Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. немнлосердне, жестокость. Нсл. 18. Ах, якое бязбоства так біць. Нсл.
•бязбацькавіч-ча, предл.-чу; мн. ч.-чаў, м. 1. мальчнк ненмеюіцнй отца(снрота, Нсл.). Ксл.; НК: Старцы, Но. 14; Нсл. 18. МусІЦЬ ты бязбацькавіч, што нічога ня ўмееш. Нсл. 2. незаконнорожденный. НК: Старцы, Но. 14; Нсл. 18; Гсл.
3. бязбацькавіч-бязматкавіч-обычное нмя незаконнорожденного, безродного, прнемыша ’’пасынка обіцества” н также, вообіце, лнца з разнузданною волею, с нзуродованным строем душн. НК: Сбягн, Но. I.
• бязгода-ды-дзе, ж.—дурная погода, безведрне, ненастье. Нсл. 19. Такая бязгода на деарэ, хоць ізь печы ня злазь. Нсл.
•бязгодны-ная-нае—ненастный. Нсл. 19. Бязгоднае лета. Нсл.
•бязгодзіца-^ы-чы, ж. 1. ненастье, Гсл. дурная погода. Нсл. 19. Хто выяжджае ў такую бязгодзіцу? Нсл.
2. раздор. Гсл.
•бязгодзьдзе-дзя, предл.-дзю; мн. ч.-дзі-дзяў, ср.—непогода (плохая погода, С.) Нсл. 19. Бязгодзьдзе на дварэ. Нсл. Сядні бязгодзьдзе. Дсл.
•бязганна, нареч.—безукорнзненно. Нсл. 19. Бязганна зрабіў. Нсл. Ср. ган.
•бязганны-няя-нйе, 1. беспорочный.
2. безукорнзненный. Нсл. 19. Бязганная праца. Нсл. См. беззаганны.
•бязглўзды-дая-дае, 1. бессмысленный (неразумный, ннчего не поннмаюіцнй, С.) мгсл. безмозглый, беспамятный, Ксл. ненмеюіцнй здравого смысла, бестол-ковый, безмозглый, Нсл. 19. бессмыс-ленный, бестолковый, безмозглый, Вят., Вост. (Даль) глупый, без ума, Растсл. глупый дурак. пнз. глуповатый. Шсл. Бязглуздая галава твая. Нсл. 19. Ен бязглузды, што зь яго возьмеш? Ксл. Am, нейкі бязглузды гэты Хведар, ніколі добра баразны не прагоне. Ст.
2. лншенный смысла, содержання, бес-смысленный. 3 аччу яе глядзіць бязглуз-ды страх. Гарун: Белр. марш.
•бязглўзьдзе-дзя, предл.-дзю, ср.—одур (одуренне, С.) беспамятство. Нсл. 19. За бязглузьдзям сваім ты шмат страціў. Нсл.
•бязглўзьдзіца-^ы-^ы, ж. 1. бессмыслнца. Гсл.; Ксл.
2. бестолковіцнна. Нсл. 19. Меле бяз-глузьдзіцу. Нсл.
бязглўзьдзіць
119
бяззўбы
3. — бязглузьдзе. Нсл. 19. Бязглузьдзіца напала на яго, сам ня sedae, што гавора, што робе. Нсл.
4. обіц.—сумасброд, дурак. Нсл. 19. Бяз-глузьдзіцы гэтаму не зрабіць гэтага. Нсл. Am! Слухай ты гэту бязглудзіцу. Нсл.
•бязглўзьдзіць-ўжджуДзьдзіш-дзе, несо-верш.. перех—прнводнть в беспамятство, отннмать способность ума, одурать повреждать мозг. Нсл. 19. Досіць табе бязглузьдзіць, яго б’ючы па галаве. Нсл. Соверш. абязглузьдзіць. Нсл. 19. Разбойнікі не забілі яго, а толькі абязглузьдзілі. Нсл. • бяЗГЛўзЬДЗІЦЦа-джуСЯ, несоверш.. возвр. —прнходнть в беспамятство; терять прнсутствне ума. Нсл. 19. Плача па мужыку, забіваецца й бязглузьдзіцца. Нсл. Соверш. абязглўзьдзіцца. Нсл. 19. Якжа ты абязглузьдзіўся, што забыўся рука-віцы ў карчме. Нсл.
