Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
прытупаваць-пую-луей/-яуе, 1. несоверш. к прытупаць 1.—прнтаптывать, топтать. 2. прнтоптывать(танцуя). Шсл. Так пры-тупуе ботам, аж мост гнецца. Ст.
прытўпаць-аю-аеш-ае, соверш. 1. прнтоп-тать. Шсл. Прытупай зямлю нагамі. Ст. 2. оттоптать. Нсл. 514. Прытупаў ногісвае, ходзячы за табою. Нсл.
•тупацца, тупаецца, страд. к тупаць. Соверш. затупацца—устать от хождення. БНсл. Соверш. натупацца—находнться до усталостн, нзмучнться, Нсл. натопаться. Натупаўся я за дзень. Нсл.
прытўпацца-аюся-аей/ся, соверш.—ус-тать от ходьбы. Прытупаўся за дарогу. Ст. Прытупалася за дзень, надабе пася-дзець хоць увечары. Ст.
•туПІЦЬ-ПЛЮ-ш'ш-де, несоверш., перех. Ар. —делать тупым. Ня тупі сякіры. Ар. Соверш. ступіць, перех.—сделать тупым. Спрабаваў Леў высякаць іскры(з каменя) ды дарма, толькі кіпцюры ступіў, а агню няма. Танк Конь і Леў.
утўпіць—потупнть. Гсл.
утўпіцца—потупнться. Гсл.
•тўпнуць,—cm. nod тўпаць.
•тур-а, м.—буйвол, днкнй вол. Гсл.
•турок I—волчек. Гсл.; МГсл.
•турок ІІ-/жа, м.—горлнца. Ластсл.
•турок ІІІ-рка, м.—тупнк, улнца между хатамн, пнз. тупнк, закоулок. Растсл.
туравацца
1171
турыць II.
•туравацца—стремнться. Гсл.
•турэц-рца, м.—суженный фарватер с быстрым теченнем воды. Цымберскі.
•Турэччына-ны-не, ж.—Турцня. Ст. Мой дзядзька Адам Гвардзеец хадзіў у Турэччыну ваяваць. Ст.
•тўрзаць-аю—тормошнть. Ар. I калі той падыходзіў, дух кінуў яго й вытурзаў. Тат.: Ванелі, 290.
•тўркала-лы, обш—буднльіцнк-нца(бу-дяіцнй тормошеннем, расталкнваннем, С.) Нсл. 644,—подталкнваюіцнй, побуж-даюіцнй к чему-н. Туркала гэты, гэтая не даець выспацца; усё туркае ды туркае. Нсл.
•тўркалка-лк/-лцы, ж., звукоподр.—род лягушек, крнчашнх дребезжаіцнм голо-сом. Нсл. 644. Туркалкі затуркалі, пагода будзе. Нсл.
•туркацёць—громыхать(колесамн). Гсл. Соверш. затуркацець.
•тўркаць 1-аю-аеш-ае, — треіцать, крн-чать свойственно лягушке, называемой "турлушкаю ’’ нлн "туркалкаю Нсл. 644. Туркалкі туркаюць, затуркалі. Нсл. Co-верш. затўркаць, 1. начать "туркаць”.
2. зачать бранью, довестн до угнетенного состояння постоянным неудовольст-внем. Дсл. 256. Дзеўка затуркана, залю-кана. Дсл.
•тўркаць П-аю-аеш-ае, каго-што—бу-днть, трогая н расталкнвая; тормошнть, будя, Нсл. 644. подталкнвать к чему-н., побуждать к чему-н., побуждать к чему-н. Ср. турыць. Отгл. ймясуіц. тўрканьне-ня, предл.-ню—бужденне от сна частым толканнем, Нсл. 644. побужденне, подтал-кнванне к чему-н. Калі б ня турканьне, ня ўстала б сама. Нсл. Соверш. прытўркаць —частымн побужденнямн побуднть прнняться за что-л. Нсл. 514. Як ні туркай яго, ніяк ня прытуркаеш. Нсл. Прйч. прытўрканы—прннуждённый побужде-ннямн прнняться за ЧТО-Л. Нсл. 514.
