Вялікалітоўска - расійскі слоўнік
Ян Станкевіч
Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
Памер: 1329с.
Нью Йорк
•блінец,—см. под блін.
•бліныііца-цы, дат., предл.-цы, ж.—квашня для блннов. НК: Очерка См. бліноўка.
•бліны-ноў, едйнств. ч. нет.—представле-нне на "сьвяточным ігрышчу", бьют лопатою по сгшне. Дсл. 30.
•бліск-ку, м.—блеск. МГсл.; БНсл.; Ксл. Яна ўжо мае прыгожы бліск. Сянно (Ксл.). He памірае крылаты дух пры бліску надзем-НЫМ. Салавей(Конадні, Но. 5-6, 12). Гарэшка азірнуўся ў розныя бакі сьпячае, пустое вуліцы пад сонным бліскам месяца. Дзьве Душы, 169.
•бліскат-а/Ш’, предл.-аце, м.—блеск. Ваг-кім бліскатам зацягнуліся вочы паняво-леных. Хмара(Калосьсе, Но. 3/20, стр. 137). См. бліск.
• бліскаві'ца, -цы-цы—молння. Нсл. 27; Растсл.; Ксл.; Ар. Бліскавіца як блісьнець, a пярун як грукнуў, дык аж конь спатык-нуўся. Вядрэнь Чаш. (Ксл.). См. маланьня, маланка.
2. зарннца. мгсл.
• бліскаўка-ўкг-ў^ы, ж.—молння, Растсл.; Гсл.; Дсл. зо. молннйка. Нсл. 27. Знаць, навальніца будзе — бліскаўка так і бліскае. Дсл. Зрэдку пыхала бліскаўка. Гарецкі: Песьні, 82. См. бліскавіца, маланьня, маланка.
•бліскацёць, -ачў-аціш-аціць-ацім-аціцё -ацяць, несоверш.—тоже что "бліскаць”, но мельче н чаіце. Пакінем сядні нашы думкі, што, як іскры мітусяцца ў галавах, на імгненьне бліскацяць. м. Вольны(Б. Ускалось, Но. 6, 24) Соеерйі. заблІС-каце'ць, (Шсл.)—начать "бліскацець”. .
•бліскаць, (Гсл.; Нсл. 2Т)-аю-аеш-ае; повел-ай-айма, несоверш. 1. мерцать. мгсл. Шкло бліскае. Нсл. 27.
2. сверкать. Шсл.; Ксл. Вун і маланьня бліскае. Воўсішча Сян. (Ксл.). Аж страх, як маланка бліскаеІСт. Маланка бліскае. Нсл. 27. Отгл. ймя еуіц. блісканьне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, а) мерцанце, б) сверканне. Однкр. блі'снуць—сверкнуть. Шсл. Як маланка блісьнець, так борзда пярэйдзе. Кіт. 25616. Бліснула цяпелца. Ст. Соверш. забліскаць—засверкать. Забліскала ма-ланка. Ст.
• бліскўн-унл, предл.-унё, блішчак-а^, предл.-акў, м.—мёд на дне чашечек сотов, не сьеденный за знму пчёламн. Шсл. Трэба выразаць бліскуну ды зварыць васкавіцы. Амельна Пух. (Шсл.). Аж ля полкі відаць блішчак. Лядцо Пух. (Шсл.).
•бліскўчы-чая-чае—блестяіцнй. Растсл.; ПНз; Гсл.; Нсл. 27; ЗСД; Ксл. Двору ён зьвярнуўся ў бліскучых гузіках. Азярэцк Сян. (Ксл.). Гузікі бліскучыя. Нсл.
•бліснўць,— CM. nod бліскаць, блішчэць.
•блісь, отгл. частйца—выражает мгно-венное действне блнстання огня, молннй н другого светяіцегося, вместо однкр. "бліснўў”. Нсл. 27. Голка блісь. Нсл.
Маланка блісь. Тм. Соўнечка блісь дый схавалася. Тм. Цяпелца нейдзе блісь дый зьгінула. Ст. (Шсл. под бліскаць).
