца.
•прыймя-ліенг; мн. ч.-мёны-мён, м.—пред-ЛОГ. (грам.). МГсл.
•прыЙМІЧ-ЧД, предл.-чу, мн. ч.. род.-чаў, м. 1, прнёмыш. Нсл. 518. Прыйміча ўзгадаваў за сына. Нсл.
2. зять, прннятый в дом тестя. Нсл. 518. Прыймічом пайшоў к яму. Нсл.
•прьіймы-йў(прымы, Ар.), едйнств. ч. нет. —женнтьба в том случае, когда женнх ндет в дом невесты. Пайду да Макрыны ў прыймы. зсд. 73. Уменый. прымкі-каў —прнём зятя в дом тестя. Нсл. 505. Пайду ад вас у прымкі, у чужы двор. Нсл.
•прыйсьце-г;л, предл.-цю, ср. 1. прншест-вне. Нсл. 518. На другім прыйсьцюрассудзе нас Бог. Нсл. Прыйсьце Хрыста. Попка ў лісьце.
2. прнход. Нсл. 518. Да твайго прыйсьця ў нас ўсё было ціха. Нсл.
3. будуіцее.
4. будуіцность. Будзе дзень сьвяточны, дзень другога прыйсьця. Язэп Пушча: Асень-нія песьні. Якое нас чакае прыйсьце? Як доўга будзе на крыжы брат зьнемагаць і
прыйці
935
прыкладаньне
локаць грызьці? Кавыль ("Беларус Но. 212”). Ср выйсьце, увойсьце(увыйсьце).
•прыйці, прыйсьці,—CM. под ісьці.
•прыкагалак-лка, предл. й зват.-лку, м. —еврейское обвцество, по малочнслен-ностн не нмеюіцее своего старшнны н прнпнсанное к блнжайшему, большому обіцеству. Нсл. 501. Местачкавы прыка-галак. Нсл.
•прыкадоліцца, -люся-лішся, соверш. —прнстронться. Ксл. Ён добра прыка-доліўся. Луб'ева Аз. (Ксл.).
•прыказаваць-зую-зуегд-зуе; повел.-зуй-зуйма—проводнть пословнцы в разго-воре. Соверш. прыкязяць-кажў-кажаш-кажа—прнвеста пословнцу в рвзговоре. •прьіказь-зі, мн. ч.-зі-зяў, ж.—пословнца. Ар. Уменьш. прыказка-кг, дат., предл.
прыказцы, ж.—пословнца. Ар.; Шсл.; Ксл.; Гсл. Удаўся на прыказкі, як сабачая скура на прывязкі. Нсл. 501. Здатны на прыказкі, як чорт на прывязкі. Самін Пух. (Шсл.). ”Які пень, такія й атожылы. ” Ягоная аблю-бёная прыказка. Халамер’е Аз. (Ксл.).
•прыказка,—см. под прыказь.
•прыкалядкі-дкяў, едйнств. ч. нет.—ДНН после Богоявлення (7-го янв.), прово-дамые в посеіценнях. Нсл. 502. To каляды былі, а гэта прыкалядкі. Нсл.
•прыкамінак-нка, м.—карннз у камнна с выступом, на который ставятся неболь-шне веіцн. Нсл. 502. Пастаў на прыка-мінку. Нсл.
•прыкаратка, нареч.—недостаточно, Mano Шсл. коротковато. Нсл. Свайго хлеба будзе на год прыкаратка, давядзецца дакупіць. Ст. Сьвітку пашыў прыка-ратка Нсл.
•прыкараткі-хая-кяе, Нсл., прыкаратак-тка-тка, Шсл.— коротковатый. Шсл.; Нсл. 502. Абора прыкаратка. Нсл. Гэты кол сюды ня годзіцца: прыкаратак. Ст.
Бярвенца добрае, але прыкаратка. Ст.
• прыкярэлы-лая-лае—прнсохшнй. Нсл. 502; Ар. Цеспіа прыкарзлае да сарочкі. Нсл. •прыкарэць,—см. под карэць.
