Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
3. каго за каго—учнть кого-л. для прнобретення професснн, спецнальнос-тн. Марцішонкі вучаць сына за інжы-нера.
4. обучать. Вучыць рамяства.
5. быть учнтелем, преподавать. мгсл. Прйч. вўчаны—ученный, бывшнй в уче-ннн. Нсл.; Ар. Вучаны хлапец. Нсл. Вучаны сабака. Нсл. Соверш. навучыць, Ар., наў-чыць. Нсл. 77—научнть. Наўчылі на пень брахаць. Послов. Нсл. 77. Ты ж наўчыў пяяці. Гарун. Яйцо курыцы ня наўчыць. Послов. Рапан. 186. Прйч. навўчаны, Ар., наўчаны, Нсл. — наученный. Наўчаны сабака не палезе. Лужасна Куз. (Ксл.).
адвучаць-аю-аеій-ае; повел-ай-айма, несо-верш. каго ад чаго, йлй с йнф. 1. отучать, нскоренять в ком дурные наклонностн. Нсл. 372; Ар.; Дсл. Адвучай змалку дзеці маніць. Нсл. Надабе адвучаць сабаку ад збродаўства. Дсл.
2. отннмать ребенка от грудн. Параўжо адвучаць дзецянё ад пелькаў. Войш. Соверш. адвучьіць, 1. отучнть, нскореннть дурные наклонностн, Нсл. 372; Ар. отучнть. Дсл.
2. отнять ребенка от грудн. Дзецянёўжо адвучылі ад пелькаў. Войш. Прйч. адвўчаны,
1. отученный от дурных прнвычек. Ар.; Нсл. 372. Стачына адвучана ад шкоды. Нсл.
2. о ребенке — отнятый от грудн. Ар. Яно адвучана ад пелькаў, сьсець сысолку. Войш.
звучаць-дто-яец/-де, повел.-ай-айма. несо-верш., каго да чаго йлй с йнф. —прну-чать, Шсл. допускать кого прнучаться к чему-л. дурному. Нсл. 2оо. Надабе звучаць дзеці чысьціць зубы. Малога ня трэба звучаць шкодзіць. Ст. Звучаеш, звучыла дзеці лазіць па чужых гародах. Нсл. Соверш. звучыць-чў-чыш-ча—прнучнть к чему-л. Шсл. Звучылі змалку гэтакрабіць. Ст. Прйч. звўчаны—прнученный какнм-л. наклонностям. Змалку звучаны да гэта-га. Нсл. 200.
навучаць, Ар.; Шсл.; Нсл. 301, наўчаць. Нсл. 323-аю-аеш-ае, повел.-ай-айма, несоверш. каго на што, 1. наставлять. Ар.; Нсл. 301; 323; Шсл. Жану і дзеці навучай, кажнага чалавека да веры навучай. Кіт. 44613, 14. Ангел азан пеў, мусульман навучаў. Кіт.90,
навучаны
1222
выборны.
16. Навучаць, навучыць на добрае, на злое. Нсл. Матка дачку навучае. Ст. Надта ж non сядні навучаў. Ар. Навучаць ты яго навучай, але ня бі. Перавоз Сір. (Ксл.). Наш татулька хораша наўчае. Нсл. Ангел, ізь неба зышоўшы, мусульман навучаў. Кіт. 90а. Гэй, прароча, пытай у іх(прарокаў) навуку ці давалі кафірам(араб., няверні-кам), чы навучалі нявернікаў. Кіт. П3а7. Зыйдзі яшчэ раз зь неба, не навучаць, зыйдзі караць. Кавыль: Пад зорамі, 7. ЛюдзІ лепш даўней тут жылі, і другіх добра вучылі, чужы таго ня знае, то й на ліха навучае. Каратынскі: Гутарка(Б. Шляхам, 1967, Но.б). А што выхадзіш? нічога! Проста... нельга тут маўчаць! — пачаў, пачаў малога, як той бацька навучаць. С. Музыка, 126,—вразумлять.
