Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•вьінятак-тпку, предл.-тку, м.—нсключе-нне, нзьятне. мгсл.
•выняты, 1. нсключён, нсключенный. Ад усякае старожы выняты суць. Стт. 141. І.—см. под імаць, няць.
•выняць,—cm. nod імаць.
• выняцца, см. под імацца.
•вынізаць, выніжу-жаш-жа, повел.-жы-жыма; прош. вр. вынізаў, соеерш., перех. —вынуть нз ножен(меч, саблю, кннжал, С.) Гсл. Прйч. вынізаны—вынутый нз ножен. Несоверш. вынізаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма; прош. вр. вынізаў, перех.
—выннмать меч нз ножен. Гсл.
•вышк-ку, предл.-ку, м.—результат, след-ствне.
у выніку—в результате, вследствнн. Такія асаблівасьці пранікалі ў выніку агульнага ўзьдзеяньня на дзелавую пісьменнасьць граматычных форм ін-шых відаў тагачаснай пісьмовай літа-ратуры. Жураўск.
•вынік-аць-лы-ір,—см. под нікаць.
•ВЫНІкбІЦЬ,—CM. под НІкбІЦЬ.
•выніклы—появнвшнйся наружу. Нсл. 88. Чэрві, выніклыя ізь зямлі. Нсл. Казяўкі. выніклыя з дупля, апанавалі. Тм.
•вынікнёньне, см. под нікаць.
• ВЫНІКЦІ,— см. под нікаць.
•вынур-аць, -ацца-ыць-ыцца-аны-эньне, —см. под нурыць.
•выныраць—выплывать, показываться на поверхностн воды. Гсл.
•выпалас-капы-каць-снуць,—см. под па-ласкаць.
•выпаласкі-скар, едйнств. ч. нет.—помон, Нсл. 90. вода, оставшаяся после ополас-кнвання в ней чего-л.
•выпамятаць—удержать в памятн, упо-мнйть. Гсл.
•выпал-ены-гць,—см. под паліць.
•выпамнець,—см. под помнець.
•вьіпар-аць-а^ца,— см. под пароць.
•выпарэньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.—йспаренне. мгсл.
•выпасьціць, выпашчаны,—см. под пась-ціць.
•выпаўзаць,—см. под паўзаць, паўзьці.
•ВЬШаўзенЬ-ЗЬНЯ, предл. й зват.-зызю; мн. ч-ні-няў, мн. ч.—змееныш. Ксл. Каб ізь цябе, выпаўзьню, дух вон! Беліца Сян. (Ксл.).
•выпаўзьці,—см. под поўзаць, паўзьці.
•выпаўн-епы-яць-іць,—см. под паўніць.
•выпаўніць,—см. под паўніць.
•выпацкаць,—см. под пэцкаць.
выпацкацца
1229
вырок
•выпацкацца,—см. nod пэцкацца.
•выпхнуць,—см. nod пхаць, пхнуць.
•вьіпхнуцца,—см. под пхацца, пхнуцца.
•выпелягав-ацца,—см. nod пелягаваць.
•выперадкі-дкдў, едйнств. ч. нет.—запускн. Нсл. 89.
навыперадкі—взапускн. Гсл.; Ар. Пабя-жым навыперадкі. Нсл. 89. Хлапцы бега-юць навыперадкі. Гсл.
•выперадзіць, (Скар. }\.уджу-дзіш-дзе; повел.-дзі-дзіма, соверш., перех.—обогнать. Нсл. 89; Ар. Бяжыма: хто каго выпера-дзіць. Ст. Несоверш. выпераджаць-аю-<іеш; повел.-ай-айма, перех.—обгоНЯТЬ. Нсл. 89.; Ар.
•вьіперці,™. nod перці.
•выперціся,—nod перціся.
•вьіпець,—см. nod пець.
•выпякаць,—nod пячы.
• выпятралы-лая-лае—нссохшнй. Тара-сіха пераварачае бохан сподняю скарын-каю ўгару, акуратненька аскрэбуе астачы крохкіх, выпятралых ад гара-ЧЫНІ кляновых лістоў. Міска: Хлеб(Беларус, Но. 174). Ср. пятраць.
