Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
Падзеляцца, ... сьвякроў проці свае нявесткі, а нявестка проці сьвякрыві свае. Тат.: Ванэлі, 312. См. СЬвЯКрЫвЯ.
•сьвякрывя-вг-ві, ж.—свекровь. Гсл.
•сьвярбёць-блю-біш-бірь, несоверш.—че-саться, пнз; Гсл. чесаться, зудеть. Ар.; Ксл.; Шсл.; Навасільск. п.(Будде: Т. Орл., слов.) Усе цела нешта сьвярбіць — трэба ў лазьню схадзіць папарыцца. Ст. Сьвярбіць, як на каросту. Луб’ева Аз. (Ксл.). Вока сьвярбіць —ці плакаць, ці гарэлку піць? Гсл. Сьвяр-біць цела: даўно ў лазьні быў. Лужасна Куз. (Ксл).
сьвярбёньне-ня, ср.—зуд. мгсл.
• сьвярбёта-гаы, дат.. предл.-це, ж. — сьвербата. Сьвярбёта вялікая на целе. Нсл. 574.
•сьвярбі'га-ггі-гзе, ж.—сурепнца. Гсл. См. сьвярбігуз, сьвірэпіца.
•сьвярбігўз—сурепнца. Гсл. См. сьеярбіга, сьвірэпіца.
•сьвярдзёл, сьвярдла—бурав. НК: Очеркн, 346.
сьвярдзёлак-лкв, предл.-лку, м„ уменьш. к сьвярдзел. Ар.; Шсл.; НК: Очеркц 317, сверло, бурав, Ксл. буравчнк. Нсл. Сьвярдзёлкам пракруціў дзірку. Ст. Падай сьвярдзёлак, буду дзіркі рабІЦЬ. Сукрэмна Сян. (Ксл.).
сьвярдзёлачак-чга, предл.-чку, м.,уменьш.к сьвярдзёлак. Нсл.; Ар.
•сьвяточны-ага—праздннчный. Ар.; Козіна Пуців.(Халанскі, 127).
•сьвйта-ma, предл. сьвяце; мн. ч. сьвяты, ср. — празДННК. Ар.; Нсл.; Шсл.; Лагавая Аз. (Ксл.); Гсл. Ведаем і без nana што ў нядзелю сьвята. Послов. Ст. Сядні такое сьвята, a ты робіш. Нсл. Гуляй, mama, заўтры сьвята. Послов. Нсл.
сьвятар
вялікае сьвята, 1. большой празднйк. Ар. 2. перен.. вялікае(не вялікае) сьвята, 1а) персона! Нсл.
16) веллкая веіць! большое дело! Ар. He вялікае ён у мяне сьвята! Ст. Вялікае сьвята, што ён дзьмецца. Нсл. He вялікае ты сьвята мне. Нсл. Будзе і на нашай вуліцы сьвята. Послов.—будет н наше время. Ар.
•сьвятаянскае зельле—зверобой(трава). МГсл.
•сьвятар-ря, предл.-рў, зват. сьвятару; мн. ч.-ры-роў-ром-рамі-рох, м.—свяіценннк (без разлнчня веронсповедання).
•сьвяткаваць-рю, 1.—праздновать.
2. без доп.—вообіце праздновать, не работать по случаю праздннка. Нсл.
Нашаму брату няма калі сьвяткаваць, a надабе хлеб зарабляць. Нсл. Отгл. ймя суіц. сьвяткаваньне—празднованве. Гсл. Со-верш. адсьвяткявяць-кўю-кўеш-кўе—от-праздновать. Нсл. 379; Ар. Адсьвяткаваць Калядкі. Нсл. Прйч. адсьвяткаваны—от-празднованный. Сьвяты дзякуй Богу адсьвяткаваны, пара ўзяцца за работу. Нсл. Соверш. засьвяткаваць што—оста-внть работу вечером перед праздннком. Нсл. 184,—начать праздновать, запразд-новать. Яшчэ на вячэрню не званілі, а вы ўжо засьвяткавалі. Нсл. Жыды засьвятп-кавалі свой пэйсах. Нсл. 576.
