Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
2. поколоченный. Ар.; Дсл; Нсл. 298. Чаму ня плакаць набітаму? Нсл. За маё жыта дый мяне ж набіта. Нсл.
3. (о дровах): наколотый. Ар. У павеці тры грады набітых дроў. Ар.
4. о птйцах:—настрелянный.
5. укатанный. Нсл. 298; Дсл. 429. Набітая дарога. Нсл. He набітаю дарогаю цяжка ехаць із вазамі. Тм. Во дарожка набітая — жвырок возяць. Дсл.
набіты дурань, (Нсл. 298)—об очень глупом, тупом человеке.
пабіваць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш. (к пабіць} 1. побеждать, Нсл. 422. побйвать. Нашы Туркаў пабіваюць. Нсл. 2. Многократ.: бйТЬ, КОЛОТЙТЬ. Нсл. 422. Прышоўшы п’яны дамоў, усіх пабівае. Нсл. Соверш. пабіць, а) победнть, б) разбдть. Ар.; Нсл. 422. Асьцярожна йдзі, не пабі гаршкоў. Нсл. Альбо хораша грай, альбо іскрыпку паб’ю. Нсл. в) убйть, умертвйть всех, многйх, г) повреднть во многйх местах(ударамн, толчкамй) побйть. Пабіў сабе ногі, рукі. Ар. д) (праз засеяньне, расьліны) унйчтожйть, повре-днть, побйть(о неблагопрнятной погоде, стйхййном бедствйй). Град пабіў збож-жа.
пабіць на раны, безлйч.—поделаться от нензвестной прйчнны язвам, ранам. Шсл. Чыста ўсю нагу пабіла на раны. Ст.
Прйч. пабіты, 1. побежденный,
2. разбдтый. Пабітае шкло. Ар.
3. повреждённый. Пабітыя плечы, рукі. Ар. Отгл. ймя суіц. пабІЦЬЦё-ф?, предл.-ЦЮ, ср.—побон. За пабіцьцё чалавека судзяць. Нсл.
падбіваць, несоверш. 1. прнкреплять, прйбйвать что снйзу, Ар.; Шсл. подбнвать. Надабе падбіваць падноскі ў ботах. Лагавая Аз. (Ксл.).
2. подшнвать с йзнанкй. Ар. Нашто было падбіваць подбіўку, калі й так цёпла? Ар.
3. подзадарйвать, (МГсл) с лукавым намереннем, Нсл. 439; Дсл. 619. подстрекать. Шсл.; МГсл. Нашто табе падбіваць яго к таму? Сам папрабуй. Нсл.
4. взбйвать(подушку). Шсл.
Соверш. падбіць, падаб’ю, а) прйкрепйть, прйбнть что снйзу. Ар.; Шсл. Падбіў падноскі. Ст. б) подшйть с нзнанкн. Ар. Падбіў подбіўку да манынаркі. Ар. в) подзадорнть, подстрекнуть,(Шсл.); Нсл.439. Ня купіў бы гэтага каня, калі б мяне не падбілі. Нсл.
падбіць клінкі каму—подзадорнть. Нсл. Падбілі другія, а ён дурань паслухаў. Ст. г) взбйть(подушку). Шсл. д) ударнв по чему-л., повредйть; подбйть. Ар. Яму падбілі вока. Ар. е) подвестй йтог.
перабіваць, 1. расстрайвать сделку, Шсл. помешать кому-л., прлобрестй что-л., сделав это раньше его; перехватйть. Ар. Чалавек умовіўся купіць, дык няма чаго яму перабіваць. Ст. Отгл. ймя суіц. перабі-ваньне-ня, предл.-ню—надбавка цены в торге. Пашло на перабіваньне. Нсл. 398.
2. несоверш. к перабіць 2.
3. несоверш. к перабіць 3,—менять с уроном. Нсл. 398. Перабівае быкі на бараны. Нсл.
перабіць
133
адбіцца
4. несоверш. к перабіць 4.
Соверш. перабіць-б’ю-б’еш-б’ёць-б’ём-б’іцё; повел. перабі, а) расстролть сделку; перехватйть, б) повредйв кость, сломать. Нсл. 398. Ногі пераб’ю, не хадзі сюды. Нсл, в) (к перабіваць 3)—обменять с уроном, Нсл. 398 г) перабіць рукг-ударйть по рукам(прн покупке-продаже, сделке), что значнт, что соглашенде пройзошло: товар продан, сделка состаялась.
прабіваць-аю-деш-ае, несоверш. (к прабіць). Соверш. прабіць—пробнть уда-ром(ударамн), проломнть, продыравнть что-л., сделать отверстне й т.п. Галавою муру не праб’еш. Вк.(ЛБ 2566).
прыбіваць, 1. несоверш. (к прыбІЦЬ 1,2,3). Соверш. прыбіць, 1. набйть, прнкрепйть на поверхность чего-л. Ар. Прыбіў да дзьвярэй картачку з прозьвішчам.
2. прйкрепнть к чему-л. гвоздямй; прнколотнть. Ар.
