Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•распўсьнІца-tfW, дат.. предл.-ЦЫ, ж. 1, нзбалованная девочка, Нсл. 558. разбало-ваннная девочка. Шсл. Распусьніцу гэту розкамі трэба біць. Нсл. Распусьніца яна добрая: кажнага перадражніць і пера-крывіць. Ст.
2. развратннца, Нсл. 558; Шсл. распутннца. Распусьніца яна'. бегае за дзяцюкамі, пакуль не дабегаецца да чаго! Ст.
•распу-сьціць-шчаць,— см. под пусьціць. •распу-сьціцца-шчацца,— см. под пусьціц-ца.
•распушчэньнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м.—нзбалованный(распуіценный, С.). Нсл. 558. Твае дзеці распушчэньнікі. Нсл.
•распырск-аны-аваць-аць,— см. под пырс-каць.
• распьірскашіа.-<м под пырскацца. •распыт-аны-аваць-аць,—см. под пытаць.
•распыт-авацца-аўшыся-ацца,— см. под пытацца.
•рассахаты-тая-тае—ветвнстый, с шн-роко разросшнмнся ветвямн(о дереве), раскнднстый. Ар. Рассахатая яблына. Ар. Уздрыгнуў лес сасонкай рассахатай. іван Станкевіч, Маладосьць, Но. 12, 1967, стр. 94.
•расскумаціць, см. под скумаціць. •расслабёніць-янгць,— см. под слабяніць. •расслабяніцца,—см. под слабяніцца.
•расслабці,—см. под слабці.
•рассморгацца,—см. под сморгацца. •рассмаргацца,—см. под смаргацца. •расстагнацца,—см. под стагнаць. •расстарацца,—см. под старацца.
•расстравацца,—под стракацца. •расстрэцца,—см. под стракацца.
•рассўдак-дку, предл. й зват.-дку, м.—ре-шенне какого-л. дела судом, учрежде-ннем н т.п., обіцеством н частным лнцом. Віленскае брацтва падало жалабу ў трыбунал, а гэты перанёс справу "на рассудак сэймавы”. 400-лецьце блр. друку, 253. Тыя каморнікі маюць быці... пасыланы ку рассудку й гранічэньню. Стт. 358. За расказаньням месяц і сонца узыйдзе й зайдзе, рассудку Яго (Божага) кажны трымае. Кіт. 10765. На сойме з рассудку нашага, гдзе ся то паказаць, чэсьць і горла траціць. Стт. 80. Да выеханьня й рассудку камісарскага прысяга старане маець быці задзяржана. Стт. 353. Такія зарукі кажны подле свайго абавязку з рассудку заплаціці вінен будзець. Стт. 370. Таковы з права і рассудку нашага чэсьць і горла траціць. Стт. 67.
•рассу-дзі'ць-джаць-джэньне, —см. под судзіць.
•рассупоніцца-нгода, соверш.—развязать-ся супонн в хомуте, Ар.; Шсл.; Ксл.
рассупоннться. Во, хамут рассупоніўся, каб яго! Лужына Выс. (Ксл.).
•рассып-аць-а^ь,—с.м. под сыпаць. •рассып-айца-ацца,—см. под сыпацца. •рассыпны-ная-ное рассыпчатый, легко рассыпаюіцнйся на отдельные крупннкн, частнцы. Ар. См. сопкі.
•расшалопаць-аю-аеш-аз:, соверш. што —уразуметь, раскуснть. Шсл. Ніякі ду-рань гэтага не расшалопае. Ст.
•расшарх-аць-нўчб,— см. под шархаць. •расшастаць,—сл под шастаць.
•расшаст-аўшыся-йцда,—см под шастац-ца.
•расшмазаваць-тўю-тўеш-тўе—разо-рвать, разтерзать на кускн. Растсл.
• расшньікапца, < «. под шныкаць. •расшпіл-яць-гг^ь,— см. под зашпіляць. •расшпіл-яцца-геда, — см. под зашпіляцца. •расшвыргаць,—см. под швіргаць.
•расшугаць,—с.м. под шугаць. •расшўпіць,—см. под шўпіць. •расшўстаць,—сл. под шўстаць. •расшчэліць,—см. под шчэліць. •расшчэліцца,—см. тд шчэліцца. •расшырыць,—см. под шырыць. •расшырыцца,—под шырыцца. •рас.тока-окі-оццы, ж.—место, в котором шнрнна рекн значнтельно увелнчнвается. Цымборскі.
•pacтoпaк-л^a, предл. й зват.-пку, м.—нз-ношенный лапоть(такой же сапог, баш-мак, С.). Ксл. На дварз валяўсярастопак. Буглінкі Куз. (Ксл.). Ср. стопак.
*расзанка-нкі-нцы, ж.—разлука на коро-ткое время. Еўлічы.
•растанкі,—см. под растаньні.
•растаньне-ня, предл.-ню, ср.—разлука(на некоторое время, без потерн контакта. Еўлічы). Гсл.; Нсл. Цяжкое растаньне. Нсл. Пры растаньню скажу нешта. Тм.
