Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•прьп-кнуауіа-ыкацца-ыкнуцца.—см. под ткацца.
• прыт-кнўць-ыкаі^ь-тыкнўць.—см. под ткаць II.
прытном
948
прыварот
•прытном, Нареч.—вплотную.
•прытном, нареч.—друг подле друга, сплошь. Ксл. Прытном сядзіць машкара. Даўгое Беш. (Ксл.). См. спрытна.
•прытна, нареч. к прытны, 1. крепко. Нсл. 513. Прычыні прытна. Нсл.
2. проворно. Нсл. 513. Прытна робе. Нсл.
3. очень необходнмо. Нсл. 513. Прытна надобен ты пану. Нсл.
•прытпы-ная-нае—скорый, проворный. Нсл. 513. Прытны работнік. Нсл.
•прытрудав-іны-одь,—см. под трудаваць. •прытрўдна, нареч. к прытрудны,—труд-новато. Нсл. 514. Прытрудна жывецца a ўсе жывецца. Нсл.
•прытрўдвы-ная-нае—трудноватый. Нсл. 514. Прытрудная работа. Нсл.
•прытру-сіць-шаны-шаць,— см. под тру-сіць.
•прытўга-гг, дат., предл. прытўзе, ж. 1. печаль, прнскорбне. Гсл.; Нсл. 514.
2. затрудннтельное положенне, rope, беда. Я табе казала, што будзе табе безгалоўе. Калі табе будзе прытуга, успамяні мяне тры разы. Дзяніскавічы НЭ(Шэйн, п, 170). Што йу лузе, напрытузе, каліначкі Куст. Водзьвінка Імгл.(Косіч 57). Прытугу нам паслаў Бог. Нсл. 514.
3. нужда. Ксл. У суседа прытуга: хлеба ані пуда. Беліца Сян. (Ксл.).
4. прытугі( одна прытуга)—жердн, кото-рые кладутся на соломянной крыше, чтобы ветром не раздувало соломы, Навасільск п.(Будце: Т.-Орл., слов.) СЛеГЙ.
•прытухл-йць-ены-іць,—см. под тухліць. •прытухл-яцца-гцца,— см. под тухліцца.
•прытух-нуць-ір,—см. подтухнуць(тух-ці).
®прытук-аны-аі(ь-аць,—см. под тукаць. •прытўл-лу, предл.-ле, зват.-ле, м. 1. прнют. Ксл. Чалавеку патрэбен жа які колечы прытул. Бабінічы Віц. (Ксл.).
2. место, служаіцее к укрытню; прнтон. Нсл. 514. Разбойнікі нейдзе тут прытул маюць. Нсл.
•прытул-ены-яцб-гць,— см. под туліць. •прытул-Ацца-іцца,—см. под туліцца.
•прытўлішча-ча, предл.-чу; мн. ч.-чы-чаў, ср.—прнстанніце, Нсл. 514. убежшце. Гсл. Прытулішча дай сіраціне. Нсл. Так Сымонка негадана там прытулішча знашоў. С. Музыка 126.
•прытуліцца,—cm. под туліцца.
•прытўльле-ля, предл.-лю; мн. ч.-лі-ляў, ср.—прнют. Ксл. Нідзе ня знойдзеш ты сабе прытульля. Дрыкольле Куз. (Ксл.).
•прытульны-ная-нае—уютный. Ступіў сігень у раскошны прытульны пакой. ЗСД 212. Сьветлы, высокі, прытульны дом із шклёным ганкам, з шырокім акном. Тарас(”Б. Ускалось”, 1954, Но. 4, стр. 31). Лягенда не забудзецца лясоў тваіх прытульных, краю MOÜ! Лойка: Л. песьня.
•прытўп-аваць-аць-лода,— см. под тупаць. •прытўрк-аны-аць,—см. под туркаць II.
•прытурыць,—см. под турыць.
•прытушыць,—см. под тушыць 1.