3. прнбнть, прнжать, прндавнть к земле (дождем, градом.) Ар. Ральлёй прыбіта ЗЛО. Салавей: Сіла, 33.
4. йзблть, не совсем убнть.
разьбіваць, 1. несоверій. к разьбіць в І-ом зн. Маскалі разьбіваюць крамы, магазыны. Войш.
2. несоверш. к разьбіць в 5-ом зн.—растрясать покосы сена для более хорошей просуш-кн, что ручным способом делаетея рукояткой грабель. Ар.; Шсл. Пойдзем зараз сена разьбіваць, мо’да вечара яшчэ высахне. Ст. Соверш. разьбіць, разаб’ю-б’еш-б’ець-б’ем-б’іцё а) разбдть, раско-лоть, разломать на кускн. Ар. Разьбіў балонку ў вакне. Ар.,—разгромнть, разнестй. Маскалі разьбілі краму. Войш. б) разбнть, повредйть ударом, ушнбом (какую-л. часть тела). Зваліўся з акна й разьбіў сабе галаву. Ар. в) (о дровах); расколоть(по длнне). Ар.; Ксл. Разьбіць палена. Ар. Гэта палена без даўбешкі не разаб ’еш. Слабада Чаш. (Ксл.).
г) победйть,
д) растрястй покосы сена. Ар. Сена прасохла зьверху, цяпер трэба разьбіць, каб усе высахла. Ар.
Прйч. разьбіты, 1. разбйтый. Ар. Mica разьбіта. Ар. Разьбіта галава. Ар.
2. о дровах-.—расколотый. Ар. Разьбітая калодка. Ар.
3. о сене—растрясенный. Ар. Пракосы сена разьбіты. Ар. См. раструшаны 2 ( под трусіць).
выбіваць, несоверш. 1. к выбіць 1, 2, 3, 4, 5. 2. отбнвать холст. Шсл. Бабы выбіваюць палатно. Ст. См. пярыць. Соверш. выбіць, а) вышнбйть. Ар.; Гсл. Павярнуўся й выбіў локцям талерку з рук.,—с боем вытес-ннть, выгнать протнвннка, б) разбнть давленнем. Ар. Рукою выбіў акно. Ст. См. выціснуць(под ціскаць), в) вытесать что-л. нз камня. Шсл. Дзед выбіў тачыла. Ст. г) ударяя, чнстнть от чего-л.; выколотнть.
Дыван у пыле, надабе яго выбіць. д) ударамн, паденнем воды сделать углуб-ленне. Капаючы із страхі, вада выбіла ямкі ў каменю.
убіваць, несоверш. 1. вбнвать, вколачй-вать. Ар.: Нсл. 647. Убіваць гвозд у сьцяну, калок у зямлю. Нсл.
2. (каму)—наснльно давать(навязывать, Шсл.). Нсл. 45; Шсл. Ня хоча браць, дык сілком няма чаго ўбіваць. Ст. Чужое дзяцё ўбіваюць імне ў рукі. Нсл. 647.
3. каму,—внушать. Нсл. 45. Ня ўбівай яму ў галаву таго. Нсл. Соверш. убіць, уб’ю, уб’ёш, уб’ёць, уб’ём, уб’іцё, уб’юць а) вбнть, (Ксл.) вколотнть. Ар. У зямлю ўб’юць. Кіт. 53613. Падай імне, сынку, клявец: надабе гвозд убіць. Адамова Сян. (Ксл.), б) (каму)—наснльно дать(навя-зать), Шсл.; Нсл. 45. Ня было ў мяне ахвоты купляць гэта парасё, але проста неяк убілі імне яго. Ст. Убіў імне ў рукі, што хочаш рабі. Нсл. Сваю работу ты ўбіў імне. Тм. 150. в) (каму)—внушлть. Нсл. 45. Хоць як, ня ўб’еш яму таго. Нсл.
•бГцца, б’юся, б’ешся, б’ецца, б’емся, біцёся; повел. біся, несоверш. 1. драться, (Шсл.) бнться. Гсл.; Ар. Годзе табе ўжо біцца. Азярэцк Сян. (Ксл.). Біцца ў грудзі. Ар. Дзяцюкі б’юцца. Ар. Сварыцеся, толькі ня біцеся. Ст. За што ты б’ешся? Ар.
біцца ў вадчыненыя дзьверы—ломаться в открытую дверь. Ар.
2. о сердце: бйть в рнтмйческом двлже-нйй, пульснровать, бнться. Аж сэрца б’ецца, так спалохаўся. Ст.
3. сражаться.
4. о дровах: колоться. Дровы добра б’юцца. Ар.
5. нметь свойство разбнваться, бнться. Шкло б’ецца. Ар.
абівацца, несоверш. (к абіцца)—ббнваться. Соверш. абіцца, абаб’ецца—получнТь повреждення с краев, обйться. Ар. Парог абіўся. Ар.
адбівацца, несоверш. к адбіцца 1,2,3,4. Соверш. адбіцца, адаб’юся, 1. отбйться, отколоться. Ар. Ручка адбілася ад коўні. Ар.
2. отразнть нападенне, заіцйтнться от нападення, отбнться.