растаньні
994
расьліць
•растаньні-няў, едйнств. ч. нет.—место, где расходятся дорогп. пнз. См. ростані. Уменый. растанкі-нкоў, (Гсл.) растанкі-коў, (Растсл.) 1. разлука. Гсл.
на растанкі—на проіцанле. Гсл.
2. место, где пролсходлт разлука. Гсл.
3. место, где расходятся дорогл. Растсл. •растанчыца-цы-цы, ж.—расстаюіцаяся с кем-л. Сьвякроўка кажа — сакатуха, растанчыца. Лупекі Стдуб.(Косіч 32). Рас-танчыца — дачка ў бацькі. Тм.
•растапіць,—см. под тапіць. •растапіцца,—см. под тапіцца.
•растаптанікі, (одйн растаптанік)—лз-ношенная обувь. Хомачка, перасту-паючы растаптанікамі па масту, гор-нецца да мамчынай спадніцы. Гарэцкі: Песьні, 56.
•растапырыцца,—см. под тапырыцца.
•растароп-лу, м.—распутлна, бездоро-жье. Ксл. Такі растароп — ні прайсьці, ні праехаць. Ст. Ранчыцы Беш. (Ксл.). См. растаропа.
•растаропа-пы-пе, ж.—распутлна, бездо-рожье. Ксл. Цяпер самая растаропа. Семянцова Беш. (Ксл.).
•растаропіца-г^ы-чы, ж.—бездорожье, распутлна. Гсл. См. растароп, растаропа. •раставаць, 1 й 2 лйцо не употребляется, растаёць-таюць, несоверш.—растворять-ся, Ксл. расталвать. Цукер растаёць у вадзе. Берасьні Беш. (Ксл.). Соверш. растаЦЬ —растаять.
•растацца, -анўся-анёшся-нёмся-ніцёся, соверш.—расстаться. Ар. 3 братам рас-таўся. Кіт. 80а2.
•растроп-опу, предл. й зват.-one, м. 1. чертополох. Гсл.
2. дурман вонючлй ллл обыкновенный, раст. Гсл.
•растрас-аць-ены-ьці,— см. под трэсьці. •раструс—аць-іць, раетрўшаны,—см. под трусіць.
• растрыбушыць-шў-шыш-ша, соверш., пе- -рех.—расклдать(внутренностл, С.). Шсл. Конь растрыбушыў бабку аўсу. Ст.
•растрьісьц-іць-іцца, растрышчаны, —см. под трысьціць.
•Раство-ва, ср.—Рождество Хрлстово. Гсл.
•растўрк-аны-«і{б,— см. под туркаць II. •растўшкі-гнак, едйнств. ч. нет.—скорое возрастанле. Нсл. 567. На ката пацягушкі, а на дзяцё растушкі. Поговор. , •растырк-аны-аваць-аць,— см. под тыр-каць.
•расчаставаньне-ня, предл.-ню, ср,—раз-деленле на частл, расчлененле. Разчасто-ваная П.П. 2:17(з 12 кніг Б.).
•расчаставаць-тую-іяуег«-туе, соверш. —расчленлть. Ср. расчаставаньне.
•расьхі-наць-нуць,—под хінўць. •расьхін-апца-ідца,— см. под хінўцца.
•расьхістаць,« под хістаць. •расЬхістацца,—ач. под хістацца.
•раськёп-ёяу, предл. йзват.-ёпе, м.—раскол, Гсл.; Нсл. 555; Вят., Вост. (Даль) расіцеп, треіцлна. Гсл.; Вят., Вост. (Даль). У начоўках раськеп зрабіўся. Нсл.
•раськёпа-пы, обіц.—неповоротлнвый л прл том мало способный. Шсл. Am, нейкая раськепа ўдалася, да работы ані ня годзіцца! Ст.
•раськяп-аць-іць,— см. под ськяпаць.
•раськяпіцца,—см. под ськяпацца.
•раськідоха-охг, обіц.—нерасчетллво жлвуіцлй-іцая, не бережллвый-вая, Нсл. 555. расточлтельнлца. У раськідохі ніколі нічога не задзяржыцца ў кішані. Нсл.
•раСЬКІДОН-ОНО, обіц. 1. предл.-ОНу, зват-оне,—мот, Гсл.; Ар. расточлтель. Ар.
2. предл.-оне,—мотовка, расточлтель-нлца. Гсл.; Ар.
•раськідонлівы, -вая-вае—расточятель-НЫЙ. Гсл.; Ар.
•раськідонства, -ва, ср— расточнтель-НОСТЬ, Гсл.; Ар. МОТОВСТВО. Ар.
•раськід-аны-аны-аць,—см. под кідаць.
•раськідаць,—сл. под кідаць, кідаць.
•раськідацца,—см. под кідаць.
•раськідацца, см. под кідацца. •раськінуцца,—см. под кідацца.
•раські'длівы, -вая-вае—нерасчетллвыл, неумеренло іцедрый. Нсл. 555. Раськідлівы ніколі не зьбярэць. Нсл.
•раськірака-кі, обйі.—человек с раздвл-нутымл врозь л согнутымл в коленах ногамл. Ар. См. раськірэка.
