• Газеты, часопісы і г.д.
  • Вялікалітоўска - расійскі слоўнік  Ян Станкевіч

    Вялікалітоўска - расійскі слоўнік

    Ян Станкевіч

    Выдавец: Lew Sapieha Greatlitvan (Byelorussian) Foundation
    Памер: 1329с.
    Нью Йорк
    626.59 МБ
    •бразгацёць, -ачў-аціш-аціць, несоверш. —тоже, что "бразгаць”, "бразкаць", но мельче н чаіце. Сабака ўжо цяпер на ганку бразгаціць клямкаю. Сяднёў: Корзюк. •бразгаць,—см. под бразкаць.
    •Бразжыны-н,-наў, мн. ч.—неделя после Духова дня. Дсл. 40.
    •бразкотка-ткі-тцы, ж.—погремушка, детская нгрушка. Нсл. 36; Юрсл. Кінь бразкотку, у вушшу зьвініць. Юрсл.
    •бразкалка-лкі-лцы, ж.—побрякушка (погремушка, С.] Шсл. Папаў нейкую бразкалку ды гуляе. Ст. См. бразкотка, бражджолка.
    •бразкатаньне-ня, предл.-ню, отгл. ймя суір.(к бразкатаць)—пронзведенне звука чем-л. звонкнм, Нсл. 36. бряканье, бряца-нле. Бразкатаньне ключамі, званком. Нсл.
    •бразкатня-ні-м, ж.—продолжйтельное бряцанйе. Нсл. 36. Бразкатнёю галаву здурыў. Нсл.
    •бразкаўка-кг, дат., предл. бразкаўцы, ж.—погремушка, Гсл. погремушка, детс-кая йгрушка. Нсл. 36. См. бразготка, бразкалка, бражджолка.
    •бразкаць(бразгаць, Ар.)-аю-аеш-ае;-повел. -ай-айма, несоверш. 1. брякать, бряцать, мгсл.; Ар. звенеть. Нсл. 36. Чуеш, нехта бразкае ў дзьверы. Ст. Конь бразгае зялезным путам. Ар. Грошы бразкаюць, забразкалі ў кішэні. Нсл. Ня бразкай ключамі. Нсл.
    2.	звоннть(гов. несерьёзно, С.) Нсл. 36. У царкву бразкаюць. Нсл. Отгл. ймя суір. бразканьне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, а) бряцанне(бряканйе, С.), ударенйе чем-л. пройзводяіднм звук. Нсл. 36. Бразканьне шклянкамі, талеркамі. Нсл., б) болтовня. Юрсл. Дадзела ўсім тваё бразканьне. Юрсл. Однкр. бразканўць-нў-нёш-нёць-нём-ніцё —пройзвестй(слльный, С.) звук ударом о что-л. звонкое. Нсл. 36. Бразкануў талер-камі, ключамі. Нсл. однкр. бразкнуць, Нсл. 36—тоже, что "бразкануць", но менее сйльно. Бразкнуць ключамі, званком. Нсл.
    бразкацца
    144
    брасьнёць
    •бразкацца-аешад, страд. к бразкаць. Со-верш. дабразкацца—брякать чем-л. до тех пор, пока не обратят вннмання н не прностановят. Шсл. А што — дабразкаў-ся; будзе табе! Ст.
    •браЗЬ, междомет. 1. бац, Шсл. мгновенный удар по чему-л. нлн чем-л.(обычно, С.) звонкнм. Нсл. 36. Бразь яго па шчаццэ. Нсл. Бразь талеркаю аб стол. Нсл.
    2.	мгновенное паденне co звуком. Нсл. 36. Бразь воб зямлю. Нсл./шоў, ішоўды бразь воб зямлю! Ст. Бразь грошы із заўлоньня. Нсл.
    •Бразылец-лцо, предл.-лцу, зват.-лча; мн. ч-лцы, м.—бразнлнец.
    •Бразьілка-лкі-лцы, ж.—бразнльянка.
    •бразыльскі-кая-кае—бразнльскнй.
    •бражджолка-лкі-лцы, ж — побря куш ка, погремушка. Дз.
