Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•бяскыпці-чяя-^яе—ненмеюіцнй когтей. Нсл. 21. Бяскыпцяя курыца. Нсл.
• бяспортачнік-гка, предл.-іку, зват.-іча, м.—мальчлк, который еіце ходнт без штанов. Ксл. Бач, колькі бяспортачнікаў набралася. Асінова Аз. (Ксл.) •бяспамяніць-ячу-яціш-яце, несоверш., пе-рех.—лншать кого-л. памятн. Нсл. 23. Б'ючы па галаве, ты яго бяспамяціш, абяспамяціш. Нсл. Соверш. абяспамяціць —лйшйть кого-л. памятн. Нсл. 23.
•бяспамяціцца-ячуся-ягргйся, несоверш., собйр.—лншаться памятн. Нсл. 23. За гэтым клопатам толькі бяспамяцішся, абяспамяціўся. Нсл. Соверш. абяспамя-ціцца. Нсл. 23.
•бяспамяцьце-дя, предл.-цю, ср. 1. забве-нне. Нсл. 23. Бяспамяцьце напала на мяне. Нсл.
2. амнезня. НТ4.
• бяспаншчына-ны-не, ж.—состоянйе ймення йлй поместья без владетеля; безначалне. Нсл. 23. Ідзе бяспаншчына, там кажны сабе пан. Нсл.
• бясплодны, -ная-нае—бесплодный(не даюіцнй плода, потомства). МГсл. •бясплоцьны-ная-нае—бесполый.
•бяспроспу, нареч.—беспросыпа, непро-будно. Нсл. 23. Сьпіць бяспроспу. Нсл. См. бяспроспу.
•бяспроспы, нареч.—непробудно, беспро-сыпа. Гсл.; мгсл. См. бяспроспу.
•бяспросу, нареч.—без прнглашення. Гсл.; Нсл. 24. Прышоў бяспросу, дык і сядзі ціха. Нсл. Бяспросу НЯ сунь носу. Послов. Ст.
•бяспрашпартны, -ная-нае—беспаспор-тный.
бяспраўнасьць
128
бясьпёчна
• бяспраўнасьць-гр', ж.—беззаконйе. Ксл. Ён любе бяспраўнасьць. Бабінічы віц. (Ксл.) •бяспрацна, нареч.(к бяспрацны)—не трудясь, без работы. Нсл. 23. Жыць, сядзець бяспрацна. Нсл.
•бяспрацны-ная-нае—праздный, безра-ботный; бываюіднй без трудов. Нсл. 23. Бяспрацны хлеб. Нсл. Бяспрацны зара-ботак. Тм.
•бяспрыгодны-ная-нае—негодный в дело. Нсл. 23. Ад бязрукага помач няпры-годна. Нсл. Даў касу ды бяспрыгодную. Тм.
•бяспрыглядны-ная-нае, 1. безнадзор-ный, Ксл. состояіцйй без надзора, непрн-сматрнваемый. Нсл. 23. Бяспрыглядная работа йдзець блага. Нсл. 23.
2. беспрйзорный. Бяспрыгляднае дзяцё доўга НЯ ЖЫвецЬ. Княжыцы Куз. (Ксл.). Нареч. бяспрыглядна—без надзора. Нсл. 23. Двор пакінуў бяспрыглядна. Нсл.
•бяспрыхаматны-ная-нае—не подвер-женный суеверню. Нсл. 23. Чалавек бяс-прыхаматны, ня вера бабскім забабо-еам. Нсл. Ср. прыхамаць.
•бяспрыкладна, нареч.(к бяспрыкладны) —беспрймерно. БНсл.
•бяспрыкладнасьць-ір', ж.—беспрдмер-ность.
• бяспрыкладны-ная-нае, 1. дуракова-тый, Шсл. не могуіцйй служнть прнмером, (Шсл.) строптйвый, неодобрлтельный, Нсл. 23. беспрймерный(в отрйцательном смы-сле). Лукаш нейкі бяспрыкладны муж-ЧЫНа. Забалоцьце Сьміл. (Шсл.). Бяспрыклад-ны дзяцюк. Нсл. Бяспрыкладнае жыцьцё вядзеш. Тм.
2. беспрнмерный. БНсл.
