Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. обвал целой массой высокого берега в фарватер рэкн. Цымборскі.
3. —см. под балван 2.
•балваніць-ню-нгш-не, несоверш., перех. 1. округлять деревянный столбйк. Нсл. 29. Досіць табе балваніць стаўпец. Нсл.
2. (перен.)—стрячь очень блязко к телу волосы. Нсл. 29. Нашто ты яго так балваніш? Нсл.
3. прйвестй в тупйк, одурачнть. Нсл. 350. Закрычэлі ўсі на хлапцаразам і абалванілі яго. Нсл.
4. обыграть до гола. Нсл. 344. Глядзі, яны цябе абалваняць і конікі твае палятуць. Нсл. Прыч. абалванены 1. округлённый.
2. острйженный догола. Дсл. Палядзі, сусім аббалванены. Дсл.
3. прйведенный в тупяк.
балваніцца
96
бандаранка
•балваніцца-мю<‘я-ніі«<'я, несоверш.—сто-лбенеть, прйходйть в тупйк. Соверш.
абалваніцца, 1. остолбенеть, стать дура-ком. Нсл. 350. Выпіў лішняе і абалваніўся. Нсл.
2. острйчься на-голо. Дсл. Лядзіце, як я абалваніўся. Дсл.
•балванка-нкі-нцы, ж.—бревно, предна-значенное для шпал. Шсл. Так воз наклаў балванак, аж конь ледзь запер да Рудзенску. Ст.
•балванчўк-_рк«; «н. ч.-кі-коў-ком, мн. ч„ предл.-кох, перен.—мальчйшка, острй-женный очень коротко. Нсл.
•балвёе, безлйч., област.—светает, Вк. См. зарае(эе), сьвітае.
•баль, балю, на балю; мн. ч.-лі-ляў, м. 1. бал. Нсл. 14; Шсл.; Ксл. Ведама багаты, выдумаў баль спраўляць. Ст.
2. пйршество(пйр, Ар.). Нсл. 14; Ар. Ніякага балю там ня было: пасядзелі людзі, пазюкалі дый разышліся. Нсл.
3. пйрушка. Ксл. Тата пашоў на баль. Бабінавічы Выс. (Ксл.).
•бальдахім- wy, м.—балдахйн.
•балькон-нр, предл.-не, м.—балкон.
•білька-лькі-льцы; мн. ч„ род.-лькаў, ж. —балка(брус, укрепленный концамй в две протавоположные стены йлй устой й служаіцйй поддержкой настнла-пола, потолка й др.) Шсл.; Ксл., перекладнна в потолке дома йлй сарая, Нсл. 14. балка(в доме). НК: Очеркн, 222; МГсл. КйНЮШЫНЫ наклалНў пуні) аж пад бальку. Ст. Падняў пад самую бальку. Нсл. У нашай хаце на чатырох бальках столь. Навікі віц. (Ксл.). •бальсам-л«у, предл.-ме,м.—благовонное масло, вытекаюіцее йз йзвестных дерев (бальзам, С.). Нсл. 14.
•бальсамаваць-мўю-мўеш-мўе, нетверш., перех.—бальзамйровать.
•бальсамша-ны-не, ж. 1. бальзамйн. Нсл. 14.
2. жйдовскйс ягоды. Нсл. 14.
•бальсамка-мкі-мцы, ж.—род яблоков, ймеюіцйх бальзамйческйй вкус. Нсл. 14. •бальсамны, -ная-нае—бальзамйческнй (ароматный, душйстый) Нсл.14.
•бальство-ва, ср.—превосходство, пре-нмуіцество. Гсл.
• балыііавГзма-мы-л/е, ж.—большевйзм. Шсл. Цяпер настала балыйавізма. Ст.
•балынавік-г'ка, преол.-ікў, зват.-іча; мн.ч., дат.-КОМ, мн. ч„ предл.-КОХ, м.—большеВйК. •бальшавіца-і(ы, ж.—большевйчка.