    •бражджоўніца-цы-г^ы, ж.—гремучая змея. зт
    •бражджатлівы, -вая-вае—бренчаіцнй, БНсл. дребезжаіцнй.
    •бражджэць, -джў-джыш-джь'іць—дре-безжать. Ар. Ср. бражчэць, браскаць.
    • бражовы-вая-вае—цвета апельснна, оранжевый. Юхн. Неба бражовае — пагода будзе. Юхн.
    •бражчэць, -чў-чьіш-чыць—дребезжать. Полсл.
    •брак, браку, предл. браку, м.—товар, оказавшнйся негодным, порченным нлн ннже должного качества, брак. Ар.; Шсл. У тваёй пянцы ёсьць шмат браку. Нсл. 729. Тавар добрьг. няма ніякага браку. Ст. •браковіны-ноў, мн. ч.—предметы обра-кованные. Нсл. 32. Купіў браковіны. Нсл. •браковы-вая-вае—забракованный. Ксл. Браковага каня купіў. Гарадок Віцебш. (Ксл.). См. бракоўны.
    •бракоўны, -ная-нае—забракованный, Шсл. бракованный, Ар. с браком, с нзьяном, бракованный. Ня варта куп-ляць бракоўнага каня — бракоўнага тавару. См. браковы.
    •бракавіць-кўю-кўеш-кўе; повел.-кўй-кўйма, несоверш., перех.—прнзнавать не-годным, браковать, Ар.; Шсл. отвергать, не прнннмать по находнмым недостаткам. Нсл. 32. Няма чаго бракаваць мой тавар. Ст. Прйч. бракаваны, Ар.—нсключенный нз чнсла предметов доброго качества, Нсл. 32. бракованный, забракованный. Ксл. Гэты лес бракаваны. Дзямідавічы Чаш. (Ксл.). Соверш. збракаваць—забраковать. Шсл; Ар.; Нсл. 32. Збракаваць тавар. Нсл.
    Збракавалі, дык і ў маскалі не пашоў. Ст. •браклы-лая-лае—мо крый, пропнтан-ный влажностью. Нсл. 36. Браклая сярмя-га. Нсл.
    •бракці, бракну-неш-не, 1. опухать. Ар. Няма ведама чаму рука бракне. Ар. Цела бракне. Тм.
    2.	напнтываться влагою, Нсл. 36; Гсл. набухать. Хусьце два дні бракне ў вадзе. Нсл.
    набракарь-аю-аеш-ае; повел.-ай-ёйма, несоверш.—намокать, напнтываться вла-гою, Нсл. 299. набухать. Пянька ня борзда набракае, яшчэ не набракла. Нсл.
    набракці, соверш\к бракці, набракаць) 1. опухнуть. Рука набракла. Ар.
    2.	набрахнуть от воды, от сыростн. Шсл.; Гсл. Насеньне ўжо набракла. ісачкова Аз. (Ксл.). Ня кідай дашчок на дварэ, бо могуць набракці. Ст. Набраклі дзьверы. Ст. Пянька набракла ад дажджу. Нсл. 36.
    разбракаць, несоверш.(к разбракці), раз-бракці, соверш.—размокнуть н разбух-нуть. Шсл. Вокны чыста разбраклі. Ст.
    набрўкнуць, набрўкці-ну-н««-нс 1. опухнуть. Ср. набруклы.
    2.	намокнуть, пропнтаться влажностью. Нсл. 299. Сьвітка ад дажджу набрукла. Нсл. См. набракці 2.
    •брама-мы-ме; мн. ч., род.-маў, ж—-1. ворота замка, крепостн. Нсл. 32; Гсл. Замковая брама. Нсл. Шостае неба відзеў — дарагі камень; брамы, бакшты — усёз дарагога каменя. Кіт. І32а5. У кажнам палацу на браме напісана’. то ест таго a таго сына палац. Тм. 12362. Каралевіч вышаў за браму. Н.(Афанасьев, 1913, 210).