•бяспрымўсны, -ная-нае—непршіужден-ный. Нсл. 23. Бяспрымусны ўчынак. Нсл. Бяспрымусная работа. Нареч. бяспры-мусна—без прннуждення, Ксл. непрннуж-дённо. Нсл. 23. Усе гэта зрабіў ахвотна, вяспрымусна. Нсл. Ён жа бяспрымусна хату зрабіў. Амілянова Лёз. (Ксл.)
• бяспрынўкны, -ная-нае—неожйдаю-іцйй, нетребуюіцнй понужденйя. Нсл. 23. Я госьць бяспрынукны, ня люблю марыць гаспадара. Нсл. Бяспрынукная жняя. Нсл. •бяспрытомнасьць-ф, ж. 1. отсутствйе памятн(рассудка, С.) Нсл. 23. У бяспры-томнасьці зрабіў, сказаў. Нсл.
2. отсутствйе. Ср. прытомнасьць 1.
• бяспрытомны-ная-нае, 1. лйшенный памятй йлй прнсутствня ума, Нсл. 23. невменяемый. Ксл. Бяспрытомны кінуўся на яе. Труханавічы Чаш. (Ксл.). Бяспрытомны можа й сказаў. Тм.
2. отсутствуюіцнй. Ср. прытомны I. Нареч. бяспрытомна—не в прнсутствнн рассуд-ка йлй памятй. Нсл. 23. Бяпрытомна памер. Нсл.
• бяспрытўльнасьць-tp, ж.—бяспрйют-НОСТЬ. БНсл.
•бяспрытўльны, -ная-нае—неймеюіцйй прйстаннша, Нсл. 23. беспрйютный. мГсл.; БНсл. Бяспрытульны сірата. Нсл. Нареч. бяспрытўльна—без прнюта, Ксл.; БНсл. без прйстанйіца. Нсл. 23. Бяспрытульна век пражыў. Горбава Лёз. (Ксл.). Валочыцца бяспрытульна. Нсл.
•бяспрыцямны-ная-нае, 1. ненаблюда-тельный. Гсл.; Нсл. 23; БНсл. Які ты бяспрыцямны, нічога ня бачыш, што каля цябе дзеецца. Нсл.
2. рассеянный, непомняіцйй, (Нсл. 23). Бяспрыцямная галава твая. Ксл.
•бяссонны-ная-нае—бессонный.
•бяссоньне-ня, предл.-ню, ср.—бессоннйца. •бяссорамнасьць-гр, ж.—беззастенчй-вость; бесцеремонность, наглость. Ср. бяссорамны.
•бяссорамны-ная-нае,(бессаромны Нсл.; Ксл.)—бесстыжннй, Ксл. бесстыдный, Нсл. 24; БНсл. беззастенчйвый; бесцеремонный, наглый. Архіп сусім бессаромны стаў. Выгары Куз. (Ксл.). Бессаро мная твая галава, сораму ня знае. Нсл.
•бяссмўтны-ная-нйе—беспечальный. Нсл. 24. Бяссмутная галава. Нсл. Нареч. бяссмў-тна—беспечально. Пражыў бяссмутна. Нсл. 24.
•бясстратна, нареч.(к бясстратны)—без потерй, Нсл. 24. безубыточно. БНсл.
•бясстратны, -ная-нае—безубыточный. Нсл. 24; БНсл. Бясстратны торг. Нсл. Бясстратная купоўля. Нсл. Бясстрат-нае вясельле. Нсл.
•бяссумлёву, нареч.. област.—без сомне-НЙЯ. Віл. Уменьш. бяссумлеўку. Віл.
•бяссумлеўны-няя-няе, област.—несом-ненный. віл.
•бяссўмна, нареч.(кбяссумны)—несом-ненно, БНсл. без сомнендя, не сомневаясь. Нсл. 24. На гэта бяссумна можна здавац-ца. Нсл.
•бяссумны-ная-нае—несомненный. Нсл. 24; БНсл. Бяссумная ўмова. Нсл.
•бяссурочны-ная-нсг—небояіцййся йзу-роченья. Нсл. 24. Бяссурочны хлапец, і чорнае вока не ўрачэць. Нсл.
• бясшлюбны, -ная-нае—безбрачный. БНсл
•бясшчасны, -ная-нае, —несчастный, (Прышчанск. в. Росл. Дсл. 2) НСудаЧННК. БНсл. •бясшчасыіе-йя, предл.-цю, ср.—несчастье, Дсл. 25. неудача. БНсл. У нас вялікае бясшчасьце. Красьн.. (Дсл.)
«бясьхГбна, нареч.—метко, верно, безо-шнбочно. Гсл.
