Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•сквара, соверш., безлйч.—печет, жжет, говорйтся о летнем временн. Нсл. 581. Сядні сквара, заскварыла, ці ня будзе дождж. Нсл.
•скварыцца, возвр. 1. печься на солнечном жару, Нсл. 581. подвергать себя солнеч-ному жару. Чаго ты скварышся на сонцу? Нсл.
2. страд. к скварыць 1. Скваркі скварацца на скварадзе. Ар.
сускварыцца, соверш. к скварыцца 1. Нсл. 581. Сускварыўся я на гэтай пякоце. Нсл. •скверашчаць-чў, скеярэшчаш-ча—нс-пускать(нздавать С.) трескучнй, разй-тельный для ушей крйк. Нсл. 581. Жабы сквярэшчуць, кажуць на пагоду. Нсл. ”скверат-шу, м.—разйтельный для ушей крйк жйвотных(й людей С.)- Нсл. 581. За сквератам жабаў салаўя ня чутно. Нсл. •скверата-даы, ж. 1. крнк. Нсл. 581 — скверат. Жабы скверату паднялі. Нсл.581. 2. брань, ругательство. Нсл. 581. Наслуха-лася я ўжо вашай сквераты досіць. Нсл. •сквёрыцца-руся-рыійся—плакаться й капрйзнйчать(о ребенке). Шсл. Дзяцё, мусіць, хворае, бо нешта ўсё скверыццаа скверыцца. Ст.
•скаярйўся-рўся-рэшся—нздавать звукй, подобные кошачнм взвйзгйванйям; сквярэцца—больное днтя, йволга, ля-гушка, ржавые петлй й т.п., Гсл. крйчать трескучнм голосом, плакать с крнком, рюмнть. Нсл. 581. Квакуха сквярэцца, ціня кот лезе да яе. Нсл. Жабы сквяруцца, пагода будзе. Нсл. Чааго ты сквярэшся, розкі хочаш? Нсл. Гэтае дзяцёўжо даўно сквярэцца. Даргейкі Сян. (Ксл.).
• сквіл-лу, м.—пронзйтельный крнк, вопль, Гсл. крйк, шум с пнском й воем. Нсл. Дзеці сквіл паднялі. Нсл.
•сквіла-лы, ж.—ссора. Нсл. Між намі ты сквілу зрабіла. Нсл.
•сквілець-лю-ліш-ле, несоверш.—вйзжать. мгсл. Сквілелі ў небе бакасы. Кавыль: Ростань 38. Сквілячы на завароце, прышоў на точышча трамвай. Корзюк.
•сквірэць-рў-рыш-рыць 1. о сале: жарлть-ся нздавая непрерывный треск вследс-твйе прйгоранйя. Шсл. Сала не пячэцца, a толькі сквірыць. Ст.
2. о сйльном морозе(треіцать, С.). Мароз на дварэ аж сквірыць! Ст.
•сквірчэць-чў-чыйлчыць — сквірэць 1,2. Шсл. Сала сквірчыцьна скварадзе. Матарова Сьміл. (Шсл.)-,
*скубаць-аю-аеіч-йе, несоверш. каго-што, 1, грызть траву, Шсл.; Ар. іцйпать(траву, С.); Растсл.; Нсл. 588. Пусьці коні няхай сачыцу скубаюць. Нсл. Жарабётка скубае канюшыну. Ст. См. скубсьці 1.
2. драть, дергать ЧТО-Л. Нсл. 388; Растсл.; Ар.; Гсл. Скубаць пер’е. Нсл. См. скубсьці 2.
заскубаць
1047
скўлішча
3. таскать, Нсл. 588. дергать за волосы. Гсл. Скубай, скубані яго за валасы. Нсл. Скубае ззаду за валасы. Ст. Соверш. заскубаць-аю-аеш-ае—загнать частою таскою за волосы. Нсл. 185. Заскубалі беднага хлапца. Нсл.
4. брать взяткн, выжнмать доход с кого-л. Нсл. 588. Усі скубаюць нашага брата. Нсл.
