Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. прнхотй. Гсл.
•выгаіць, cm. nod гаіць.
•вьігаіцца,—cm. nod гаіцца.
•выгалад-авацца-шір^а,— cm. nod галада-еаць.
•выгаладніцца,—cm. nod галадаваць.
•выгаліць,—cm. под выбрйть.
•вьіганаш-аны-ы^ь,— cm. nod ганашыць.
•выганяць,—cm. nod ганяць, гнаць.
•вьіганіць,—cm. nod гнаць.
•выгаў-ры-ры, ж. — гар, 1. НК: Очеркн, Но. 860.
•вьігарадзь-дзг, ж.—огороженный учас-ток. Ксл. Цяляты ў выгарадзі. МядоўкаБеш. (Ксл.).
•выгаралы-лая-лае—выгоревшдй.
•выгар-аць-аць,— cm. nod гарэць.
•выгаркі-ркаў, eduncme. ч. нет.—выгорев-шне торфяные болота й луговннные места. НК: Очеркн, Но. 860.
•выгар-нуць-таг^ь,— cm. nod гортаць.
выгбаць
1224
выдумка
•выгбаць,—см. под гбаць.
•выгбацца,—см под гбацца, 1.
•выгінасты-тая-тае—йзогнутый. Шсл. Выгінастая сьпіна ў каня. Ст. Столь із закоту — дык вельма выгінастая. Ст.
•выгінаць,—cm под гнуць.
•выг-шайца-нуцца,—см. под гнуцца.
•выгіністы-гаая-гаае—выгнутый, гйб-
кйй.
•выгінка-кг, дат.. предл. выгінцы, ж.—йз~ Гйб. МГсл.
•ВЫГЛЯД, Гсл.; Ксл., ВЫГЛЯД, Нсл.-ду, предл-дзе, зват.-дзе, м. 1. взгляд. Нсл. Конь на выгляд харошы. Нсл. Выгляду на вуліцу не дазваляюць. Нсл.
2. внешность. мгсл.; Ксл.; Гсл. Благі яе выгляд. Сянно (Ксл.).
3. наружность. Ксл.
4. перспектйва.
•выглядйць,—см под глядзець.
• выгляды-даў—осмотренйе невесты хозяйства женвха перед "заручынамі”— ПОМОЛВКОЙ, Север(Косіч 234) СМОТрйНЫ. МГсл.
•выглядны-нага, мгсл.—перспектнвный.
•выглядзець,—см под глядзець.
•выглытаць,—см. под глытаць.
•выгнаньне-мя, предл.-ню, ср.—йзгнанйе, ССЫЛКа. Аш.; Кіт. 77617.
•выгнаньнік-іка, предл.-іку, зват.-іча, м.
—йзгнэннйк.
•выгнйнка-нкг-нцы, ж.—йзгнаннйца.
•выгнаньніца-цы-і^ы, ж.—йзгнаннйца.
•выгнанец-мг^д, предл.-нцу, зват.-нча, м.
—йзгнаннйк.
•выгнанскі-кая-кае—йзгнаннйческйй.
•выгнаньніцкі, -кая-кае—йзгнаннйчес-кнй.
•выгнаць 1.—выгнать.
2. йзгнать.
•выгрозы-зоў, едйнств. ч. нет.—прйстраст-ка, Нсл. 80. вынужденйе угрозамй. Выгро-замі выцягнуў прызнаньне. Нсл.
•выграньне-ня, предл.-ню, ср.—выйгрыш. Ар. 3 гэтага малое выграньне.
•выгрызаць, вьігрызьці,—см под грызьці.
•выгуб-іць-лёньне-ляць,— см. под губіць.
•выгукаць,—см под гукаць.
•выгук-ку, предл.-ку, м. 1. восклйцанне. У вадказ на гэта разьлягаліся выгукі недаверу. (Бацьк., Но. 16/500).
2. грам.—междометне.
•выгукнік-ку, предл.-ку, грам.—восклйца-тельный знак.
•выгук-аць-аць-нуць, —см. под гукаць.
•выгўл-еваць-яі{ь,—см под гуляць.
•ВЫХОДЗІЦЬ,—см под хадзіць.
