Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•расказ-аньне-а^ь,— см. под казаць.
•раскалтунуцца, -уся-нешся, соверш. —взьерошнться, взлозматнться. Войш. Хадзі, Гапулька, я цябе запляту, бо ты брыдка раскалтунаўшыся. Войш. См. раскултацца.
•раскарач-аад предл.-ачў, зват.-ачу; мн. ч-чы-чоў-чом, мн. ч., предл.-ЧОХ, м.—ПОЛО-тенце хуже родом. Нясуць наповерку, на кіі, абедачнікі-спарышы ў махрастых раскарачах. Гарэцкі: Песьні, 67. Ср. скарач. •раскашавачь-шўю-шўеш-шўе, несоверш. —наслаждаться. МГсл. Отгл. ймя суіц.
раскашаваньне-ня, предл.-ню, ср.—нас-лажденде. мгсл.
раскашавацца
991
распарадчыць
»раскашавацца-шуюся-шўешся, 1. жйть прйвольно, не стесняясь ннчем, роско-шествовать. Гсл.; Ксл.; Нсл. 566. Раскашу-ешся, параскашаваўся ты ў чужым дабру. Нсл.
2. нметь просторное, не стесннтельное помеіценйе. Нсл. 566. У сваей хаце, як хочаш раскашуйся. Нсл.
параскашавацца, 1. соверш. к раскаша-вацца I. Нсл. 566.
2. соверш. к раскашавацца 2. Нсл. 566. Табе з імною цесна, раскашуйся сабе адзін; параскашуешся, і на мяне ўспомніш можа. Нсл.
•раскашацра-аюся-аешся, несоверш.—ра-скошествовать, раскошннчать. Шсл.
Адзін раскашаеццана цэлай палавіцы. Ст Соверш. параскашацца—пороскошество-вать. Шсл. Параскашаўся ён тут даволі a цяпер нейдзе, мусіць, з голаду пухне. Ст. •раскошык-ыка, предл.-ыку, м.—неженка, любятель сластей н лакомых кушаньев. Нсл. 567. Ты ў нас раскошык, апрычонічкі любіш. Нсл.
•расказ,—см. под росказ.
•расказаньне,—nod казаць.
•расказьнік-гкй, предл.-іку, зват.-іча, м. 1. тот, кто "расказуе" — прнказывает, велнт. Ты імне не расказьнік, што хачу, тое й раблю. Нсл. 549. Ты нам не расказь-нік, што сіліш нас рабіць тое, чаго сам ня хочаш рабіць. Нсл. 566. Ср. расказаваць І(под казаць).
2. рассказчнк. Нсл. 549; Ксл. Расказызік нам казаў казку дый задрымаў. Нсл. Хеедар добры расказьнік на ўсялякія казкі. Карма Куз. (Ксл.).
•расказьніца-г<ы-цы, ж.—та, которая "расказуе” — прйказывает, велнт. Калі ты расказьніца такая, то пакажы сама, як гэта робяць. Нсл. 566. Ср. расказаваць І(под казаць).
•раскалыт-аны-а^ь,— см. под калытаць. •раскалыт-аўшыся-оцца,— см. под калы-тацца.
•раскапўсьціцца-пўшчуся-пусьцішся, co-верш.—шнроко сесть, занять много места. Гсл.
•раскачаны,—см. под качаць. •раскачаць,—см. под качаць.
•р асклад-д_у, предл. й зват.-дзе, м. 1. разложенне(действо).
2. внутренннй распад, упадок, дезорга-ннзованность, разложенне.
•раскладаць,—под класьці. •раскладацца,—см. под класьціся. •раскласьці,—ом. под класьці.
•раскласьціся,—л«. под класьціся. •раскроіць, < «. под кроіць.
•раскратаць,—см. под кратаць.
• раскрыжав-аны-дць,— см. под крыжа-ваць.
•раскрыжавацца,—с.м. под крыжаеацца.
•раскры-ваць-ць,—nod крыць.
•раскры-вацца-ўшыся-цца,— см. под кры-цца.
•раскварыць,—тд скварыць.
•расквеціць-ёчу-ёціш-ёце, соверш.—укра-сйть "кветкамі” — цветкамн йлй "кве-там” — цветом растеннй. Деепр. наст. вр. расквёчаны. Зырчэй расквечанай кароны зіхцелі кветкі васількоў. Кавыль: Ростань, 37. Лебедзь чорная лягла пад расквечаным Кустом. Крушына: Лебедзь, 4.
•расквяціць,—см. под квяціць.
•расквяціцца, расквёціцца,—расцветнть-ся. Сонцам расквеціцца дзікая жудзь. Машара(Калосьсе, Но. 1/8, 1939 г., стр. 4). Ср. расквяціць.
•расквітацца-аюся-аешся, соверш.—рас-честься, расплатнться. Отгл. ймя cyuf. раськвітаньне—расчет, расплата. Гсл. •раскулёшыць,—под куляшыць.
•раскулёшыцца,—см. под куляшыцца.