скубаны, 1. прш. кскубаць 7., іцнпанный (о траве),
2. прйч. к скубаць 2,—дранный. Нсл. 588. Скубанае пер’ерассыпаў. Нсл.
3. прйч. к скубаць 3,—дерганный. Нсл. 588. Галава твая яшчэ ня была скубаная, дык паскубуць. Нсл.
скубаньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя сут. к скубаць 1, 2, 3, 4. Скубаньне пер’я. Нсл.588. Скубаньне за валасы. Тм.
скубанўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё, однкр. к скубаць 3, Нсл. 588. іцнпнуть кого-л. за ВОЛОСЫ, бороду, ушн Н HOC. НК: Очеркя, Но. 305. Скубані яго за валасы. Нсл.
скубянўць, 1. однр. к скубаць 1. Во тут хай конь скубянець. Ст. 2. однкр. к скубаць 3,—дернуть. Скубянуў, дык і вырваў пук валасоў. Ст. Однкр. к скубаць 4.
скубнўць-нў-нёш-нёць—дернуть(за во-ЛОСЫ, бороду). НК: Очеркн, 305.
абскубаць, несоверш., перех. 1. оправлять воз нлн стог сена, соломы(одергнвая его по сторонам, С.) Шсл.; Ар. Абскубаць воза ня трэба: сена ня будзе цярушыцца. Ст. 2. обрывать, выдёргнвать. Шсл.; Ар.
Абскубаць курыцу, абскўбці, (Шсл.), аскубсьці, (А^убў-бёш-бёць-бём-біцё, 1. соверш. к абскубаць 1. Шсл.; Ар. Абскубі воз, бо ў пуню ня ўлезе. Ст.
2. соверш. к абскубаць во 2 зн.—оборвать, выдергать. Ар.; Шсл. He магла яна чысьцей аскубці курыцы. Ст. Добра абскубі хіб у парсюка. Ст.
наскубаць, 1. соверш. к скубаць 2. Нсл. 588. Наскубаць лубку пер’я. Нсл.
2. соверш. к скубацьЗ. Наскубайямухахол. Нсл. 588. Прйч. наскубаны—надранный. Нсл. 318. Твой чуб не наскубаны, дык я наскубаю.
выскубаць-аю-аеш-ае, несоверш., nepex. 1. выгрызать траву. Шсл. Конь хай тут выскубае. Ст.
2. несоверш. квыскубці2,—выднрать. Нсл.95. Соверш. выскубсьці, (Ар.), выскубці, (Шсл.) 1. выгрызть траву. Ар.; післ.
2. выдрать. Нсл. 95. Выскубі сена троху. Нсл. Я табе валасы выскубу. Тм.
3. выіцнпать. Шсл. Курыцы нехта выскуб хеост. Ст. Прйч. выскубены—вырванный. Нсл. 95. Выскубенае з пехцера сена адняў. Нсл. Выскубеныя паказаў валасы. Нсл.
•скубацца-аюся-аешся, несоверш. 1. нметь навык драть, таскать другнх. Нсл. 588 . 3a што ты скубаешся? Я самога скубану.
Нсл.
2. страд. к скубаць 2—дергаться. Нсл. Мокрае пер ’е ня добра скубаецца. Нсл. •скуб-анўць-янўць,— см. под скубаць.
• СКубёль!, отгл. частйца, зн.—быстров, *моментальное дерганне. Гсл.
•скўбка-к/, обйу—мальчнк нлн девочка, нмеюіцне прнвычку драть другнх за волоса. Нсл. Уймі гэтага скубку, каб ён ня скубаўся. Нсл.
•скубнўць,— cm. nod скубаць.
•скўбсьці, Ар. скубці, Шсл.-бў-бёш-бёць-бём-біцё, прош. вр. СКуб, скубла, несоверш.. перех.— грызть траву. Шсл. Трава малень-кая — няма чаго й скубці.
•ску'ёўдзшь-джу-дзіш-дзе—смять, ска-мкать. Растсл.