•блісьня-ні-нг, ж.—блесна. Янк. I. Зачапіў за галінў й адарваў блісьню. Янк. і. А ці дарагая такая блісьня? Тм.
•блішчак,—см. тд бліскун.
•блішчасты-теая-тае блестяіцнй. Іг.; Сц.; Калюга,—блнстаюіцнй. Ксл. У яе бліш-частыя барэткі. Доўжа Куз. (Ксл.).
•блішчэць-чў-чыш-чыдь, несоверш.—блес-теть. МГсл; Ар.; Нсл. 27; ЗСД 61; Ксл.; Дсл. 29. Mae боты дужа блішчаць. Вулянавічы Сян. (Ксл.). Шклянка блішчыць. Нсл. Пачысьціў боты, аж блішчаць. Ст. Шкло блішчыць на сонцу. Ст.
блішчэць ачыма—смотреть с чувством стыда. Блішчзла ачыма. ЗСД. 218. См. Сьвяціць ачыма.
блішчэць у вочы—засматрнваться нз любопытства в глаза, Шсл. засматрн-ваться занскнваюіце. Блішчыць у вочы людзём, як сабака. Ст. Няма чаго блічшэць у вочы: усяроўна ня дам. Ст. Однкр. бліснўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё —блеснуть. Ар.; Нсл. 27. Штось бліснула, ці ня голка? Нсл. Соверш. заблішчэць—за-блестеть, Ар. заблестеть от освеіцення другнм нсточннком света. Заблішчэла шклянка на сонцу. Ст. Соверш. паблішчэць —поблестеть. Ар.
паблішчэць у вочы—поторчать пред глазамн(занскнвая, С.). Шсл. Паблішчыць у вачы ды пойдзе. Ст.
•блішчэцца-эег^д—казаться вдалн блес-тяіцнм. Нсл. 27. Царква блішчэецца. Нсл. •блішчўсты-тая-тае—блестяшнй. Шсл. Прышыў блішчустыя гузікі. Ст.
•блішчык-ка, предл.-ку, м.—безделушка.
•блуд-ду, предл.-дзе, м. 1. блужданне, Гсл. потеря путн, направлення. Нсл. 27; Ксл. Стаўся яму вялікі блуд, заблудзіў ён у лесе. Ельн. (Дсл. 30). Блуд на мяне напаў. Высачаны (Ксл.).
2. заблужденне.
3. злой дух, воднт пьяных. Дсл. 30. Блуд Івана дні тры вадзіў. Дсл.
•блудня-ні-ні, ж.—блужданне.
•блўдны-ная-нае—о скоте: блуждаюіднй по чужнм дворам. Нсл. 27. Блудная жывёла. Нсл.
•блудзяга-ягг-язе, обіц. —заблуднвшееся жнвотное....больш трох дзён ня маюць у сябе хаваці блудзягі. Стт.
блудзГць
140
блышыць
•блудзіць, -джў-джіш-дзе , несоверш.
—блуждать(бродйть, путать в пойсках дорогл, Ар.). мгсл.; Шсл. Блудзіў, блудзіў у лесе, ледзь выбіўся на бераг. Ст. Хто пытае, той ня блудзе. Послов. Забалоцьце Сьміл. (Шсл.). Соверш. заблудзіць—заблу-днться. Ар. Соверш. зблудзіць із чаго —заблудйться, сбйться с путй. Муса зблудзіў із дарогі. Кіт. 80а9. Добра было б, каб НЯ зблудзіць. Демвд: Веров. 103. Соверш. даблудзіцца—дойтй, (доехать, С.) куда, блуждая. Нсл. 135; Ксл. Даблудзіліся да стагоў, а адтуль няма дарогі. Нсл.
Даблудзіўся да нейкага іржавеню, a бо'льш ходу няма. Чаркасаў Беш. (Ксл.). Соверш. наблудзіць—много походйть, блуждая. Наблудзілі мы тую ноч, пакуль на дарогу ўзьбіліся. Ст. Соверш. наблу-дзіцца — наблудзіць. Ну й наблудзіліся мы ў лесе, ледзь на бераг выбіліся! Ст. (Шсл. под наблудзіць). Соверш. прыблудзі'ць —блуждая, подойтй куда-л. Дсл. 703. Прыблудзіў да белае бярэзы. Дсл.