• бяськішэнны, -ная-нае—бескарман-ный. Нсл. 21. Бяськішэнная сьвітка. Нсл. •бяськішкі-кая-кае—неймеюіцйй жйво-та, тоіцйй, бесснльный. Нсл. 21. Ідзе бяськішкаму падняць гэты цяжар. Нсл. •бясьпёчна, нареч.—ббЗОПаСЙО. Протйвоп. небясьпечна.
бясьпёчнасьць
129
біндзюгацца
• бясьпёчпасьць-u/, мн. ч.. род.-цяў, ж. —безопасность. мгсл. Подле сьпісаньня, паданага арганамі бясьпечнасьці. Бацьк. Нр. 15/499. Маеш даваці а бясьпечнасьць лісты заручныя. Стт. 90. Протйвоп. небясь-печнасьць.
грамадзкая бясьпёчнасьць—обіцест-венная безопасность.
пагражаць бясьпечнасьці—ставнть под угрозу безопасность.
•бясьпёчнік-гк'а, «.—безопасное место.
•бясьпёчны-ная-нае—безопасный. Каж-наму волызы й бясьпечны прыступ да справядлівасьці. Стт. 244. Протйвоп. небясь-печны.
•бяСЬСІЛІЦЬ, ;«. под сіліць.
•бясьсіліцца,—см. под сіліцца.
•бясьціханьня, нареч.—без умолку. Шсл.; Гсл. Бясьціханьня ўсё просе: дай а дай есьці. Ст.
•бясцэньне: за бясцэньне[купіў, прадаў] —за бесценок. Купіў за бясцэньне. Нсл. 25. •бяшчўлы, -лая-лае—нечувствйтельный, несострадательный. Нсл. 25. Бяшчулае сэрца. Нсл. Бяшчулая душа. Нсл. Бяшчулы чалавек. Нсл.
•бяшчўр, нареч.—весьма, очень много. Шсл. Вой, вой! Што таго народу на месьце — бяшчур! Ст.
• бячэйка-йкі-йі{ы; мн. ч., род. бячэек —деревянный(не обязательно деревян-ный, С.) ободок решета(н т.п., С.) Сянно (Ксл.).; Мікалаева Куз. (Ксл.). См. абячайка, абічайка 1.
•бзовы-вая-вае—бузннный. Нсл. 25. Бзовы цьвет. Нсл.
•бзоўнік-іка, предл.-іку, м.—бузннный кустарнйк. Нсл. 25.
•бздычка-чк7-чі(ы, ж„ област.—лампочка, в каторой горнт фйталек без стекла. Ксл. ЗасьвЯЦІ бздычку. Максімова Куз. (Ксл.) •бзумклГвы-вйя-вае, звукоподр.—подоб-ный звуку гудяіцей пчелы н другдх подобных насекомых. Я чую....пчалы бзумклівы гуд на сонечным пакосе. Сяднёў (Бацьк. Но. 46-47/530-531).
•бзьдзюль-ля, предл.-лю; мн. ч.-лі-лёў-лём-лі-лямі-лёх, м.—полевой клоп(насеко-мое), Нсл. 25; БНсл. древесной клоп, Дсл. 27. полевой клоп, вонючка. Ксл. На сунічыне пасядзеў бзьдзюль, дык ня можна ў рот узяЦЬ. Пацкава Сян. (Ксл.) •бзыкаць-аю-аеій-ае; повел.-ай-айма, несо-лерш., насм.—серднться, волноваться й бегать. Шсл. Няма чаго бзыкаць, ніхто цябе не баіцца. Ст.
•бзыкаць-ае, несоверш.—жужжать, гудеть. БНсл. Бзыкалі мухі. Гартны: Сокі цаліны, 56. Гулі мухі і бзыкалі авадні. Тм. 176.
•біографа-$ы-д5е, ж —бнографня. •біохіма-мы-ме, ж.—бнохнмня.
•біолёг-ёга, предл.-ёгу, зват.-ёжа, м.—бно-лог.
•біолёгія-й-н, ж.—бнологня.
•біофізыка-ыкг-ыі(цы, ж.—бнофнзнка.
•бі'бікі біць—баклушн бнть. Вк.(ЛБ. 558); Ксл. Кінь ты бібікі бІЦЬ. Беліца Сян. (Ксл.) •бІбла-ЛЫ, дат.. предл.-ле, ж. 1. толстая порйстая бумага. Ар.