насьвяткав4цца, —напраздннчаться, много праздновать. Нсл. Насьвяткава-ліся за сьвятыя дні, пара ўзяцца за работу. Тм.
•сьвятло-ла, ср.—свет, огонь(для осве-іцення, С.) Гсл.; Люц. У хацеён засьпеўужо сьвятло. Гарун: Пан Шаб. Згасіла сьвятло. Свднёў: р. Корзюк. 3-за аканіц і шчытных запінак не даходзіла ані сьвятло, ані гукі. Полымя, Но. 8, 1967, 243.
•СЬВЯТЛІЦа-ЦЫ, дат., предл.-ЦЫ, ж.—ГОрНй-іца, светлая, чнстая, отделенная от нзбы, Нсл. 576. светелка. Ар.; Ксл.; Шсл. У сьвятлі-цы гасьцей прыймала. Кр. Сяло Беш. (Ксл.). Іван Базылёў паставіў сабе хату ізь сьвятліцаю. Ст. Уменьш. сьвятлічка-кі, дат., предл. СЬвятлІЧЦЫ. ж. Ар.; Нсл. 576. Падмяці сьвятлічку. Нсл.
•сьвягы-тая-тое—святой.
•сьвятьіня-ні-ні, ж.—храм, святйлніце. Як у сьвятыні, ціха і ўрачыста. Кавыль: ПАд зорамі, 21.
•сьвяці'ць 1-чу, сьвяціш-це, несоверш., перех. 1. (совершать над чем-н. церковный обряд прндання святостн, С.), освяіцать, Ксл. святнть. Гсл. Сьвяціць бацька павёз да Сянна. Запрудзьдае Сян. (Ксл.). Тама сьвятыя ваду СЬВЯЦІЛІ. Старадуб(Жнв.
2. (чтйть йлй блюста свято, храндть в святостн ненарушнмо, С.), святйть. Гсл. Соверш. пасьвяціць, перех. — ОСВЯТЙТЬ. Пасьвяціць вадў.
1105 сьвяці'ць II
асьвяціць, каго.што, 1. осветнть, сделать светлым, вйдймым, наполннть светом. Там жа відзеў Юсуф прарока, сьветласьць твары яго нябёса асьвяціла. Кіт. 117а6. На ганкі ўступіла, ганкі ОСЬвЯЦІла. Росуха Імгл. (Косіч 14).
2. просветнть. Несоверш. асьвячаць-аю-деш-äe, пове.і-ай-ай.ча, каго-што—осве-іцать. Кажны майстат розны бліск выдае, адзін аднаго сьветласьцю асьвя-чае. Кіт. 11468.
2. освеіцать.
засьвяціць, соверш. 1. (начать светйть, С.), засветать. Шсл.; Ар. Маланка засьвяціла. Ст. Агні патушаць і засьвецяць. Сяднёў.
2. зажечь что-н. для освеіцення, засве-тнть. Войш. Засьвяці лянпу. Войш.
пасьвяціць-чў, пасьвёціш-це, соверш. 1. светнть некоторое время. Сонца крыху пасьвяціла і схавалася за хмару. Ар.
2. навесть свет посредством чего-л. зажженного. Нсл. Пасьвяці мне лучын-каю, тут цемна. Нсл.
3. пасьвяціць ачыма, соверш. к сьвяціць 4,—посмотреть некоторое время с чувс-твом стыда. Нсл. 576.
•сьвяці'цца I, сьвяціцца, несоверш.—свя-ГйТЬСЯ. Сьеяціся ІМЯ Твае! Малітва Спада-рова.
асьвяцГцца, асьвячўся, асьвяцішся. іг. —перекрестйться(прй каком-л. необык-новенном случае), осеннть себя крестным значеннем. мікалаўшчына. Асьвяціся, чала-веча, што ты кажаш? Мікалаўшчына.
высьвяціцца, высьвячуся, высьвяцішся; повел.-ціся-цімася,—быть рукоположену в духовный сан, Нсл. 94. посвятйться(в духовный сан). Я бачыў, як высьвяціўся non наш. Нсл. Несоверш. высьвячацца аюся-аешся; повел.-айся-аймася—быть руко-полагаему в духовный сан, посвятнться(в духовный сан).