•выхад-dy, предл.-дзе, м. 1. выход.
2. прямая КйШКа. Mix.; Віленіц.
•выхадзіць, соверш.—см. под хадзіць.
•выхші-аваць-гць,— см. под хапаць.
•выхап-авацца-іцца,—см. под хапацца.
•выхапіцца,—см под хапацца.
•выхавацца,—см под хаваць.
•выхін-аць-ў^б,—см под хінуць.
•выхін-ацца-ўцца, —см. под хінуцца.
•выхвал-яць-гць,—см под хваліць.
•выхвал-яцца-іцца,—см. под хваліцца.
•вьіхвараць,—см под хварэць.
•выхвастаць,—см под хвастаць. •выд-оеваць-аіць,—см. под даіць.
•выдаліць—удалнть. мгсл.
•выданьне-ня, предл.-ню, ср.—нзданне (кннгн газеты). Гсл.
•выданы,—см. под даваць.
•выдаргала, безлйч.,—см. под доргае.
•выдатак-імкі', предл. й зват.-тку, м. 1. выдача. Нсл. 81. Выдатак грошай, хлеба. Нсл.
2. расход. МГсл.; Нсл. 81; Ксл. На выдатак грошай няма. Сянно (Ксл.). Выдаткаў шмат, а прыбытку мала. Нсл.
3. затрата. мгсл.
•выдаткі-дгкаў, мн. ч.—нздержкн. мгсл.
• выдатлівы-вая-вае—іцедрый. Нсл. 80. Выдатлівы пан. Нсл.
•выдатны-ндя-нае, 1. легкйй на выдачу, тороватый(іцедрый, С.) Нсл. 81. Ня будзь ні скуп, ні дужа выдатны. Нсл.
2. выдаюіцййся. Гсл.; Ксл.; МГсл. Мой конік выдатны! Лужасна Куз. (Ксл.).
•выдаваньне,—см под даваць.
•выд-аваць-адь,—cjM. под даваць.
выдаць на сьмерць— предать смертн. Стт. 1529, сл. Каторы ліхадзей на сьмерць будзе выдан. Тм.
•выдавацца,—см под давацца.
•выдавёц, выдаўца, предл.-ўцў, зват.-ўча; мн. ч.-ўцы-ўцоў-ўцом, мн. ч„ предл.-ўцох, м.—нздатель. мгсл.
•выдавецкі-кая-кае—йздательскйй. Гсл. •выдавецтва-ва, предл.-ee; мн. ч.-вы-ваў, ср.—нздательство. Гсл.
•выдацца,—см под давацца. Раніца выда-лася такая харошая. Цялеш: Дзесяць, 73. Дзень выдаўся як ня трэба лепшы. Тм. 85. •выдача-чы-чы, ж.—сдача. Войш.; Ксл. Ці дасі мне выдачы зь пяцёх рублёў? Гарадок Куз. (Ксл.).
•выдав-аньнеДны-аць-ацца,— см. под даць. •выдма-мы-л/е, ж.—дюна. Жучкевіч, 15; БНсл.
•выдмухаць,—см под дмухаць.
•выдра-ры-ры, ж. 1. выдра.
2. обіц., перен.—смотряіднй выпуча глаза, дерзкйй. Выдра гэты ўсюдых падгледзе. Нсл.
•выдрэць-это-эеа/-эе, повел.-эй-эйма, несо-верш. 1.—делаться храбрее, смелее, жнвее. Нсл. 81. Хлапец выдрэе, павыдрэў, як далі выгоду. Нсл. Соверш. павыдрэць. Нсл. 81.
2. становйться дерзкнм, много о себе думая. Нсл. 81. Што багацее, то выдрэе. Нсл. Соверш. развыдрэць—стать дерзкнм. Нсл. 81. Пабагацеў і развыдрэў. Нсл. •выдрукаваць,—см под друкаваць.
•выдум-аны-ачь,—см под думаць.
•выдумка-мкі-мцы, ж.—вымысел, йз-мышленне. Ар.
выдумляць
J 225
вызьвярыцца
•выдумляць,—см. под думаць.