•выпятраць,—™. nod пятраць, пятрэць.
•выпяваць,—см. nod пець.
•выпяцца,—сл. nod пяцца.
•ВЫПЯЧЫ,—CM. nod пячы.
•ВЫПЯЦЬ,—CM. nod пяць, пну.
•выпіхаць,—см. nod пхаць, піхаць.
•выпіхацца. гм. nod пхацца, піхацца.
•выпіхнуць, -см. nod пхаць, піхаць. •вьіпіхнуцца,—cm. nod пхацца, піхацца. ®выпікока,(от выпі й кока—яйцо)—през-рнт. названне человека с заостренным лнцом. Ар.
•выпіловав-аньне-аі(д,— см. nod пілаваць.
•выпіловавацца,—cm. nod пілавацца.
•выпінаньне,—cm. nod пяць.
•выпінаць,—cm. nod пяць, пну.
•выпінацца,—см. nod пяцца.
•выпіраць,—cm. nod перці.
•выпірацца,—< н nod перціся.
•ВЬШІС-Су, пребл. U зват.-се, м. 1. выпнска. МГсл.
2. выпнсь. Выпісізкнігвялеўясьміімдаці пад маею пячацьцю. Гордз. Ак. хуп, 7. •вытс-аваць-аць,—см. nod пісаць.
•вышс-авацца-ацца, — cm. nod пісацца.
•выпіць,—cm. nod піць.
•выплод, 1. отпрыск. Гсл.
2. прнплод. Гсл.
•выплад—отпрыск. Мгсл.
•выплата—платеж. МГсл.
•выплата—уплата. мгсл.
•выпліс-каваць-каць-нуты-нуць,—cm. nod пліскаць.
•выпліс-кавацца-кацца-нуцца, —см. nod пліскацца.
•выпліваць, выпліваць,—cm. nod пліваць.
•выплўт-авацца-ацца, — cm. nod плутацца. •вьіплутухацца,—см. nod плутухацца.
•выплынуць,—cm. nod плынуць.
•ВЬІПЛ-ЫСЬЦІ-ЫвйЦЬ,— см. nod плысьці.
•выпнуць,—cm. nod пяць, ту.
•выпнуцца,—cm. nod пяцца.
• выпрагаць-<гю-аей/-ае; повел.-ай-айма, несоверш., перех.—ВЫПрягать. Ар. Соверш. выпрагчы-гу-жаш-жа; повел.-жы-жыма, перех.—выпрячь. Ар. Пара выпрагчы каня. Ар.
•выпрасіць,—cm. под прасіць.
•вьіпрасіцца,—cm. nod прасіцца.
•выпрастаць, cm. nod прастаць.
•выпрастацца,— cm. nod прастацца.
•выпрат-аны-дць,— cm. nod пратаць.
•выправа—отправленне(в путь). Гсл.
•выправаваць,—с.м. nod прававацца.
•выпр-авіць-аўлены-аўляць,— cm. nod пра-віць.
•выпр-авіцца-аўляцца,—cm. nod правіцца. •выпрацав-аны-аць,—см. nod працаваць. •вьіпрацавацца,—cm. nod працавацца.
•выпру-дзіць-джвны, — cm. nod прудзіць.
•выпрудзіцца I,—cm. nod прудзіцца.
•выпрудзіцца П-джуся-дзішся й выпру-ціцца, -чуся-цішся—подохнуть(околеть, С.) распластавшнсь(протянувшнсь, С.) Шсл. Вось каб ты выпрудзіўся гэткі кот: усю сьмятану паеў! Войстрава Сьміл. (Шсл.) Як пацёг на сабаку кіям, дык ён і выпруціўся. Ст.
•выпса-сы, обіц.—хрыч, хрычовка. Гсл.; Нсл. 92. Ня слухай ты гэтага выпсу. Нсл. •выпудзіць,—CM. nod пудзіць.
•вьтусх-та, м.—место засева, вытрав-ленное, вытопченное скотом. Нсл. На вьтусьце коні не наядуцца. Нсл.