•прытча-чы, дат., предл.-чы, ж. 1. случай, прнключенне, Ксл. непрнятный, нечаян-ный случай, непрнятное стеченне обстоя-тельств. Нсл. 514. У мяне прытча: карова здохла. Сабалёва Куз. (Ксл.). Там нейкая прытчазь ім здарылася. Нсл. Ты ўнасбяз прытчы ніколі не абыйдзешся. Нсл.
2. проказы. Нсл. 514.
•прытыка-к7, дат., предл. прытыццы, ж. 1. деревянный шест в "мярэжах". Ксл.
Паспгавіў мярэжы, а прытыкі схаваў пад ваду, каб ліхадзей ня ўгледзеў. Баравыя Чаш. (Ксл.).
2. упрёк. Ксл.; Гсл.—колкость. Дадзелі мне твае прытыкі. Ухлё Чаш. (Ксл.). Уменьш. прытычка ад/, дат., предл.-ЧЦЫ, ж.—кол-КССТЬ. МГсл.
•прытыкам, нареч.—урывкамн. Гэта не работа прытыкам. Ст. См. прытычкамі. прыхапкам.
•прытыкі-каў), мн. ч.—прнднркн, упрёкн. Гсл. Уменьш. прытычкі-чак—прнднркн, упрёкн. Гсл.
•прытычына-ны-не, ж. 1. стычка, стече-нне непрнятных, неожнданных обстоя-тельств. Нсл. 515. Во якая прынадзілася прытычына! Нсл.
2. прнтязанне. Нсл. 515. Якую ты прыты-чыну да мяне маеш? Нсл.
• прытычка-чк-чцы, ж. 1. укорнзна, колкость, выговор. Нсл. 515. Пакінь ты свае прытычкі на другі раз. Нсл.
2. прнтязанне. Нсл. 515. См. прытычына 2. •прытычкамі, нареч.—урывкамн. Шсл. Памаленьку. прытычкамі, так і зрабіў калёсы. Ст. См. прытыкам.
•прыв-одзіць-ёсыр,—см. под весьці.
•прывол-ены-іць,—см. под воліць.
•прывабна—прнманчнво(устар.), прн-маннваюіце. He заіржэць, як колісь, ён прывабна зьзяе глянцам, замеў прыемны барытон. А Падкаваны... лямцам. к. Цьвірка(Ускалось, Но. 13, 24). См. прынадна.
•прывада-ды — прынада, 2. НК: Очеркн, 510. •прывал-акаць-ачы,—сл. под валачы.
•прывал-акацца-лчыся, — см. под валачыся. •прывалГла, безлйч.,—см. под валіць.
•прывар-ру, предл.-py, Зват.-ру, м.—крупа всех родов н мука — пшеннчная, ячмен-ная, овсяная, гречневая, гороховая, бобовая. НК: Очеркн, 36. Уменьш. прьіварак-рку, предл. й зват.-рку, м. — прывар. НК: Очеркн, 36; Ар. Бяз прыварку болей хлеба выходзе. Ст. Нарабілі круп — цяпер будзе прыварак. Ст. Дзеля прыварку трэба зьдзерці круп, змалоць грэччыны, ячме-ню на клёцкі. Нсл. 496. Надабе везьці да млына ячменю намалоць прыварку. Сянно (Ксл.).
«прыварот-очгу, предл. й зват.-оце, м.—прн-вороженне, волшебная снла ворожбы. Нсл. 498. Ня любіў жонкі, пакуль прыва-роту не далі. Нсл.
прываротніца 949
прыцёмкам
•прываротніца-цы-цы, ж. 1. прнвратннца. Нсл. 497.
2. женіцнна, любяіцая, стоя у ворот, смотреть на улнцу. Нсл. 497.
•прыварак,—см. под прывар.
•прыварачаць,—см. под вярнуць.
•прываркавы-вая-вае, прйлаг. к прыварак, —служаіцнй в помоіць обыкновенному кушанню. Нсл. 496. Прываркавая мука. НК: Очеркн, 266. Прываркавы запас. Нсл.