вьісьвяйть-ячу-яціш-яце, повел.-ці-ціма, соверш., перех.—рукОПОЛОЖЙТЬ В ДуХОВНЫЙ сан, Нсл. 94. посвятйть(в духовный сан). Архірэй высьвячае папоў і нашага высьвяціў. Нсл. Прйч. вьісьвячаны—пос-вяіценный в духовный сан. Нсл. 94. Поп наш ужо высьвячаны, уборзьдзе прыедзе. Нсл. Отгл. ймя суіц. ВЫСЬВЯЧЭНЫіе-НЯ, предл.-ню; ш. ч.-ні-няў—совершенне рукопо-ложення, Нсл. 94. посвяіценйе(в духовный сан). Я бачыў высьвячэньне папоў. Нсл. Несоверш. высьвячаць-аю-аегд-де; повел.-ай-айма—рукополагать в духовный сан, Нсл. 94. посвяіцать в духовный сан. См. высьвяціць.
•сьвяціць II,-чў, сьвёціш-це, без доп. несо-верш. 1. нзлучать свет(светнть, Ксл.) Нсл.; Ксл. Месяц сьвеце, але ня грэе. Нсл. Толькі ЗОркІ СЬВЯЦІЛІ. Пяцігорск Беш. (Ксл.).
2. жечь с целью освеідення.
3. наводйть свет(освеіцать, светнть, С.) Нсл. 576. Сьвяці, пляшывы, боты пашыю. Послов. Нсл. .
„асьвёчаваць
1106
СЬВІШЧЫК
4. (ачыма)—смотреть з чувством стыда, краснеть от стыда. Нсл. Я за цябе, сынку, ня раз сьвячу, пасьвяціў ачыма перад людзьмі. Нсл.
аясьвічаваць-чую-чуеш-чуе, несоверш. 1. отсвечявать. Дсл.
2. касаться отчастн кого-чего-л. Цсл.Гэта ваша справа, а нам адсьвечаваць. Дсл.
усьвяціцца, усьвячуся, усьвяцішся, со-верш.—стать свяіценным. Хто ты ест? голас твой чуючы, нутры нашы ўсьвяці-ЛІСЯ. Кіт. 95610.
•сьвяціцца II, сьвеціцца, асьвяціцца-чўсл, асьвецішся, соверш.—стать вйдймым, светлым; наполннться светом, осветать-ся. У цэркаў узыйшла — Цэркаў асьвя-цілась. Росуха Імгл.(Косіч 56).
засьвяціцца, засьвёціцца, соверш.—(на-чать светйться, С.), засветнться. Шсл. Засьвяцілася зорка. Ст.
насьвяціцца ачыма—прннять много стыда йлй срама; подвергнуться стыду йлй сраму пред другвмй. Нсл. Насьвяціўся я за цябе ачыма. Нсл.
•сьвідар-дра, м.—бурав. мгсл.; Ар.
•сьвідраваць, 1. сверлйть, буравйть. Ар.
2. пронйзывать(о ветре). Ар. Вецер сьвідруе. Ар.
•сьвідзіна-ны, ж. БГсл. — сьпіж. Польско-русскнй словарь.
•сьвідзіна-ны, дат., предл.-не, ж.—дерен (сваднна? С.) Camus sanguinea L. А Нйвошта табе сьвідзіну ірваць? Слабада Сур. (Ксл.).
•сьвізік-ка, м.—небольшая кадка. Ксл. Я сёлета налажыў сала цэлы сьвізік. Міхалі Куз. (Ксл.).
•сьвінакроп-лу, м.—торпца полевая, раст. Гсл. Сьвінакроп — трава надта ўедная, сытная; калі ядуць яе каровы, дык малако дужа добрае. Гсл.
•сьвінапас-яса, предл.-äcy, зват.-äce, м.
—пастух свйного стада. Ар.; Шсл. Ня хочаш вучыцца — будзеш сьвінапасам. Ст.
•сьвінарка-ркг-рцы, ж.—свйной хлев. Гсл.; Пісараўка Імгл.(Сержп.: Отчет, 5).