прыблудзіцца, соверш.—блуждая, подой-тй куда. Нсл. 495. Да якога сяла мы прыблудзіліся? Нсл. Несоверш. прыблу-джацца-аюся-аешся, 1. блуждая, подхо-дйть куда-л.
2. (бродя, блуждая, С.) прйставать куда, находйть прнют. Нсл. 495. Да яго шмат хто прыблуджаецца. Нсл. Прыблуджай-ся да нас. Нсл.
•блўжа-жы-жы — блуша. Жучкевіч, 135.
•блуканяньне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймясуш.(к блуканяць, блуканяцца)—блужданче, хожденче без определённой целй й направленчя. Юрсл. Што ты сам сабе думаеш, адно блуканяньнеў цябе на ўме. Юрсл.
•блуканяць-яю-яеш-яе, несоверш. — блу-каняцца. Юрсл.; Дсл. 30.
•блуканяцца-яюс я-яешся; повел.-яйся-яймася, несоверш. 1. шататься, бродяжйть. Смл. (Даль). — блукацца. Нсл. 27. Дзяцюк блуканяецца. Нсл. Блуканяецца па вуліцы дзень пры дні. Юрсл. Соверш. зблуканяцца —йзбаловаться, шатаясь, бродняжнйчая. Нсл. 196. Зблукуняўшыся па сьвеце, які ён будзе работнік удварэ? Нсл. Соверш.
пераблуканяцца —пошататься(проша-таться, С.) где-л. Нсл. 398. Пераблукуняйся тым часам, пакуль некрутаў здадуць. Нсл. Соверш. прыблуканяцца—прйбрестй. Нсл. 595. Ледзь прыблукуняліся да сяла. Нсл.
2. валяться. Нсл. 27. Шапка твая блуку-няецца, заблукунялася дзесь. Нсл.
заблуканяцца, 1. (соверш. к блуканяцца 1), задержаться, бродя. Заблуканяўся нейдзе V лесе. Нсл.
2. {соверш. к блуканяцца 2)—заваляться.
•блуканьне-ня, предл.-НЮ, отгл. ймя суйДк блукаць, блукацца)—блужданне, (Ксл.) хожденне по разным местам, как бы отыскдвая кого-л. Нсл. 27. Блуканьне на цэлае раньне. Нсл.
•блукаць-аю-деш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш. Сеўск.(Преобр.),—шататься, шляться. Дух фэргата ў мыгле сівой блукаў. Крушына: Лебедзь, 61. Соверш. праблўкаць —проблуждать(проброднть, С.). Растсл. Соверш. прыблўкаць—блуждая, прнбьіть.
Можа з пару камароў прыблукалі з роднае ЗЯМЛІЦЫ. Крушына: Лебедзь, 22. •блукацца-аюся-аешся, несоверш.—ша-таться, шляться, Нсл. 27. слоняться. Ксл. Дзядзька наш блукаецца, паблукаўся па сьвецеУМсл. 27) як Марка па пекле. Рыбчына Сір. (Ксл.). Соверш. паблукацца. Нсл. 27. Соверш. заблукацца —зайтн далеко, странствуя по свету. Нсл. 159. Заблукаўся на чужую старану. Нсл. Соверш. зблукацца —нзбаловаться, шатаясь. Нсл. 196. Конь зблукаўся, двору ня пільнуе. Нсл. •блукуняка-якг, обір.—бродяга. Дсл. зо. Які гэта блукуняка тут ходзе? Дсл. •блукуняць — блуканяць.
•блукуняцца — блуканяцца. •блўша-шы-шы, ж.—моховое болото обычно верхового тнпа, прнгодное для заготовкн мха на прокладку стен. Жучке-віч, 14.