•бальшавіцкі, -кая-кае—большевйст-скйй.
»бальшэць,—см. под болець.
•бальшўха-ухі-уср, ж. 1. старшая (Ксл.) сестра в семье. Шсл. Бальшуха гэта аднэй сабе ўсё палатно пашыла. Ст. Ужо бальшуха, а не працуе. Селядцова Беш. (Ксл.). 2. велйканша. Ксл. Сьню я, што быццам балыйуха на мяне як кінецца! Кабішча Куз. (Ксл.).
•бальшўн-уна, предл-унў, зват. бальшўне; мн. ч.-ны-ноў-ном-ноў-намі-нох, м. 1. старшйй брат в семье, Шсл. старшйй. Ксл. Бальшун усё пахапаў, а меншым нічога не пакінуў. Ст. Пашлі свайго бальшуна. Шапурава Сур. (Ксл.)
2. велйкан. Ксл. Гэтага бальшуна ўсі баяцца. Лужасна Куз. (Ксл.).
•бальшыня-ш, ж.—большйнство. Ар.; Войш. Краі ў бальшыні палітычна нясь-пелыя. Бацьк., Но. 38-39(573-574). У бйЛЬШЫНІ людзі не перабіралі працаю. Сьцяблевіч (Бацьк., Но. 1-2/437-438). Балыйыня набірала ваду далонямі. Рамановіч(Конадні, Но. 2,16). •балцка-славянскі —балтнйско-славян-скнй.
мовы балцка-славянскія—балтлйско-славянскне языкн.
•балцкі-кая-кае—относяіцнйся к ”Бал-там" — балтнйцам. Балцкая мова.
•балюча, нареч.(к балючы)—больно. зсд. 217. I мне рабілася балюча за родных сёстраў І братоў. Кавыль: Ростань, 39.
•абалваніць, соверш. 1.(к балваніць)—ок-руглнть с одного конца деревянный столбнк. Нсл. 29, 344. Хораша абалваніў. Нсл.
2. (к балваніць 2}—острнчь блнзко к телу, Нсл. 29, 344. острнчь на-голо. Дсл. Абалва-ніў, як абгаліў. Нсл. Паглядзі, як ён яго аббалваніў. Дсл.
•балючасьць-ш, ж.—свойство по прнлаг. "балючы”. Я ’не магу адчуць гэтага... гэтае балючасьці ад яго сьмерці. Дзьве Душы, 143.
•балючы-чая-чае, 1. больной, Нсл. 30; Ксл. тот, который болнт. Хапіў за балючы палец. Нсл. Балючую нагу крануў. Пустыр Сір. (Ксл.).
2. пронзводяіцнй боль. Нсл. 30. Балючая масьць. Нсл.
»бамбак-ака, м. 1. хлопчатая бумага. Нсл. 14; БНсл.
2. нскопаемое волокннстого свойства, горный лён, льняной камень. Нсл. 14.
•бамбакавы, -вая-вае—хлопчатобумаж-НЫЙ. Нсл. 14; БНсл.
•бамбёнак-нка, предл. й зват.-нку, м.—го-лубь, нмеюіцнй косматые ножкй. Нсл. 14. «бамбГза, (Гсл.; Нсл ), банбі'за-зы, обіц. —увалень, Гсл. возрастной й более неуклюжйй, Нсл. 14. долговязый, верста. Ах! Які ты страшкы бамбіза. Нсл. одйн банбізіна-ны, м.—высокорослый, неу-клюжнй й леннвый человек. Шсл. Вырас вЯЛІКІ, ЯК банбізіна. РаўнапольлеСьміл. (Шсл.). •банан-ана, предл. анё—банан.
•банановы-вая-вае—банановый.
•банбіза-іна,— см. под бамбіза.
•бандар,—см. под бондар.
*бандаронак-нка, предл. й зват.-нку, м. —сын "бандара": Ар.; Нсл. 30; Ксл. Банда-ронак пабег. Лятоўшчына Куз. (Ксл.).
