Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
вышыня над роўняю мора—высота над уровнем моря.
жыцьцявая роўня—жнзненный уровень. быць на аднэй роўні—стоять на одном уровне.
на роўні—в уровень.
• роўнядзь-дзі, мн. ч.. род.-дзяў, ж. 1. плоскость. Ксл. Вялікая роўнядзь та-мацька. Машчоны Сян. (Ксл.). См. раўнядзь. 2. плошчадь(поверхностй).
роўніца
971
рабіць
•роўніца-г^ы-і/ы, ж.. техн.—уровень, ва-терпас.
2. горнзонталь(в топографнн).
•роўны-ная-нае—равный(ровный, Ар.). Нсл. 563; Шсл. Абодвым спасеньне роўнае. Кіт. 1368. Роўны роўнага шукае. Слопішча Шацк. (Шсл.). Ср. cm. раўнеЙШЫ. Прев. cm. найраўнейшы—самый равный, самый роВНЫЙ. Ар. Уменый., ласкат. раўненьКІ. Ар. Увелйч. раўнюсенькі. Ар.
роўна, нареч — равно, (Нсл.) ровно. Шсл.; Ар. Роўна ты цягай пілу, у бок ня крыві. Ст. Бог ня роўна дзеле. Послов. Нсл. 563.
уся роўна—всё равно.
•роцька-кі, обіц.—ротозей. Ксл. Роцька ты, НЯ бачыш? Стралкі Беш. (Ксл.).
•рабоха-охі-осе, ж.—нмя рябой коровы. НК.: Очеркн, 357.
•работа-оты-оце, ж.—работа. Ар.; Шсл. Абы здароўе ды рукі а работы стане. Послов. Запярыньне Пух. (Шсл.).
•работа-оты, ж. 1. работа(действне).
2. (что должно быть сделано)-работа. Прызначыць на работуЗ. (качество ялн способ какой-л. работы)-работа. Во гэта работа!
здўжаць работу—одолеть(нсполннть, закончнть) работу. НКП. 148.
прыганяць да работы—понукать к работе-то. Ар.
туравіць на работу—тоже. нкп. 154. Ласкат. работаНЬКа-Н6К!, дат., предл.
работаньцы, ж. Да работанькі няма ахвотанькі. Послов. Рапан. 118.
•работашна, нареч.—много работы. Дсл. У такім месцу работашна, ну й плоцяць добра. Лсп.
работашна дый горача—много работы н работа спешная. Дсл.
•работнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м.—ра-бочнй. Гсл.; Ар.; Шсл. Дамагацца разам волі й шчасьця — сабе, бацьку, маці, сялянам, работнікам. зсд. 304. На касьбуўзялі двух работнікаў чужых. Ст. Яработнік ёмкі. Гарун(ст. ’’Муляру”).
просты работнік—чернорабочнй. мгсл. »работніца-^ы-цы, ж.—женіднна рабо-чнй. Ар.; Шсл. Агата ёмкая работніца-. работа ў руках ейных аж гарыць! Ст.
•работніцкі-кдя-кар—рабочнй. Работ-ніцкі зьвяз. Работніцкая кляса. Работ-ніцкая кляса. Работніцкае селішча.
•рабочы-чая-чае, 1. работаюіцнй, рабо-чнй. Ар.; Ксл. У Пётры на вайне куля адарвала рабочы палец. Санікі Беш. (Ксл.). Рабочы конь.
2. работяіцнй, Шсл. трудолюбнвый. Нсл. 563. Ён рабочы чалавек'. ня згуляе табе й часіны. Ст. He глядзі бяла, абыб рабоча была. Послов. Нсл.
•раба-бы, ж.—рябая корова. Ар. Уменьш.. ласкат. рабўшка-шкі-шцы,—пёстрая ку-рнца, пёстрая корова. Нсл. 571. Курка рабушка зьнясі яечка. Поговор. Нсл. Былаў іх курка рабушка. Мл. Ласкат. рабўлька-
лькі-льцы, ж. Успомне кароўку Рабульку. Гарун: Варажба.