• выпуст-wy, м.—скндка, погашенне долга. Гордз. Акты, ХУП, стр. ХХХУІІІ.
Знамыся к таму, іж ясьмо яму тую сенажаць заставілі, ніжлі меў быці з тых пенязей выпуст( —скндка, погашенне долга) за тую сенажаць, а вон выпусту ня чыніць, а сенажаць колька лет косіць. Тм. Мы мелі ясьмо ім выпусту выпусьціць да году па 10 грошы. Гордз. Ак. ХУП, 5.
•вьшустак-т™«?, м.—телёнок, который впервые ндет в поле co стадом. Маю дзьве каровы і аднаго выпустка. Амельна Пух. (Шсл.).
•выпусьціць,—cm. nod пускаць, пушчаць.
•выпушчальны—выпускной. мгсл.
•вьіпучыць, (Скар. ц.)—выпучнть, сделать выпуклым, вздутым. Ср. апука.
•выпыт-аны-аваць-аць, —cm. nod пытаць. •вьтыт-ававца-ацца,—см. nod пытацца.
•ВЬІПЫТЫ-ШАу, eduHcme. ч. нет.—допрос. Гсл.; Нсл. 92. На выпытах ня прызнаўся. Нсл.
•выродлівы-вая-вае—уродлнвый, уро-дом роднвшнйся. Нсл. 93. Выродлівае дзецянё нарадзілася. Нсл.
•вырозьн-ены-іць,— cm. nod розьніць.
•вырок-охул пребл.-оку, м„ праўн.—судейс-кое решенне. Нсл. 93. Вырок із суду далі. Нсл. Калі быхма мы гаспадар з выроку нашага сказаньне ўчынілі, ахто бы сьмеў
вырослы
1230
высадкі
проціў таму выроку нашаму што праціўнае мовіці, тагды таковы маець сядзеці на замку нашам шэсьць нядзель. Стт. 78. Цэдулу самога выроку судовага подле дазволу судзінага пісар маець напісаці. А па выроку тую цэдулу да пісара аддаці. Стт. 167. 3 права перад вырокам проч зышоў. Стт. 116. Вырок мой Божы ест. Кіт. 136610. Прыму маўкліва вырок-пакараньне. Кавыль: Думы, 30.
•вырослы-дая-лае, 1. взрослый. Чатыркі Краўск. в., Аш.; Нсл. 93. Вырослага мае сына. Нсл.
2. высокнй ростом. Нсл. 93. Вырослы мужчына. Нсл. Вырослае дзерва. Нсл.
•выраб-бг, предл. й зват.-бе, м. 1. выделка (действне, качество работы, С.) Шсл., выработка(действне), нзготовленне. Сукно свайго вырабу. Ст.
2. нзделне(выработанная кем-л. веіць; продукт труда, С.) Гсл., то, что вырабо-танно; колнчество выработанного.
3. отработка, уплата работой долга, a также суммы, определенной судом. А за шкоды ня будуць лі меці чым плаціці, на выраб, яка вышэй апісана, выдан быці маець. Стт.485. Уменьш. вырабак-бку, предл. й зват.-бку, м. Ня будзець лі меці чым навязку плаціці, тагды на вырабак за тое злодзей будзець выдан мужчыне на рок па капе грошай, а жонца па пяцьдзясят грошай вылічаючы. Стт. 485.
•выраба-бы-бе, ж. 1. процесс нзготовле-ННЯ посуды(н проч., С.) Гародна(Полесье 188), нзготовленне.
2. нзделня. Ганчарная выраба. Гародна (Полесье 188).
•вырабат-77іу, предл. U зват.-це, м.—продук-цня. На вырабат робяць; не на дабрыню налягаюць, а каб больш. Панчохі два разы надзенеш — разьлезьліся. Віцебш. (Наш Край, 1929, Но. 8-9, стр. 70).
•вырабатак-тяку, предл. й зват.-тку, м. —заработанные деньгн. заработка(зара-боток, С.) Нсл. 93. Сядні за дажджом вырабатак прапаў, адно што пракар-міўся. Нсл.