•раскўтарра-аюся-аешся, соверш.—взье-рошнться, взлохматнться. Ар. Ср. гулта. •раскумаць,—см. под скумаць.
•раскумёкаць, раскумякаць,—см. под кумёкаць.
•распох-лы-ір,—под похці.
•распок-ацца-нуцца,—см. под покацца.
•распорка-ркі-рцы, ж.—то, что распн-рает; палочка, распйраюіцая что-л. расіцепленное. Гсл.
•распорк-аны-авагіь-я^ь,— см. под пор-каць.
•распорына-ны-не, ж.—палка, скреп-ляюіцая "вобжы" сохй на некотором расстоянйй от "сашча”. Ксл. Распорына калытаецца ў вобжах — прыбі. Бабінавічы Віц. (Ксл.).
•распоўзацца,—под поўзацца.
•распагодзіццачццд, соверш.—после дож-дя нлн снегу настать хорошей погоде. Ар. Ізноў распагодзіцца... дождж не надоў-га... Танк(Калосьсе, Но. 3/20, стр. 133).
•распадаб-аны-а^ь,— см. под падабаць.
•распадацца,—см. тд падацца.
•распадацца, несоверш\краспасьціся)—ра-спадаться. Соверш. распасьціся-дзёцца. Нсл. 556. Цэгла ня паленая распалася. Нсл. •распазн-аньне, -авацца-аўшыся-ацца, —см. под знацца.
•распая-ены-ёны-яць-іць,—см. под паліць. •распал-яцца-іўшыся-іцца,—см. тд паліц-ца.
• распалка-лкг, дат.. предл. распалцы, ж. —іцепы для зажнганйя дров, подтопка. Ксл. Наськяпаў трэсак на распалку. Лужасна Куз. (Ксл.).
•распанёць-ёю-ёею-ёе; зват.-ёй-ёйма, со-«ерш.—прнобрестн барскне замашкн. Шсл. Пабыў троха ў брата ў Менску, дык распанеў. Лянуецца сам сабе вады прынесьці. Ст.
•распароць,—см. под пароць. •распароцца,—см. под пароцца.
•распарадчыць—упорядочнть, прнвестй в порядок. Гсл.
распасьняк
992
распусны
•распасьняк-яка, предл.-яку, зват.-яча; мн. ч.-кі-коў-ком, мн. ч„ предл.-КОХ, м.—род мужской одежды. Дсл.(лод одежда).
•распасьце'рці, распастрў, стрыш -стрьіць, соверш., перех. 1. распростереть (шнроко развестн, раскннуть в стороны, С.). Гсл.
2. разостлать, развернуть что-л. шнро-кое. Шсл. Дай распастрыма коўдру, паглядзім ці харошая. Ст. Несоверш.
распасьціраць-аю-аеш-ае; зват.-ай-айма, несоверш. 1. несоверш. к распасьцерці I, —распростнрать.
2. несоверш. к распасьцерці 2,—расстнлать, развёртывать что-л. шнрокое. Шсл.
•распасьцерціся, распастрўся, распас-трышся, соверш. 1. упасть, лечь, раскннув рукн, распростереться.
2. разостлаться, развернуться чему-л. шнро кому.
3. шнроко занять место, владенне, Шсл. распростереться, занять собой большое пространство. Адзін распасьцерся, a другім дык і няма дзе дзецца. Ст.
ряспясьціряцця-аюся-аешся; зват.-айся-аймася, 1. несоверш. к распасьцерціс я I, —распростнраться.
2. несоверш. к распасьцерціся 2,—расстн-латься, развёртываться, распростнрать-ся. Пушчай, бо пасьцелка не распасьці-раецца. Ст.
3. несоверш. к распасьцерціся 3,—заннмать большое пространство, место, (Шсл.) простнраться. Гсл. Надта не распасьці-райся тут, бо, як бачыш, сьпякуць! Ст.
4. стремнться к захвату большого места, к господству. Гсл.
5. распространяться.
6. как’бранное—раскрывать рот. Гсл. •распасьціраць,—<•«. под распасьцерці. •распасьцірацца,—см. под распасьцерціся. •распашка-кг, дат., предл. распашцы, ж. —прўжннная борона. Ксл. Калі пройдзе тут распашка, дык зямля мяккая будзе. Баравыя Куз. (Ксл.).
•рятяв-іты-іваць-віць,—см. под спавіваць. • распасьціся—распадаться.
•распаўз-ацца-ыдся,—оя. под поўзацца. •ряспэцк-яны-аць,—см. под пэцкаць.
•ряспл-ёсвт-ёцены-ятаць-яцёны, —см. под плесьці.
• ряспл-есьціся-ятацца,— см. под плесь-ціся.
•расплёшч-ыўшыся-бі^ца,—оч. под плеш-чыцца.
•распляск-аўшыся-аццгг,—см. под пляс-нуцца.
•расплікаць,—04. под заплікаць. •расплікацца,—см. под заплікацца.