•скўла-лы-ле, ж. 1. чнрей, Нсл.;Шсл. нарыв. Гсл.; Ар.; Ксл.; Бранскі п.(Будде: Т.)—драть (перья Н пуха У птнц) НК: Очеркн, Но. 305,—рвать шерсть. Гсл.
2. дергать за волосы. Гсл.
абскубці, (Шсл.), аскубсьці, (Ар.), соверш. к скубсьці 1, 3.
•скуёўцзіць-джу-дзіш-дзе—смять, ска-мкать. Растсл.
•скўла-лы-ле, ж. 1. чнрей, Нсл.; Шсл. нарыв. Гсл.; Ар.; Ксл.; Бранскі п.(Будде: Т.-Орл. слов.); Раст.: Смаленск 50. Скула ўхапілася на назе. Ст. Скулу раздражніў. Нсл. Скула табе ў нос, у горла! Нсл. Скула загнілася. Пятніц-кая Беш. (Ксл.). Гадзі яму, як ліхой скуле. Послов. Нсл.
ніная скула—нарыв без верхушкн. Нсл. Едйнств. ч. скўліна-ны. Ксл. Села вялікая скуліна на руццэ. Клюі Куз. (Ксл.).
2. перен.—шнш, говорнтся в роде отказа, Нсл.; Віцебш. ннчего. Скулу зьясі, а не пірага. Нсл. Ачхнуўся Малах, аж скула ў галавах. Послов. Нсл. Іван хадзіў па балоту, скульле рабіў не работу. Запрудзьдзе Сян. (Ксл.). Заплаці мне за гзта грошы! Скульле табе! Сураж. (Ксл.).
3. перен.—скверный, капрнзный человек. Шсл. Чорт гэтай скуле ўгодзе! Ст. Собйр. скўльле-ля, 1. вереда, нарывы, Ксл. чнрья, Гсл.; Растсл. множество чнрьев. Нсл.
Скульлям вушы залажыла табе, што ты ня чуеш. Поговор. Нсл. На яго насела скульле. Беліца Сян. (Ксл.). Каб яму толькі скульля, колькі ён добра перацягаў. Макаёнак: Каб людзі ня журыліся.
скўлка-лкі-лцы, ж. 1. уменьш. к скула 1. Растсл.; Ар. Як села на баку скулка, дык аж НЯ можна павярнуцца. ГанкавічыБеш. (Ксл.). Скулка табе ў вуха. Поговор. Нсл.
2. уменый. к скула 2. Скулку возьмеш ад яго. Нсл.
скўлачка-чю, уменьш. к скулка,—прыіц, небольшой нарыв. Нсл. Скулачка села. Нсл. Целца маладзіцца, скулачка садзіц-ца. Послое. Нсл.
скўлішча-ча, собйр., ср. — множество чнрьев. Нсл. Скулішча апанавала хлапца. Нсл.
скуламёсіцца
1048
скўрачка
•скуламёсіцца,—с« под каламесіць.
• скулаваты, -тая-тае—страдаюіцйй чнрьямн. Нсл. Скулаваты конь. Нсл.
•СКулЬ, нареч., вопрос.—ОТКуда. Ар.; Гсл.; Нсл.; Ксл. Скуль ты прышоў? Ястрабы Куз. (Ксл.). Скуль ты, хлопча? Нсл.
•скумат-wä, предл.-це; мн. ч.-тьі-тоў-том, мн. ч„ предл-тох, м. 1. небольшой кусок холста, сукна, овчйны н фабрнчной тканй, оставшййся обрезком прн кройке. НК: Очеркн, 139. Гсл.; Нсл. 588; Ксл. Скумат палатна. Нсл. Кравец узяў скумат сукна. Бабінічы Віц. (Ксл.).
2. клок. Гсл.; Нсл. 588. Скумат валасоў выдзер. Нсл. Собйр. скумацьце-йя, предл,-цю, 1. лоскутье, отрезкд холста. Нсл. 588., собйр. к скумат. НК: Очеркн, 139. Дзесяць локцяў субрана скумацьця рознага палатна. Нсл.