•прьікарнаты, -тая-тае—короткова-тый, немного короткнй. Ар.
•прыкасацца, см. под адкасацца II.
•прыкідацЬ-ЯЮ-дайі-пе, несоверш., nepex. 1. прнбавлять, говорнть мнмоходом в пользу другого. Нсл. 501. Я часта прыкі-даю за вас слова пану. Нсл. Соверш.
прыкінуць-ну-деш-не. Нсл. 501. Прыкінь за мяне хоць слоўца. Нсл.
2.—см. под кідаць.
• прыкідйцца, несоверш. 1. прнставать (болезнн, С.) Нсл. 501. Хвароба нейкая прыкідаецца да яго. Нсл.
2. несоверш. к прыКІНуцца 2.
3. прнключаться, прнставать несчастью. Ксл.
4. —СМ. под кідацца.
прыкінўцца, соверш. 1. прнстать(болезнн, Шсл.) Нсл. 501; Ар. Трасца прыкінулася да мяне. Нсл. Прыкінулася нейкае ліха: дзяцё ўжо другую парў хварэе. Ст. Вогнік прыкінуўся. Гарадок (Ксл.). He калупай болькі, бо яшчэ гарэй што прыкінецца. Ст.
2. стать на заіцнту кого-л., предста-тельствовать, Нсл. 501. сказать что-л. в пользу кого-л. Прыкінься за мяне ў пана. Нсл.
3. прнключнться несчастью. Ксл. Няхай яго! якое бяздольле прыкінулася. Нава-сёлкі Сян. (Ксл.).
4,—см. под кідацца.
•прыкідка-дкі-дцы, ж.—особенная нгра в карты, где к схоженой карте прнкн-дывают парнстые. Нсл. 501.
•прыкідлівы, -вая-вае,—прнтворчнвый, склонный к прнтворству. Нсл. 501. Пры-кідлівы ўбогі. Нсл. Жанкі — прыкідліеае плямя! Тм.
•прыкГдзень-дня, предл. й зват.-дню; мн. ч„ род.-дняў, м.—днтя, оставленное родн-телямн на чужне рукн. Нсл. 501. Двух хлопчыкаў маю ад сына, а другога прыкідня-братаніча. Нсл.
•прыкшуць,—cm. nod кідаць.
•прьікісь-сг, ж.—осложненне болезнн. Ар. Хвароба, болька ідзець (пайшла, пойдзе) у прыкісь—наступает (наступнло, насту-пнт) осложненне болезнн, язвы. Ар.
•прыклоннасьць-ді, ж. 1. покорность. Нсл. 502. Прыклоннасьці няма ў гэтым дзя-цюку, усё насупроці йдзець. Нсл.
2. прнверженность. Нсл. 502. Ад сваіх дзяцей прыклоннасьці к сабе ня бачу. Нсл. 3. прйстаншце. Нсл. 502. Беднаму сіраце ніхто прыклоннасьці не даець. Нсл.
•прыклонны-ная-нае, 1. покорный. Нсл. 502. Прыклонная галава. Нсл.
2. склонный, согласный. Нсл. 502. Я на ўсё прыклонны. Нсл. Дзеўка прыклонна выйці замуж. Нсл.
•прыклад-dy, предл. йзват.-дзе, м. 1.прнмер (, образец, Нсл.) Гсл.; Ар.; Нсл. 502. ГосЬЦЬ выпіць pad, калі гаспадар дасьць сам прыклад. Нсл. Дурны прыклад даеш дзяцём. Нсл. Сам прыкладу нам ня даеш. Нсл.
2. эпнтет, меткое определенне. Гсл.
3. прнбавленне. Гсл.