2. йрон.—настранвать. Нсл. Ты яго на зло наўчаеш, наўчыў. Нсл. Прйч. навучаны (наўчаны), к навучаць(наўчаць) 1, 2, 1. подвергавшййся наставленню, настрай-ванный.
2. наставляемый, настрайваемый. навучаньне(наўчаньне)-ня, предл.-ню, отгл. ймя суш,. к навучаць(наўчаць) 1, 2.
навучыць, наўчьіць, 1. наставйть. Нсл. 323; Ар.; Кіт. 19617—вразуМйТЬ.
2. настроять. Нсл. На сваю галаву наўчыў. Нсл. 323. Прйч. навучаны, наўчаны, 1. наставленный. Нсл. 323.
2. настроенный. Нсл. 323. Гавора, як наўчаны. Нсл.
падвучаць-а/о-аеалае; повел.-ай-айма, несоверш. на што нлясдополн. 1. ПОДСтрекатЬ. Ар.; Нсл. 439; Стрыжава Беш. (Ксл.). Ты яго на ліха падвучаеш, падву-чыў. Нсл.
2. настанвать, прнводйть в какое-л. настроенне. Отгл. ймясуіц. падвучаньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў—подстреканйе, настранванне. Ар. Соверш. падвучыць, 1. подстрекнуть. Ар.; Нсл. 439; Ксл.; Шсл. Яго падвучылі ўкрасьці. Нсл. Маладзец, падвучыў, каб дзеці кралі. Ст.
2. прнвестн в какое-л. настроенйе, настройть. Прйч. падвучаны—подстрек-нутый, настроенный. Нсл. 440. Ты ня сам сабою, а кім-колечы падвучаны сказаў гэта. Нсл.
вывучыць, соверш. каго чаго, ялн с ннф —выучйть, обучять. Вывучыў ясьмі яго малярству. Гордз. Ак. хуп, 4.
прывучаць-аю-йей/-<ге, несоверш.—прну-чать. Ня прывучай дзіцяці маніць. Нсл.498. Прйч. прывўчаны—прйученный к чему-л. Нсл. 498. Соверш. прывучыць, прыўчыць. Нсл. 498. Матка прывучыла, прыўчыла сына дурэць. Нсл. Отгл. ймя cyuf. прыву-чэньне-ня, предл.-ню, 1. прнученне. Нсл.498. Прывучэньне маладога каня да сахі. Нсл. 2. сноровка. Нсл. 498. Прывучэньне дурэць, хадзіць у шкоду. Нсл.
вызукаваць,-кую-куеш-куе, повел.-куй-куйма, вызукаць-аю-аеш-ае, повел.-ай-айма, несоверш.. каго-што—нзучать, МГсл. нсследовать. Ср. вызучаваць. Соверш. вызукаваць-кую-куеш-куе, вызукаць-аю-aeiu-ae, соверш., перех.—до тонкостй нзу-чнть чьй-лй6о свойства, Гсл. нзучнть вообіце.
вызучаваць-чую-чуеш-чуе каго-што, несоверш., област.—ЙЗучать. МГсл.
вызучыць, каго-што, соверш., област.
—нзучнть. мгсл. Ср. вызукаваць.
•вучыцца-чўся, вўчышся, несоверш., чаго у каго або зь неазн. 1. учнться чему. Ар.; Шсл. Буду вучыцца чытаць. Ар. Ведама гуль-тай, дык лянуецца вучыцца. Ар. Вучань-нікі вучацца. Ар. Спосабу да веры мусуль-манськай сам вучыся, жану й дзеці ўчы. Кіт. 37а9. Будзем вучыцца, пакуль сьмерць лучыцца, послов.—век жнвн, век учнсь. Войш.
2. учяться что-л. нанзусть, повторяя — учнть. Вучыся пацеры. Ар. Вучыся малі-тву Спадарову.