• рабацёньне, (Іг.), рабацГньне, (Ар.)-ня, предл.-ню, собйр.—пятна от оспы, а также веснушкн н пятна от загара. Шсл.; Ар. Увесь від пакрыўся рабаціньням. Ст. Ад малых год мае Геня поўны від свой рабаценьня. Швэд: Сьцежкі, 86. Спыніла вочы на пакрытым рабаціньням відзе. Акула, 294. См. шарыньне, шароцьце.
•рабацёць-ёе, несоверш.—пестреть. Ср. зарабацець, пярэсьціцца. Соверш. зара-бацёць—запестреть. Гляджу, як зоркі ў цемені бясконцай зарабацелі роям зала-тым. Рунь, 40. См. запярэсьціцца.
•рабачай-ая, предл.-аю, зват.-аю; мн. ч.-аі-аёў-аём-аёў-аямі-аёх, м. 1. работяга. Ар.; Вял.
2. тот, кто много н усердно труднтся, труженнк. мгсл.; Ар. См. працавень.
рабачайка-йкт, дат.. предл. й зват.-айку, уменьш. й ласкат. к рабачай 1, 2. Ар.
рабачаечка-кі, уменьш. к рабачайка. Мой муж, мой муж рабачаечка. йз песнн, Ар. •рабачаілка-йкі-йцы, ж. 1. женіцнна работяга. Ар.
2. труженнца. Ар.
•рабёц-б^а, предл.-бцў, зват. рабча; мн. ч. рабцы-оў-ом-ы-амі-ох, м.—рябчнк. Ксл.; Гсл. Рабца забіў тамацькі. Папкі Гар.
•рабзонка-нкі-нцы, ж.—рябая от оспы женіцнна. Нсл. 571. Дзеўка рабзонка. Нсл. •рабзўй-уя, предл.-ую, зват.-ўю; мн. ч.-уі-уёў-уём-уёў-уямі-уёх, м.—рябой, с лнцом покрытым оспой. Ксл. Ах ты рабзуй! Забалотнію Куз. (Ксл.).
•рабізна-ны, дат.. предл. рабізьне, ж. 1. пёстрое домотканое (это не обязательно. С.) полотно. Ксл. Зрабізны гэта пашыта. Чарніца Сір. (Ксл.).
2. ямннкн на лнце от оспы. Нсл. 571; Ксл. Рабізна ў яго якая! Бель Выс. (Ксл ). Няхай Бог бароне, якая ў яго на відзе рабізна. Нсл.
• рабік-іла, предл.-іку, зват.-іча, .м.—пестрая юбка. Ксл. Будзем і мы ткаць такія рабІКІ, ЯК у СалЮЦІНе. Макеенкі Аз. (Ксл.). •рабін-на, предл.-ну, зват.-не, м.—раввнн. Ар.; Шсл.; Нсл. 544; Гсл. РабІН у Дукорах дык вельма навучны. Ст. Пойдзем да рабіна, няхай табе прысягу дасьць. Нсл.
•рабінава ноч—грозовая ночь. Шсл. Адзін год часта былі рабінавыя ночы: дождж, як ізь вядра, льле, пярун, маланка — проста страх! Ст.
•рабІЦЬ-блю-бгій-бе, област. робіць-блю, несоверш., бездоп. 1. работать. Растсл.; Ар.; Гсл.; Шсл. Рабі да поту, зьясі ў вахвоту. Послов. Ст.
