Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
• прыкласьціся,—под прыкладацца, класьціся.
•прьікліка-кг, дат., предл. прыкліццы, ж. 1. предлог (повод, вымышленная прлчлна, С,) Север. (Косіч 252); Растсл.: Северск. 149. прнтязанне, прлчлна к неудовольствню. Нсл. 502. См. прыклёп.
2. прлзнак, внд. Нсл. 502. Толькі прыкліка тая, што еў. Нсл.
3. напасть, наклёп. Нсл. 502. Прыкліку на мяне наводзіш, а яня знаю, ня ведаю. Нсл. •прыкранўцца,—с«. под кратацца.
•прыкраса-сы-се, ж.—сало н прочее снадобье для прлправы кушанья. Нсл. 502. Капуста нішчымная, бяз жаднае пры-красы. Нсл. Папрасі сала на прыкрасу бацьвіньня. Нсл. Ці шчасьце — сны прыкрась? Салавей: Сіла, 94.
•прыкрасіць-тфдгчу, прыкрасіш-се, со-верш., перех.—прнправлять сьестным снадобьем. Нсл. 502. Прыкрашаваць, прыкрасіць капусту салам, сьмятанаю. Нсл. Деепр. наст. вр. ПрЫКрашаНЫ—прй-правленый сьестным снадобьем. Нсл. 502. Бульба прыкрашаная салам. Нсл. Соверш. прыкрашаць(прыкрашаваць, Нсл.)-аю-аеш-ае. Нсл. 502.
•прыкланяць-яю-яеій-яе, несоверш., перех. Г. склонять к чему-л. Нсл. 502. Прыкланяць каго к міру. Нсл.
2. наговарнвать, наклонять. Нсл. 502. Нена добрае ты яго прыкланяеш, прыкланіў. Нсл.
3. давать прнстанліце, прлголюбллвать. Нсл. 502. Ніхто сіраты не прыкланяе, не прыкланіў к сабе. Нсл.
прыкланіць-ню, прыклоніш-не, соверш.(к прыкланяць I)—склонлть к чему-л. Нсл. 502. На свой бок прыкланіць. Нсл.
2. соверш. к прыкланяць 2,—посоветовать, подговорнть, сделать что-л.
3. соверш. к прыкланяць 3,—дать прлста-нліце, прлголублть. Нсл. 502.
•прыклеп-д^, предл. й зват.-ne, м.—предлог, повод к чему-л., вымышленная прнчлна. Новы Двор Ск.; Дуброва Ск. См. прыклёп.
• прыклёп-лу, предл.-не, м,—предлог, ПОВОД. Новы Двор Ск.; Дуброва Ск.; Вал. Абы прыклёп быў. Дуброва Ск.
•прыклёт, м.—прлстройка(к "клеці”), амбарная плоіцадка, Гсл. чулан прл амбаре. Пен., Смл., Вар (Даль). См. прыклець. Уменьш. прыклетак-тку(-тка, Нсл.), 1. кладовая ллл чулан, устроенный под навесом у крыльца клетл, Нсл. 502. чулан, кладовая прл амбаре. Ксл. Хамутпавесьу прыклетку. Нсл.
• прыклётнік-гку, предл.-іку, зват.-іча, м. —крыльцо перед амбаром. Ксл. Аброць на прыклетніку ляжыць. Сукрэмна Сян. (Ксл.).
•прыклёць-ці, ж. 1. прлстройка(к "кле-ці”), амбарная плоіцадка. Гсл. См. пры-клет. Зьнясі жбанкі ў прыклець. Клюі Куз. (Ксл.).
прыклёцьце
937 прылазьнік
•прыклёцьце-чя> предл.-цю, ср.—место прй клетй, крыльцо под навесом у амбара. Нсл. 502. Мяхі пакладзіце на прыклецьцю. Нсл. Ён ускочыў на прыклецьце. ЗСД115. На прыклецьце прыляцела з усходу густая каса барвянага сонца. Тм.