    2.	городскне ворота на главных вьездах в город. Нсл. 32. Жывець пад чаўсаўскаю брамаю на Лупалаве. Нсл. Войстрая брама ў Вільні. Нсл.
    3.	трнумфальные ворота. Нсл. 32. Каралеў-ская брама. Нсл.
    4.	всякне ворота co столбамн по сторо-нам н накрыты балкой нлн крышей. В "браме" находятся ворота, составляю-іцне часть "брамы”. Ар. Цераз браму ня МОЖНН ехаць. Пачаевічы Чаш. (Ксл.).
    •брамны-ная-нде—прннадлежаіцнй к браме. Нсл. 32. Брамны замок, званок. Нсл. • бранзалёт-ewu, предл.-еце, м.—браслет. Ксл. На руццэ быў надзеты прыгожы бранзалет. Бешанкавічы (Ксл.). См. бруж-лет.
    •брамніца-цы-цы, ж.—прнвратннца. Нсл. 32.
    •брамнік-wa, предл.-іку, зват.-іча, м.—прн-вратннк, Нсл. 32. вратарь. Ключ у брамні-ка. Нсл.
    • брасьнёлы-лая-лае—плесневой, Нсл. 34. заплесневелый. Брасьнелы хлеб. Нсл.
    Брасьнелыя буракі. Нсл. Сядзі із сваім брасьнельш скарбам. Дуб.(Калосьсе, Но. 3/20, стр. 153).
    •брасьнёць-ёю-ёеш-ёе; повел.-ёй-ёйма —покрываться плесенью, Нсл. 35. плеснн-веть. Гсл.; Вост. (Даль). Копань брасьнее. Гсл. Шкада цябе, што брасьнееш у затоццы свае зяленіцкае будзеншчыны. зсд. 117. Соверш. абрасьнёць—покрыться плесе-нью. Нсл. 352. Капуста абрасьнела. Нсл. Соверш. забрасьнёць—заплесннветь. Нсл.
    брасьнявіць
    145
    братка й сястрыца
    35.	Квас брасьнее, забрасьнеў. Нсл. Копань забрасьнела. Нсл. Соверш. збрасьнёць —заплесннветь совершенно. Соверш. пабрасьнёць—покрыться красноватою плесенью нлн пеною в роде плесенн, Нсл. 423. несколько покрыться плесенью. Малако пабрасьнела. Нсл. Буракі па-брасьнелі. Нсл.
    •брасьнявіць-яўлю-явіш-яве; повел.-яў-яўма, несоверш.. перех.—допускать покры-ваться плесенью, держать в нечнстоте. Нсл. 35. Благая гаспадыня брасьнявіць нямытыя гаршкі пад лаўкаю. Нсл. Соверш. забрасьнявіць—допустнть что-л. по-крыться плесенью. Нсл. 160. Якая ты гаспадыня, што забрасьнявіла капусту. Нсл.
    •брасьнявы-вая-вае, 1. плесневатый. Нсл. 35. Сьмятана брасьнявая. Нсл. Брасьнявы сыр. Нсл.
    2.	пепеловндный нскрасна. Нсл. 35. Брась-нявая істужка. Нсл.
    •брат, брата, предл. брату, зват. браце; мн. ч. браты-тоў-том-тоў-тамі-тох, м. 1. брат. Няма горшага ката над роднага брагпа. Послов. Навасёлкі Пух. (Шсл.). Гэтта скажаш, браце, мне. Гарун(ст. "Ветру”). Мыз табою браты. Нсл. 32. Собйр. брацьце —ця, ця. предл.-цю. Нсл. 33; Дсл. 39. Свайго брацьця не жалей. Нсл. Пашоў вон із сваім брацьцям! Нсл.
    Ласкат.. уменьш. браток-тка, предл.-ткў, зват. брбтку; мн.ч., дат.-тКОМ, мн. ч., предл-ткох,—братец. Братку, парай, што рабіць. Ст. А браткі вы мае, што вы робіце? Ст. Ласкат., уменый. браточак-чка, предл. й зеат.-чку. Ар. А браточку ж ты мой! Ad.