•прыкладам, вставшпельное слово—напрн-мер. С карына (400-сотлецьце, 483); МГсл.; Нсл. 502. Абмярковавалі справу, высунутую ма-ладымі, аб закладзінах коопэратыўнай крамы, якая ёсьць, прыкладам, у Жыдоў у м. Пятровічах. Дзьве Душы 156. Прыкла-дам сказаць. Нсл. Заданьням, прыкладам, слоўніка ё пазнаць расійскую мову. Некра-шэвіч: Да ўкладаньня слоўніка жывое мовы беларускае (Полымя, 1925 г., Но. 5).
•прыкладаньне-ня, предл.-ню, ср.—пршіе-жанне, старательное занятне, особенно наукамн. Нсл. 501. Пішы з прыкладаньням.
прыкладаць
936
прыклёць
Нсл,
•прыкладаць-аю-деш-ае, несоверш., перех. 1. сравннвать, прлменять. Нсл. 501. Гэта адно к другому ня можна прыкладаць, прыкласьці. Нсл. Соверш. прыкласьці. Нсл. 501.
2. —см. под класьці.
•прыкладАцца-аюся-аешся, 1. сравнн-ваться с кем. Нсл. 501. Што ты да мяне прыкладаешся, прыклаўся? Нсл.
2. прллежать, Нсл. 501. относлться с прнлежаннем (какому-л. делу). Прыкла-дамцца да рамяства. Нсл.
3. —см. под класьціся.
прыкласьціся, -кладуся-кладзёшся-дзёмся-дзіцёся, 1. соверш. кпрыкладацца 1. Нсл. 501.
2. соверш. к прыкладацца 2. Нсл. 501. Прыклаўшыся добра, усё зробім. Нсл. •прьікладка-дкг-дцы, ж.—выдумка (, как прлбавленле к чему-л. действлтельному, С.) Нсл. 502. Кажы бяз прыкладкі. Нсл.
•прыкладна, нареч. 1. прлмерно. Нсл. 502. Прыкладна паступае. Нсл.
2. красноречлво, лскусно. Шсл. Так прыкладна гўкае, як із кніжкі чытае. Ст. • прыкладнасьць-ір, ж. 1. прлмерное поведенне, прлмер для друглх. Нсл. 502. Прыкладнасьці зь цябе няма ніякае. Нсл. Прыкладнасьці сваім дзяцём не даеш добрае. Тм.
2. прллежанле. Нсл. 502. Hi da чога ня маеш прыкладнасьці. Нсл. Ср. прыкладаньне.
•прыкладны-ная-нае—прлмерный, об-разцовый. Нсл. 502. Прыкладны дзяцюк. Нсл.
•прыкладзіны-ноў, едйнств. ч. нет.—обло-женне могнлы покойнлка деревянным срубом (обнесенне оградой, С.) л угоіце-нле прлглашённых к тому соседей, Нсл. 502. пйрушка no поводу прйведенйя в порядок, украшенйя могйлы. Ксл. Тата на прыкладзіны пайшоў да суседа. Нсл. Прыкладзіны па Зьмітру былі. Павульле Чаш. (Ксл.).
•прыкланяцца, -яюся-яешся, несоверш., возвр. 1. склоняться, соглашаться на убежденле. Нсл. 502..
2. несоверш. кпрыкланіцца2—передаваться (протлвннку, С.) Нсл. 502.
3. прнсоедлняться. Нсл. 502. Прыкланяйся, прыкланіся к нашай кумпані. Нсл.
прыкланіцца, 1. соверш. к прыкланяцца 1,—склонлться, согласлться на убеж-денне. Нсл. 502. Сусед не прыкланіўся к міру. Нсл.
2. Соверш. к прыкланяцца 2,—передаться (протнвнлку, С.) Нсл. 502. Прыкланіўся к нёпрыяцелю майму. Нсл.
3. соверш. к прыкланяцца 3,—прнсое-длнлться. Нсл. 502.
•прыкланіць,—см. под прыкланяць.
•прыкланіцца, < м под прыкланяцца.
•прыкласьці, см. под прыкладаць, клась-ці.
КНІГІ ОНЛАЙН