•прыкрасьць-ці, ж. 1. досада, Ар.; МГсл.; Нсл. 503. непрйятность. Шмат прыкрасьці ад цябе цярплю. Нсл. 502. Ня раз ты імне чыніш прыкрасьць. Нсл.
2. (о еде) —прйторность, НК.: Очеркл, Но. 24. непряятная слабость, прнторность. Нсл. 502.
прыкра, нареч. 1. досадно. Ар.; МГсл.
2. (протнвно, Шсл.), непрйятно. Нсл. 502; Гсл.; Шсл. Прыкра імне глядзець на яго. Нсл. Гукае чорт ведае што, аж прыкра слухаць яго! Ст.
3. прйТОрно. Нсл. 502; Гсл.; НК.: Очеркн, Но. 24. Соладка, аж прыкра. Нсл.
•прыкрашаваць,—см. под прыкрасіць.
•прыкрат-аны-аваць-аць,—см. под кра-таць.
•прьікраць-шо-аеій-ае, несоверш. 1. стано-внться протнвным, претйть, НК.: Пасоб., Но. 84. надоедать. Нсл. 502. Прыкраеш, напрыкрыў ты імне сваім дакучаньням. Нсл. Соверш. апрыкраць-аю-аеш-ае; повел-ай-айма, соверш.—сйльно надоесть, Шсл. опротйвнть, Ксл. опостылеть. Так цяжка жыць, што проста апрыкрала. Ст.
Ст. Соверш. апрыкмі-кну-неш-не; прош. вр. апрык-кла-клі. Да чаго ён апрык імне! Навікі Віц. (Ксл.) Апрыкрыла, аж не магу глядзець. Медшыцы Чаш. (Ксл.). Апрыклі імне цешчыны прыцінкі. Дабрыгары Беш. (Ксл. под прыцінак). Соверш. напрыкраць. Нсл. 502.
2. делаться протйвным, прйторным(о пйіце). НК.: Очеркн, Но. 24; Нсл. 502. Бульбяны хлеб ’’прйедается”, "прыкрыіць”, как говорят. НК.; Очеркн. Адно й тое ж прыкрые, спрыкрые. Нсл. См. прыкрыць. Соверш. спрыкраць-ае—стать прйторным. Нсл. 502.
•прыкрацца-краегда« несоверш.—йзме-няться йз прнятного в непрйятное. Нсл. 502. Салодкае ўборзьдзе прыкраецца. Нсл. Соверш. спрыкрацца, (Нсл. 502), спрыкліцца. Хорма ідзі спрыклілася мужыком. Дзьве Душы,123. Спрыкралася імне гэта частая хадня. Нсл.
апракляцца, (МГсл.), апрыкрацца, (Міх.у-яюся-яешся каму, несоверш.—досаждать, МГсл. надоедать. Mix. См. апрыкліцца-люся-лішся—опротнветь. МГсл.
напрыкляцца, -яюся-яешся—до кучать (надоедать, С.). мгсл.
•прыкрэць-эе, несоверш.—делаться прн-торным, слаіце. Нсл. 503. Мёд прыкрэе, спрыкрэў. Нсл. Соверш. спрыкрэць—стать прнторным. Нсл. 503. Каша спрыкрэла за дзень, стоячы ў печы. Нсл.
•прыкры-рая-рае, 1. докучлмвый(надо-едлнвый, С.). Нсл. 503. Прыкры хлапец, прыкрае дзяцё, ня ўседзіць на руках. Нсл.
2. непрйятный, досадный. Нсл. 503. Пры-крае сказаў імне слова. Нсл. Прыкрыя людзі. Тм. Маё ўсё табе прыкрае. Тм.
3. о еде'. прйТОрныЙ. Нсл. 503; НК.: Но. 24.
•прыкрыта, нареч. к прыкрыты,—скрыт-но, лукаво. Нсл. 503. Ты й гукаеш і робіш усё прыкрыта. Нсл.
•прыкрыты-тлая-тмае—скрытный, прй-творный. Нсл. 503. Тваё прыязьньства прыкрытае. Нсл.