3. за каго—обучаясь прнобретать какую-л. профессню, спецнальность; учнться на кого. Уцёк за граніцу ды там застаўся вучыцца 3Ü дохтара. А. Луцкевіч: За 25 год, у Вільні 1928 г., 20. Соверш. навучыцца, наўчыцца, 1. чаго йлй с йнф. соверш. к вучыцца 1.—научнться(чему йлй с не-опр.). Іншым можна ў цябе гаспадарыць наўчыцца. Гарун.
2. што, соверш. к вучыцца.З—обучаясь, прнобрестй спецяальность. Навучыцца за інжынера. Ар.
звучацм,а-аюся-аешся, повел.-айся-ай-мася, возвр. да чаго або зь неазн.—прну-чнться к чему-л. Дзеці змалку звучаюцца дурыцца. Нсл. 200. Соверш. звучыцца —прнучйться к чему-л. Звучыўся лазіць па кішэнях. Нсл. 200.
навучацца, наўчацца, несоверш. 1. воспря-ннмать наставлення. Навучайся, дзіцят-ка, быць слухмяным. Нсл.
2. получать направленне. Нсл. 323. Ня добрага наўчаешся жыцьця. Нсл.
навучыцца, наўчыцца, соверш. к наву-чацца, наўчацца 1, 2. Наўчыўся на пень брахаць. Нсл. 323.
прывучацца, -аюся-аешся, несоверш.
—прйучаться. Нсл. 498. He da добрага дзіцятка тваё прывучаецца, прывучы-лася. Нсл. Соверш. прывучыцца-ч.ўся-ЧЫШСЯ. Нсл. 498.
•вы—вы(когда два йлй более лйц, С.). •выадукав-аць-ацца,— см. под адукаваць. •выборны-ная-нае—отборный. Нсл. 79; Ксл. Выборную бульбу прадалі. Лужасна Куз. (Ксл.). Выборны конь. Нсл. Выборнае семя. Нсл. Ср. cm. выбарнейшы—отборнее, более отборный. Прев. cm. найвыборны, найвы-барнёйшы—отлйчный, отлйчнейшяй, самый лучшйй, Нсл. отборнейшйй. Най-выборны конь. Нсл. Найвыборная дарога.
выборы
1223
выгарнуць
Нсл. Найвыбарнейшы выбралі мы дзень. Тм.
•выборы-pöj^, едйнств. ч. нет.—сборы В путь. Нсл. 79. Даўгія твае выборы. Нсл.
•выбай—выбонна. Гсл.
•выбалам-ўціць-ўчаны, — см. под баламу-ціць.
•выбарс-аны-аі(ь,— см. nod барсаць.
•выбавіцелка-лкг-лцы, ж.—нзбавйтель-ннца.
•выбавіцель-ля, предл. й зват.-ЛЮ; мн. ч.,род.~ ляў, м. 1. йзбавнтель.
2. йскупйтель. мгсл.
•выбавіць, (Скар. Н.'гаўлю-авіш-аве, повел-аў-аўма, соверш., перех.—нзбавнть, Гсл.; Нсл. освободнть, йзбавнть, Стт. 1529. достать, спастн в трудных обстоятельствах. Янк. і. Наліло вады поўныя брады, то не маглі мы выбавіць(воз сена) на гай. Янк. I. Угрузла(карова) ў балоце, ледзь выбавілі. Тм. У Бабруйску ў турмебыў, аддала ўсе чысьценька палічніку, але выбавіла сынка свайго. Тм.
выбаўленьне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў—йзбавленне. МГсл.; Нсл.; Гсл. Несоверш. выбаўляць-яю-яеш-яе; повел.-яй-яйма, перех.—нзбавлять. МГсл.; Гсл.; Нсл.
•выбачаньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.
1. сннсхожденне, тергшмое отношенне к кому-л., к чьйм-л. слабостям, недостат-кам.
2. поіцада. Нсл. 79. Няма выбачаньня ні за што й нікому. Нсл.