•сьвінярня-ш-ні, ж.—хлев для свйней. НК: Очеркн, Но. 540.
•сьвінярніца-цы-цы, ж.—ухажйваюіцая За СВЙНЬЯМЙ. НК; Под. пос. 43.
•сьвінАчы-чая-чае—свнной. нк: Очеркн350; Гсл. Сьвінячая мярлога. НК: Очеркн, 358.
• сьв!нкі-нак( одна сьвінка)—грнбы с гладкой темно-пепельной шляпочкой, на которой, как н на волнушках, отчетлнво вйднеются концентрйческйе кружкй. НК: Очеркн, 474.
•сьвіньнй-ні-ні; мн. ч.-ніняў, ж.—свйнья. Ціхая сьвіньня глыбака рые. Поств.—в тйхом омуте чертй водятся. Сьвянц. Уменьш. сьвінка-нкі-нцы—малая свйнья самка.
•сьвіныя гурочкі—касатйк желтый, боЛОТНЫЙ, раст. Гсл.
•сьвір-ра предл.-ру, м — рычажный пере-вес. НК: йгры, Но. 28.
•СЬВІр-ра, предл.-ру, зват.-ру, м.—КОЛОДеЗ-ный журавль. Ксл. Сьвір паськяпаўся і зараз зваліцца. Ходцы Сян. (Ксл.). См. асьвер, сьвіршня.
•сьвіран-рна, предл. й зват.-рне, м.—строе-нне для ссыпкй зернового хлеба, НК: Под. пос, Но. 40. отдельное строенне для твенного; амбар. НК: Пасоб, Но. 74; НК: Очер-74; НК: Очер-твенного; амбар. НК: Пасоб, Но. кв, Но. 529; Ар.; Гсл.; Ксл. ПусЬЦела варыўня Ü СЬвІран. Танк(Калосьсе, Но. 20, стр. 130). Ён улетку сьпіць у сьвірне. Тухінка Сян. (Ксл.). Выжані сабаку ізь сьвірна. Нсл.
СЬВІронак-НКа, уменьш. от СЬвІран. Мядаь-ведзіцкая вол., Нясьв.(П. Татарыновіч).
•сьвірэпіца-цы, ж.—сурепйца, pane, сор-ное раст. Гсл. См. сьвярбіга, сьвярбігуз.
•сьвірнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м.—за-ведуюіцнй хлебнымн амбарамн.
•сьвіршня-мі-кі, ж.— колодезный жу-равль. Ар. См. асьвер.
•сьвірыць, НК: Нгры, Но. 28. См. СЬвІр. падсьві'раваць, нк: йгры, Но. 28. парсьвірыць-ру-рыш-ра, каго-што, co-верш.—поднять, напр. сруб, прн помоіцн рычага. Ксл. Падсьеірылі лазьню і падка-ЦІЛІ бярно. Пуціпава Куз. (Ксл.).
•сьвіст-ew^, предл.-сьце, м.—свнст(з ад-ценбнем шкеляў, С.).
за адным сьвістам — в однн прнём. Дсл. 251. За адным сьвістам увезьлі сена. Дсл. См. адным, двума і г.д. нарошчамЦ под нарошч).
•сьвістаць, сьвішчу-шчаш-шча, несоверш. 1. свнстеть. Однкр. сьвіснуць-ну-ней/-не—свйстнуть. Ар. Соверш. засьвістаць, 1. засвйстеть.
2. перен,—заупрямнтся. Нсл. 184. Ты зась-вістаў ужо! ды я пасвойму засьвішчу. Нсл. Соверш. прасьвістаць, nepex.—растра-тйть зря, промотать. Гаспадарку прась-вістаў.
■іасьвісзаваіта-туюся-туешся, несоверш. 1. клнкать кого свйстом йлй свйстком. Нсл. 142. Як ні дасьвіставаўся сабак, не дасьвістаўся. Нсл.
2. йскать чего очертя голову. Нсл. 142. Ён чагось дасьвістуецца. Нсл. Соверш. дась-вістацца-шчўся-шчашся—попасть в беду за разные проделкй. Дсл. Сьвістаў, пакуль дасьвістаўся. Дасьвішчашся ты ў мяне чаго! Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