• бандарапка-нкі-нцы, ж.—дочь бочаря. Ар.
бандароў
97
банька
•бандароў-ова-ова, род.-ровага-ровае, дат.-роваму й т.п.—бочарю прннадле-жаіцнй. Ар.
•бандараваць, -рўю-руеш-рўе—бочар-НйЧать. Лятоўшчына Куз. (Ксл.); Нсл. 30. См. бандарыць.
•бандарня-ш-ш, ж.—бочарня. Даль. •бандарскі-кля-кде—относяіцнйся к бочарям нлн к мастерству нх. Ар.
•бандарыха-ьгхі, дат., предл.-ысе, ж.—жена "бандара”—бочаря, Ар.; Даль; Нсл. 30.
• бандарышка-й/кг-шцы, ж.—дочь боча-ря. Ар.
• бандарыць-ру-рыш-ра, несоверш.—бо-чарннчать. Нсл. 30; Шсл. Сын умее банда-рыць, ня трэба прасіць людзёў, каб набілі абруч. Ст. См. бандараваць, бондарыць. •бандўра-ры-ры, ж. — бандура.
•бандурысты-тага, суіц.—бандурнст. БНсл.
• бандзёля-лг-лг', мн. ч., род.-ляў, ж. 1. головная девнчья повязка. Гсл.; Нсл. 14.
2. опояска нз ленты. Гсл.; Нсл. 14.
•бандзёлька-лькг-льг<ы, уменый. к бандзеля 1,2. Аксамітная бандзелька. Нсл. Бан-дзелькаю падперазаўся. Тм.
•банковы-вая-вае—банковый.
банковы дом—банкнрская контора.
•бінка-нкі-нцы, ж.—банк.
гаспадарствавая банка—государствен-ный банк.
ралейная банка—сельскохозяйствен-ный банк.
дысконтава-пазычная банка—учётно-ссудный банк.
прамыслова-тарговая банка—торго-во-промышленный банк.
•банкёт-ёт’, предл.-це, м.—пнрушка, (Дсл.) пнршество. Нсл. 15. Даў банкет на ўвесь сьвет. Нсл. 15. Адным банкетам два вясельлі адправіў. Тм. Казала бочачка, стоячы ў клеці: Калі мяне ня вып’еце на вясёлым банкеце, сама выкачуся на парэ, разальлюся на дварэ. Нсл.
голы банкет—баня, Нсл. 15. пребыванне в бане. НК: Очеркн, Но. 613. Просім на голы банкет. Нсл. Уменьш. банкецік-ка. Нсл. 15. Банкецікі не давядуць да дабра. Нсл.
•банкёта-ты—банкет. НК: Очеркн, Но. 613. •банкетаваць-тяўю-іпўеш-оту'е, несоверш. —задавать пнры, угоіцать на славу (посеіцать пнры, С.). Нсл. 15. Змоладу банкетавалі, а пад старасьць жабракамі сталі. Послов. Нсл.
• банкётнік, (Нсл. 15)-Іка, предл.~Іку, зват.-іча, м. 1. участннк в пнршестве.
2. охотннк до пнров. Нсл. 15. У банкетні-каў ніколі няма работы. Нсл.
голы банкётнік—банный посетнтель. НК: Очеркн, Но. 613.
•банкётніца, (Нсл. \у-цы-цы, ж.—участ-ннца в пнршестве.
2. охотннца до пнров. Нсл. 15.
голая банкетніца—банная посетнтель-НйЦа. НК.: Очеркн, Но. 613.
•банкётнічаць-аю-аеш-ае—быть "бан-кетнікам", пнровать. Нсл. 15. Добра таму банкетнічаць, у каго ёсьць усяго ў запасе. Нсл.
•банкётны-ная-нае—относяіднйся к пн-ршеству. Нсл. 15. Банкетныя госьці. Нсл. •банкёцік,—см. под банкет.