•прывартав-аць-«ны, — см. под вартаваць. •прыватны-ная-нае, 1. частный(нахо-дяіцнйся за пределамн пронзводственной обіцественной нлн государственной деятельностн, С.) Гсл., прннадлежаіцнй отдельному лнцу, владельцу, а не обіцес-тву, государству.
2. связанный с владеннем лнчной собс-твенностью.
прыватная собскасьць—частная собс-твенность.
•прывер-адзіць, прывярэджаны,—см. под верадзіць.
•прыв-ёрнуты-ярнёньне-ярнўць, —см. под вярнуць.
•прывётны—прнветлнвый. Галубова Куз. (Ксл.). Прыветны чалавек наш сусед. Тм. •прыв-ёціць-яча^ь,— см. под веціць.
•прывечар-рд, предл. й зват.-ру, м.—начало вечера. Нсл. 497. Пад самы прывечар падцягнуў работу. Нсл. Прышоў каля прывечара. Нсл.
•прывечар, нареч.—вечерком, засветло. Нсл. 497. Прывечар прыдзеш. Нсл.
•прывядзёнак-нка, предл. й зват.-нку, м. —ребенок, прнведённый в дом второй женой. Шсл. Яна ж табе ня прывядзёнак, а родная дачка'. чаму ты не глядзіш яе. Ст.
• прывязаньне, -ня-ню, ср.—прнвязан-ность. Нсл. 498. У яго да родных ніякага прывязаньня няма. Нсл.
•прывязка-кі, дат., предл. прывязцы, ж. 1. ветка для прнвязывання решетнны к стропнлам в соломенной крыше. Шсл.; Ар. Во, з гэтага дубчыка будзе добрая прывязка. Ст. Ня стала на хлеў прывязак. Ст.
2.—см. под. прывязь.
• прымзны-ная-нае—не отстаюіднй от чего, навязчнвый. Нсл. 498. Які ты прывязны! ад цябе не адвяжашся. Нсл. •прьівязь-зг, мн. ч.-зі-зяў, ж.—полотно нз худшего волокна; худшее волокно. Ксл. Гэта з прывязі зыткана. Кірэйкі Гар. (Ксл.). См. прывязка 2. Уменьш. прывязка-зкі-зцы. Ксл. Маці пашыла нагавіцы з прывязкі. Запрудзьдае Сян. (Ксл.).. См. прывЯЗ.
•прывязьлівасыіь-ш, ж.—прнвязчнвость. Нсл. 498. Ня люблю твае прывязьлівасьці. Нсл.
•прывязьлівы, -вая-вае—прнвязчнвый (надоедлнвый, С.). Нсл. 498; Войш. Дужаты прывязьлівы. Нсл. Прывязьлівага сабаку на ланцуг навязуюць. Тм.
•прывял-евацца-іодя,—см. под вяліцца.
•прывяць,—с.ч. под вяць.
•прывячаць,—см. под веціць.
•прывілёй-ею, 1, право вообіце, осно-ванное на пнсьменном документе. Нсл. 497. Асьпянік наш прывілей паказаваў. Нсл.
2. прнвнлегня. Гсл.
•прывілейны-ная-нае—нмеюіднй закон-ное право. Нсл. 497. Прывілейны дохтар. Нсл. Прывілейная бабка. Тм.
• прывініцца,—см. под вініцца.
•прывінуць,—CM. под вінуць.
•прывінўцца,—см. под вінуцца.
•прывісака, нареч.—высоковато. Нсл. 497. Прывісака паднялі страху. Нсл.
•прывісакі-кая-кае—высо коватый. Нсл. 497.
•прывіс-аць-ыр,— см. под вісець.
•прывітанка-нм-нг<ы, ж. — прывітаньне. НК: Очеркн, Но. 838.