2. клочье. Нсл. 588. Сабакі грызуцца, аж скумацьце лётае. Нсл.
3. одежные кускн то внсяіцне пока прн одежде, то оторваные от нея, НК: Очеркн, 139. лохмотье. Нсл. 588. Скумацьце вісіць з-пад спадніцы. Нсл. Уменьш. скуматок-тка—лоскуток. Нсл. 588. Скуматок палаценца залапіць каленца. Погмор. нй-ufux. Нсл. Уменьш. скумацік-ка — скума-ток. Нсл. 588.
•скумаціць-ачу-ггірш-аце, несоверш., перех.
1. трепать. Ксл. Сабака скумаціць рызьзё. Косы Віц. (Ксл.).
2. драть за волоса. Нсл. 588. За што ты скумаціш хлапца? Нсл.
3. рвать клочьямй волоса йлй шерсть. Нсл. 588. Сабакі сьвіньню скумацяць, заскумацілі. Нсл. Соверш. заскумаціць, перех. Нсл. 588. Соверш. НаСКумаЦІЦЬ, перех. —надрать, натаскать кого-н. за волосы (за шерсть, С.) Нсл. Было табе наскума-ціць яму хахол за гэта. Нсл. Соверш. расскумаціць, каго-што—разорвать по клочкам. Нсл. 551. Аджаніце сабакі, ато яны расскумацяць сьвіньню. Нсл.
•скумаць-аю-аеш-йе; повел.-ай-айма, несо-верш. каго-што—разуметь, догадывать-ся, Нсл. 588. разбнраться, поннмать, определять. Ці скумаеш ты, праз што яны гавораць? Нсл. Нічогаты ня скумаеш аб гэтым. Нсл. Ці скумаеш ты, а чым яны гўкаюць. Нсл. Ср. чешск. skoumati—дасьле-даваць.
2. йсследовать.
ісскумаць—уразуметь(понять, С.) Нсл. 601. На сілу ты гэта ісскумаў. Нсл.
раскумаць, соверш.. што, 1. разобрать в уме, прйвестй в ясность темное, запутан-ное, Нсл. 551. разобраться, разлйчнть, определйть, понять что-л. Ты не раску-маў, што ён табе сказаў. Нсл. Раскумай маю загадку. Нсл.
2. йсследовать. Соверш. ускумаць, 1. пронйкнуть, понять, Нсл. 665. разобраться. Ці ўскумаў ты, што яны мяжсобку гаварылі? Нсл.
2. йсследовать.
•скупасьць-цг, ж.—скупость. Шайтан у нутр мой укінуў скупасьць. Кіт. 19а1б.
•скупаваць l-пую-пуеш-пуе, повел.-пуй-пуйма, несоверш.—скупйться. Каторыя скупуюць... не выдаюць дзесяціну, за тое ім нагатаваў Пан Бог муку пекляную. Кіт. ІЗаЗ.
•скуп-аваць Н-іць,—см. под купаваць.
•скупе'ча-чы, обіц.—скупец(скупая жен-іцнна). Шсл. Вось дзе скупеча: нічога ня дасьць свайго й панюхаць. Ст. Ср. галеча. •скупяндзёй-я, м., презр.—скупец, Нсл. скряга. У скупяндзея нічога ня выпрасіш ніколі. Нсл.
•скупяндзёйка-кі, ж„ презр.—скупая жен-іцнна, Нсл. женіцнна скряга.
•скупяндзя-дзг, обіц., презр.—очень скупой, Ксл. скряга. Скупяндзя двойчы плаце. Новае Сяло Беш. (Ксл.).
•скупяндзяйка-ю, ж.—скряга. Нсл. 589. У скупяндзяйкі гэтай і прасіць няма чаго. Нсл.
•скупяндзяка-кг, м.—скряга. Нсл. 589. У скупяндзякі гэтага й прасіць няма чаго. Нсл. Уменьш. скупяндзячок-чга,—скупец, говорнтся о днтятн. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