•банкГр-pä, предл.-рў, зват. банкіру; мн. ч-ры-роў-ром-роў-рамі-рох, м.—банкнр. •банкірскі-ая-ае—банкнрскнй.
•банкрутаваць, -ўю-ўеш-ўе, несоверш.
—становнться банкротом. Соверш. збан-крутаваць—обанкротлться.
•банкруцёлка-лкі'-лцы, ж. 1. женіцлна банкрот.
2. плутовка, особенно в нграх, Нсл. 15. злостная женвднна банкрот. Банкруцелку ня можна прымаць да гульні; яна ўсе круце. Нсл.
•банкруцёлства-ea, предл.-ве; мн. ч.-вы-ваў, ср. 1. банкротство.
2. плутовство, Нсл. 15. злостное банкрот-ство.
•банкруцёль-фгля, предл.-ЦЯЛЮ, зват. 1. банкрот. Нсл. 15.
2. бессовестный должннк, употребля-юіцнй разные нзвороты к неплатежу. Нсл. 15.
•банкрўіўіуь-учу-уціш-уце, несоверш., перех. —плутовать в денежных н другнх отно-шеннях; плутовскн обрагцаться с чужнмн веіцамн. Нсл. 15. Ты заўсёды банкруціш. Нсл. Соверш. збанкрўціць. Нсл. Збанкруціў імне маё добрае. Нсл.
•банкрўціцца-учуся-у^ій/ся, несоверш., воз-вр. 1. прнходнть в разоренне по торго-вому промыслу, Нсл. 15, терять доверне всех. Нсл. 15. Соверш. збанкруціцца. Нсл. 15. Збанкруціўся, ніхто яму ня вера. Нсл.; Бясл.
•банкрўцтва-ва, предл.-ве; мн. ч.-вы-ваў, ср.—банкротство. Ар.
•банька-нькі-ньцы, ж. 1. цнлнндрнческое колеснко, которым что-л. прнкрепляет-ся, Янк. I. кольцо железное нлн медное у збрун, калнткн н на др. местах, нлн надеваемое на что-л. для прнкреплення. Нсл. 15.
2. плоское кольцо для укреплення шейкн косы на рукоятке. Асінава Аз. (Ксл.); Шсл. Ha касьсё ня лезе банька. Ст. Баньку ў каваля папрашу, новую касу асаджавацьму. Янк.І.
3. большое металнческое кольцо(в дверн нлн в стене). Гсл.
4. вообіце металнческое кольцо хозяйс-твенного значення.
5. валек co сквозной дырочкой сверху вннз, прнкрепленный к обручу верхнего жернова. НК: Очеркн, 327.
банечка
98
бараніць
6. шпора. Гсл.
7. (мед.)—кровососная банька, Ар. крово-пускательный рожок. Нсл. 15. Банькамі пусьцілі кроў. Нсл.
8. (йрон.)—кольцо. Юрсл. Усі палцы ў баньках — як жа за граблі ўзяцца. Юрсл. •банечка-чю-чцы, уменьш. к банька 1, 2, 3,
4, 5. Нсл. 14.
• банькі-нькаў(-нек), едйнств. ч. нет., презр., перех.—глаза. Нсл. 15. Пратры свае банькі. Нсл.
•баптызма-л/ы-ліе, ж.—баптнзм. •баптыстая-ае—баптнстка.
•баптьісты-тага, суіц.—баптнст.
•баптысцкі-гая-кае—баптнстскнй. •бародаўка-ўкг-ўцы, ж.—бородавка. Ар.; Шсл.; Раст: Северск. 87; БНсл. У Зьмітры на руках адны бародаўкі. Ст. Калі б сем столак зямлі й нябёс забраліся і ў той лятарні іх паставілі,.... так велеяезнаці, як на чалавечым відзе знакі або бародаў-кі. Кіт. 11862.
•барон-она, предл.-ону, зват.-оне, м.—ба-рон.
дзяржава барона—земельное владенне барона.
КНІГІ ОНЛАЙН