•выбачаць-аю-аейу-ае; повел.-ай-айма, несоверш.. каму, 1. йзвйнять, не осуждать, не ставнть В ВЙНу, НК: Очеркл,61, Но. 118; Ар. нзвннять. мгсл.; Нсл. 79. Выбачай, Божанька! НК: Очеркц 61. Выбачай, кума, на пірагі. Послов., Нсл.
2. сннсходйть. См. выбачыць, 2. Соверш. выбачыць-чу-чыш-ча, повелл-ч-чма, каму што, 1. НЗВйНйТЬ. Ар.; Гсл.; Нсл. 79.
выбачай, выбач—нзвннй, не осудн, не постав в вйну, но не простн, — каково понятне значйтельно сяльнее предыду-ШЙХ. НК.: Очеркн 61, Но. 118. Выбач, што я скажу. Нсл.
2. сннзойтй.
•выбачэньне(выбачаньне?)-ня, предл.-ню, ср.—нзвйненне. мгсл.; Ар.; Нсл. 79. Маўкліва прыняў ён госьця і папрасіў выбачэньня, што будзе ляжаць. Дзьве Душы 147.
Выбачэньня просім, госьцікі. Нсл.
•выбачнасьць-гр'-ф, ж.—сннсходнтель-ность. Ср. выбачны.
•выбачны-ная-нае, 1. нзвйнйтельный. Нсл. 79. Гэта яшчэ выбачная віна. Нсл.
2. снйсходнтельный. Нсл. 79. Выбачны пан. Нсл.
•выбачыць,—см. nod выбачаць.
•выбег-егу, на выбезе, зват.-ежа, м.—экс-курсня.
•выбежнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. —участннк экскурсйй, экскурсант.
•выбёжніца-^ы-г^ы, ж.—экскурсантка, участннца экскурснн.
•выбяліць,—CM. nod бяліць.
•выбіраць, выбіраць вочы, см. nod берці.
•выб-ірацца-рацца,—см. nod брацца.
•выбіваць,—см. nod біць.
•выбівацца,— см. nod выбіцца.
•выбіць,—CM. nod біць.
•выбіцца,—см. nod біцца.
•выбраны, выбраць, выбраць вочы,—см. nod берці.
•выбрыкаваць,— см. nod брыкаць.
• выбух-XJ', предл.-усе, зват.-уша, м. 1. взрыв. МГсл.; Ар.
2. геол. нзверженне. Гсл.; мгсл.
•выбухаць, —см. под бухаць.
•выбухнуць,—cm. nod бухаць.
•выбудаваць,—cm. nod будаваць.
•выбузаваць,—cm. nod бузаваць.
•выгоца-ды-дзе, ж —удобство. мгсл.; Кіт. ІЗОаб.
•выгодна, нареч.—прйвольно. Гсл.; Мгсл.
• выгодзьдзе-дзя, npeä3.-Ö3K; мн. ч.-дзі-дзяў, 1. удобство. Шсл.; Гсл. Гэта хустач-ка выгодзьдзе дзіцяці. Ст.
2. раздолье(полная свобода, отсутствйе какйх-л. стесненнй, огранйченнй, С.) Гсл. •выгойліва, нареч.—ЙЗЛвЧЙМО. Гсл.
•выгада-ды-дзе, ж.—довольство, Ксл.; Мгсл. удобство, комфорт. Што яму, ён у вялікай выгадзе жывець. АзярэцкСян. (Ксл.). Ён жыве ў выгадзе. Ст.
•выгаданы,—cm. nod гадаць.
•выгац-аваныіе-аваць,—см. nod гадаць.
•выгадаваць,—cm. nod гадаваць
•выгаднік-гка, преёл.-ку, зват. выгадніча, м.—затейнйк, выдуміцйк.
• выгадны, -ная-нае—соответственный мыслн, желанню, намеренню. Нсл. 79. Выгадны час. Нсл. Выгадная поездка, купля. Тм. Выгадная справа. Тм.
•выгады-даў, мн. ч. 1. выдумкд, затен (затея, С.) Нсл. 79, затей. Гсл. Гэтаўсётвае выгады. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