•прывітаньне-ня, предл.-ню, ср.—прнвет-ствне, НК: Піт. 77; НК: Очеркн, Но. 838. прнветствованне, прнвет. мгсл.; Нсл. 497. Прывітаньне гасьцей. Нсл. Прывітаньня ніякага не зрабіў нам. Тм.
•прывіт-аны-айь, — см. под вітаць.
•прывітацца,—сл. под вітацца.
•прывуч-аць-аны-эньне-ыць,—см. под ву-чыць.
• прывуч-ацца-ыцца,— см. под вучыцца.
•прыўб-іраць-ра^ь,— см. под убіраць.
•прыўдалы-лая-лае—удалой, удачный в высшей степенн. Шсл. Ну й прыўдалая ж дзяўчына яна! Нсл. Прыўдалы наш лён сяголета! Ст.
•прыўдзёрж-аваць-ыі{б,—под дзяр-жаць.
•прыўдзёрж-авацца-ьн^г<а,— см. под дзяр-жацца.
•прыўдзял-яць-шь, — CM. nod дзяліць.
•прыўлякнўцца,—см. под лякацца.
•прыўн-адзіць, -аджаны-аджаваць, —см. под надзіць.
•прыўн-адзіўшыся, -адзіцца-аджавацца, —см. под надзіцца.
•прыўнадабаць,—см. под надабаць.
•прыўпам-янўць-гначь,— см. под помнець.
•прыўпам-янўцца-гнац^а,—cjw. под пом-нецца.
•прьіўч-аны-ыць,— см. под вучыць.
•прьіцем, нареч.—во время смерек. Нсл.516. Прыцем вярнуўся двору. Нсл.
•прыцемак-.чку, м. 1. полумрак. Удзень (зоркі) спакойна спалі, прыцемкаў чака-лі. Калачынскі. Ен вышаў зь цягніка ў сыры прыцемак. Адамчык: Арж. колас.
2. укромное, уеднненное, закрытое co всех сторон место. Нсл. 516. Ідзі куды ў прыцемак, дый схавайся. Нсл.
•прыцёміцца,—см. под цеміцца.
• прыцёмкам, нареч,—пользуясь полу-мраком, Нсл. 516. когда еіце темновато нлн когда уже темновато. Прыцемкам ходзе сюды. Нсл. Сядні Іван вышаў на работу ЯШЧЭ прыцемкам. Кулакоўскі: Дабрасельцы.
прыцемкі
950
прычына
•прыцемкі-каў, едйнств. ч. нет. 1. сумеркн. Ксл. Прыцемкамі прыбег туды. Гараватка Меж. (Ксл.).
2. потемкн, время после вечерней нлн до утреней зарн. Нсл. 516. Прышоў яшчэ ў прыцемках( зн. рано), да прыцемак( зн. вечером). Нсл. Прыцемкамі падыйшоў пад нас. Нсл.
•прыцемна, нареч. к прыцемны—темно-вато. Нсл. 516. Прыцемна становіцца на дварэ. Нсл.
•прыцемны-ная-нае—темноватый. Нсл. 516. Прыцемны час выбраў ты. Нсл.
•прыцяг-аць-нуць,— см. nod цягнуць. •прыцяг-іцца-нуцца,— см. nod цягнуцца.
•прыцям-л/к предл. й зват.-ме, м.—заметка. Нсл. 517. Прыцяму няма, ці твой гэта конь. Нсл.
•прыцямісты-тая-тае—заметный по особым прнметам(вообіце заметный, С.) Нсл. 516. Мой конь прыцямісты; яго, хоць як, пазнаць можна. Нсл. Дарога прыця-містая, едзь сьмела. Нсл.
•прыцям-іць-лены-ляць,—см. под цяміць.
•прыцяміцца,—см. nod цяміцца.
•прыцямлівы-вая-вае—заметлнвый. Нсл. Хлапец прыцямлівы; зараз сьцяміў, як робіцца. Нсл. Нареч. прыцямліва—доволь-но заметно. Нсл. Ня прыцямліва мне; а як табе? Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