2. lUfVO,—делать. Гсл.; Растсл.; Ар.; Шсл.; Ксл. Работу рабіць. Кіт. 33611. Мусульманін кажны работу рабі, але ў пятніцу без немазу(араб. малітвы) не рабі. Тм. 34613. He рабі ты людзём блага, дык і табе ніхто нічога ня зробе. Ст. Ня ведаю, што
абрабі'ць
972
.падроблены
робіць. Лясьнікі Сян. (Ксл.). Соверш. абрабІЦЬ (абробіць, Ксл.; Шсл.)—нспачкать. Ксл. Абрабіў порткі. Стаішча Чаш. (Ксл.). Так абробіў боты, што й не дачысьціцца. Ст. Соверш. ЗрабІЦЬ, ІзрабІЦЬ(Харобрычы, Курнло, 40)—сделать(сработать, С.)- Ар.; Шсл. Деепр. наст. вр. зроблены(ізроблены)—(сделан-ный, Ар.) сработанный. Нсл. 219. Боты, імне зробленыя, прадаў другому. Нсл. Як зрабіў, так і добра. Ст. Зробіш ты, чалавеча, так, што будзе ні ў пяць, ні ў дзесяць. Ст. Соверш. нарабіць-блю, наро-біш-бе, а) наделать чего-л. Ар.; Шсл. Сам нарабіў усялякага судзьдзя. Ст. б) напро-казннчать, натворнть беды, Шсл.; Ар. наделать что-л. ко вреду. Нсл. 317. Будзе табе, нарабіў бяды! Ст.Што ты нарабіў? 2. о земле: возделывать, обработывать. Ар. Соверш. урабіць, а) возделать, обрабо-тать(землю). Ар. Во калі добра ўрабіў зямлю, дык і радзіць стала. Ст. б) обпачкать. Ар.;Шсл. Урабіў рукі ў дзёгаць. Ст. Деепр. наст. вр. уроблены, а) о земле: возделанный. Ар.; Шсл. Людзкое поле ўжо даўно ўроблена. б) обпачканный. Ар.; Шсл. Кажух уроблены ў цеста. Ст. Многократ. урабляць-яю-яеш-яе; повел.-яй-яйма—во-зделывать, обрабатывать(землю). Ар.; Шсл.; МГсл. Адным канём урабляем сваю палавіцу няўпрыцям. Ст. Деепр. наст. вр. урабляны, а) возделываемый. Ар. Даець на працэнты поле ураблянае цяпер. б) возделыванный. Ар. Із загонаў відаць, што парасло лесам поле ўраблянае. Ар.
роблены, деепр. наст. вр. к рабІЦЬ 2, деланный, Ар. сделанный, сработанный. Нсл. 563. Робленую рэч папсаваў. Нсл. б) о земле—возделыванный, обработыван-ный.
рабеньне-нл, предл.-НЮ, 1. отгл. ймя суіц. к рабіць 1, работа(действне).
2. отгл. ймя суіц. к рабіць 2. деланне. Ар. Благое твае рабеньне грабель, хіба на адзін дзень. Нсл. 563.
3. возделыванне, обработка землн. Ар. абрабіць-блю-біш-бе, соверш., перех.—об-работать, Шсл. отделать. МГсл. Деепр. наст. вр. аброблены—обработанный, Шсл. от-деланный. Многократ. абрабляць—обра-батывать, Шсл. обделывать. Што самы абрабляем, а што наймаем. Ст.
адрабіць-блю-бгш-бе, соверш., перех. 1. сделать протнвоположенне совершен-ному кем-л. для уннчтоження его послед-ствнй. Ты зрабіў ліха, цяпер маеш адрабіць.
2. уннчтожнть снлу чародейства. Нсл. 379. Так паддаў, што ніхто не адробіць. Нсл.
3. отработать за ДОЛГ. Ар.; Шсл.; Нсл. 379; Ксл. Надабе Вінцэсю адрабіць за каня. Ст. Адробіў яму 30 пожню. Берашаўцы Беш. (Ксл.).
4. окончнть работу. Ар.; Шсл. Бацька ўжо адрабіў сваё. Ст.
адроблены, деепр. наст. вр. к адрабіць 1, 2,
3, 4. Яшчэ даўг твой не адроблены. Нсл. 379.
адрабляць, несоверш. к адрабіць 1, 2, 3. дараб\ЦЬ-блЮ-бІШ-бе, соверш., перех. 1.
докончнть, Гсл. доделать, Шсл. докончнть (окончнть, С.) что-л. Ар.; Нсл. 141.