3. (ад каго)—отделнться, отстать(от тех, с кем находнлся вместе, отбйться, С.) Шсл.; Ар. Ягнё адбілася ад чарады. Ст. Сусім ён адбіўся ад свае сям’і. Сз.
4. (ад чаго)—отказаться, отойтн от какой-л. сделкй, предпрнятня. He адбі-вайся ад куплі гэтага каня, ён варты таго; адаб’ешся, жалець будзеш, калі іншыя купяць. Нсл. 371.
5. суметь нзбавйться, освободнться, отделаться от чего-л.
адбіцца ад рук—отвыкнуть, начать чуждаться, нзбегать. Кот адбіўся адрук: і блізка не падходзе. Ст.
дабівацца
134
убіцца
дабівацца, несоверш. (к дабіцца). Соверш. дабіцца да чога, 1. прйдтй в какое-л. положенйе. Дсл.170. Вось ён дабіўся да тога, што паесьці няма чаго. Ельн. (Дсл.). 2. добйться. Дабіўся ласкі панскае. Нсл. 135. Колькі ні дабіваліся праўды, нічога не дабіліся ў яго. Тм.
забівацца, 1. несоверш. к забіцца 1,2.
2. надрываться, Нсл. 159. убйваться, сйльно страдать, йспытывая большое rope. Забіваецца плачучы. Нсл.
3. не шаднть здоровья, заботясь о чем-л. Нсл. 159. Досіць вам забівацца над рабо-таю. Нсл.
4. (взаймн.)—драться сйльно. Нсл. 159.
Забіваюцца мяжсобку пятухі. Нсл. Со-верш. забіцца, 1. убнться, разбйться на смерть. Ар.; Шсл.; Гсл. Забіўся чалавек на сьмерць. Ст.
2. залезть куда, Нсл. 159. забраться куда-л., спрятаться. Во аж куды ён забіўся, думае — і ніхто ня знойдзе. Ст.
зьбівацца, 1. несоверш. к зьбіцца 1, 2, 3, 4.
2. труднться до йстоіценйя, суетйться. Нсл. 195. На каго ты зьбіваешся? Дзяцей у нас няма, няма на кога зьбівацца нам. Нсл. Соверш. зьбіцца, заб’юся, б’ешся, б’ецца, б'емся, б’іцёся, 1. ударяясь о что-л. получнть много ушнбов, ран.
2. получйть поврежденне, прййтн в негодность от ударов, толчков, сбнться. У каня зьбіліся капыты.
3. сбйться с правдльного путн, заблу-дйться, сбйться. Зьбівацца, зьбіцца з дарогі. Нсл. 195. Малады малойчык, чаго зажурыўся, ці валы прысталі, ці з дарогі зьбіўся? йз песнн.
4. ошйбйться в чем-л., прййтй в замеша-тельство, (Нсл. 195)сбйться. Хлапец зьбіўся на экзамене.
5. соверш. к зьбівацца 2.
набівацца, несоверш. 1. навязываться. Ар.; Ксл.; Гсл. А у полю дубок раськідаецца, багатыр дачкой набіваецца. Запрудзьдзе Сян. (Ксл.).
2. напрашйваться. Ар.; Шсл.; Гсл. Яшчэ із сваім дабром ды буду набівацца! Ст. Набіваецца завезьці мяне да Воршы. Гсл. набіцца, соверш. а] (к набівацца в і-ом зн.)—навязаться. Ар.; Шсл.; Дсл. 429. Я не прасіў яе, яна сама набілася імне із сваею работаю. Ст. б) соверш.(к набівацца в 2-ом зн.)— напросйться.
пабівацца, несоверш.—сйльно драться. Нсл. 422. На сьмерць пабіваюцца. Нсл. Соверш. пабіцца, 1. подраться. Гсл.; Ар.;Шсл. Хлапцы за нішто пабіліся. Ст.
2. разбнться. Ар.; Шсл.; Ксл. Талерка пабілася. Бешанковічы(Ксл.). Пабіласяновая місачка. Ст.
3. оказаться повреждённым, помятым от ударов, толчков й т.п., побнться. Ігрушы пабіліся.
4. удараться. Ксл. Пабіўся аб вяршняк. Лужасна Куз. (Ксл.).
5. нметь случку. Ксл. Наша кабыла пабілася ўжо. Задарожжа Віц. (Ксл.)
падбівацца, несоверш. к падбіцца. Соверш. падбіцца, падаб’юся, 1. подбнться, повреднть себе мякоть на конечностях (под копытом у лошадн, на лапах у собакй, на ннжней частн ступнй у человека). Ар. Коні падбіліся, ісьці ня хочуць. йсл. Сусім падбіўся я: шмат прайшоў, ня думайся! Ст.
2. йзносйться(снйзу). Нсл. 439. Боты падбіліся. Нсл. Андарак падбіўся, мохры вісяць. Тм.
3. ошйбйться, обмануться. Нсл. 439. Ага, падбіўся, не ўдалося, не ўдалося табе зрабіць тое, што хацеў. Нсл.
КНІГІ ОНЛАЙН