•расплікнўць,—о4. под заплікаць. •расплікнўцца,—см. под заплікацца.
•распліск-аны-яваць-адь, расплісн-уты-уць,—см. под пліскаць.
• расплісн-уты-у дь,— см. под пліскаць.
•ряспліск-явяцця-аўійыся-аш/а, —см. под пліскацца.
•расплісн-уўшыся-у^ца,—04. под пліскац-ца.
• рясплут-явы-аваць-аць,—см. под плу-таць.
•расплўт-авацца-ачца, —см. под плўтацца.
•расплутухацца,—под плутухацца.
•расплыт-аны-аг^ь,—on. под плытаць II.
•расплыт-аўшыся-авда, -см. под •распродаж—распродажа. мгсл. •распранўць,—04 под апранўць.
•ряспряк-ўшыся-ўцца,—см. подапранўц-ца.
•распраст-аны-йць, —< .4. под прастаць.
•распраст-аўшыся-аг{Цй,—04. под прас-тацца.
•распратаваць,—04. под апранўць.
•распратавацца,—on. под пратаць, апра-нўцца.
•распрацаваць,—oh. под працаваць.
•распрэгчыся,—04. под прэгчыся.
•распу-дзі'ць-джаны,—04. под пўдзіць.
•ряспудз-іўшыся-іцца.—см. под пўдзіцца.
•ряспўк-ўку, предл.-кў, Зват.-ўча, м.—лопа-нне, разрыв. Нсл. Ты ў распук п’еш. Тм.
•распукаць-ае, неюверш. 1. напнтываться влагою, как бы разбухать, Нсл. 558.
разбухать. Гарох распукае, распук. Нсл. Пакладзі хусьце ў копань, няхай распу-кае, распукне. Тм.
распўкнуць-ну-нейу-не, соверш. к распу-каць.
2. безлйч., перех.—раздувает. Нсл. 558. Кішкі распукае ад сырога гароху. Нсл.
•распўкнуць,—04. под распукаць.
•распукацца-аег/да, несоверш.—лопаться. Нсл. 558. Намочаны гарох распукаецца. Нсл. Соверш. ряспўкяцця-аецца—лопнуть-ся. Нсл. 558. Як твой жывот не распў-каецца, не распукнёцца, як ты шмат ясі, п’еш! Нсл. Соверш. ряспўкнуцця-нецца-нуцца,— лопнуться. Соверш. параспўк-нуцца—лопнуться в разных местах. Нсл. 474.
•распўкнуцца I,—см. под пукацца.
•распўкнуцца II,—см. под распукацца.
•ряспускярь-аю-аеш-ае копы—растря-сывать нз копен не вполне высушенное сено для просушкн его. Ар. Распагодзі-лася: распускайце копы. Ар. Соверш. ржтусырць-пушчў-пўсьціш-пўсьце капу. Ар.
2. о крыльях: распростереть. (Ангіл) распусьціў крыльле. Кіт. 11169.
• ряспўсны-ная-нае, 1. распуіценный, самовольный. (Шсл ). Распусныя твае дзеці. Нсл. 558. Які ён распусны хлапец; моркаўка яшчэ як ніткі, а ён ледзь ня цэлую граду вытузаў яе. Ст.
2. распустный, розвратный. Нсл. 558; Шсл. Распусную жанчыну няма чаго дзяр-жаць; трэба выправіць. Нсл. Распусная яго баба: пёць, з чужымі мужчынамі цягаецца. Ст.
распўста
993
растаньне
•распуста-сты-сьце, ж. 1. распуіценность, самовольство. (Шсл.). Ці бачылі вы гэт-кую распусту: дачка бацькоў ня хоча слухаць! Ст. Ці гэта не распуста зялёную дульку абкалаціць? Ст.
2. обіц.—нзбалованный(распушенный, С.) мальчнк нлн девочка, шалун-нья. Нсл. 558. На гэтага распусту ня трэба жалець розак. Нсл.
3. разврат, (Гсл.) неблагонравная жнзнь, Нсл. 558. распутство, разврат. Шсл. Распус-ту паганяе хлапец. Нсл. Дзеўка пусьці-лася ў распусту. Нсл. 3 гэтымі дзеўкамі цяпер адна распуста; на сяле ўжо трэйцяя ходзе з пузам. Ст.
•распустка-ткі-тцы, ж.—жена разве-денная с мужем. Нсл. 558. С распусткаю жаніўся. Нсл. Адкуль і куды прыцмыгнула распустка гэта? Нсл. 516.
•распўсьнік-ка, предл.-ку, зват. распусь-ніча, м. 1. разбалованный мальчнк (распуіценный, С.). Нсл. 558, разбалован-ный мальчнк. Шсл. Ну й распусьнік гэты сакаў хлапец-. абы абачыў чужое дзяцё, дык і біцца. Ст.
2. развратннк, Гсл.; Нсл. 558;Шсл. распутннк. Які будзе прыклад дзяцём, калі сам бацька распусызік?
КНІГІ ОНЛАЙН