2. взять за жнвое, Гсл. надоесть, досаднть. Нсл. 141. Як даробе ліха, прарэжуцца й зубы. Послов. Гсл. Дарабі яшчэ во гэта ды канчай. Ст. Яшчэ трэба у зуслону дарабіць ножкі. Ст. Деепр. наст. вр. дароб-лены. Шсл.; Ар. Несоверш. дарабляць-яю-яеш-яе; повел.-яй-яйма—доделывать, (Шсл.) доканчнвать работу чего-л. Ар.; Нсл. 141. Дарабляў, хацеў дарабіць, ды не дарабіўшы пакінуў. Нсл. Деепр. наст. вр. дарабляны—доделанный. Нсл. 141. Дараб-ляны хамут. Нсл. Дарабляныя ручкі da калёс. Тм. Дараблячы каток. Тм.
дарабляньне-ня-ню—-действне по глаг. дарабляць, дарабляцца, —доделыванне. Нсл. 141. Непрашударабляньнятвайго, сам дараблю. Нсл.
зарабіць-блю-бгй/-бе, соверш.1. перех. —закрыть отверствне, забнв, заложнв чем-л.; заделать. Ар.; Нсл. 183. Надабе зарабіць дзіру ў паркане. Ар. Пацяплела ў хаце. якзарабіліадноакно. Нслі83.
2. заработать. Шсл.; Ар.; Нсл. 183; Гсл. Зарабіў, як пан Заблоцкі на мыле. Послов. Ст. Hi заслужыць, ні зарабіць. Поговор. нйіцйх. Нсл.
3. трен.—получнть нагоняй, потасовку, Шсл. быть бнту, наказанну. Ар. Глядзі, бо борзда ты ў мяне заробіш па вушшу. Ст. Гэй заробіш на абаранкі,—т.е. получншь наказанне. Нсл. 182. Деепр. наст. вр. зароб-лены, 1. заделанный. Ар.; Нсл. 183. Зароб-леная ў сьцяне дзірка. Нсл.
2. заработанный. Ар.; Шсл.; Нсл. 183. Маім мазалём заробленая капейка. Нсл. Зароб-лены працаю рубельчык. Несоверш. зараб-ляць-яю-яеш-яе; повел.-яй-яйма, — заде-лывать, зарабатывать. Ар.; Шсл. Чым хочаш тут зарабляй і жывіся. Нсл. 183. Цяпер людзі шмат зарабляюць падво-дамі да Рудзенску. Ст. Дай імне сілы зарабляць. Гарун: Белр. марш.
надрабіць-блю, надробіш-бе, соверш.. перех.—добавнть, прнсоеднннть, прнде-лать, (Нсл. 305) к чему-л. сделанному, готовому. Надрабіць панчошку. Нсл. Деепр. жт. вр. надроблены. Надробленая панчаха. Нсл. 305. Несоверш. надрабляць-яю-яеш-яе. Ня так надрабляеш: папсуеш калёсы, надрабляючы. Нсл. 305.
падрабіць-блю, падробіш-бе, соверш.. nepex. 1. подделать. Шсл.; Ар.; Нсл. 446. Сам падрабіў ключык да замка. Ст.
2. подделать, нсправнть подделкою чего-Л. СННЗу. Ср. падроблены 2. Деепр. наст. вр. падроблены, 1. подделанный. Шсл.; Ар.
падроблены
973
рабушка
Мусіць падробленым ключыкам адамк-нулі ток ды ўлезьлі. Ст. Нехта ўсунуў імне падробленую паперку. Ст.
2. лсправленный подделкою чего-л. сннзу. Нсл. 446. Сані падробленыя. Нсл. Несоверш. пацраблярь-яю-яеш-яе—подде-лывать. Ар.; Шсл.; Нсл. 446. Цыганы коням падраблюць зубы. Каню пятнанцаць год, а яны падрабілі на восьмі. Нсл. Умее падрабляць чужы подпіс. Ст.
КНІГІ ОНЛАЙН