•выраб-іць-лены-ляць,—см. под рабіць.
•вьірабіцца,—см. под рабіцца.
•вырабляцца,—с.м под рабіцца.
•вырабіць-ляць,— см. под рабіць.
•выраб-ійца-ляцца,—см. под рабіцца.
•вырад-dy, предл. й зват.-дзе, м. 1. отродье. Гсл.; Нсл. 93. Каб прышла на плод твой, род і вырад. Нсл.
2. урод. Гсл.; Нсл. 93. Род бяз выраду ня бывае. Гсл. Няма роду бяз выраду. Войш. У радў не бяз выраду. Нсл. Уменьш. вырадак-дка, предл. й зват.-дку, м.. Войш. — вырад (в обойх зн.). Гсл.
•вырадз-іўшыся-іцца,—см. под радзіцца.
•выраджаць,- <«. под радзіць II.
•выраджацца-эньне,—см. под радзіцца.
•выраз-зу, м.—резьба(для украшення). Гсл.
•выраз—выраженне. Гсл. Трэба вынікаць няпрыгожых выразаў. Гсл.
•выразьлівасьць, -ці, ж.—выразнтель-ность.
•выразьліва, нареч.—выразнтельно, Нсл. 92; Гсл. явственно. Гсл. Чытай выразьліва. Нсл. Ср. cm. выразьліве'й. Прев. cm. найвы-разьлівёй.
•выразьлівы, -вая-вае—выразнтельный, Нсл. 92; мгсл. явственный. Выразьлівая гаворка. Нсл. Cm. пр. выразьліўшы, найвы-разьліўшы.
•выразьніцца,—см. под розьніцца.
•вырай-ю, м. 1. теплая страна, куда осенью вылетают на знму птнцы. Шсл.; Ар.; Гсл. Ужо лаетаўкі паляцелі ў вырай. Ст.
2. самые птнцы, улетаюіцне в ’’вырай". Шсл.; Ар. Вунь ляціць вырай. Ст.
•выракаваць-кую-куеш-куе; повел.-куй-куйма, соверш., перех.—предречь. Нсл. 93. Ён выракаваў мне гэта. Нсл.
•выра-каньне-кдг^а-чыся,—см под адра-кацца.
•выраніць,—см. под раніць I.
•выраніцца,—под раніцца I.
•вырвас-са, предл.-су, зват.-се, м. 1. (вясель-ннк, Нсл. 93), сорванец. Нсл. 93; Гсл. Хлапцы-вырвасы йягнуць курку за валасы—вы-таскнвают нз землн морковь. Гсл. Вырва-су гэтаму ўходу няма. Нсл.
2. обіц.,—удалой-ая. Нсл. 93. Вырвас дзеўка. Нсл.
• вырваць,—см. под ірваць.
• вырвацца,—см. под ірвацца.
• вырупіцца,—см. тд рупіцца.
• вырасьці,—см. под расьці.
• выратав-аньне-аны-д^ь,— см. под рата-ваць.
• выратав-аўшыся-ацца, — см. под рата-вацца.
•вырушаць,—см. под рушыць.
•вырушацца,—гм под рушацца.
•вырушыць,—см. под рушаць.
•вырушыцца,—см. под рушацца.
•вырыг-аць-ацца,— см. под рыгаць.
•вырыгн-уты-уць-учца,— см. под рыгаць.
•вырывацца,—см. под ірвацца.
•вырываць,—см. под ірваць.
•высок\-кая-кая—высокнй. Ар.
вышшы—более высокнй, выше. Трэчана грэбля Ягоцінскага раёну Прылуцкае акр.(Курало: Матеріялн до укр. діялект.). БудуЦЬ СЯ ЦешЫЦІ людзі вЫШШЫІ. Малітвы 1695г.(Б. Шляхам, Но. 125). Прев. cm. найвышшы—высшнй, высо-чайшнй. Вялікдзень ё найвышшым сьвя-там. Т. Р.(Сяўбіт, Но. 2/13).
КНІГІ ОНЛАЙН