•блуташна-ны-не, ж, област.—путаннца. Ксл.; Шсл. У іх гэта блутаніна цягнецца з Каляд. Лук’янова Сян. (Ксл.). См. блытаніна. •блўталз^-аю-аеш-ае, несоверш., устар.—пу-тать. Шсл. Ня блутай нітак. Ст. См. блытаць. Соверш. заблўтаць, устар.—запу-тать. Шсл. Заблутаў канец г нітках і не знайсьці. Крамяні Пух. (Шсл.). Соверш. зблў-таць—спутать. Шсл. Зблутаў усі ніткі. Ст. Прйй. ■ зблўтаны. Зблутаны ячмень за гарою. Ст.
*блыха-ыхі-ысе; мн. ч. блохі, ж.—Ьлоха. Ар.; Шсл. Блыха пырснула. Ст. Увелйч.
блышышча-чы. Вось вялізная блышыш-ча! Ст.
•блыкуняцца — блакуняцца. лблындаць-аю^аеш-ае, несоверш., област. —шататься без дела. Ксл. Яму толькі блындаць. Замошша Сян. (Ксл.). См. брындаць. •блышак-ака, предл.-акў; мн. ч.-кі-коў-ком-кі-камі-кох, м.—земляная блоха. ЗТ.
•блышшк-іко, предл.-ікў, м.—блошннца обыкновенная. Шсл. Троха падавілі блохі блыйіНІКОМ. Забалоцьце Сьміл. (ІЙсл.).
•блышыць-шў-шыш-шьіць, несоверш. 1. говорнть вздор, пустословнть, пускать пыль в глаза, Нсл. 27. лгать (врать; говорйть пустякй, блотать, С.), шутнть, Нсл. 27. врать. Ксл. Ня слухай яго, што ён блышыць. Нсл. Скажы праўду, можа ты блышыш? Нсл.
2. говорнть нелепостй, непрйлнчйя. Нсл. 27. Блышыць, пакуль Бог скарае. Нсл. Соверш. зблышыць—сказать нелепость,
блытаніна
141
бросьнь
Нсл. 196. сделать, сказать глупость. Ксл. Зблышыў, браце, а так ня надабе было. Слабодка Куз. (Ксл.). Ня першаму табе ён так зблышыў. Нсл.
3. нашептывать(наушнйчать, сплетнй-чать, С.). Нсл. 27. Хлеба ня стала, баба блышыць стала. Нсл.
наблышыць, 1. (соверш. к блышыць 1.)—наговорлть много вздора. Нсл. 298. Наблышыў нам за вечар. Нсл.
2. (соверш. кблышыцьЗ.у—-наклеветать. Нсл. 298; Дсл. 429. Дужа ён на мяне наблышыў. Ходцы Сян. (Ксл.). Ты ўжо наблышыў на нас пану. Нсл. Баба яму нешта наблышыла. Нсл. 27. Наблышыў з тры карабы пану. Дсл. •блытаніна-ны-не, ж. 1. путанйца. Ар.; Шсл. НТ2. Нарабіў блытаніны, каб яму ў грудзёх нарабіла! Скрыль Пух. (Шсл.). Пануе ўнутры прыкрая блытаніна. ЗСД. 13.
2. запутаность в расположенйй чего-л., путанйца.
3. сбйвчйвость.
•блытаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несо-верш., nepex. 1. путать, післ.; Ар. запутывать, спутывать. Ня блытай нітак. Ар. Зьмена яго(назову) блытала-б чытара. Зюзкаў: Крывавы шлях, стр. 5. Мо’ лісіца хітрая нюхае ў бары, ходзе, сьцежкі блытае ля Свае нары. Калачынскі: Лясная казка. Соверш. аблытаць—опутать. Ты аблытала душу ганебным СНОМ. Гарун(ст. "Слабасьці”). Соверш. заблытаць—запутать. Соверш. наблытаць —напутать. Ты ж наблытаў на мяне цянёты. Гарун: Казка. Соверш. паблыТЭЦЬ —перепутать, спутать, запутать. Прйч. паблытаны—запутанный. Маемасьць пацярпела пераз паблытаныя справы. 400-лецьце бел. друку, 239.
КНІГІ ОНЛАЙН