    Ласкат. брахна-НЫ, дат., вйн., предл.-ну. Брахна па гумне ходзе ды тры сады содзе. Нсл. 33. Ласкат. брахнейка-«', дат.. вйн., предл. й зват.-ку. Міл жа мне, дзевачкі, ды мой родны брахнейка. Навасёлкі Стдуб. (Косіч, 246). 3 імной, брахнейка ў паезьдзе — ён мяне пад вянец падвядзець. Север Сур.(Шэйн, 1-2, 497). Ласкат. брахніка-кі, дат., <шн. предл. й зват.-ку. Нсл. 33. Брахніку майго прашу даведацца мяне. Нсл. 33. Ласкат. братанька-кг, дат., вйн.. предл. й Зват.-ку. Братаньку майго ўзялі ў некруты. Нсл. 32. Уменьш. братка. Ну й нарабіў жа ты, братка, СПраваў. Сянно (Ксл.). Лаекат. братухна-ны, дат., вйн., предл.-ну. Гсл.; Дсл. Братухна мой, як жа ты шмат бярэш! Нсл. 32. Ласкат. братўля-ЛІ, дат.. вйн., предл. й зват. Нсл. 32. Пацалуй братулю свайго. Нсл.; Гсл. Уменьш., ласкат. братўлька-KZ, дат., вйн., предл. й зват.-ку. Абачым братульку, КОНІ пасець. Сукрэмна Сян. (Ксл.). Ласкат. брацейка-кг, дат.. вйн., предл. й зват.-ку. (НК: Старцы, 78). Брацейка мой родненькі, дай жа мне каня ў воз, каб мяне да шлюбу завёз. Нз свад. песнн, Нсл. 33. Ласкат. брацімка-КІ, дат., вйн., предл. й зват.-ку. He давай ты, брацімка, усяму гору гараваць. НК: Стар-
    цы, 95. У лузе салавей, то мой брацімка. Нсл. Увелйч. брацюга. Дсл. 40. А жаўнер яго абачыў і кажа:”А, брацюга, папаўся!" Ельн. (Дсл.).
    2.	област.—палец. Дсл. 39. Пяць братоў злажыўшы дый мяк(праз выцень усёй рукою або кулаком). Дсл. Зьбер пяць братоў(палцаў), дый шмяк. Дсл.
    •брат ізь сястрою, бот.—Нван да Марья. Ксл.; Гсл.; Верас. Во, колькі тут красачак — усё брат ІЗЬ сястрою. Асавецк Беш. (Ксл.).
    •брат-сястра, бот.—йван-да-Марья, растенне, нмеюіцее на одном стебле два цвета, фнолетовый н желтый. Нсл. 33.
    •братан-анй, предл.-анў(о людях\-ане(о жй-вотных), зват. братане; мн. ч.-ны-ноў-ном-НОў(о людях),~НЫ(о жйвотных)-намІ-НОХ, м.—большой, крупный. Говорнтся о людях н жнвотных, еслн онн пронзводят впечатленне свонм ростом, дородством; напр. о большом волке выражаются так: ” Ах, які братан ідзець”. Дсл. 38. Братан ладны. Дсл.
    • братаніч-ча; мн. ч.. род.-чаў, м.—сын брата, племянннк. Шсл. Хіба ў братаніча трэба пазычыць грошы. Слопішча Шацк. (Шсл.). Вон мяне з братанічам маім Міскам да местачка па жыта пасылаў. Гордз. Акты, ХУІІ, Но. 19.
    ®братанічна-ны-не; мн. ч., род.~наў, ж. —племянннца, дочь брата. Гсл.
    •братаваць-тую-туеш-туе, несоверш., пе-рех. 1. равнять кого с кем. Нсл. 32.Што ты мяне братуеш ізь ім? Нсл.
    2.	вводнть кого в дружбу с кем. Нсл. 32. •брагавацца-туюся-туешся; повел.-туй-ся-туймася, несоверш., взаймн.—вступать в дружескую связь. Нсл. 32. Соверш. пабрата-вацца. Нсл. 32. Братуешся, пабратаваўся з імною, а ліха імне мысьліш. Нсл.