•бязгрошна, нареч.—безденежно. Нсл. 19. Бязгрошна служа. Нсл.
•бязгрошны-ная-нае—безденежный. •бязгрэшны-ная-нае—безгрешный.
•бязгрунтоўна, нареч.—беспочвенно, не-основательно. Гсл.
•бязгўчнасьць-u/, ж.—беззвучность. •бязгучны-ная-нае—беззвучный.
•бяздольле-ля, предл.-лю, ср. 1. несчастье. Нсл. 20; Ксл. Няхай яго, якое бяздольле прыкінулася! Навасёлкі Сян. (Ксл.). Яго бяздольле спаткала. Нсл. На маё бяз-дольле пятух не пяяў, гусак ня крычаў, толькі адзін ваўчышча за гарою вые. Нсл. 2. несчастная участь, Нсл. 20. отсутствне (шчастлнвой, С.) долн. Ксл. Маё такое бяздольле, мне ні ў чым не таланіць. Нсл. Знаць, я ў бяздольлю на сьвет нарадзі-лася, знаць, мяне маці ў бур ’яне купала, купаючы кляла, каб я шчасьця ня знала. Нз песнн. Нсл.
•бяздолейка-ка, предл.-ку, уменьш.. ласкат. к бяздольле 1,2. Усі людзі добра жывуць, a я малада, на бяздолейку. Лужкі Стдуб.(Косіч 12).
•бяздольнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м. —подверженный несчастной участн. Нсл. 20. Ня кажан бяздольнік, як я гаркі. Нсл. •бяздольніца-г/ы-г/ы, ж. к бяздольнік. Нсл. 20. Ах, як наша бяздольніца ў чужой старане, да ці жывець, ці жывець, ці гаруе, ці бяду бядуе. Нсл.
•бяздольны-ная-нле—горемычный. Гсл., ненмеюіцнй счастлнвой долн(судьбы, С.), преследуемый неудачамн. Нсл. 20. несчастный, протйвоп. дольны. Шсл. Пра мяне, пра горкую ды гавораць — няма НОШае бяздольнае. Шапачка Імгл.(Косіч 58). Якая яна бяздольная ўрадзілася! Ст. Бяздольны сіраціна. Нсл. Бяздольнае жыцьцё. Нсл. Відацьбяздольныён чалавек — НЯ шчасьце Ў ЖЫЦЬЦЮ. Пятніцкая Беш. (Ксл.).
•бяздонік-гка, предл.-іку, м.—наперсток без дна. НК. Очеркн, 181.
•бяздоньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.
1. бездна, Гсл.; Ксл. нензмернмая глубнна, бездна. Нсл. 20. Працуеш, працуеш, a карысьці што — ўсё як у бяздоньне. Пятніцкая Беш. (Ксл.). Лўчыў у бяздоньне І ўтануў. Нсл.
2. пропасть. МГсл.
•бяздноўе-ўя, предл.-ўю, ср.—бездна. Шсл. Кінуўся ў бяздноўе і зьгінуў. Забалоцьце Сьміл. (Шсл.). См. бяздоньне.
•бяздвор’е-р я, предл.-р’ю—разоренне. Дсл. Самагрэі — усё бяздвор’е, вялік сон — нездароўе, чужы жоны — безгалоўе. Нз песнн. Росл. (Дсл.).
•бяздворны-ная-ное—бездомный, нен-меюіцнй прнстанніца, жнлья. Нсл. 19. Бяздворнаму ня жаль чужога двара. Нсл. Ср. двор.
•бяздўшны-ная-нде, 1. неодушевленный. МГсл.; Нсл. 20; Ксл. Збожжа бяздушна, але душў нашу жыве, а само есьці ня просе. Нсл. Бяздушныя камяні, а ня людзі. в. Летцы Куз. (Ксл.).