2. промокательная бумага, пропускная бумага.
•бГбля-лі-лі; мн. ч„ род.-ляў, ж.—бйблйя. Варлыга: Назіраньні 15. РабІН сядзеў над Бібляю. Сержп. II, 85. Галаву падымаю, на Біблю кладу. Дсл. 27.
• біблятэка-экі-эцчы, ж.—бйблйотека. Варлыга: Назіраньні 15. См. КНІЖНЯ.
•біблііты-ная-нае—біблейскнй.
•біяк-яка; предл.-якў; мн. ч.-кі-коў-ком, мн. ч„ предл.-кох, м.—та часть цепа, которой ударяют по колосьям; молотнло. Ар. См. біч.
•бізанцкі-кая-кае—внзантййскйй.
•бізун-уна; мн. ч.-ны-ноў-ном, мн. ч„ предл-нох, м.—ременная плеть, Нсл. 25; Красьн.
(Дсл. 24) всадннческйй кнут с короткой рукояткой, перевнтой тонкймй ремеш-камн, сработанный с ремешков, НК: Очеркн, Но. 762; Ар. арапнйк. Пск. (Даль); Ар. нагайка. Ар. Сплёў бізун у шэсьць столак. Ст. Голы, як бізун. Ст. Дай яму бізуна. Даль; Ар. Уменьш. бізунок-нкф предл.-нкў. мн. ч., дат.-НКОМ, мн. ч., предл.-HKOX. Нсл. 25. Глядзі, бізунок паходзіць! Нсл. Уменьш. бізунёц-w^ä, предл.-нцў, мн. ч.. дат.-НЦОМ, мн. ч.. предл.-НЦОХ. Нсл. 25.
бізўнчык-кд, уменьш. к бізунец. Нсл. 25. •біндас-са, м. І.вндтопорадляотбнванйя толстых іцеп, колун. Ксл. Біндасам адськяпі. Мікалаёва Куз. (Ксл.).
2. велйкан. Нсл. 26. См. бінда 3.
3. бранное—болван. Ксл. Эх, ты біндас!
Лазаватна Сур. (Ксл.).
•біндавокі-к-ая-кае—ймеюіднй высуну-вшееся на глазу бельмо. Нсл. 26. Купіў біндавокага каня. Нсл.
•бшдус-уся, предл.-усу, Зват.-усе, м.—слово бранное о возрастном молодом чело-
веке. Нсл. 26. Прысіль ты гэтага біндуса што-лень рабіць. Нсл.
•бі'нды біць—баклушн бнть. Нсл. 26. См. брынды біць, бібікі біць.
біндзюгайла-лы, обіц.—праздноша-таюіцййся, ннчем не заннмаюіцййся. Нсл.
26. Біндзюгайла гэты нічога ня робе, толькі біндзюгаецца. Нсл.
• біндзюгацца, -аюся-аешся—праздно-шататься, бйть баклушн, Нсл. 26. лодыр-ннчать. Самае што касіць, а яны бін-дзюгаюцца. Юрсл. Ня робе, а біндзюга-ецца каля работы. Нсл.
перабіндзюгацца, соверш. —перебро-дйться от праздностн, Нсл. 398. устать йлй
проголодаться от праздного шатанья, Перабіндзюгаўся, есьці захацеў, а ці зарабіў жа што?
біньдзюк 130 біць
разьбіндзюгацца, соверш.—предаться леностн й шалостям. Нсл. 545. Дзеці твае разьбіндзюгаліся, ні на пса ня годны. Нсл. •біньдзкік-юка, предл.-юкў; мн. ч.-кі-коў-ком, мн. ч.. предл.-кох, м. 1. телега на железных осях, верх, коробка телегй, Ксл. большая глубокая телега. Растсл. Запра-жы не калёсы, абіньдзюк. СпаскаяСір.(Ксл.). 2. бранное—мальчншка ленйвец й шалун. Нсл. 26. Біндзюка гэтага пара вучыць. Нсл. •бГрка-ркг-рцы, ж. 1. палочка для нане-сення нарезов, отмечаюіцйх счет, Ар.; Гсл.; Нсл. 26; Ксл. палочка с нарезамй вместо цйфровых обозначеннй даты, колнчества денег йлй вообіце с заметкой на память. Шсл. Бірка твая ня верная. Нсл. Татарын імне даў бірку ад аўчыны. Ст.
КНІГІ ОНЛАЙН