Прытурканы да работы. Нсл. Соверш. растўркаць каго-што, Нсл. 644. разбуднть такнм образом. Туркай, растуркай яго на вячэру. Прйч. растўрканы—разбу-женный(троганнем, толканнем, тормо-шеннем, С.) Нсл. 559, разбужденный подталкнваннем к какому-н. делу. Дзеці рана дужа растурканы. Нсл. Соверш. устўркаць, каго-што—взбуднть крепко спяіцего. Нсл. 667. Hi сьвет, ні зара ўстуркаў усіх.
•тўркацца, туркаецца, несоверш., зав. к туркаць. Соверш. абтўркацца—прнвык-нуть к нзвестному режнму. Дсл. Ну, што твая нявестка? — Ды троху абтур-калася. Соверш. датўркацца.
•тўрлушка-глкі-гл^ы, ж.—горлннка, го-лубь самой малой породы. Дсл. Турлушка турлыча: турр... турр. Дсл.
•турлыкаць-де, несоверш.—нздавать звукн турр.. турр(о голубях "турлушках” — горлннках) Дсл.( под турлушка). Соверш. затурлыкаць. Жабы затурлыкалі. Дсл. 256. Затурлыкала тўрлушка (горлннка). Дсл. 256.
•турмё-лш; мн. ч. тўрмы-маў, ж.—тюрь-ма. Гсл.; Ар.; Мікалаёва Куз. (Ксл.); Нсл. Злодзея ў турму павялі. Нсл.
•турыць \-ру, тўрыш-ра, несоверш., nepex. 1. гнать, (Гсл.) побуждать к скоростн. Нсл. 644. Турыць, патурыць коні. Нсл. Однкрт. турнўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё, —прог-нать. Турні яго адгэтуль. Косы Віц. Ксл.). Соверш. датурыць, а) догнать кого-л. до нзвестного предела. Дсл.; Нсл. 144. Сабакі датурылі ваўка да самага лесу. Дсл. У паўдарогі датурыў нас. Нсл.
б) докончнть скоро н поспешно какое-л. дело. Дсл. 183. Датурылі ніўку. Дсл. Соверш. затурыць, а) загнать. Дсл. 256. Сабака затурыў авечкі ў кусты. Дсл.
б) о действнн, выполненным чрезмерно. Дсл. 250. Пастух затурыў сядні сена, ажно пад нагамі ў кароў валяецца.
в) перебавнть чего-л. Дсл. 256. Затурыла солі ў гаршчок. Дсл.
г) перен.. осуд.—засеять. Юрсл. Соверій. патурыць-рў-рыш-ра, а) погнать, побу-днть к скоростн. Нсл. 644. Патурыць коні, Нсл.
б) покатять. Нсл. 644. с.ч. турыць II. Соверш. прытурыць, а) прнгнать. Нсл. 514. Рана вы прытурылі коні з поля. Нсл.
б) прннуднть к чему-л. Нсл. 644. Ледзь прытурыў работніка даработы. Нсл. 644.
2. прннуждать, прнгонять к чему-л. Нсл. 644. Туры дзеці на сена. Нсл.
3. буднть. Рана ты турыш, устурыў хлапца. Нсл. Соверш. устурыць. Нсл. 644. тураць-аеш-ае, мн. І.гонять, подобно, как гоняют волчек(”турок”). Нсл. 374. Умеў ты тураць другіх, патураю і я цябе цяпер. Нсл,
2. посылать часто. Нсл. 645. Як турка тураюць аднаго мяне з кажнай патрэ-баю. Нсл. Соверш. затураць—загнать, употребляя в частые посылкн. Нсл. 374. Сусім затуралі малца, пасылаючы бяз воддышы то туды, то сюды. Нсл.
вытураць-«ю-аеій-
КНІГІ ОНЛАЙН