2. безжалостный, жестокнй. Нсл. 20. Бяздушнага сьлёзамі не кранёш. Нсл.
3. насмешлнвый эпнтет шляхтнчу без крестьян. Нсл. 20. Панок бяздушны; пан сам над сабою ды над сваёю душою. Нсл. • бяздымны-ная-ное—бездымный. Бяз-дымны порах.
•бяззорны-ная-нае—беззвёздный. У ноч бяззорную мы — апалае лісьцё. Крушына: Лебедзь, 3.
•бяззбройны-ная-нде—безоружный. •бяззгўбны-ная-нае—безубыточный. Нсл. 20. Сьмела купляй, тавар бяззгубны. Нсл. Нареч. бяззгўбна—безубыточно. МГсл. • бяззлучны-ная-нае, грамм.—бессоюз-ный.
• бяззрадны-ная-нае, 1. который не нзменлт, Нсл. 20. верный. Бяззрадны прыяцель. Нсл.
2. безопасный, надежный. Нсл. 20. Бяззра-дная справа. Нсл. Бяззрадная кладка. Нсл. •бяззрўчны-ная-нае—неудобный, не к руке, несподручный. Нсл. 20. Бяззручная сякіра. Нсл. Бяззручная дарога. Тм. Нареч. бяззрўчна—неудобно, несподручно. Нсл. Далёкую пашню ня зручна дзяржаць. Нсл.
•бяззвонны, -ная-нае—отправляемый (совершаемый, С.) без колокольного звона. Нсл. 20. Бяззвонны пахоў. Нсл. Бяззвонная служба. Нсл.
•бяззвычайны-ная-на’е, 1. непрнобык-шнй. Нсл. 20. Бяззвычайнымі рукамі цяжка рабіць. Нсл.
2. несвойственный, неусвоенный. Нсл. 20. Ад бяззвычайнай работы мазалі нат-рэш. Нсл. Нареч. бяззвычайна—без прн-вычкн. Нсл. 20.—несвойственно. Гсл. Каму што, а яму бяззвычайна гэта. Нсл.
•бяззўбы-бая-бае—беззубый.
бяззыскны
120
бязрочны
•бяззыскны, -ная-нае—безвозвратный. МГсл.; Нсл. 21. Доўг бяЗЗЫСКНЫ. Нсл. Нареч. бяззыскна—безвозвратно. Нсл. 21; Гсл.
•бязжонны-мдя-нае, 1. нмеюіцнй недо-статок в женіцннах. Нсл. 20. Хата бяз-жонная. Нсл.
2, ненмеюіцнй жены, холостой. Нсл. 20. •бязжаласьлівы, -вая-вае—безжалост-ный, немнлосердный, несострадатель-ный. Нсл. 20. Панбязжаласьлівы. Нсл. Нареч. безжаласьліва—безжалостно, беспогца-дно. Нсл. 20. Бязжаласьліва караеш. Нсл. •бязжыліць-лю-лгш-ле; повел.-ль-льма, несоверш., перех.—обессшшвать, налагать на кого непоснльную тяжесть. Нсл. 20. Маладога каня бязжыліш, абязжыліш, падпрагаючы пад цяжкі воз. Нсл. Соверш. абязжыліць. Нсл. 20.
•бязжыліцца, возвр., несоверш.—обесснлн-ваться. Нсл. 20. Падыймаючы ня подле сілы, бязжылішся толькі! Нсл. Соверш. абязжыліцца. Нсл. 20. Абязжыліўся па-дыймаючы. Нсл.
•бязладнасьць-цг, ж.—нестройность; хаотнчность. НТ2.
•бязладны-ная-нае—нестройный, неу-порядоченный; хаотнческнй, хаотнчный. НТ2.
•бязладзіца-цы-цы, ж. 1. нестройность в обіцей работе, особенно в молотьбе. Нсл. 21.