• выдурдацца-аюся-аешся, соверш.—лн-шйться сна. Ар. Ср. раздурдаць.
•выдыхаць, выдыхаць,<« под дыхаць.
•выдыхлы-лая-лае—нскорененный, Нсл. 81. нздохшнй. Ад выдыхлых мышэй смурод у хаце. Нсл.
•выдыхнуць,—см. под дыхаць.
•выехаць,—см. под ехаць.
•выяжджаць, см. под ехаць
• выякатаць,—см. под якатаць.
•выявіць—обнаружйть. мгсл. •выдз-ерід-/р<гць,— см. под дзерці. •выдз-ерйіся-ірадда, — см. под дзерціся. •ВЫДЗЯЖЫЦЬ,— CM. под дзяжыць. •выдзяўбаць,—см. под дзяўбаць.
•выдзяўбсьці, выдзяўбці,—см. под дзяўб-сьці.
•выдзімаць,— см. под дзьмуць.
•выдзьмух-аць-дудь, — см. под дзьмухаць. •выдзьмуць,—см. под дмухаць, дзьмуць.
•вызінаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш., перех.—высовывать йзо рта(йз зева, Нсл.) Гсл.; Нсл. 82. Вужака вызінула джгала. Гсл. Ня вызінай языка. Нсл.
•вызіраць, вызірнуць,—см. под зерыць.
• вызнаваць,—см. под знаць.
•вызнач-аны-аць-эньне-ыць,— см. под зна-чыць.
•вызначыць—определнть. Вызначыў плату жнеям.
вызначаны—определенный. Плата малацьбітом вызначана.
•вызвал-лу, предл. й зват.-ле, м. 1. освобож-денне, увольненйе от чего-л. Нсл. 82. См. вызвалка, 1.
2. выход нз тесненного положення, напр. в домашнем обйходе. См. вызвалка, 2.
3. хозяйственный прйход, как помоіць на выход йз стесненного в хозяйстве поло-ження. Вызвалу ні з чога ня маем. Нсл. 82. Малы з гаспадаркі вызвал, няма чаго прадаць. Тм.
•вызвалёны-ная-нае—свободный. Нсл. 82. Прыеду вызвалёным часам. Нсл. Вызеа-лёны гандаль. Нсл.
•вызвалйць-яю-яеш-яе, повел.-яй-яйма, несоверш.. nepex. 1. освобождать, МГсл. отпускать на волю. Нсл. 82; Нсл. Вызваляць ад некрут, ад прыгону. Нсл.
2. помогать в нужде. Нсл. 82. Калі ні папросіш, заўсёды вызваляе, вызваліць. Нсл. Соеерш. ВЫЗВЯЛІЦЬ-ЛЮ-ЛІШ-ле, nepex. 1. освободнть. Нсл. 82. Вызвалілі з турмы. Нсл.; Кіт. 78а7.
2. помочь в нужде. См. вызваляць, 2. вызвалены, прйч. к вызваліць 1, 2.
Вызвалены ад прыгону. Нсл. 82. Отгл. ймя суш. вызваленьне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, 1. увольненйе(от чего-л. непрйят-ного, С.), освобожденйе от чего. Нсл. Вызваленьне ад прыгону, з турмы. Нсл. 2. вспомоіцествованйе в крайностй, облегченйе одолженнем( н т.п., С.) Нсл. 82. Вызваленьня ні адкуль ня маем. Нсл.
павызваляць, соверш., nepex.—освободйть многнх. Пастанавілі тады малодшых і старшых павызваляць. Лясьнікі Сян. (Ксл.). •вызваляцца-яюся-яешся, повел.-яйся-яймася, несоверш., возвр. 1. освобождаться от кого йлй- чего. Нсл. 82. Як хочаш вызваляйся з маіх рук. Нсл. Вайноюнарод будзе вызваляцца ад паноў. Ст.
2. выходйть йз стесненного положенйя, получать помоіць по хозяйству. Нсл. 32. Як мага вызваляйся, толькі ў даўгі не залазь. Нсл.
вызваліцца, соверш. к вызваляцца 1, 2.Нсл. 82. Ледзь вызваліўся зь бяды. Ст.