•прыкўтак-»жа, предл. й зват.-тку, м. —место в углу. Нсл. 503. Сядзіць у прыкутку. Нсл.
•прыкўчыла, прыкўчылася, безлйч.. соверш.
—наскучшіо. Нсл. 503. Прыкучыла жыць аднаму. Нсл. Прыкучылася сядзець адна-му ў хаце. Нсл.
•прыкучаць(прыкучаваць, Нсл.)-ою-аеш-ае, несоверш.—надоедать. Нсл. 503. Адзін хлеб прыкучае, прыкучыў. Нсл. Соверш. прыкўчыць—надоесть. Нсл. 503.
•прыкучацца(прыкўчавацца, Нсл.)-аец-ца, несоверш.—делаться скучным. Нсл. 503. Прыкучаецца, прыкучылася імне ту-ташчяе жыцьцё. Нсл. Соверш. прыкўчыцца —стать скучным. Нсл. 503.
•прыкўчлівы-вая-вае, 1. наводяіцнй скуку. Нсл. 503. Прыкучлівае тут жыцьцё. Нсл. Прыкучлівая работа. Тм.
2. прнедчнвый. Нсл. 503. Адзін хлеб прыкучлівы. Нсл.
• прЫЛОМак-Л//СЙ, предл. й зват.-мку, м. —веіць с отломленным кончйком. Нсл. 504. Голка, ножык — прыломак. Нсл.
•прылонак-нку, предл. й зват.-нку, м. — прылоньне. Нсл. 504. Дзяцё з прылонку ўраніла. Нсл.
•прылоньне-ня, предл.-ню, ср. 1. лоно, колена. Нсл. 504. Дзяцё з прылоньня ня сходзе; усё прылоньня пільнуе. Нсл.
2. охват рукамн. Нсл. 504. Прылоньне бацьвіньня прынесла. Нсл.
•прылабўніць,—см. под лабуніць. •прылабўніцца,—см. под лабуніцца.
•прылада, дат., предл.-дзе, ж.—прдспо-собленне. Іг.; Гсл. Але людзі захацелі, каб то буслы пераселі на другі бок саду. Дзель таго стоўп укапалі, барану прымацавалі, розную прыладу. Я. Лучына. •прыладзісты-лмая-тяаг—выгодный к употребленню, ловкйй. Прыладзісты цэп. Нсл. 503. Прыладзістая каса. Тм.
•прыладзіць,—см. под ладзіць.
•прылазьнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. —помеіценйе перед баней в котором раздеваются н одеваются, НК.: Очеркн, 289. предбаннйк. Ксл. См. перадасётак. Вы-скачы ў прылазьнік і прахаладайся. Бешан-ковічы (Ксл.).
прыласка. 938
прьімешка
•прыласка-кі, дат., предл. прыласцы, ж. —болыная дорога. Ксл. Як выйдзеш на прыласку, ляпей ісьці будзе. Селішча Гар. (Ксл.).
•прылашчыць,—см. под лашчыць.
•прылатка-ткі-тцы, ж.—тонкая жер-дочка для прнкреплення соломы в крыше. Шсл. Насек прылатак на ток. Ст. Падай даўжэйшую прылатку. Ст.
•прылаўка-ўкі-ўцы, ж. — прылавак. Нсл. 503. Палажы на прылаўцы. Нсл. 3 прылаўкі нехта зьняў грошы. Нсл. 3 прылаўкі зваліўся. Тм.
• прылегчы, прылёж-аваць-аць-авацца-ыць-ыцца,—см. под легчы.
•прылёжалылая-лае, — прогннвшнй от долгого лежання. Нсл. 504. Прылежалая сарочка. Нсл. Яблык із аднаго боку прылежалы. Тм.
•прылёжалы, 1. пролежалый(отлёжан-ный, С.)- Нсл. 504. Прылежалыя бакі баляць. Нсл.
2. пролежалый. Нсл. 504. Прылежалыя бакі баляць. Нсл.
•прыліка. Употр. только в выраженйй: дзвЛЯ прылікі—для внднмостн. Другая свацьця з боку маладога была толькі дзеля прылІКІ. Леск. 1..288.