2. несогласне в пеннн, музыке, нграх н проч. Нсл. 21. Адзін заразьніў і ў вусіх пашла бязладзіца. Нсл.
3. отсутствне всякого порядка, беспо-рядок (Гсл.) в хозяйстве. Нсл. 21. Куды ні глянь, усюдых бязладзіца, нічога не ляжыць на сваім месцу. то кінена, то ня скончана, то ня зроблена. Нсл.
4. ссора в семействе ллн соседстве. Нсл. 21. Меж іх бязладзіца сталася. Нсл.
5. нелепость в речах, чепуха. Нсл. 21. Am, пляцець бязладзіцу. Нсл.
6. ненсправная веідь. Нсл. 21. Дай касу бязладзіцу. Нсл.
7. обіц.—человек беспорядочный нлн ссоряіднйся co всемн. Нсл. 21. Няма каму навучыць гэтага, гэту бязладзіцу. Нсл. •бязладзьдзе-дзя, предл.-дзю; мн. ч,-дзўдзяў, ср. 1. беспорядок, МГсл. хаос. БГсл.
2. несогласне, ссора в семействе нлн в соседстве. Нсл. 21. Пад’ехаў, лўчыў пад самае бязладзьдзе. Нсл.
•бязлапы-гаая-жге, 1. ненмеюіцнй, лн-шенный лапы, рукн.
2. (перен.)—ненмеюіцнй снлы(нлн лов-костн, С.) в руках. Нсл.21. Heпадыймешіз-у гэтымі бязлапымі. Нсл.
•бязмоўна, нареч\к бязмоўны)—не говоря нн слова; не отказываясь. Нсл. 22. Бязмоў-на пашоў на работу. Нсл.
•бязмоўнасьць-ф', ж.—безмолвне (мол-чанне, С.). Гсл.; Нсл. 22.
•бязмоўны-ная-нае, 1. бессловесный. Нсл. 22; Ксл. ІПто тыб’еш бязмоўную жывёлу? КамышкаЛёз. (Ксл.).
2. немой. Нсл. 22. У бязмоўнага нічога ня выпытаеш. Нсл.
3. лежаіцнй на смертном одре, лншнв-шнйся употреблення языка. Нсл. 21. Ляжыць ужо бязмоўны. Нсл.
4. внновный, ннчего ненмеюіцнй сказать в свое оправданне. Нсл. 22. Што ты скажаш, калі бязмоўны.
•бязмала, нареч.—чуть-чуть не, почтн, Гсл. чуть-чуть не, без малого, (Шсл.); Нсл. 22. Год бязмала ў работніках быў. Нсл.
•бязмаль, нареч. 1. почтн. мгсл. Бязмаль уцёк. Нсл. 22.
2. авось. Нсл. 22. Бязмаль, ці ня прыехаў пан. Нсл. Бязмаль распагодзіцца. Нсл. •бязмальна, нареч., часто требует местойм. чаго.—чуть, чуть не, без малого, Шсл.; Нсл.. 22. почтн, почнтай, чуть не. Бязмальна год рабіў. Нсл. Бязмальна чаго не ўтапіўся. Нсл. Бязмальна ўвесь хлеб вышаў. Ст. Ахвіцэры бязмальна ўсі мелі радню ў месьце, бязмалыза ўсі былі болей-меней здаровыя. Дзьве Душы, 13.
• бязмальнасьць-ф', ж.—недостаюіцая к совершенству малость, очень малый, незаметный недостаток, нлн очень малое, незаметное несовершенство, безделнца, (МГсл.); Нсл. 22. А бязмальнасьці й гўкаць няма чаго. Нсл. Бязмальнасьці не ставала. Тм.
•бязмальны-мая-нае, 1. почтн совершен-ный, без малого чего. Нсл. 22. Цэлы бязмальны тыдзень петаваўся. Нсл.
2. порядочный, немалый. Нсл. 22. Бяз-мальны кавалак зямлі адрэзалі. Нсл.
• бязмальскі-к'ая-кае—порядочный, не-малый. Нсл. 22. Бязмальскую плату бярэць. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