•вызвалка-лкі-лцы, ж. 1. освобожденйе, увольненйе от чего. Нсл. 32. Вызвалку далі ад прыгону. Нсл.
2. выход йз стесненного положенйя, выручка. Пазыч грошаў на вызвалку. Нсл. 82.
•вызвальны-ная-нае, — (даюіцнй воз-можность освободнться нз стесненного положення), доходный. Нсл. 82. Вызвальны год. Нсл. Вызвальная работа. Нсл. Нареч. вызвальна—достаточно для пополнення чего-л. Нсл. 82. Сёлета вызвалыза хлеб і на грошы. Нсл.
•вызваць: вызваць на руку—вызвать на поедннок. Вызваўшы каго на руку, раны яму задаў. Стт. 399.
•вызвычаеваць-аюю-аюеш-аюе, повел-аюй-аюйма, несоверш., nepex.—выводнть нз обыкновення(обнхода, С.) Нсл. 82. Трэба вызвычаеваць, вызвычаіць частыя пагу-ЛЯНКІ. Нсл. Соеерш. вызвычаіць—вестн нз обыкновення(обнхода, С.) Нсл. 82. См. вызвычаеваць. Прйч. вызвычаены—нсчез-нувшнй нсподволь нз обыкновення, Нсл. 82. выведенный нз обнхода. Нсл. 82.
•вызвычаевацца, несоверш., еозвр.—выхо-днть нз обыкновення(обнхода, С.) Нсл. 82. П’янства патроху ў нас вызвычаеваецца. Соверш. вызвычаіцца—выйтн нз. обыкно-вення(обнхода, С.) Нсл. 82. Валачэбнікі вызвычаіліся ў нашым баку. Нсл.
•вызукаваньне-ня, предл.-ню, ср„ соеерш. форма—нсследованне, нзученне.
•вызукаваньне-ня, предл.-НЮ, ср., несоверш. форма—нссследованне, нзученне.
•вызуканьнік-гка, предл.-іку, зеат.-іча, м.—нсследователь. Ср. вызукаць.
•вызуканьніца-^ьг-цы, ж.—нсследова-тельннца.
•вызук-аць-дць,—см. под вучыць.
•вызьвярыць: вызьвярыць вочы—свнре-по, как зверь, отнестнсь к кому-л. Ых, як гад той, вызьвярыў вочы! Ст.
• вызьвярыцца-руся-рышся, соверш. 1. (весьма резко co злобой отозваться, С.), обозлнться, рассвнрепеть. Шсл.; Ар. Чаго ты вызьвярыўся на дзяцё? Ст.
2. спецнально о морозе. Шсл. Вызьвярыўся мароз, аж нельга й на двор высунуцца. Ст.
вызыка
1226
выкрышаны
•ВЫЗЬІКа-KZ, дат., предл., вЫЗЫЦЦЫ, ж. —одолженне, помоіць в недостатке, Нсл. 82. помоіць выйтн нз тяжелого положе-ння, выручка. Памерлі б з голаду. калі б не зрабіў ён нам вызыкі. Нсл. Уменьш. вызычка-wz—выручка. Дзякуй за вы-зычку. Нсл. 82. Ср. зычыць.
•вызырыць,—CM. nod зырыць.
•вызыч-аць-ыць, — см. под пазычаць.
•вызюк-ачь,-аць-ацца-нуць-нуцца,—см. под зюкаць.
•выжабраваць,—см. под жабраваць.
•выжал-жла, предл. й зват.-жле, м.—гончая собака. Гсл.
выжал заячы—леговая собака для охоты на зайцев. Стт. 1529, сл.
•выжал-жла(выжла-лы, Шсл.) 1. леговая собака, мгсл. гончая собака, Гсл. охотнл-чья ліцейка собака. Шсл.
2. обш.. перен.—пронырллвый подросток, Шсл. мальчлк ллл девочка, надоедаюіцле сволм проворством ллл вмешательством не в свое дело. Нсл. 82. Выжла гэты усюдых выглядзіць, усюдых пасьпее. Нсл. 82. Такое ж выжла: усюдых яно табе падгледзе. Ст.