• прылГпы-паў, мн. ч.—прнлнпшне к стенам горшка частн кушання. нк.: Очеркн, 49.
• прылічны-ная-нае—пойманный с "лі-цом” — полнчным. Стт. 1529 сл. Калі бхто злодзея прылічнага ў дому сваім хаваў... будзе павінен плаціці. Стт. 491. Злодзея прылічнага маець мучыці. Стт. 1529, XIII, 14. •прылічыць,—CM. nod лічыць.
•прылўка, (МГсл.)-/<■(’, dam., npeäa. прылуццы, ж. 1. прйКЛЮЧенне. Іг.; Калюга. Ср. прылу-чэньне 2(под лучыць).
2. случай. Нсл. 504; Гсл. Вытну, паеду на прылуку,—т.е. на удачу. Нсл.
•прылучай-аю—случай. Нсл. 504. Прылу-чаю ня было зь кім ехаць. Нсл.
•прылуч-аць-эньне-ыць,—cm. nod лучыць.
•прылуч-ацца-ьгі^а.—под лучацца.
•прылучны-ная-нае—прнставшнй не-чаянно не к своему стаду. Нсл. 504.
Прылучная карова. Нсл. Прылучнае жэрабя. Тм.
•прылюб-і'ць-леваг^ь,— cm. nod любіць.
•прым-овіць-оўЛЯЦЬ,—СМ. nod мовіць.
•прым-овіцца-оўляг/ца,—cm. nod мовіцца.
•прымоўка, (Нсл ), прымаўка, (Ксл.; Растсл.)-КІ, дат.. предл. прымаўцы, ж.-ПОГОВОрка, (Нсл. 505) слово нлн фраза, часто упот-ребляемая в разговоре. Ксл. Благая прымаўка. Стралкі Беш. (Ксл.). Рынуў прымаўкай, як гразьзю ў вочы. Рапан. 154. •прыма-мы-ме, м„ муз.—прнма. Я буду дзяржаць прыму, а ты ўтарую. Нсл. 504. 2. первая самая на скрнпке струна. Нсл. 504. Прыма парвалася. Нсл.
•прымак-кд, преёл.-ку, зват. прымача, мн. ч. прымакі-оў-ом-амі-оў-ох, м. — прымака. Шсл.; Гсл.; Нсл. 504. Прымак — тый жа парабак. Поговор. Нсл. У сваю хату прымака браць ня буду. Ст.
• прымака-кі, предл.-ку, м.—зять, прння-тый на жнтье в дом тестя. Шсл.; Ксл.; Пск.(Неропольскнй); НК.: Бабы, Но. 34. Яна ўзяла сабе прымаку. Пустынкі Сян. (Ксл.). Адну дачку замуж аддалі, а da другой прымаку ўзялі. Ст. См. прымач, прымень. •прымальны склон, грам.—внннтельный падеж.
•прыманіць,—cm. nod маніць.
•прымаразак-зка, предл. й зват.-зку, м. —утренннк. Шсл. Ужо пачаліся прыма-разкі. Ст.
•прымасоліцца,—cm. nod масоліцца.
•прымасыццца,—™. nod масьціцца. •прымаўка,—cm. nod прымоўка.
•прымацав-аны-<і^ь,— cm. nod мацаваць.
•прымацкі-кая-кае—свойственный прн-нятому в дом зятю. Нсл. 504. Прымацкі звычай. Нсл. Доля прымацкая сабацкая. Послов. Нсл.
•прымаць,—cm. nod імаць.
•прымацца,—nod імацца.
•прымач-дчд, предл.-ачў; мн. ч.~чы-чоў~ чом-чоў-чамі-чох, м.—зять, жнвуіцнй в семье тестя. Гсл. См. прымак.
•прымачка, -чкі-чцы, ж.—жена зятя ("прымакі”, С.), прннятого в дом тестя. Ці ты за двор вышла, ай прымачка?—в чужой дом вышла замуж, нлн к себе прнняла? Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