•раськірачыцца, -чуся- чышся—шлроко расставлть ногл. Ар.
•раськірэка-кі, обіц.—крлвоноглй, Растсл. раскоряка, с крлвымл ногамл, крлво-логлй-гая. Нсл. 555; Гсл.; Іг.; Ксл. I гэта раськірэка лезе скакаць. Карма Куз. (Ксл.). Работніка раськірэку наняў. Нсл. Хоць раськірэка, але не прастарэка. Тм. См. кірэка.
•раськірэч-аны-ыдь,— см. под кірэчыць.
•раськірэчыцца,—см. под кірэчыцца.
• раськірмашавацца,—< м под кірмаша-ваць.
•расьлявіць-яўлю-явіш-яве, несоверш., пе-рех.—допускать до прорастанля, ростлть, говорлтся о хлебяых колосьях. Нсл. 567. He гаспадар ты, што мокрую пшонку расьлявіш. Нсл. Соверш. зрасьлявіць. Нсл. 567. Расьлявіць, зрасьлявіць пшонку ў копах. Нсл.
*расЬЛІЦЬ-ЛЮ-ЛІШ-ле, несоверш., перех.—до-пускать до проростанля, ростлть, гово-рлтся о хлеблых колосьях. Нсл. 567. He гаспадар ты, што мокрую пшонку росьліш у копах. Нсл. Росьліш ячмень на солад. Нсл. Соверш. зросьліць, многократ. зрасьляць—допускать до проростанля. Нсл. 219. Зрасьляць, зросьліць жыта, ПШОНКу. Нсл. Деепр. наст. вр. зросьлвНЫ —допушенный до проростанля. Нсл. 219. Зросьленае жыта надабе асобна мала-ціць. Нсл.
расьліцца
995
расьціць
•расьліцца-гі(і{а—прорастать. Нсл. 567, Мокрае жыта ў копах росьліцца. Нсл. Соверш. зрасьлшца, многократ. зрасьляцца —прорастать. Нсл. 219. Мокрая пшонка борзда зрасьляецца, зрасьлілася, не перасушыўшы. Нсл.
•расьліна-ны, дат., предл.-не, ж.—растенне. Ксл.; Гсл. Уменьш. расьлшка-кг, дат., предл. расьлінцы, ж. Ксл. Усякаю расьлінку знаю Я І ад чаго яна. Аляксандрава Гар. (Ксл.).
•расьпераз-аны-аваць-аць,— см. под пера-заць.
•расыіеразаўшыся-ацг^я,— см. под пера-зацца.
•расьперла,—см. под перці.
•расьпе'рціся,—см. под перціся.
•расыіяк-аньне-айь,— см. под пячы.
•расьпякацца,—см. под пячыся.
•расьпячы,—см. под пячы.
•расьпячыся,—см. под пячыся.
•расыгіловав-аньне-а^ь,— см. под пілаваць.
•расьшловавацца,—см. под пілавацца.
•расыплав-аньне-аг^ь,—см. под пілаваць.
•расьпілавацца,—см. под пілавацца.
• расьпірае,—<« под перці.
•расьпірацца,— см. под перціся.
•расьпісацца, см. под пісацца.
•расыпцца,—см. под піцца.
•расьсе-гя, предл.-сю, собйр., ср.—нзоранное платье, лохмотья. (Растсл.); Гсл. Расьсям трасець, як старчыха. Гсл. См. рызьзе. 2. рубніце. мгсл.
•расьцеляпаць,—см. под целяпаць.
•расьцеляп-аўшыся-ацца,— см. под целя-пацца.
•расьцёпл-ыы-еваць-іць,—см. под цёпліць. •расьцепл-евацца-іцца,—см. под цёпліцца. •расьцёпканы-ная-нае—рассеянный.
•расьцягаць,—<м под цягаць.
•расьцягацца,—см. под цягацца.
•расьцягн-ены-нуты-нўць,— см. под ця-гаць.
•расьцягн-ўўшыся-ўццо,— см. под цягацца. • расьцягняся, нареч.—растянувшнсь, разбросавшнсь. Нсл. 560. Лёг расьцягняся, другому й месца няма. Нсл. Ляжыць Рася, расьцягняся, а як устане, дык і неба дастане. Загадка: дарога.
•расьцялёжыцца-ыцг^а, соверш.—отде-лйться передней частн повозкн с осью н оглоблямн от остальной частн, что бывает когда ось выпадет йз шкворня. Ар. •расьцяроб-бу, предл.-бе, зеат.-бе, м.—рас-чніценное место в лесу. Ксл. Урасьцяробе хадзІЛІ КОНІ. Дзямідавічы Чаш. (Ксл ).
•расьцяробны-ндя-нда—
Расьцяробная работа. НК.: Очеркн, 409.
• расьцяробы-баў, мн. ч.—сплотная вы-рубка мелколесья н кустарннков для образованйя пашнн йлй луга. НК.: Под., пос., Но. 8.
• расьцяробы-бяў, едйнств. ч. нет. 1. сплотная рубка леса для поселка, обра-зовання дорогй н на продажу. нк.: Очеркн, Но. 859.
КНІГІ ОНЛАЙН
